- •Isbn 85981-010-5
- •Lectio 1.
- •Lectio 2.
- •II I [I] VV ve [V]
- •Italia est terra Europae. Italia habet insŭlas. Sicilia est insŭla Italiae. In ora Siciliae est Aetna. Aetnam ornant silvae.
- •Incŏlae Italiae sunt nautae. Nautae procellas non timent. Stellae noctu nautis viam indicant.
- •In Italia agricŏlae sunt. Agricŏlae agrum colŭnt.
- •Italia est patria poētarum. Poētae Italiae gloriam parant. In Italia est Roma. Roma antiqua urbs Italiae est.
- •Колонизация Италии и заморских территорий
- •Lectio 6.
- •Религиозные верованияримлян
- •Задания к тексту
- •Nom amicus bonusamici bonipuella pulchrapuellae pulchrae
- •Nom scriptum novumscripta nova
- •In Italia sunt multae statŭae Dianae et Minervae. Poētae Romani fabŭlas de deis scribŭnt.
- •Пища и застолье
- •Задания к тексту
- •1. Tullia puella Romana est. Terentia matrona Romana est. Terentia mater Tulliae est. Julia, Aemilĭae filia, Tullĭiae amica est.
- •2. Tullia et Julia puellae Romanae sunt. Tunĭcae puellarum albae sunt. Puellae in silvam propěrant, in silva cantant et saltant.
- •Задания к тексту
- •Союзы (Conjonctiones)
- •Обработка металлов
- •In Italia sunt multae statŭae deis deabusque. Poētae Romani fabŭlas de deis scribŭnt. Задания к тексту
- •Lectio 12.
- •Празднества (часть 2)
- •Задания к тексту
- •Lectio 13.
- •Gen legislegum
- •Празднества (часть 3)
- •Задания к тексту
- •Lectio 16.
- •Notabene!
- •Lectio 18.
- •Дети Рождение детей
- •Обряд, констатирующий наступление зрелости
- •Задания к тексту
- •Nom. Sing. Gen. Sing. Adverbium
- •Nom meus amicus mei amici
- •Nom tua schola tuae scholae
- •Nom vestrum pretium vestra pretia
- •Дороги и путешествия
- •Lectio 25.
- •Iunĭus a Iunone, Jovis uxore, nomen habet;
- •Iulĭus a Gaĭo Iulĭo Caesare appellatur;
- •Nota bene!
- •Iam fulgŭra caelum et mare illustrant. Venti aquam maris turbant. Nautae Neptunum, marĭum deum, invocant et auxilĭum navĭbus rogant.
- •Notabene! (Запомните названия цветов по-латински):
- •Lectio 27.
- •Армия в эпоху ранней Республики
- •Армия в эпоху поздней Республики
- •Lectio 28
- •Римская республика
- •Lectio 30.
- •Lectio 31.
- •In pace portae templi Iani in Urbe claudebantur.
- •Bellumintestinum– междоусобная война
- •Библиографический список
Задания к тексту
Прочитать и сделать перевод текста.
Nota bene!
Sententiae
106. Post scriptum – После написанного.
107. De mortŭis aut bene, aut nihil. – О мертвых или хорошо, или ничего.
108. Exempli gratĭa. (Exempli causa.) – Например.
109. De nihĭlo nihil fit. – Из ничего ничего не происходит.
110. Sine ira et studĭo. – Без гнева и пристрастия.
Lectio 20.
Наречие (Adverbĭum)
В латинском языке существуют две основные категории наречий (наречие – adverbium): самостоятельные и производные от прилагательных.
Самостоятельные. Например: diu - долго, fere - почти, hic - здесь, ibi - там, ibidem – там же, interdum - иногда, jam - уже, mox - вскоре, nunc - теперь, saepe - часто, semper - всегда, sic - так, ubi - где.
Exempla: Ibi victoria, ubi concordia. – Там победа, где согласие. Amicus verus semper amicum juvat. – Верный друг всегда другу помогает.
