sniprk1.01-32-2005r

соединенных с помощью металлических соединительных изделий или другим способом.

Составная пожарная лестница – ручная пожарная лестница, длина которой изменяется стыковкой или расстыковкой отдельных колен.

Составная стена – стена, состоящая по толщине из двух стенок: наружной и внутренней.

Составной стержень – элемент стержневой строительной конструкции, состоящий из отдельных простых металлических профилей, соединенных в одно целое при помощи планок или решетки.

Состояние предельное – состояние, при котором конструкции, основания, здания или сооружения перестают удовлетворять заданным эксплуатационным требованиям или требованиям при производстве работ.

Состояние территории – совокупность свойств составляющих ее компонентов: природных ландшафтов, застройки, транспортной и инженерной инфраструктур, других видов обустройства.

Сочетание нагрузок – совместное

(одновременное) действие двух или нескольких нагрузок с учетом наиболее неблагоприятного их сочетания. В зависимости от состава учитываемых нагрузок различают: основные сочетания нагрузок, состоящие из постоянных, длительных и кратковременных, и одной из особых нагрузок.

Спасание людей при пожаре – действия по эвакуации людей, которые не могут самостоятельно покинуть зону, где имеется возможность воздействия на них опасных факторов пожара.

Специальная добавка к цементу – добавка к цементу, вводимая для придания ему специальных свойств или регулирования отдельных показателей качества.

Специальные конструкции струеотклоняющие щиты, швартовочные и заземляющие устройства, заглубленные каналы, колодцы, светосигнальное оборудование и др. воспринимающие усилия от ветровых, колесных нагрузок, газовоздушных струй авиадвигателей и др., предназначены для обеспечения нормальной безопасной эксплуатации воздушных судов на различных участках аэродрома.

Специальный цемент – цемент, к которому наряду с формированием прочности предъявляют специальные требования.

Спецификация – один из основных документов технической конструкторской документации, определяющий состав сборочной единицы, комплекта, комплекса и т.п.

Спецификация оборудования, изделий и материалов – текстовый проектный документ, определяющий состав оборудования, изделий и материалов, предназначенный для комплектования, подготовки и осуществления строительства.

Список титульный – перечень строящихся

СНиП РК 1.01-32-2005

бетон және (немесе) темірбетон элементтерден тұратын панель.

Құрама өрт сөндіру сатысы – ұзындығы жеке тізелерін түйістіру немесе ажыратуы арқылы өзгертілетін қол өрт сөндіру сатысы.

Құрама қабырға – қалыңдығы бойынша екі қабырға: сыртқы және ішкі қабырғадан тұратын қабырға.

Құрама өзек – бір-бірімен тақтайшалар немесе торлардың көмегімен тұтастандырып біріктірілген жеке қарапайым металл кескіндерден тұратын шыбықтық құрылыс құралымының элементі.

Шектік күй – құралымдардың, іргетастардың, ғимараттар немесе имараттардың берілген пайдалану талаптарын немесе жұмыс өндіру кезіндегі талаптарын қанағаттандырмайтын жағдай.

Аймақтың жағдайы – оны құрайтын құрастырушылардың: табиғи ландшафтар, құрылыстар, көлік және инженерлік инфрақұрылымдар, басқа да жайластыру түрлері қасиеттерінің жиынтығы.

Жүктемелердің бірігуі – екі немесе бірнеше жүктемелердің неғұрлым қолайсыз қосылғандарын есептегендегі (бір уақытта) әсер етуі. Жүктемелер құрамына қарай тұрақты, ұзақ және қысқа мерзімді және бір ерекше жүктемеден тұратын жүктемелер болып ажыратылады.

Адамдарды өрттен құтқару - өрттің қауіпті факторлары әсерін тигізуі мүмкін жерлерден өздері шыға алмайтын адамдарды эвакуациялау жөніндегі іс-қимылдар.

Цементке арнайы қоспа – цементке арнайы қасиеттер беру үшін немесе кейбір сапа көрсеткіштерін реттеу үшін қосылатын қоспа.

Арнайы құралымдар – аэродромның түрлі телімдерінде әуе кемелерін қалыпты қауіпсіз пайдалануды қамтамасыз етуге арналған желдің, дөңгелек жүктемелерінің, авиақозғалтқыштардың газ-ауа ағындарының және т.б. күштерін қабылдайтын ағынды бұратын қалқандар, қондыратын және жерлендіруші құрылғылар, тереңдетілген каналдар, құдықтар, жарықпен дыбыс беру жабдықтары және т.б.

Арнайы цемент – беріктікті қалыптастырумен қатар арнайы талаптар қойылатын цемент.

Спецификация – құрастыру бірлігінің, жиынының, кешенінің және т.с.с. құрамын анықтайтын негізгі техникалық конструкторлық құжаттардың бірі.

Жабдықтардың, бұйымдардың және материалдардың спецификациясы –

жабдықтардың, бұйымдардың және материалдардың құрамын анықтайтын, құрылысты жинақтауға, дайындауға және жүзеге асыруға арналған мәтіндік жобалық құжат.

Титулдық тізім – күрделі қаржы салымдары

(реконструируемых, расширяемых) предприятий, зданий и сооружений или их частей, включаемых в планы капитальных вложений.

Сплошная нагрузка в строительной механике –

нагрузка, распределенная непрерывно по данной площади или по данной линии.

Сплошная панель – панель без воздушных прослоек и пустот.

Сплошной контроль – контроль, при котором проверяется все количество контролируемой продукции (все стыки, все сваи, все конструкции, вся поверхность основания и т.п.).

Справочное положение (Statement) – положение,

содержащее информацию (сообщение).

Спринклерная установка пожаротушения –

автоматическая установка водяного пожаротушения, оборудованная нормально закрытыми спринклерными оросителями, вскрывающимися при достижении определенной температуры. Примечание: спринклерные установки, находящиеся в режиме ожидания, в зависимости от заполняемости сетей их трубопроводов жидким огнетушащим веществом или воздухом под давлением, называются соответственно «мокрыми» водозаполненными или «сухими» сухотрубными.

