sniprk1.01-32-2005r

строительства, проектирования, строительномонтажных работ и изготовления строительных изделий, а также эксплуатации строительной продукции, и определяющий способы достижения ее соответствия обязательным требованиям строительных норм, правил и стандартов.

Сводка затрат – сметный документ, определяющий общую сметную стоимость стройки и объединяющий сводные сметы на строительство объектов производственного назначения, а в отдельных случаях и на развитие базы строительной индустрии.

Связи в строительных конструкциях –

соединительные элементы, обеспечивающие устойчивость основных (несущих) конструкций каркаса и пространственную жесткость сооружения в целом.

Связь – линейное монтажное приспособление, не обладающее собственной устойчивостью, работающее на растяжение и сжатие.

Сгораемый материал – материал, который под воздействием огня или высокой температуры воспламеняется или тлеет; обугливается и продолжает гореть или тлеть: обугливается после удаления источника зажигания.

Сдвиг в сопротивлении материалов – деформация упругого тела, характеризующаяся взаимным смещением параллельных слоев (волокон) материала.

Сдир – дефект асбестоцементного изделия, заключающийся в отсутствии части наружного слоя со стороны лицевой поверхности.

Седиментация – оседание мелких твердых частиц в жидкости или газе под действием силы тяжести или центробежных сил.

Сейсмическая разведка, сейсморазведка –

совокупность геофизических методов разведки, основанных на искусственном возбуждении и регистрации сейсмических (упругих) волн с целью изучения строения, вещественного состава и напряженного состояния земных недр.

Сейсмокаротаж – исследование сейсмических свойств горных пород, расположенных вдоль ствола скважины, с помощью зонда каротажного или сейсмоприемника.

Сейсмостойкое строительство, антисейсмическое строительство – строительство зданий и сооружений, способных противостоять сейсмическим воздействиям во время землетрясений, сохраняя свои эксплуатационные качества.

Сейсмостойкость – способность зданий или сооружений противостоять сейсмическим воздействиям без потери эксплуатационных качеств.

Секретность замка – количество различных комбинаций запирающего устройства, каждая из которых соответствует только определенному ключу или коду.

Секция – 1)часть здания или сооружения, условно ограниченная в плане и представляющая собой единое целое в объемно-планировочном,

СНиП РК 1.01-32-2005

өнімдерін пайдалану және олардың құрылыс нормаларының, ережелерінің және стандарттардың міндетті талаптарына сәйкестігінің тәсілдерін анықтау үшін техникалық шешімдер немесе инженерлік ізденістердің процедураларын ұсынатын, нормативтік құжат.

Шығындар жиыны – құрылыстың жалпы сметалық құнын анықтайтын және өндірістік нысандар құрылысының жиынтық сметаларын, ал кейбір жағдайларда құрылыс индустриясының базасын дамыту сметаларын біріктіретін сметалық құжат.

Құрылыс құралымдарындағы байланыстар –

қаңқаның негізгі (көтеруші) құралымдарының орнықтылығы мен құрылыстың жалпы кеңістіктік қатаңдығын қамтамасыз ететін қосу элементтері.

Байланыс - өзіндік орнықтылығы жоқ, созу мен сығуға жұмыс істейтін желілік жинақтау құралы.

Жанғыш материал – от немесе жоғары температура әсерінен жалындайтын немесе бықситын; көмірленетін және әрі қарай жанып бықси беретін; тұтану көзін жойғаннан кейін көмірленетін материал.

Материалдар кедергісіндегі ығысу –

материалдың параллель қабаттарының (талшықтарының) өзара ығысуымен сипатталатын серпімді дененің деформациясы. Сырылу – асбестоцемент бұйымның алдыңғы бетінің сыртқы қабатының жоқтығымен сипатталатын ақауы.

Седиментация – ауырлық күшінің немесе орталық тепкіш күштің әсерінен ұсақ қатты бөлшектердің сұйықтың немесе газдың түбіне тұнуы.

Сейсмикалық барлау, сейсмобарлау – жер қойнауларының құрылысын, заттық құрамын және кернеуленген жағдайын зерттеу мақсатында сейсмикалық (серпімді) толқындарды жасанды түрде қоздыру мен тіркеуге негізделген геофизикалық барлау әдістерінің жиынтығы.

Сейсмокаротаж – каротаждық зонд немесе сейсмоқабылдағыш көмегімен ұңғыма бойында орналасқан тау жыныстарының сейсмикалық қасиеттерін зерттеу.