Наречия от прилагательных 2 склонения образуются от формы Gen. sing. заменой окончания - i суффиксом - е - (- o -):
Nom. sing. Gen. sing. Adverbium
honestus honesti honeste честно
latus lati late широко
pulcher pulchri pulchre красиво
minimus minimi minime наименее
fortissimus fortissimi fortissime храбрее всех
citus citi cito быстро
rarus rari raro редко
3. Наречия от прилагательных 3 склонения образуются от формы Gen. sing. заменой окончания - is суффиксом – iter - или, после - nt -, суффиксом - er -.
Nom. Sing. Gen. Sing. Adverbium
acer acris acriter остро
celer celeris celeriter быстро
fortis fortis fortiter храбро
felix felicis feliciter счастливо
sapiens sapientis sapienter мудро
В качестве наречия употребляется форма acc. (или abl.) sing. некоторых имен существительных или прилагательных среднего рода:
partium – частью, отчасти, multum – много, primum – сперва, во-первых, впервые, facile – легко, casu – случайно, multo – намного, гораздо, merito – заслуженно, по заслугам.
Текст 18. De amicitĭa
Puellae Syram ancillam rogant: “ Syra! Multae et pulchrae fabŭlae tibi notae sunt. Narra nobis fabŭlam! “ Et Syra: “ Si vobis, - inquit, - fabŭlae meae placent, de duobus amicis hodiĭe vobis narrabo. Audite!
Duo amici - Sextus et Publĭus - per silvam ingentem ambulabant. Subito procul ursum magnum vident. Sextus celĕre gradu fugĭt et arborem ascendĭt. Publĭus solus manet et mortem ante ocŭlos habet; sed magistri verba memorĭa
tenet: “ Ursus mortuorum corpŏra non attingĭt”. Itaque in terra ut mortuŭus se prosternĭt. Iam ursus advenit, corpus Publĭi spectat, sed homĭnem mortuum putat et intactum relinquĭt. Puěri pericŭlo liberati sunt. Tum Sextus per iocum amicum interrogat: “ Quid tibi ursus in aurem insusurravit?“ Et Publĭus: “ Proverbĭum pulchrum: amicus certus in re incerta cernĭtur”.
Puellae Syrae gratĭas agŭnt. Ancilla dicĭt: “ Et vos, puellae, proverbĭum memorĭa tenete: res secundae amicos parant, sed res adversae amicos probant”. “ Recte, - Julĭa inquit, - nam verae amicitĭae sempiternae sunt, et sine amicitĭa nulla est vita”.
Задания к тексту
Прочитать и сделать перевод текста.
Сделать грамматический анализ следующих предложений:
Puellae ancillam rogant. – Девочки служанку просят.
Syra, pulchrae fabulae tibi notae sunt. – Сира, тебе известны красивые сказки.
De duobus amicis hodie vobis narrabo. – Сегодня я вам расскажу о двух друзьях.
Subito ursum magnum vident. – Вдруг они видят большого медведя.
Sextus celere fugit. – Секст быстро убегает.
Puer arborem ascendĭt. – Мальчик взбирается на дерево.
7) Ursus mortuorum corpŏra non attingĭt. – Медведь тела мертвых не трогает.
Определить тип склонения и просклонять по падежам в единственном и множественном числе следующие имена существительные:
amicitĭa, ae (f) - дружба; ursus, i (m) - медведь; gradus, us (m) - шаг; arbor, -oris (f) - дерево; mors, mortis (f) - смерть; ocŭlus, i (m) - глаз; corpus, -ŏris (n) - тело; pericŭlum, i (n) – опасность; auris, is (f) - ухо; proverbĭum, i (n) - пословица.
Проспрягать глаголы в praesens, imperfectum et futurum I indicativi activi, предварительно определив тип спряжения: narrare - рассказывать, videre - видеть, ascenděre – подниматься, взбираться, tenere - держать, attingěre - трогать, advenire - подходить, relinquěre – оставлять, покидать, cerněre - познавать, probare – испытывать, пробовать.