Среднесуточная температура наружного воздуха

– средняя величина температуры наружного воздуха, измеренная в определенные часы суток через одинаковые интервалы времени. Она принимается по данным метеорологической службы.

Средний уровень плотности бетона – среднее значение плотности бетона, устанавливаемое лабораториями предприятий и строек на определенный контролируемый период в соответствии с достигнутой однородностью по плотности, на которое подбирается его состав и которое поддерживается в производстве.

Средний уровень прочности бетона – среднее значение прочности бетона, устанавливаемое лабораториями предприятий и строек на определенный контролируемый период в соответствии с достигнутой однородностью бетона по прочности, на которое подбирают его состав и которое поддерживают в производстве.

Средняя освещенность образца – отношение светового потока, падающего на образец, к площади этого образца.

Средняя освещенность улиц, дорог и площадей —

освещенность, средневзвешенная по площади.

Средняя яркость дорожной поверхности —

средневзвешенная по площади яркость сухих дорожных покрытий в направлении глаз наблюдателя, находящегося на оси движения транспорта.

Средства подмащивания – устройства,

предназначенные для организации рабочих мест при производстве строительно-монтажных работ на высоте или глубине более 1,3 м от уровня земли или перекрытия.

Средство грузозахватное – устройство,

предназначенное для обеспечения надежного и

СНиП РК 1.01-32-2005

жоспарларына енгізілетін салынып жатқан (қайта құрылып, кеңейтіліп жатқан) кәсіпорындар, ғимараттар мен имараттардың немесе олардың бөліктерінің тізімі.

Құрылыс механикасындағы тұтас жүктеме –

берілген аудан немесе сызық бойынша үзілмей таратылған жүктеме.

Тұтас панель – ауа қабаттары мен қуыстары жоқ панель.

Тұтас бақылау – бақыланатын өнімнің барлығы (барлық түйісулер, барлық қадалар, барлық құралымдар, іргетастың толық беті және т.с.с.) бақыланатын бақылау.

Анықтамалық ереже (Statement) –

мазмұнында ақпарат (хабар) бар ереже.

Спринклерлік өрт сөндіргіш қондырғы –

қалыпты жағдайда жабылып тұратын, белгілі бір температураға жеткенде ашылатын спринклерлік шашыратушылармен жабдықталған автоматтандырылған сумен өрт сөндіру қондырғысы. Ескерту: күту жағдайындағы спринклерлік қондырғылар олардың құбырларының сұйық өрт сөндіруші затпен немесе қысылған ауамен толтырылуына байланысты сумен толтырылғаны «сулы» немесе құрғақ құбырлысы «құрғақ» деп аталады.

Сыртқы ауаның орташа тәуліктік температурасы – тәуліктің белгілі бір мерзімінде бірдей уақыт аралығында өлшенген сыртқы ауа температурасының орташа мөлшері. Ол метеорологиялық қызметтің мәліметтері бойынша қабылданады.

Бетонның тығыздығының орташа деңгейі –

тығыздығы бойынша жеткен біркелкілігіне сәйкес өндірісте қолданылатын және бетонның құрамы тағайындалатын белгілі бір бақыланатын мерзімде кәсіпорындар мен құрылыстардың лабораториялары белгілейтін бетон тығыздығының орташа мәні.

Бетонның беріктігінің орташа деңгейі - беріктігі бойынша жеткен біртектігіне сәйкес өндірісте қолданылатын және бетонның құрамы тағайындалатын белгілі бір бақыланатын мерзімде кәсіпорындар мен құрылыстардың лабораториялары белгілейтін бетон беріктігінің орташа мәні.

Үлгінің орташа жарықтануы – үлгіге түсетін жарық ағынының осы үлгінің ауданына қатынасы.

Көшелер, жолдар және алаңдардың орташа жарықтануы – ауданы бойынша орташа өлшенген жарықталу.

Жол бетінің орташа жарықтылығы – көліктің жылжу осьінде орналасқан бақылаушының көзі бағытындағы құрғақ жол жабынының ауданы бойынша орташа өлшенген жарықтылығы.

Төсеу құралдары – жер немесе аражабын деңгейінен 1,3 м биіктікте немесе тереңдікте құрылыс-жинақтау жұмыстарын жүргізген кезде жұмыс орындарын ұйымдастыруға арналған құрылғылар.

Жүк ұстаушы құрал – жүктің жүк көтеруші машинаның жұмыс органымен сенімді және

эффективного соединения груза с рабочим органом грузоподъемной машины.

Средство защиты работающего – средство,

предназначенное для предотвращения или уменьшения воздействия на работающего опасных и (или) вредных производственных факторов.

Средство индивидуальной защиты населения

(СИЗ) – предмет или группа предметов, предназначенных для защиты человека или животного от радиоактивных, опасных химических и биологических веществ и светового излучения ядерного взрыва.

Средство индивидуальной защиты работающего

– средство защиты, надеваемое на тело человека или его части или используемое им.

Средство коллективной защиты населения -

защитное сооружение, предназначенное для укрытия группы людей с целью защиты их жизни и здоровья от последствий аварий или катастроф на потенциально опасных объектах, либо стихийных бедствий в районах размещения этих объектов, а также от воздействия современных средств поражения.

Средство коллективной защиты работающего –

средство защиты, конструктивно и (или) функционально связанное с производственным оборудованием, производственным процессом, производственным помещением (зданием) или производственной площадкой.

Срез в сопротивлении материалов – разрушение изделия из пластического материала под действием касательных напряжений (срезающих сил), при котором одна его часть смещается относительно другой по какой-либо плоскости (поверхности).

Срок годности растворной смеси – способность растворной смеси сохранять все необходимые свойства в течение определенного времени с момента изготовления до ее применения.

