5. Татарчага тәрҗемә итегез:

Он мне сказал: «Туда не ходи». Ты что мне вчера сказал? Он вернулся в субботу. Он тебе отдал книгу? Да, он отдал мне книгу. Вы куда ходили на прошлой неделе? Они в прошлую неделю работали. Я сделал две ошибки в контрольной работе и получил «четверку». С какого месяца ты учишься в институте? Я в институте с сентября. Во сколько ты пришел в институт? Я пришел в институт в восемь часов утра. Когда начался концерт? Концерт начался в семь часов и закончился только в девять.

Когда обычно выпадает первый снег? Первая гроза в этом году была в апреле. Днем на небе светит солнце, а ночью появляются месяц и звезды. Солнце всходит на востоке, а заходит на западе. Сегодня хороштй солнечный день, а вчера был сильный дождь.

Кто не работает, тот не ест. Я тебя вчера видел, так ведь? Он живет в Казани? Нет, он ведь живет в Альметьевске. Где ты научился так хорошо работать? Вы так написали? Нет, не так.

6. Нокталар урынына сүзләр языгыз һәм тәрҗемә итегез:

Үрнәк: ай – айлы (лунный), Казан – казанлы (казанец), көз – яз (весна).

1) Кояш – кояшлы, томан – …, кар – …, яңгыр – …, болыт – ….

2) Алабуга – алабугалы, Смоленск – …, Мәскәү – …, Томск – …, Әлмәт – …, Әстерхан – …, Чиләбе – ….

3) Көн – төн, кара – …, көнбатыш – …, озын – …, җылы – …, үткән – …, кич – …, кыш – …, көньяк – …, яз – ….

4) Эшлибез – эшләдек, ярата – …, барасыз – …, өйрәнәсең – …, йоклыйм – …, уйлыйбыз – …, ясый – …, ява – ….

5) сүз – сүзе, йокы – …, сорау – …, китап – …, атна – …, билге – …, шәһәр – …, мәктәп – …, җавап – ….

Одиннадцатый урок

Хәзер без татар теле дәресендә утырабыз. Дәрес бетәргә тагын унбиш минут бар. Аннары мин өйгә кайтырмын. Бүген кич белән безгә кунакка минем олы абыем килер. Кич белән абый өенә кайтар, ә мин дәресләргә әзерләнермен. Иртәгә без контроль эш язарбыз.

Киләсе атнада без концертка барырбыз. Үткән атнада без Казанга бардык, ә киләсе атнада алар белән Мәскәүгә барырбыз.

Киләсе елда мин икенче курста укырмын, дип уйлыйм. Үткән атнада без авылга эшкә бардык. Бәлки, киләсе атнада да без тагын колхозга барырбыз әле.

Бәлки, киләсе атнада миңа кунакка әти-әниләр килерләр. Ихтимал, киләсе атнада мин зачетлар бирермен. Бәлки, киләсе шимбәдә безнең шәһәргә цирк килер.

Быел без беренче курста укыйбыз. Киләсе елда без өченче курста укымабыз, әле икенче курста гына укырбыз. Үткән атнада мин концертка бардым. Киләсе атнада мин концертка бармам. Мин кинога барырмын. Киләсе дүшәмбе көнне мин контроль эш язмам. Мин авылга китәрмен.

Мин булырмын. Мин булмам. Син булырсың. Син булмассың. Мин язармын. Мин язмам. Син язарсың. Син язмассың. Сез язмассыз. Мин йоклармын. Мин йокламам. Син йокларсың. Син йокламассың. Без әйтербез. Сез әйтмәссез. Без ясарбыз. Без ясамабыз. Сез чакырырсыз. Без килмәбез.

Алмашлыклар

Монда, шунда, шундый, шуны, анда, тегендә

Теге кем ул? Ул укытучы. Тегендә кем басып тора? Анда укучы басып тора. Мин аңа әйтәм: «Кил монда», – дим. Ул килми. Ул анда басып тора.

Син тегендә бар да, шунда тор!

Син анда торма, монда кил.

Мин монда булам, ә син тегендә тор.

Мәскәүдә бик күп кеше яши. Ул шундый зур шәһәр! Андый зур шәһәрләр Россиядә башка юк. Казан да кечкенә түгел, ләкин чагыштырыгыз: Мәскәүдә тугыз миллион, ә Казанда миллионнан артык кеше яши.

Шуны эшлибез дә, бүгенгә башка эшебез юк.

Шуны әйтергә кирәк: күп сүз белеп кенә, телне өйрәнеп булмый, грамматиканы да беләргә кирәк.

Нигә (ник)?

Киләсе елда җәй бик эссе булыр. Син нигә шулай уйлыйсың? Чөнки кыш бик салкын булды. Син нигә кинога бармадың? Минем эшем күп булды, вакытым булмады. Син нигә дәресләргә соңга калдың? Мин автобус көттем. Син нигә безгә килмәдең? Минем янга әти-әниләр кунакка килделәр.