Сейсмикалық берік құрылыс, антисейсмикалық құрылыс – жер сілкіністері кезінде пайдалану қасиеттерін сақтап, сейсмикалық әсерлерге қарсы тұра алуға қабілетті ғимараттар мен имараттардың құрылысы.

Сейсмикалық төзімділік – ғимараттар немесе құрылыстардың пайдалану сапасын жоғалтпау арқылы сейсмикалық әсерлерге қарсы тұру қабілеті.

Құлыптың құпиялылығы - әрқайсысы тек белгілі бір кілтке немесе кодқа сәйкес келетін құлыптау құрылғысының түрлі қиыстыруларының саны.

Секция – 1)жоспарда шартты түрде шектелген және көлемдік-жайғастыру, техникалық немесе құралымдық жағынан

техническом или конструктивном отношении; 2)самостоятельный в конструктивном отношении объемно-планировочный элемент здания, ограниченный наружными стенами или (и) деформационными швами и состоящий из совокупности однотипных или разнотипных (по модульным пролетам и шагам) ячеек, имеющих одинаковое направление пролетов и одинаковые модульные высоты этажей в пределах всего объема этого элемента (в одно- и многоэтажном элементе) или в пределах каждого его этажа (в многоэтажном элементе).

Секция жилого дома – здание или часть жилого дома, отделенная от других частей глухой стеной, с квартирами, имеющими общий выход наружу либо на одну лестничную клетку.

Секция трубопровода – прямолинейная сборочная единица, состоящая из нескольких труб одного диаметра, ограниченная транспортными габаритами.

Селевые потоки – кратковременные разрушительные потоки, перегруженные грязекаменным материалом, возникающие при выпадении обильных дождей или интенсивном таянии снега в предгорных и горных районах, в бассейнах небольших рек и логов с большими уклонами тальвега ( > 0,1 ).

Селитебная зона — территория, предназначенная для размещения жилищного фонда, общественных зданий и сооружений, в том числе научно-исследовательских институтов и их комплексов, а также отдельных коммунальных и промышленных объектов, не требующих устройства санитарно-защитных зон; для устройства путей внутригородского сообщения, улиц, площадей, парков, садов, бульваров и других мест общего пользования.

Септик – сооружение в виде 1-3 подземных резервуаров (камер) для предварительной обработки (отстоя) сточных вод, поступающих затем на биологическую очистку.

Септик для очистки сточных вод – сооружение для механической очистки сточных вод отстаиванием с анаэробным сбраживанием их осадка.

Сервитут – право ограниченного пользования чужим объектом недвижимого имущества, например, для прохода, прокладки и эксплуатации необходимых коммуникаций и иных нужд, которые не могут быть обеспечены без установления сервитута. Сервитут как вещное право на здание, сооружение, помещение может существовать вне связи с пользованием земельным участком. Для собственника недвижимого имущества, в отношении прав которого установлен сервитут, последний выступает в качестве обременения.

Серпантин – вид закругления автомобильной дороги, устраиваемый в горной местности вне угла поворота трассы для сопряжения двух ее направлений, сходящихся (расходящихся) под острым углом.

Сертификат – документ предприятияизготовителя, подтверждающий соответствие

СНиП РК 1.01-32-2005

біртұтас ғимарат немесе имараттың бөлігі; 2)сыртқы қабырғалармен немесе (және) деформациялық жіктермен шектелген және аралықтарының бағыты бір және осы бөліктің толық көлемінің шегінде (бір не көп қабатты бөліктің) немесе оның әр қабатының шегінде (көп қабатты бөліктің) қабаттарының модульдік биіктігі бірдей бір типті немесе әр типті (модульдік аралықтар мен қадамдар бойынша) ұяшықтардың жиынтығынан тұратын ғимараттың құралымдық жағынан дербес көлемдік-жайғастыру элементі.

Тұрғын үй секциясы – басқа бөліктерден бітеу қабырғамен бөлінген, пәтерлерінің сыртқы есігі бір немесе бір баспалдақтық торға тікелей шығатын ғимарат немесе тұрғын үйдің бөлігі.

Құбырдың секциясы – диаметрі бірдей бірнеше құбырдан тұратын, тасымалдау өлшемдерімен шектелген түзу сызықты құрастырма бірлігі.

Сел ағыны – тауға жақын және таулы аймақтарда, кіші өзендер мен тальвегтерінің еңісі үлкен логтардың ( > 0,1) бассейндерінде көп мөлшерде жаңбыр

жауғанда немесе қар тез еріген кезде пайда болатын балшық пен тасы көп қысқа мерзімді күйретуші ағындар.