Срок окупаемости инвестиционного проекта – 1)

срок со дня начала финансирования инвестиционного проекта с использованием прямой иностранной инвестиции до дня, когда разность между накопленной суммой чистой прибыли с амортизационными отчислениями и объемом инвестиционных затрат коммерческой организации с иностранными инвестициями, или филиала иностранного юридического лица, или арендодателя по договору финансовой аренды (лизинга) приобретет положительное значение; 2) срок со дня начала финансирования инвестиционного проекта до дня, когда разность между накопленной суммой чистой прибыли с амортизационными отчислениями и объемом инвестиционных затрат приобретает положительное значение.

Срок службы – период времени от начала эксплуатации изделия до момента возникновения предельного состояния, обозначенного в нормативно-технической документации, или до выбраковки.

СНиП РК 1.01-32-2005

дұрыс қосылуын қамтамасыз етуге арналған құрылғы.

Жұмыс істеушіні қорғау құралы –қауіпті және

(немесе) зиянды өндірістік факторлардың жұмыс істеушіге әсерінің алдын алуға немесе оларды азайтуға арналған құрал.

Халыққа арналған жеке қорғаныш құралдары

(ЖҚҚ) – адамды немесе жануарды радиоактивті, қауіпті химиялық және биологиялық заттардан және ядролық жарылыстың жарықтық сәулеленуінен қорғауға арналған зат немесе заттардың тобы.

Жұмыс істеушінің жеке қорғаныш құралы –

адам денесіне немесе денесінің бір бөлігіне киетін немесе қолданылатын қорғау құралы.

Халықты ұжымдық қорғау құралы – қауіпті нысандардағы апаттардың салдарынан немесе сол нысандар орналасқан аудандардағы табиғи апаттардан, сондай-ақ қазіргі заманғы зақымдау құралдарынан адамдар тобының өмірлері мен денсаулықтарын қорғау мақсатында жасыруға арналған қорғаныш имараты.

Жұмыс істеушіні ұжымдық қорғау құралы -

өндірістік жабдықпен, өндірістік процеспен, өндірістік бөлмемен (ғимаратпен) немесе өндірістік алаңмен құралымдық және (немесе) қызмет жағынан байланысқан қорғаныш құралы.

Материалдар кедергісіндегі қиылу – жанама кернеулердің (қиюшы күштердің) әсерінен пластикалық материалдан жасалған бұйымның бір бөлігі басқа бөлігіне қарағанда қандай да бір жазықтық (бет) бойынша ығысып бұзылуы.

Ерітінді қоспаның пайдаланылу мерзімі –

ерітінді қоспаның дайындалу мерзімінен пайдаланылуға дейін белгілі бір уақыт аралығында барлық қажетті қасиеттерін сақтап қалу қабілеті.

Инвестициялық жобаның қайтымдылық мерзімі – 1) инвестициялық жобаны тікелей шетел инвестициясын пайдалана отырып, қаржыландыруды бастаған күннен таза пайданың амортизациялық аударымдарды қоса отырып, жинақталған сомасы мен шетелдік инвестициялары бар коммерциялық ұйымның, немесе шетелдік заңды тұлға филиалының, немесе қаржылық жал (лизинг) шарты бойынша жалға берушінің инвестициялық шығындары көлемінің айырмасы оң мәнге ие болған күнге дейінгі мерзім; 2) инвестициялық жобаны қаржыландыруды бастаған күннен таза пайданың амортизациялық аударымдарды қоса отырып, жинақталған сомасы мен инвестициялық шығындары көлемінің айырмасы оң мәнге ие болған күнге дейінгі мерзім.

Қызмет ету мерзімі – бұйымды пайдалану басталған күннен нормативтік-техникалық құжаттарда көрсетілген шектік жағдайдың пайда болу кезііне дейінгі немесе жарамсыз деп аталуына дейінгі уақыт аралығы.

Сроки схватывания цемента – время начала и конца схватывания цементного теста, определяемое в нормированных условиях.

Сруб – то же, что клеть.

Стабилизация грунтов – изменение свойств грунтов с целью уменьшения их деформируемости и увеличения прочности.

Стабилизация грунтов – 1) состояние грунтов оснований и в сооружениях из грунтовых материалов после завершения процесса консолидации грунтов (т.е. достижения максимальной осадки при данном напряженном состоянии); 2) метод улучшения свойств грунтов с целью уменьшения их деформируемости и повышения прочности.

Стабилизирующие добавки – вещества,

способствующие снижению расслаиваемости бетонной смеси.

Сталежелезобетон – строительный материал, изготовленный из железобетонной плиты, покрытой листовой сталью (мембраной), укрепленной с помощью анкеров.

Сталь – сплав железа (основа) с углеродом (до 2%) и др. элементами.

Стальбетон – износостойкий бетон, изготовляемый из смеси портландцемента, воды, кварцевого песка, стальных стружек и опилок.

Стальные конструкции – конструкции, элементы которых изготовлены из сталей различных марок, отличающиеся относительной легкостью, разнообразием конструктивных форм, высокой прочностью, допускающие индустриальное изготовление и монтаж, возможность использования в сочетании с другими материалами.

Стамеска – ручной столярно-плотничный инструмент для выборки неглубоких гнезд и пазов в древесине, прорезания отверстий, снятия материала небольшой толщины (строгания), срезки фасок и т.п. работ.

Стандарт –1) в широком смысле слова: образец, эталон, модель, принимаемые за исходные для сопоставления с ними других подобных объектов. В технике под стандартом обычно понимают нормативно-технический документ, содержащий ряд условий, подлежащих выполнению как для конкретной продукции, так и для технических условий и требований, обеспечивающих ее разработку, производство и применение; 2) государственный стандарт, санитарные нормы

и правила, строительные нормы и правила и другие документы, которые в соответствии с законом устанавливают обязательные требования к качеству товаров (работ, услуги);3) нормативный документ по стандартизации, разработанный, как правило, на основе согласия, характеризующегося отсутствием возражений по существенным вопросам у большинства заинтересованных сторон, принятый (утвержденный) признанным органом

СНиП РК 1.01-32-2005

Цементтің ұсталыну мерзімі – нормаланған жағдайларда анықталатын цементтік қамырдың ұсталынуының басталу және аяқталу уақыты.

