54. Тж кезінде қолданылатын қорғаныс құралдарыңың жүйеленуін келтіріңіз.

ТЖ аймағында жұмыс атқарып жатқандарға қауіпті және зиянды факторлардың әсер ету дәрежесін болдырмау немесе төмендету үшін қорғаныс құралдары пайдаланылады. Жұмыс атқарушылардың қорғаныс құралдары пайдаланылу сипатына қарай екі түрге бөлінеді:

•топтық қорғаныс құралдары;

•жеке қорғаныс құралдары.

Топтық қорғаныс құралдары арналуына қарай келесі топтарға бөлінеді:

•жұмыс орны мен өндірістік ғимараттардың ауалық ортасын қалпына келтіру құралдары;

•жұмыс орны мен өндірістік ғимараттардағы жарықты қалпына келтіру құралдары;

•иондаушы сәулеленудің жоғарыланған деңгейінен қорғау құралдары;

•инфроқызыл сәулеленудің жоғарыланған деңгейінен қорғау құралдары;

•ултракүлгін сәулеленудің жоғарыланған немесе төменгі деңгейінен қорғау құралдары;

•электормагниттік сәулеленудің жоғарыланған деңгейінен қорғау құралдары;

•жоғарыланған магниттік және электрлік кернеуліктен қорғау құралдары;

•лазерлік сәулеленудің жоғарыланған деңгейінен қорғау құралдары;

•шудың, сәулеленудің жоғарыланған деңгейінен қорғау кұралдары;

•дірілдің жоғарыланған деңгейінен қорғау құралдары (жалпы және

жергілікті);

•ультрадыбыстың жоғарыланған деңгейінен қорғау құралдары;

•инфродыбыстық тербелістің жоғарыланған деңгейінен қорғау құралдары;

•электр тоғымен зақымданудан қорғау құралдары;

•электр қуатының жоғарыланған деңгейінен қорғау құралдары;

•құрылғы, материал бетінің жоғарыланған немесе төмен температурасынан қорғау құралдары;

•ауаның жоғарыланған немесе төмен температурасынан және температура өзгерісінен қорғау құралдары;

•механикалық факторлардың әсерінен қорғау құралдары (жылжымалы машиналар мен механизмдер;

Жеке қорғаныс құралдары арналуына қарай келесі топтарға бөлінеді:

• оқшаулағыш сырт киім;

• тыныс алу мүшелерін қорғау құралдары;

• арнайы қорғаныс киімі;

• аяқты, қолды қорғау құралдары;

• басты, бетті, көзді, есту мүшелерін қорғау құралдары;

• биіктен құлаудан қорғайтын және басқа да қорғаныс құралдары;

• теріні қорғайтын құралдар;

• аралас қорғаныс құралдары;

55. Тж кезінде қолданылатын тыныс мүшесін қорғайтын жеке бас қорғаныс құралдарын сипаттаңыз.

Қызметтік принцптеріне байланысты тыныс алу органдарының жеке қорғаныс құралдары сүзгіш және оқшаулағыш болып екіге бөлінеді. Сүзгіш құралдар ауадағы оттегінің жеткілікті болуы және зиянды заттардың шектеулі мөлшерде болуы жағдайында қорғанысты қамтамасыз етсе, оқшаулағыш құралдар ауадағы оттегінің жеткіліксіз болуы және зиянды заттардың шектеусіз мөлшерде болуы жағдайында қорғанысты қамтамасыз етеді.

Сүзгіш үш түрге бөлінеді:

•аэрозольдан қорғануға арналған, шаңға қарсы;

•булы газ тектес зиянды заттардан қорғануға арналған, газға қарсы;

•ауада бір мезгілде болатын аэрозольдан және булы газ тектес зиянды заттардан қорғануға арналған, газды шаңнан қорғайтын.

Оқшаулағыш екі түрге бөлінеді:

•шлангты, ауа беруді қамтамасыз етеді, таза аймақтан ауа соруға арналған;

•автономды, ауамен қамтудың жеке көзінен тынысалу қоспаларының берілуін қамтамасыз етеді.

Тыныс алу органдарын аэрозольдан қорғау үшін әр түрлі маркадағы респираторлар қолданылады.Тыныс алу органдарын ауа құрамында болатын булы газ тектес зиянды заттардан және аэрозольдан қорғану үшін респираторлар қолданылады: газға қарсы, сорбитті – сүзгіш, газды шаңнан қорғайтын, клапансыз, бір рет қолданатын. Респираторлар негізінен резеңкелі жартылай маскадан және қуыстық сүзгіштерден (екі сүзгіш секция) тұрады. Қуыстық сүзгіштер қағаздан, матадан, шұғадан (фетра), мақталы материалдардан жасалады.

Автономды - адамды баллондағы тыныс алу қоспасымен қамтамасыз етеді (сығылған ауа немесе оттегі) немесе жұтылған ауаның регенерациялануы есебіндегі оттегісі бар заттардың көмегімен қамтиды.

Шлангті - тынысалу органдарына таза ауа шланг арқылы ауа үрлегіштен немесе компрессордан келеді.

Басты қорғайтын жеке қорғаныс құралдары

Сыртқы әсерлерден – ұсақ заттардың құлауы, жаздағы ашық күннің астында жүргізілетін жұмыс кезіндегі күн сәулесінен және т.б. басты қорғау үшін каскалар (фибрлі, виннипластты, дюралюминді, текстолитті, полиэтиленді, әйнекті пластиктен жасалған), шлемдер, шлемнің астынан киетіндер, бас киімдер, береттер, мен қалпақтарды пайдаланады. Каска корпустан, ішкі қабат пен иек асты бауынан тұрады. Каска корпусының бет пердесі өлшеміне қарай 400 және 460 г. болады.