Қоныстану аймағы – тұрғын үйлер қорын, қоғамдық ғимараттар мен имараттарды, соның ішінде ғылыми-зерттеу институттары мен кешендерін, сондай-ақ санитарлық қорғаныш аймақтарын жасауды қажет етпейтін кейбір коммуналдық және өнеркәсіптік нысандарды орналастыруға арналған, қала ішіндегі жолдарды, көшелерді, алаңдарды, бақтарды, бульварларды және басқа да қоғамдық пайдалану орындарын жайғастыруға арналған аумақ.

Септик – биологиялық тазартуға баратын ақаба суларды алдын ала өңдеуге (тұндыруға) арналған 1-3 жер асты резервуарларынан (камераларынан) тұратын имарат.

Ақаба суларды тазартуға арналған септик –

тұнбаларын анаэробты ашытып, ағынды суларды тұндыру арқылы механикалық тазартуға арналған имарат.

Сервитут – бөтен жылжымайтын мүлік нысанын шекті пайдалану құқығы, мысалы, сервитутты орнатусыз қамтамасыз етілмейтін қажетті қатынастар мен басқа да қажеттіліктерді өткізу, салу және пайдалану. Сервитут ғимаратқа, имаратқа, бөлмеге заттық құқық ретінде жер телімін пайдалануға ешқандай байланыссыз болуы мүмкін. Құқықтарына сервитут белгіленген жылжымайтын мүлік иесі үшін сервитут ауыртпалық болып табылады.

Серпантин – таулы жерлерде салынатын жолдың бұрылу бұрышынан тыс оның екі бағыты сүйір бұрыш жасай түйіскен (айырылысқан) жерде автомобиль жолын доғалдау түрі.

Серитификат – жасалған материалдардың (бұйымдардың, құралымдардың)

изготовленных материалов (изделий, конструкций) стандартам или техническим условиям.

Сертификат соответствия – 1) документ,

выданный по правилам системы сертификации для подтверждения соответствия сертифицированной продукции установленным требованиям; 2) документ, изданный в соответствии с правилами системы сертификации, указывающий, что обеспечивается необходимая уверенность в том, что должным образом идентифицированная продукция, процесс или услуга соответствуют конкретному стандарту или другому нормативному документу.

Сертификат соответствия работ по охране труда

(сертификат безопасности) – документ, удостоверяющий соответствие проводимых в организации работ по охране труда установленным государственным нормативным требованиям охраны труда.

Сертификация продукции – 1) процедура подтверждения соответствия, посредством которой независимая от изготовителя (продавца, исполнителя) и потребителя (покупателя) организация удостоверяет в письменной форме, что продукция соответствует установленным требованиям; 2) процедура, посредством которой третья сторона дает письменную гарантию, что продукция, процесс или услуга соответствуют заданным требованиям. Примечание: при указании объектов сертификации используют термины "товары, работа, услуги".

Сети инженерные – трубопроводы и кабели различного назначения (водопровод, канализация, отопление, связь и др.), прокладываемые на территориях населенных пунктов и промышленных предприятий, а также в зданиях.

Сетка колонн – совокупность линий на горизонтальной основной координационной плоскости, определяющих размеры шага колонн в двух направлениях плана (в направлении модульных пролета и шага).

Сеть водопроводная – совокупность трубопроводов и устройств для подачи воды к местам потребления.

Сеть канализационная – совокупность трубопроводов, коллекторов, каналов и лотков для приема и отведения сточных вод к месту расположения очистных сооружений.

Сеть контактная – совокупность линейных токоведущих, изолирующих, поддерживающих и опорных элементов, предназначенных для подведения электроэнергии к токоприемникам электрофицированного транспорта (электровоза, моторного вагона, трамвая, троллейбуса).

Сеть тепловая – совокупность трубопроводов (теплопроводов), по которым перемещается теплоноситель (горячая вода или пар) от источника теплоснабжения к потребителям.

Сеть тяговая – часть системы электроснабжения (питающая, контактная и рельсовая цепи), служащая для передачи электроэнергии от шин

СНиП РК 1.01-32-2005

стандарттарға немесе техникалық шарттарға сәйкестігін растайтын дайындаушыкәсіпорынның құжаты.

Сәйкестік сертификаты – 1) сертификатталған өнімнің қойылған талаптарға сәйкестігін растайтын сертификациялау ережелері бойынша берілген құжат; 2) сертификациялау жүйесінің ережелеріне сәйкес теңестірілген өнімнің, процестің немесе көрсетілетін қызметтің нақты стандартқа немесе басқа нормативтік құжатқа сәйкестігін қажетті сенімділікпен қамтамасыз етілуін көрсететін құжат.