Кесінді – клет деген мағынаны білдіреді.

Топырақтың тұрақтануы – 1) топырақтардың консолидациясы процесі аяқталған кездегі (яғни берілген кернеуленген жағдайда топырақтың максималды шөгуіне жеткендегі) топырақ материалдардан жасалған имараттардағы және негіз топырағының жағдайы; 2) деформациялануын азайту және беріктігін жоғарылату мақсатында топырақтың қасиеттерін жетілдіру әдісі.

Тұрақтандырушы қоспалар – бетон қоспасының қабаттарға бөлінуін азайтатын заттар.

Болаттемірбетон – анкерлердің көмегімен бекітілген табақ болатпен (мембранамен) жабылған темірбетон тақтадан жасалған құрылыс материалы.

Болат – темірдің (негіз) көміртегімен (2% дейін) және басқа да элементтермен қорытпасы.

Болатбетон – портландцемент, су, кварцтік құм және болат жоңқалар мен үгінділердің қоспасынан жасалатын тозуға төзімді бетон.

Болат құралымдар – бөлшектері салыстырмалы жеңілдікпен, құралымдық пішіндерінің түрлілігімен, жоғары беріктігімен сипатталатын, индустриалды дайындау мен жинақтау, басқа материалдармен қосып пайдалану мүмкін болатын болаттың түрлі маркаларынан жасалған құралымдар.

Қашау – ағашта кішкене ұяшықтар және ойықтар, тесіктер жасауға, материалдың жұқа қабығын алуға (сүргілеуге), фаскалар жасауға және т.с.с. ағаш ұсталық жұмыстарды орындауға арналған қол аспап.

Стандарт –1) кең мағынада: басқа ұқсас нысандарды салыстыру үшін қабылданатын алғашқы үлгі, эталон, модель. Техникада әдетте стандарт деп бір өнім және оны жобалауды, өндіруді және пайдалануды қамтамасыз ететін техникалық шарттар мен талаптар орындалу үшін тиісті шарттар көрсетілген нормативтік-техникалық құжат аталады; 2) мемлекеттік стандарт, санитарлық нормалар

мен ережелер, құрылыстық нормалар мен ережелер және заңдарға сәйкес тауарлардың (жұмыстардың, қызметтердің) сапасына міндетті талаптар қоятын басқа да құжаттар; 3) әдетте мүдделі жақтың көпшілігінің негізгі мәселелер бойынша қарсылықтарының жоқтығымен сипатталатын келісім негізінде жасалған, өкілетті органмен (кәсіпорынмен) қабылданған (бекітілген) стандарттау бойынша нормативтік құжат. Ескерту:

(предприятием). Примечание: стандарты основываются на обобщенных результатах науки, техники и практического опыта и направлены на достижение оптимальной пользы для общества.

Стандарт отрасли – стандарт, принятый государственным органом управления в пределах его компетенции. Примечание: под отраслью в настоящем стандарте понимается совокупность субъектов хозяйственной деятельности независимо от их ведомственной принадлежности

иформ собственности, разрабатывающих и (или) производящих продукцию (выполняющих работы

иоказывающих услуги) определенных видов, которые имеют однородное потребительское или функциональное назначение.

Стандартизация – установление и применение стандартов в сферах науки, техники и экономики.

Стандартный песок – кварцевый природный песок с нормированным зерновым и химическим составом, предназначенный для испытаний цемента.

Стандартный песок монофракционный –

кварцевый природный песок с нормированным зерновым и химическим составом, предназначенный для испытаний цемента.

Стандартный песок полифракционный – смесь фракций кварцевого природного песка, содержащего, прежде всего, округленные зерна, с нормированным зерновым и химическим составом; предназначен для испытаний цемента.

Стандартный раствор – раствор с точно известной концентрацией элемента.

Стандартный цементный раствор – однородная смесь цемента, стандартного песка и воды в нормированном соотношении.

Станция водоподготовки – комплекс зданий,

сооружений и устройств для водоподготовки.

Станция очистки воды – комплекс зданий,

сооружений и устройств для очистки воды.

Станция очистки сточных вод – комплекс зданий, сооружений и устройств для очистки сточных вод и обработки осадка.

Старение – 1) старение металлов – изменение механических, физических, химических свойств металлов и сплавов, протекающее либо самопроизвольно в процессе длительной выдержки при комнатной температуре (естественное старение), либо при нагреве (искусственное старение); 2) старение полимеров

– необратимое изменение, в т.ч. потеря ценных технических свойств полимеров вследствие химических превращений под действием кислорода.

Старение металлов – изменение свойств металлов, протекающее либо самопроизвольно при нормальных условиях (естественное старение), либо при нагреве (искусственное старение) и приводящее к увеличению их прочности и твердости с одновременным уменьшением пластичности и ударной вязкости.

Статика – раздел механики, в котором

СНиП РК 1.01-32-2005

стандарттар ғылымның, техниканың және практикалық тәжірибенің жалпы нәтижелеріне негізделеді және қоғамға едәуір тиімді пайда келтіруге бағытталады.

Салалық стандарт – мемлекеттік басқару органы өзінің өкілдігі шегінде қабылдаған стандарт. Ескерту: бұл стандартта салалық деп ведомстволық иеліктер мен иелік формаларына тәуелсіз біркелкі тұтынушылық және қызметтік қасиеттері бар белгілі бір өнімді жобалайтын және өндіретін (жұмыстарды орындайтын және қызметтерді көрсететін) шаруашылық қызмет субъектілерінің жиынтығы түсініледі.

Стандарттау – ғылым, техника және экономика салаларында стандарттарды бекіту және қолдану.

Стандартты құм – түйіршіктік және химиялық құрамы нормаланған цементті сынауға арналған кварцті табиғи құм.

Монофракциялы стандартты құм - түйіршіктік және химиялық құрамы нормаланған цементті сынауға арналған кварцті табиғи құм.