Найти в тексте наречия и объяснить их природу.
Nota bene!
111. Pro et contra. – За и против.
112. Ante Christum natum. – До рождества Христова.
113. Contra bonos mores. – Безнравственно (против добрых нравов).
114. Pars pro toto. – Часть вместо целого.
115. Primus inter pares. – Первый среди равных.
Lectio 21.
Предлоги (Praepositiones)
Все латинские предлоги делятся на четыре группы:
Предлоги, употребляющиеся с именем существительным в Ablativus:
ab – от, de – о, об, из, e(ex) – из, cum – с (кем, чем), sine – без, pro –за, вместо, prae – перед, впереди, из-за. Например:
De nihilo nihil fit. – Из ничего ничего не происходит.
Amicus incommodus ab inimico non differt. – Неловкий друг не отличается от врага.
Предлоги, употребляющиеся с именами существительными в Accusativus:
ad – к, до, у, ante – перед, до, apud – у, при, около, circum – вокруг, contra – против, inter – между, post – после, позади, per – через, trans – через, по ту сторону.
Например:
Per aspera ad astra! – Через тернии к звездам!
Ante Chritum natum. – До рождества Христова.
Предлоги, которые могут употребляться и с Ablativus, и с Accusativus:
in – в, на, sub – под, super – над.
Например:
Pueri in villam properant. – Дети спешат в дом.
Pueri in villa ludunt. – В доме дети играют.
Предлоги, при которых имя существительное стоит в Genetivus:
causa – по причине, из-за, ввиду и gratia – из-за, ради, благодаря. Они ставятся после слова, с которым сочетаются. Например:
Amicorum causa venio in scholam. – Из-за друзей я прихожу в школу.
Exempli gratia – ради примера, например.
Текст 19. De animalĭbus
Sunt multa geněra animalĭum. Animalĭa vivŭnt et in terra, et in aqua, et in aēre. In regionĭbus Asĭae et Afrĭcae in terra marique rara exemplarĭa animalĭum habitant. Varĭae sunt formae et voces animalĭum, diversae facultates eorum sunt.
Homo quoque anĭmal est, sed anĭmal sociale. Multa de animalĭbus proverbĭa scimus. Nonnulla eorum: una hirundo non facĭt ver; aquilam volare doces; e cantu avis cognoscĭtur.
Задания к тексту
Прочитать и сделать письменный перевод текста.
Просклонять по падежам в единственном и множественном числе следующие имена существительные:
genus, - ĕris (n) – вид, род; anĭmal, - alis (n) - животное; aqua, ae (f) - вода; regĭo, - onis (f) – регион, район; mare, is (n) - море; exemplar, - aris (n) – экземпляр, образец; vox, vocis (f) – голос; facultas, - tatis (f) - способность; hirundo, - dinis (f) - ласточка; ver, - ris (n) - весна; aquila, ae (f) - орел; cantus, us (m) - песня; avis, is (f) - птица.
Nota bene!
Sententiae
116. Manus manum lavat. – Рука руку моет.
117. De gustibus non est disputandum. – О вкусах не спорят.
118. Usus est tyrannus. – Привычка – тиран.
119. Magna res est amor. – Великая вещь – любовь.
120. In nomĭne patris et filĭi et spiritus sancti. – Во имя отца, и сына, и святого духа.
Lectio 22.
Притяжательные местоимения (Pronomĭna possessiva)
Латинские притяжательные местоимения имеют грамматические категории лица, числа, рода. Они изменяются по падежам и согласуются с именем существительным, к которому относятся, в роде, числе и падеже.
m f n
sing pl sing pl sing pl
1 лицо meus noster mea nostra meum nostrum
2 лицо tuus vester tua vestra tuum vestrum
3 лицо suus suus sua sua suum suum
Склоняются притяжательные местоимения так же, как прилагательные 1, 2 склонения. Например:
meus amicus – мой друг