Еңбекті қорғау жұмыстарының сәйкестік сертификаты (қауіпсіздік сертификаты) – ұйымда жүргізілетін еңбекті қорғау жұмыстарының еңбекті қорғаудың белгіленген мемлекеттік нормативтік талаптарына сәйкестігін куәландыратын құжат.

Өнімді сертификациялау – 1) дайындаушыға

(сатушы, орындаушы) және тұтынушыға (сатып алушыдан) тәуелсіз, өнімнің қойылған талаптарға сәйкестігін ұйымның жазбаша түрде куәландыратын растау процедурасы; 2) өнімнің, процестің немесе көрсетілетін қызметтің белгіленген талаптарға сәйкестігін үшінші жақ жазбаша түрде куәландыратын процедура. Ескерту: сертификациялау нысандарын көрсету барысында «тауарлар, жұмыстар, қызметтер» терминдері пайдаланылады.

Инженерлік тораптар – елді мекендер мен өнеркәсіптік кәсіпорындардың аумақтарында, сондай-ақ ғимараттарда тартылатын түрлі мақсаттағы құбырлар мен кабельдер (су құбырлары, канализация, жылыту, байланыс жүйелері және т.б.)

Ұстындар торы – жоспардың екі бағытында (аралық пен қадамның модульдіктері бағыттарында) ұстындардың қадам өлшемін анықтайтын горизонталь негізгі координациялық жазықтықтағы сызықтардың жиынтығы.

Су құбырларының торабы – суды тұтыну орындарына жеткізуге арналған құбырлар мен құрылғылардың жиынтығы.

Канализация торабы – тазарту имараттары орналасқан жерге ақаба суларды қабылдау мен жеткізуге арналған құбырлар, коллекторлар, каналдар және науалар жиынтығы.

Түйісу торабы – электр энергиясын электрлендірілген көліктердің (электровоз, моторлы вагон, трамвай, троллейбус) ток қабылдаушысына жеткізуге арналған желілік ток өткізгіш, оқшаулаушы, ұстап тұрушы және тіреуші элементтердің жиынтығы.

Жылу торабы – жылумен жабдықтау көзінен тұтынушыларға қарай жылу тасушы орналасатын (ыстық су немесе бу) құбырлардың (жылу құбырларының) жиынтығы.

Тарту торабы – электр энергиясын тарту қосалқы станциясының шиналарынан электрлендірілген көліктің қозғалмалы

тяговых подстанций к токоприемникам подвижного состава электрифицированного транспорта.

Сеть электрическая – совокупность электрических линий, подстанций, распределительных и переключательных пунктов, связывающих электростанцию с потребителями электрической энергии.

Сечение – изображение фигуры, получающейся при мысленном рассечении предмета одной или несколькими плоскостями. На сечении показывается только то, что получается непосредственно в секущей плоскости.

Сжигание – контролируемое целесообразное горение.

Сжимаемость, объемная упругость – способность твердых, жидких и газообразных тел под действием всестороннего внешнего давления изменять свой объем обратимым образом, т.е. так, чтобы после прекращения действия внешнего давления восстанавливался первоначальный объем тела.

Сигнализаторы (оповещатели) опасности –

специальные элементы, встроенные в поверхность или прикладываемые к поверхности пешеходной дорожки или другим элементам для предупреждения людей с ослабленным зрением или слепых об опасностях на их пути.

Сиккативы – вещества, вводимые в состав лакокрасочных материалов, содержащих растительные масла, для ускорения их пленкообразования (высыхания).

Сила – мера механического воздействия на материальное тело со стороны других тел.

Сила тяжести – сила Р, действующая на любое тело (материальную точку), находящееся вблизи земной поверхности, и определяемая как геометрическая сумма (равнодействующая) силы притяжения Земли и центробежной силы инерции, обусловленной вращением Земли.

Силикатизация грунтов – способ химического закрепления грунтов, осуществляемый нагнетанием в грунт через систему инъекторов водных растворов-крепителей.

Силикатный бетон – искусственный каменный материал, получаемый из смеси известковокремнеземистого вяжущего (с водой) и заполнителя после ее формования и термообработки в автоклаве.

Силикатный кирпич – искусственный безобжиговый стеновой материал в виде прямоугольных блоков, формуемый из смеси извести (7-10%) и кварцевого песка с прессованием под давлением 150-200 кг/см2 и обработкой в автоклаве.