Полифракциялы стандартты құм - түйіршіктік және химиялық құрамы нормаланған цементті сынауға арналған кварцті табиғи құмның, ең алдымен домалақ түйіршіктері бар фракцияларының қоспасы.

Стандартты ерітінді – элементтің дәл белгілі концентрациясы бар ерітінді.

Стандартты цемент ерітіндісі – цемент,

стандартты құм және судың нормаланған қатынастағы біртекті қоспасы.

Су дайындау станциясы – суды дайындауға арналған ғимараттар, имараттар және құрылғылар кешені.

Су тазартқыш станция – суды тазартуға арналған ғимараттар, имараттар және құрылғылар кешені.

Ақаба суларды тазарту станциясы – ақаба суларды тазартуға және тұнбаны өңдеуге арналған ғимараттар, имараттар және құрылғылар кешені.

Ескіру – 1) металдардың ескіруі – бөлмелік температурада ұзақ мерзім ұстаған кезде өздігінен болатын (табиғи ескіру) немесе қыздыру кезінде болатын (жасанды ескіру) металдар мен қорытпалардың механикалық, физикалық, химиялық қасиеттерінің өзгеруі; 2) полимерлердің ескіруі – қайтарылмайтын өзгерістер, соның ішінде оттегі әсерінен болған химиялық өзгерістер нәтижесінде полимерлердің бағалы химиялық қасиеттерін жоғалтуы.

Металдардың ескіруі – қалыпты жағдайда өздігінен болатын (табиғи ескіру), немесе қыздырғанда болатын (жасанды ескіру) және металдардың беріктігі мен қаттылығының өсуіне, бірмезгілде олардың илемділігі мен соққылы тұтқырлығының төмендеуіне әкелетін металдардың қасиеттерінің өзгеруі.

Статика – күш әсеріндегі денелердің тепе-

изучаются условия равновесия тел под действием сил.

Статика сооружений – устаревшее название строительной механики; современная строительная механика, кроме проблем статики, включает также и вопросы динамики сооружений.

Статическая нагрузка – нагрузка, значение,

направление и место приложения которой изменяются столь незначительно, что при расчете сооружения их принимают не зависящими от времени и поэтому пренебрегают влиянием сил инерции, обусловленным такой нагрузкой.

Статическая устойчивость электроэнергетической системы – способность электроэнергетической системы восстанавливать исходное состояние (режим) после малых его возмущений.

Статически неопределимая система в строительной механике – геометрически неизменяемая система, в которой для определения реакций связей, помимо уравнений статики, необходимы дополнительные уравнения, характеризующие деформации этой системы.

Статически определимая система в строительной механике – геометрически неизменяемая система, в которой для определения всех реакций связей достаточно уравнений статики.

Статический момент сечения плоской фигуры –

одна из геометрических характеристик сечения, выраженная определенным интегралом вида Jy= xdA по площади A фигуры, отнесенная к некоторой геометрической оси, где dA – элемент площади сечения; х – расстояние элемента от оси

у.

Стационарная машина – машина, не обладающая возможностью для перемещения собственным ходом и требующая для установки на рабочее место выполнения монтажных работ.

Стекло защитное многослойное – склеенные между собой полимерными материалами в различном сочетании пластины силикатного стекла, силикатного с органическим стеклом, поликарбонатом или упрочняющими пленками. Представляет собой многослойный блок, обладающий защитными свойствами.

Стекло листовое – стекло, изготовляемое в виде плоских листов, толщина которых мала по отношению к длине и ширине.

Стекло листовое армированное – листовое стекло прокатное неокрашенное или цветное с закатанной внутрь стекла металлической сеткой, имеющее поверхности гладкие или с узором.

Стекло листовое матированное – листовое стекло, одна поверхность которого шероховатая. Оно просвечивающее, но непрозрачное.

Стекло листовое полированное – листовое стекло, обработанное способом механической шлифовки и полировки. Оно имеет плоскопараллельные поверхности и не дает оптических искажений в отраженном свете.

Стекло листовое солнцезащитное – листовое стекло, уменьшающее пропускание солнечной радиации в целом или в отдельной области спектра. Различаются: теплопоглощающее;

СНиП РК 1.01-32-2005

теңдік шарттары зерттелетін механика бөлімі.

Құрылыстардың статикасы – құрылыстық механиканың ескі атауы; қазіргі заманғы құрылыстық механика статика мәселелерінен басқа құрылыстардың динамикаларының мәселелерін де қарастырады.

Статикалық жүктеме – мәні, бағыты және салу орны айтарлықсыз өзгеретін жүктеме, сондықтан құрылысты есептегенде оларды уақытқа тәуелсіз деп қабылдайды да, мұндай жүктемелерден болатын инерция күштерін ескермейді.

Электроэнергетикалық жүйенің статикалық орнықтылығы – электроэнергетикалық жүйенің аз ұйытқулардан кейін алғашқы жағдайын (режімін) қалпына келтіру қабілеті.

Құрылыс механикасындағы статикалық анықталмайтын жүйе – байланыстардың реакцияларын анықтау үшін статика теңдіктерінен басқа осы жүйенің деформацияларын сипаттайтын қосымша теңдіктер қажет геометриялық өзгермейтін жүйе.

Құрылыс механикасындағы статикалық анықталатын жүйе – барлық рекцияларды анықтау үшін статика теңдіктері жеткілікті геометриялық өзгермейтін жүйе.

Жазық дененің қимасының статикалық моменті – фигураның А ауданы бойынша Jy= xdA анықталған интегралымен көрсетілген кейбір геометриялық оське жатқызылған қиманың геометриялық сипаттамаларының бірі, мұнда dA – қима ауданының элементі; х

–элементтің у осьінен ара қашықтығы. Стационарлы машина - өздігінен қозғалуға мүмкіндігі жоқ және жұмыс орнына орнату үшін жинақтау жұмыстарын қажет ететін машина.

