2.2 Жұмысшы және тіреу біліктерді есептеу әдістемесі

Есептеу үшін бастапқы мәліметтер:

- жолақ ені b=700÷1500 мм;

- максималды күш Р = 30 МН;

- бір жұмысшы білік кезіңде максималды айналу моменті М_КР=110 кН·м;

- екіжұмысшы біліктерге келтірілген алдынғы және артқы тартудың айырмасы Т=10 кН;

- тіреу біліктердің диаметрі D_ОП=1450 мм;

- жұмысшы білік диаметрі D_P=700 мм.

Жұмысшы және тіреу біліктер арасындағы күштердің таралуын мына формулалар бойынша анықтаймыз:

, МН ; (2.18)

, МН, (2.19)

- тіреу білік диаметрі;

- жұмысшы білік диаметрі.

Жұмысшы біліктергі кернеуді анықтаймыз. Жұмысшы біліктің бөшке ортасынан вертикалды күшінің максималды ию моментін мына формула бойынша анықтаймыз:

, кН·м, (2.20)

мұндағы -білік мойынағының ұзындығы;

- жұмысшы біліктерге келетін күш.

Максималды ию моментін горизонталды жолақтың тартылуынан айырмасын мына формуламен анықтамыз:

, кН·м, (2.21)

мұндағы Т – алдынғы және артқы тартуының айырмасы;

- жолақ ені;

- күшті нүктелерге келтіру арасындағы арақашықтық.

Жұмысшы біліктің бөшкесінің ортасынан нәтижелі ию моментін мына формула бойынша анықтаймыз

, кН·м , (2.22)

мұндағы -вертикалды күштің ию моменті;

- ию моментінің жолақ тартуының айырмасы.

Білік бөшкесінің ортасынан июдын максималды кернеуін мына формулабойынша анықтаймыз:

, МПа, (2.23)

мұндағы - максималды айналу моменті;

- кілтек ойық үшін кернеулердің шоғырлану коэффициенттері;

- жұмысшы білік мойынағының диаметрі (мм).

, МПа, (2.24)

мұндағы - максималды айналу моменті;

- кілтек ойық үшін кернеулердің шоғырлану коэффициенттері;

- жұмысшы білік мойынағының диаметрі (мм).

Тіреу білігіндегі кернеуін анықтаймыз (сурет. 2.2). Білік бөшкенің ортасынан кернеуі және максималды ию моментін мына формуламен табамыз:

, кН·м, (2.25)

мұндағы -тіреу білігіне келетін күш;

- жолақ ені;

- күш түсіретін нүктелер арасындағы арақашықтық.

Орнақ 1700 білігін есептеуге арналған.

2.2 – сурет -

Біліктердің бет қабаттарындағы түйіспе кернеуін есептейміз; түйіспе кернеуін мына формуламенанықтаймыз:

, МПа, (2.26)

мұндағы -біліктердің келтірілген серпімділік модулі;

- біліктердің келтірілген радиусы;

, мм , (2.27)

мұндағы -жұмысшы және тәреу біліктердің радиустары.

, Н/мм, (2.28)

мұндағы -тіреу білігіне келетін күш;

- жолақ ені;

Тіреу білігіне иілуін мына формулалармен анықтаймыз:

, мм ; (2.29)

, мм ; (2.30)

, мм, (2.31)

мұндағы -тіреу білігіне келетін күш;

Па – біліктерге келтірілген серпімділік модулі;

- білік материалдардың ығысу модулі (=0,82∙10¹¹ Па);

- ию моменттер әсерінен ию нәтижесі;

- көлденен күштер әсерінен ию;

- білік бөшкесінің қиманың инерция моменті;

- білік мойынағының қиманың инерция моменті;

- білік бөшкесінің диаметрі;

- тіреу білігінің мойынағының диаметрі (=1000мм).

Тіреу және жұмысшы біліктердің түйісу орындарында серіппелі жапырауын мына формуламен анықтамйыз:

, мм , (2.32)

мұндағы -жүктердің таралуы;

Па – біліктердің келтірілген серпімділік модулі;

- жұмысшы білік диаметрі;

- тіреу біліктің диаметрі.