Силовое воздействие - воздействия, под которыми понимаются как непосредственные силовые воздействия от нагрузок, так и воздействия от смещения опор, изменения температуры, усадки и других подобных явлений, вызывающих реактивные силы.

Силос – сооружение башенного типа,

СНиП РК 1.01-32-2005

құрамының ток қабылдаушыларына жеткізу үшін қызмет ететін электрмен жабдықтау жүйесінің (жабдықтаушы, түйістіруші және рельстік желілер) бөлігі.

Электр желісі – электр станциясын электр энергиясын тұтынушылармен байланыстыратын электр желілерінің, қосалқы станциялардың, тарату және ауыстырып қосу пункттерінің жиынтығы.

Қима – затты бір немесе бірнеше жазықтықтармен ойша қиғанда пайда болатын дененің бейнесі. Қимада тек қиюшы жазықтықта алынатын бөлік көрсетіледі.

Жағу – белгілі мақсаттағы бақыланатын жану.

Сығылу қабілеттілігі, көлемдік серпімділік –

қатты, сұйық және газ тәрізді денелердің жанжағынан әсер ететін сыртқы қысым әсерінен өз көлемін қайтарымды түрде өзгерту қабілеті, яғни сыртқы қысым әсері тоқтаған кезде дененің бұрынғы көлемі қалпына келеді.

Қауіптілік дыбыс берушілері (дабылдары) –

көздері нашар көретін адамдарды немесе зағиптарды жолдағы қауіп-қатер туралы ескертетін жаяу жолдың бетіне орналастырылған немесе оның бетіне не басқа бөлшектердің үстіне қойылған арнайы элементтер.

Сиккативтер – өсімдік майлары бар сырлы лак материалдарының үлдір түзуін (құрғау) тездету үшін құрамына енгізілетін заттар.

Күш – материалдық денеге басқа денелер жағынан механикалық әсер өлшемі.

Ауырлық күші – жер бетіне жақын жерде орналасқан кез-келген денеге (материалдық нүктеге) әсер ететін күш Р, Жердің тартылыс күші мен Жердің айналысынан болатын екпіннің орталық тепкіш күшінің геометриялық қосындысы (тең әсерлеушісі) ретінде анықталады.

Топырақтарды силикаттандыру –

инъекторлар жүйесі арқылы топыраққа бекітушілердің судағы ерітінділерін енгізу арқылы топырақты химиялық бекіту тәсілі.

Силикат бетон - әктасты-кремний топырақты тұтқыш (сумен) пен толтырғыштың қоспасынан оны автоклавта пішіндеп және термоөңдеуден кейін алынатын жасанды тас материал.

Силикат кірпіш - әктас (7-10%) пен кварцтік құмның қоспасын 150-200 кг/см2 қысым астында сығымдау және автоклавта өңдеу арқылы жасалатын тік бұрышты блоктар түріндегі жасанды күйдірілмеген қабырға қалаушы материал.

Күш әсері – жүктемелердің тікелей күш әсерлері, сондай-ақ реактивті күштердің пайда болуына әкелетін тіректердің ығысуынан, температураның өзгеруінен, шөгуден және тағы да сол сияқты құбылыстардан болатын әсерлер.

Силос – үгітілмелі материалдарды сақтауға

предназначенное для хранения сыпучих материалов.

Силы и средства ликвидации чрезвычайных ситуаций; силы и средства ликвидации ЧС –

силы и средства территориальных, функциональных и отраслевых подсистем ЧС, предназначенные или привлекаемые для проведения аварийно-спасательных и других неотложных работ в зонах чрезвычайной ситуации и очагах поражения.

Силы и средства наблюдения и контроля ЧС –

силы и средства территориальных, функциональных и отраслевых подсистем ЧС, предназначенные для наблюдения и контроля за потенциально опасными объектами и состоянием окружающей природной среды, прогнозирования

иоценки риска возникновения чрезвычайных ситуаций, проведения профилактики и контроля за соблюдением требований экологической, радиационной, химической, биологической, санитарно-эпидемиологической, промышленной

ипожарной безопасности с целью предотвращения чрезвычайных ситуаций либо снижения ущерба от них.

Силы и средства ЧС – силы и средства территориальных, функциональных и ведомственных или отраслевых подсистем и звеньев ЧС, предназначенные или привлекаемые для выполнения задач по предупреждению и ликвидации чрезвычайных ситуаций.