Көп қабатты қорғаушы әйнек – өзара түрлі қатынаста полимерлі материалдармен силикат әйнек табақтарының, силикаттының органикалық әйнекпен, поликарбонатпен немесе беріктендіретін үлдірлермен желімделуі. Қорғаушы қасиеттері бар көп қабатты блок болып табылады.

Табақ әйнек – қалыңдығы ұзындығы мен еніне қарағанда аз жалпақ табақтар түрінде жасалатын әйнек.

Арматураланған табақ әйнек – боялмаған немесе түрлі-түсті ішіне металл тор салынған, беті тегіс немесе өрнектеліп тартылған табақ әйнек.

Мөлдір емес табақ әйнек – бір жақ беті кедір-

бұдыр табақ әйнек. Мұндай әйнек жарық өткізеді, бірақ мөлдір емес.

Жалтыратылған табақ әйнек – механикалық қырнау мен жалтырату жолымен өңделген табақ әйнек. Оның беттері жазық параллель және шағылыстырған жарықты оптикалық бұзбайды.

Күннен қорғаушы табақ әйнек – күн радиациясын толығымен немесе спектрдің бір бөлігінің өтуін азайтатын табақ әйнек. Жылу сіңіргіш, электрохимиялық жолмен боялған,

элетрохимически окрашенное; теплоотражающее.

Стекло листовое теплоотражающее – листовое солнцезащитное стекло с тонким светопрозрачным покрытием, придающим ему повышенную отражающую способность в инфракрасной области спектра.

Стекло листовое теплопоглощающее – листовое солнцезащитное стекло из окрашенной стекломассы, уменьшающее пропускание в инфракрасной области спектра.

Стекло листовое тушеное прокатное – листовое стекло прокатное непрозрачное, молочное или цветное, имеющее одну лицевую поверхность гладкую, другую - мелкорифленую.

Стекло листовое узорчатое – листовое стекло прокатное неокрашенное или цветное, имеющее на поверхности рельефный узор от гравированных валков.

Стекло листовое эмалированное закаленное –

листовое стекло, покрытое с одной стороны эмалевой краской и подвергнутое термообработке для упрочнения стекла и закрепления краски на его поверхности.

Стекло многослойное – листовое стекло,

состоящее из двух или нескольких листов стекла, склеенных друг с другом по всей плоскости полимерной пленкой.

Стекло неорганическое – твердый, аморфный,

прозрачный в той или иной области оптического диапазона (бесцветный или окрашенный) хрупкий материал, получаемый при остывании расплава, содержащего стеклообразующие компоненты и оксиды металлов.

Стекло органическое – оптически прозрачный твердый материал на основе органических полимеров.

Стекло профильное – изделия из стекла,

изготовленные методом непрерывного проката, неокрашенные или цветные, замкнутого прямоугольного или швеллерного сечений, неармированные или армированные металлической проволокой, предназначенные для устройства светолрозрачных ограждающих конструкций зданий.

Стеклобетонные конструкции – строительные конструкции, в виде бетонной обоймы, внутри которой на растворе уложены стеклянные блоки; предназначены для устройства светопрозрачных ограждений в жилых, общественных и промышленных зданиях.

Стеклоблок – стеклянное изделие, получаемое сваркой двух прессованных полублоков, образующих герметичную плотность.

Стеклопакет – изделие для остекления световых проемов зданий, состоящее из двух или нескольких листов стекла, соединенных друг с другом по кромкам так, что между ними образуются герметические полости, заполненные осушенным газом.

Стеклопластики – пластмассы, содержащие в качестве упрочняющего наполнителя стеклянные волокнистые материалы – в виде тканей (стеклотекстолит), рубленых волокон (стекловолокнит), нитей, жгутов, матов и т.д.

СНиП РК 1.01-32-2005

жылу шағылыстырғыш болып бөлінеді.

Жылу шағылыстыратын табақ әйнек –

спектрдің инфрақызыл тұстарында жоғарылатылған шағылыстырушы қабілет беретін жұқа жарық өткізгіш қабаты бар күннен қорғаушы табақ әйнек.

Жылу сіңіргіш табақ әйнек – спектрдің инфрақызыл тұстарында өткізуді азайтатын боялған әйнек массасынан жасалған күннен қорғаушы табақ әйнек.

Боялған илемделген табақ әйнек – бір жақ беті тегіс, екінші жағы ұсақ кедір-бұдырланған мөлдір емес, ақ немесе түрлі-түсті илемделген табақ әйнек.

Өрнектелген табақ әйнек – бетінде ойықталған біліктермен жасалған бедерлі өрнегі бар боялмаған немесе түрлі-түсті тартылған табақ әйнек.

Эмальданған шынықтырылған табақ әйнек –

бір жақ бетіне эмальмен боялып, беріктендіру және бетіндегі бояуды бекіту үшін қыздырылып өңделген табақ әйнек.

Көп қабатты әйнек – бір-бірімен бүкіл жазықтығы бойынша полимерлік үлдірмен жапсырылған екі немесе одан көп әйнек табақтарынан тұратын табақ әйнек.

Бейорганикалық әйнек – құрамында әйнек түзетін құраушылары мен метал оксидтері бар қорытпа суығанда алынатын қатты, аморфты, оптикалық диапазонның кейбір тұстарында мөлдір (бояусыз немесе боялған) морт материал.

Органикалық әйнек – органикалық полимерлердің негізінде жасалған оптикалық мөлдір қатты материал.

Кескінді әйнек – ғимараттардың жарық өткізуші қорғау құралымдарын жасауға арналған боялмаған немесе түрлі-түсті, қимасы тұйық тік бұрышты немесе швеллер түріндегі, қатайтылмаған немесе металл сыммен қатайтылған тоқтаусыз тарту әдісімен әйнектен жасалған бұйымдар.

Әйнекбетон құралымдар – арасына ерітінділермен әйнек блоктары орнатылған бетон таспа түріндегі құрылыс құралымдары; тұрғын, қоғамдық және өнеркәсіптік ғимараттардың жарық өткізгіш қоршауларын жасауға арналған.