Система – совокупность сооружений, устройств, оборудования, приборов и других технических средств, понятий, норм и правил со связями между ними, подчиненных определенному принципу и выполняющих общую функцию (например, система вентиляции, водоснабжения, отопления, система нормативных документов, система допусков и т.д.).

Система автоматического пенного пожаротушения

– включает резервуары для воды и пенообразователя, насосную станцию, подводящие растворопроводы с пожарными гидрантами, узлы управления, а также установленные на резервуарах и в зданиях генераторы пены с питающими и распределительными трубопроводами для подачи раствора пенообразователя к этим генераторам, средства автоматизации.

Система газоснабжения – имущественный производственный комплекс, состоящий из технологически, организационно и экономически взаимосвязанных и централизованно управляемых производственных и иных объектов, предназначенных для добычи, транспортировки, хранения, поставок газа.

Система качества – совокупность организационной структуры, ответственности, процедур, процессов и ресурсов, обеспечивающая осуществление общего руководства качеством.

Система коммунального теплоснабжения –

совокупность объединенных общим производственным процессом источников тепла и (или) тепловых сетей города (района, квартала),

СНиП РК 1.01-32-2005

арналған мұнара типіндегі имарат.

Төтенше жағдайларды жою күштері мен құралдары; ТЖ жою күштері мен құралдары –

төтенше жағдайлар аймағында және апат орталықтарында құтқару және басқа да шұғыл жұмыстарды жүргізуге арналған немесе қатыстырылған ТЖ аймақтық, қызметтік және салалық бағынышты жүйелерінің күштері мен құралдары.

ТЖ бақылау және тексеру күштері мен құралдары – төтенше жағдайлардың алдын алу немесе олардың тигізетін шығындарын азайту мақсатында қауіп-қатер туғызуы мүмкін нысандарды, қоршаған табиғи ортаның жағдайын бақылау және тексеруге, төтенше жағдайлардың пайда болу ықтималдығын болжауға және бағалауға, экологиялық, радиациялық, химиялық, биологиялық, санитарлық-эпидемиологиялық, өндірістік және өрт қауіпсіздігі талаптарын сақтауды тексеруге арналған ТЖ аймақтық, қызметтік және салалық бағынышты жүйелерінің күштері мен құралдары.

ТЖ күштері мен құралдары – төтенше жағдайлардың алдын алу немесе олардың салдарын жоюға арналған немесе жұмысқа қатыстырылатын ТЖ аймақтық, қызметтік және ведомстволық немесе салалық бағынышты жүйелері мен буындарының күштері мен құралдары.

Жүйе – белгілі бір принципке бағынышты және ортақ қызмет атқаратын, бір-бірімен байланысты имараттар, құрылғылар, жабдықтар, аспаптар және басқа да техникалық құралдар, түсініктер, нормалар мен ережелердің жиынтығы (мысалы, желдету, сумен жабдықтау, жылу жүйелері, нормативтік құжаттар жүйесі, дәлдік шектерінің жүйесі және т.б.).

Автоматтандылылған көбікпен өрт сөндіру жүйесі – бұған су мен көбік жасаушыға арналған резервуарлар, сорғы станциялары, өрт гидранттары бар ерітінді құбырлар, басқару торабы, сондай-ақ резервуарлар мен ғимараттарда орналастырылған, оларға көбік жасаушыны жеткізуге арналған жабдықтаушы және таратушы құбырлары бар көбік генераторлары енеді.

Газбен жабдықтау жүйесі – газды шығаруға,

тасымалдауға, сақтауға, жеткізуге арналған технологиялық, ұйымдастыру және экономикалық жағынан бір-бірімен байланысқан және орталықтан басқарылатын өндірістік және басқа да нысандардың мүліктік өндірістік кешені.

Сапа жүйесі – сапаны жалпы басқаруды қаматамасыз ететін ұйымдық құрылымның, жауапкершіліктің, процедуралардың, процестер мен қорлардың жиынтығы.

Коммуналдық жылумен жабдықтау жүйесі –

белгіленген тәртіппен тиісті арнайы рұқсат (лицензиялар) алған тұрғын-үй-коммуналдық шаруашылық жүйесінің жылумен жабдықтау

другого населенного пункта, эксплуатируемых теплоснабжающей организацией системы жилищно-коммунального хозяйства, получившей соответствующие специальные разрешения (лицензии) в установленном порядке.

Система местных отсосов – система местной вытяжной вентиляции, к воздуховодам которой присоединяются местные отсосы.