Әйнек блогі – герметикалық тығыздық жасап, екі сығымдалған жартылай блоктарды пісіру арқылы алынатын әйнек бұйым.

Әйнек пакеті – арасында құрғатылған газбен толтырылған герметикалық қуыстар жасап, жиектері бойымен бір-бірімен қосылған екі немесе бірнеше әйнек табақтардан тұратын ғимараттардың жарық қуыстарын әйнектеуге арналған бұйым.

Әйнекпластиктер – құрамында беріктендіруші толтырғыш ретінде мата (стеклотекстолит), шабылған талшықтар (стекловолокнит), жіптер, арқандар, маттар және т.б. түріндегі әйнек талшықты материалдар бар пластмассалар.

Стеклопрофилит – крупногабаритные строительные изделия, изготовленные в основном методом непрерывного проката из армированного и неармированного бесцветного и окрашенного стекла различного профиля.

Стеклорубероид – рулонный гидроизоляционный материал в виде стеклянной ткани, пропитанной с обеих сторон битумом.

Стеклоткань – материал, образованный переплетением взаимно перпендикулярных нитей стеклянного волокна (круглого или профильного сечения).

Стеклянная плитка мозаичная – мелкая (обычно квадратная) облицовочная плитка, изготовляемая из непрозрачного цветного стекла способом непрерывного проката.

Стеклянное волокно, стекловолокно – волокно круглого или профильного сечения, получаемое из расплавленного стекла.

Стекольные работы – вставка стекол и стеклоизделий в световые проемы и ограждающие конструкции зданий и сооружений.

Стеллаж – устройство для хранения предметов и штучных материалов, состоящее из полок (настилов), укрепленных в несколько ярусов на вертикальных стойках.

Стена в грунте – способ возведения вертикальных стен подземных и заглубленных сооружений, а также противофильтрационных завес, устраиваемых в траншеях под защитой раствора (суспензии) из бентонитовых глин, удерживающего грунт в траншеях от обрушения.

Стена здания – основная ограждающая конструкция здания, защищающая его от внешних атмосферных воздействий, одновременно выполняющая и несущие функции: воспринимает горизонтальные и вертикальные нагрузки, разделяет внутренний объем здания на отдельные помещения.

Стенка забральная – вертикальная стена, расположенная перед водозаборным отверстием и погруженная нижней гранью под минимальный уровень воды гидротехнического сооружения для защиты последнего от попадания шуги (донного льда), плавника и т.п.

Стенка подпорная – конструкция, удерживающая от обрушения находящийся за ней массив грунта и воспринимающая расположенные на его поверхности нагрузки.

Стенка раздельная – вертикальная стена между смежными гидротехническими сооружениями, обеспечивающая независимый гидравлический режим потоков воды.

Стенка шпунтовая – сплошная стенка,

образованная забитыми в грунт шпунтовыми сваями (древесными, железобетонными, стальными), служащая водонепроницаемой преградой и удерживающая от обрушения грунт при возведении гидротехнических сооружений (набережных, камер, шлюзов, перемычек), для ограждения стен котлованов, траншей и т.п.

СНиП РК 1.01-32-2005

Әйнекпрофилит – түрлі кескінді қатайтылған және қатайтылмаған түссіз және боялған әйнектен, негізінен тоқтаусыз тарту әдісімен жасалған ірі габаритті құрылыс бұйымдары.

Әйнекрубероид – екі жағынан да битум сіңіртілген әйнек мата түріндегі орамадағы гидрооқшаулаушы материал.

Әйнекмата - өзара перпендикуляр әйнек талшығының (қимасы дөңгелек немесе кескінді) жіптерін өру арқылы алынатын материал.

Мозаикалы әйнек тақташа – мөлдір емес түрлі-түсті әйнектен тоқтаусыз тарту жолымен алынатын ұсақ (әдетте шаршы түріндегі) қаптаушы тақташа.

Әйнек талшық – балқытылған әйнектен алынатын қимасы дөңгелек немесе кескінді талшық.

Әйнектеу жұмыстары – ғимараттар мен имараттардың қоршау құралымдары мен жарық қуыстарға әйнек пен әйнек бұйымдарын салу.

Стеллаж – вертикаль тіреулерге бірнеше қаттама етіп бекітілген сөрелерден (төсеулерден) тұратын заттар мен бөлек материалдарды сақтауға арналған құрылғы.

Жердегі қабырға – жерасты және тереңдетілген имараттардың тік қабырғаларын, сондай-ақ ордың ішіне топырақтардың құлауын тежейтін бентонит топырағынан жасалған ерітіндімен (жүзгінмен) қорғау арқылы орларда салынатын сүзілген суға қарсы бүркеулер салу тәсілі.

Ғимараттың қабырғасы – ғимаратты сыртқы атмосфералық әсерлерден қорғайтын және бірмезгілде көтеруші қызмет атқаратын (горизонталь және вертикаль жүктемелерді қабылдайды, ғимараттың ішкі көлемін жеке бөлмелерге бөледі) негізгі қоршау құралымдар.

Қалқандық қабырға – гидротехникалық имаратты қалқып жүрген түрлі заттардан, қабыршақ мұздардан, (бауырлап қатқан мұздардан) қорғау үшін астыңғы қыры судың ең төменгі деңгейінен төмен түсірілген суалғыш тесіктің алдына орналасқан тік қабырға.

Сүйеуіш қабырға – тыс (сырт) жағындағы топырақ массивін құлаудан ұстап тұратын және бетіне түскен жүктемелерді қабылдайтын құралым.

Бөлгіш қабырға – іргелес гидротехникалық имараттарда су ағыстарының тәуелсіз гидравликалық режимін қамтамасыз етіп тұратын вертикаль қабырға.

Жіксіз қабырға – гидротехникалық имараттар (жағалаулар, камералар, шлюздер, мойнақтар) салғанда су өткізбейтін қалқан қызметін атқаратын және топырақтың опырылып құлауынан сақтауға арналған, қазаншұңқырлардың, траншеялардың және т.с.с. қабырғаларын қоршауға арналған жерге қадалған жікті қадалардан (ағаш, темірбетон,

Степень агрессивности – техническая характеристика интенсивности воздействия агрессивной среды.

Степень коррозии строительного материала –

техническая характеристика изменения свойств строительного материла вследствие коррозии.

Степень огнестойкости – нормируемая характеристика огнестойкости зданий и сооружений, определяемая пределом огнестойкости основных строительных конструкций.

Степень сборности – показатель техникоэкономической оценки проектов зданий (сооружений) и технического уровня строительства, характеризуемый отношением (в процентах) сметной стоимости (франкостроительная площадка) сборных конструкций и деталей, а также предварительно заготовленных узлов для санитарно-технических, электрических и технологических систем, включаемых в объем строительно-монтажных работ, к сметной стоимости всех строительных материалов, конструкций и деталей.

Стержень замка – деталь замка, служащая для передачи крутящего момента от ручки замка к засову-защелке.

Стержневая система в строительной механике –

несущая конструкция, состоящая из стержней, жестко или шарнирно соединенных между собой в узлах.

Стилобат – возвышенная платформа, замощенная каменными плитами, на которой возводится сооружение, устанавливается памятник.

Стоимость оборудования сметная – стоимость оборудования, предусматриваемого в сметах на строительство, включающая оптовую (лимитную) цену, стоимость установленного комплекта запасных частей, затраты на тару, упаковку и реквизит, транспортные расходы по доставке оборудования до приобъектного склада стройки, заготовительно-складские расходы и затраты на комплектацию.

Стоимость строительства сметная – денежное выражение затрат, необходимых для полного осуществления строительства и ввода в действие основных фондов согласно проекту. Сметная стоимость слагается из стоимости строительномонтажных работ, оборудования, инструмента, инвентаря и других затрат, входящих в сметы строек.

Стоимость тары, упаковки и реквизита сметная –

средства, предусматриваемые в сметах на возмещение заводам-поставщикам затрат по обеспечению сохранности оборудования, материалов, изделий и конструкций в период их транспортировки и хранения на приобъектном складе стройки.

Столярные изделия – деревянные изделия с тщательно обработанной поверхностью и точной пригонкой соединений элементов.

СНиП РК 1.01-32-2005

болат) жасалған тұтас қабырға.

Жеміргіштік дәрежесі – жеміргіш ортаның әсері қарқынының техникалық сипаттамасы.

Құрылыс материалы тоттануының дәрежесі –

тоттану нәтижесінде құрылыс материалының қасиеттері өзгеруінің техникалық сипаттамасы.

Отқа төзімділік дәрежесі – негізгі құрылыс құралымдарының отқа төзімділігі шегімен анықталатын ғимараттар мен имараттардың отқа төзімділігінің нормаланған сипаттамасы.

Құрамдылық дәрежесі – құрылыс-жинақтау жұмыстарының көлеміне енгізілетін құрама құралымдар мен бөлшектердің, сондай-ақ санитарлық-техникалық, электр және технологиялық жүйелердің алдын ала дайындалған түйіндерінің сметалық құнының (франко-құрылыс алаңы) барлық құрылыс материалдарының, құралымдары мен бөлшектерінің сметалық құнына пайыздық қатынасымен сипатталатын ғимараттар (имараттар) жобалары мен құрылыстың техникалық деңгейін техникалықэкономикалық бағалаудың көрсеткіші.

Құлыптың шыбығы – бұрау моментін құлыптың тұтқасынан ысырма-ілгегін беруге арналған құлыптың бөлшегі.

Құрылыс механикасындағы шыбықтық жүйе

– түйіндерде өзара қатаң немесе топсалармен қосылған шыбықтарынан тұратын көтергіш құралым.

Стилобат – үстіне құрылыс салынатын, ескерткіш қойылатын беті тас тақталармен жабылған биіктетілген платформа.

Жабдықтардың сметалық құны – құрамына жабдықтардың көтерме (шектелген) бағасы, қосалқы бөлшектердің белгіленген жиынтығының құны, ыдыстарға, орамаларға және реквизиттерге кеткен шығындар, жабдықтарды құрылыстың нысаны жанындағы қоймаларына жеткізу үшін тасымалдауға кеткен шығындар, дайындауқоймалық шығындар мен жинақтауға кеткен шығындар енетін құрылыс сметасында ескерілген жабдықтардың құны.

Құрылыстың сметалық құны – құрылысты толық жүзеге асырып, негізгі қорларды жобаға сәйкес іске қосу үшін қажетті шығындардың ақшалай көрсетілген түрі. Сметалық құн құрылыс-жинақтау жұмыстарының, жабдықтардың, құрал-саймандардың, мүліктердің құны мен құрылыс сметасына енетін басқа да шығындардан тұрады.

Ыдыстың, ораманың және реквизиттің сметалық құны – жабдықтарды,

материалдарды, бұйымдар мен құралымдарды тасымалдау кезінде және нысан жанындағы қоймаларда сақталуын қамтамасыз етуге кеткен жіберуші зауыттардың шығынын өтеу үшін сметада ескерілетін қаржылар.

Ағаш ұсталық бұйымдар – беті жете өңделген және бөлшектердің қосылысы дәл келтірілетін ағаш бұйымдар.

Стрела подъема – вертикальное расстояние от линии, соединяющей точки опор распорных конструкций, до наивысшей точки осевой линий этой конструкции (арки, свода и т.п.)

Стрела прогиба - максимальное смещение оси изгибаемого конструктивного элемента под действием внешних сил в направлении, перпендикулярном оси.

Көтергіш жебе – тартып тұратын құралымдардың тірек нүктелерін қосатын сызықтан осы құралымның (арканың, тоғыспаның және т.с.с) осьтік сызығының ең жоғарғы нүктесіне дейінгі вертикаль ара қашықтық.

Майысым жебесі – иілетін құралымдық бөлшектің осьінің сыртқы күштердің әсерінен оське перпендикуляр бағытта максималды ығысуы.