Система пожарной безопасности – 1)

совокупность сил и средств, а также мер правового, организационного, экономического, социального и научно-технического характера, направленных на борьбу с пожарами; 2) комплекс организационных мероприятий и технических средств, направленных на предотвращение пожара и ущерба от него

Система предотвращения пожара – комплекс организационных мероприятий и технических средств, направленных на исключение условий возникновения пожара.

Система проектной документации для строительства (СПДС) – комплекс нормативных организационно-методических документов, устанавливающих общетехнические требования, необходимые для разработки, учета, хранения и применения проектной документации для строительства объектов различного назначения.

Система противопожарной защиты –

совокупность организационных мероприятий и технических средств, направленных на предотвращение воздействия на людей опасных факторов пожара и ограничение материального ущерба от него.

Система связи ЧС - организационно-техническое объединение сил и средств связи различного назначения, развертываемых или создаваемых для обеспечения деятельности в различных режимах функционирования органов повседневного управления, сил и средств ЧС.

Система сертификации – система,

располагающая собственными правилами процедуры и управления для проведения сертификации соответствия.

Системы инженерной защиты территории от затопления и подтопления – гидротехнические сооружения различного назначения, объединенные в единую территориальную систему, обеспечивающую инженерную защиту территории от затопления и подтопления.

Сито – устройство для разделения по крупности частиц различных сыпучих продуктов и материалов просеиванием их через сетки.

Ситовый анализ – способ определения крупности измельченных материалов просеиванием их через набор стандартных сит с отверстиями разных размеров.

Скальные грунты – магматические, осадочные или метаморфические горные породы с жесткой связью между зернами, залегающие в виде сплошного массива или трещиноватые, не разрушенные выветриванием.

Скат – наклонная поверхность кровли. Скважина – цилиндрическая горная выработка глубиной от нескольких метров до 10 км и более и диаметром обычно 75-800 мм.

СНиП РК 1.01-32-2005

ұйымы пайдаланатын жалпы өндірістік процеспен біріктірілген жылу көздерінің және (немесе) қаланың (ауданның, кварталдың), басқа да елді мекеннің жылу жүйелерінің жиынтығы.

Жергілікті сорғыштар жүйесі – ауа құбырларына жергілікті сорғыштар қосылатын жергілікті сыртқа тарту желдеткіш жүйесі.

Өрт қауіпсіздігі жүйесі - 1) өртпен күреске бағытталған күштер мен құралдардың, сондайақ құқықтық, ұйымдық, экономикалық, әлеуметтік және ғылыми-техникалық шаралардың жиынтығы; 2) өрттің және одан келетін шығынның алдын алуға бағытталған ұйымдастыру шаралары мен техникалық құралдардың кешені.

Өрттің алдын алу жүйесі - өрттің пайда болу шарттарын болдырмауға бағытталған ұйымдастыру шаралары мен техникалық құралдардың кешені.

Құрылысқа арналған жобалық құжаттар жүйесі (ҚЖҚЖ) – түрлі нысандардың құрылысына арналған жобалық құжаттарды жасауға, есепке алуға, сақтауға және қолдануға жалпы техникалық талаптар қоятын нормативтік ұйымдастыру-әдістемелік құжаттардың кешені.

Өрттен сақтандыру жүйесі - өрттің қауіпті факторларының адамдарға әсерінің алдын алуға және одан келетін материалдық шығынды азайтуға бағытталған ұйымдастыру шаралары мен техникалық құралдардың жиынтығы.

ТЖ байланыс жүйесі – ТЖ күнделікті басқару органдарының, күштері мен құралдарының түрлі қызмет режимдерінде жұмысын қамтамасыз ету үшін құрылатын немесе күшейтілетін түрлі байланыс күштері мен құралдарын ұйымдық-техникалық біріктіру.

Сертификациялау жүйесі – сәйкестік сертификациясын жүргізу үшін процедуралары мен басқаруының өзіндік ережелері бар жүйе.

Аймақты су басудан және судың жайылуынан инженерлік қорғау жүйесі – аймақты су басудан және судың жайылуынан инженерлік қорғауды қаматамасыз ететін бір аймақтық жүйеге біріктірілген түрлі тағайындағы гидротехникалық имараттар.

Елеуіш – түрлі үгітілмелі өнімдер мен материалдарды тор арқылы елеп және ірілігі бойынша бөлуге арналған құрылғы.

Елеуіштік сараптау – үгітілген материалдардың ірілігін тесіктерінің мөлшері әр түрлі стандартты елеуіштер жиынтығымен елеу арқылы анықтау тәсілі.

Жартастық топырақтар – түйіндері қатаң байланысқан тұтас массив түріндегі немесе сызатты, желмен бұзылмаған магматикалық, тұнбалық немесе метаморфийлық тау жыныстары.

Еңіс – жабынның еңіс беті.

Ұңғыма – тереңдігі бірнеше метрден 10 км дейін және одан да терең, диаметрі әдетте 75800 мм цилиндр тәрізді тау қазбасы.

Склад приобъектный – склад (сооружение,

помещение, площадка) для хранения строительных материалов, изделий, конструкций и оборудования, размещаемый в зоне действия монтажных кранов в соответствии с проектом организации строительства.

Складчатые конструкции – тонкостенные строительные конструкции типа оболочек, состоящие из плоских элементов (пластинок), соединенных между собой под некоторыми углами.

Склады нефти и нефтепродуктов – комплекс зданий, резервуаров и других сооружений, предназначенных для приема, хранения и выдачи нефти и нефтепродуктов.

Скоба – подковообразная или П-образная деталь, применяемая в строительных конструкциях, плотничных и столярных изделиях для скрепления отдельных элементов.

Скобяные изделия – небольшие металлические детали (в основном крепежные), применяемые при строительстве, столярных и плотничных работах.

Скорость коррозии строительного материала –

скорость изменения свойств строительного материала в изделии или конструкции в единицу времени, вследствие воздействия агрессивной среды.

Скрепер – землеройно-транспортная машина циклического действия для послойного срезания, транспортирования, отсыпки в отвал грунта и его разравнивания.

Скруббер – аппарат для улавливания пыли и газообразных примесей из потока воздуха путем орошения его водой.

Скручивание в точках мульды сдвижения —

отношение разности наклонов параллельных до деформаций границ квадратной площадки к ее стороне. При расчете скручивание в направлении простирания (вкрест простирания) определяется как вторая производная функции оседаний по перемещениям х и у (где х — расстояние по направлению простирания от рассматриваемой точки до главного сечения мульды вкрест простирания; у — расстояние по направлению вкрест простирания от рассматриваемой точки до главного сечения мульды по простиранию пласта). Различают скручивание в направлении простирания (вкрест простирания) и в заданном направлении.

Скрытые работы – работы, скрываемые последующими работами и конструкциями, качество и точность которых невозможно определить после выполнения этих последующих работ.

Сложное сопротивление в сопротивлении материалов – деформация бруса, стержня или другого упругого тела, возникающая как результат нескольких простейших деформаций, происходящих одновременно.

Слоистая панель – панель, имеющая несколько основных слоев, выполняемых из бетона или из бетона и небетонных теплоизоляционных

СНиП РК 1.01-32-2005

Нысандағы қойма – құрылысты ұйымдастыру жобасына сәйкес жинақтау крандарының жұмыс істеу аумағына орналастырылатын құрылыс материалдарын, бұйымдарын, құралымдары мен жабдықтарын сақтауға арналған қойма (имарат, бөлме, алаң).

Жиналмалы(бүктемелетін) құралымдар –

қабыршық тәрізді жұқа қабырғалы, бір-бірімен бұрыш жасап қосылған жазық бөлшектерден (табақшалардан) тұратын құрылыс құралымдары.

Мұнай мен мұнай өнімдерінің қоймалары –

мұнай және мұнай өнімдерін қабылдауға, сақтауға және беруге арналған ғимараттар, резервуарлар және басқа да имараттар кешені. Қапсырма – құрылыс құралымдарының, ағаш бұйымдарының жеке бөлшектерін бекітуге арналған таға тәрізді немесе П тәрізді бөлшек.

Қапсырмалық бұйымдар – құрылыста,ағаш шеберлік жұмыстарында және ағаш бұйымдарын жасау кезінде пайдаланылатын ұсақ металл (негізінен бекітуші) бөлшектер.

Құрылыс материалы тоттануының жылдамдығы – жеміргіш ортаның әсерінен бұйым немесе құралымдағы құрылыс материалы қасиеттерінің уақыт аралығындағы өзгеру жылдамдығы.

Скрепер – топырақты қабат-қабатпен қазып алып, тасымалдауға, үйіндіге төгуге және оны тегістеуге арналған циклмен жұмыс істейтін жер қазушы – тасымалдаушы машина.

Скруббер – ауа ағынын суландыру арқылы оның құрамындағы шаң мен газ тәріздес қосындыларды ұстап қалуға арналған аппарат.

Жылжу мульдасының нүктелерінде бұрау –

шаршы алаңның деформацияға дейін параллель болған шектері еңісінің айырмасының оның жағына қатынасы. Жайылу бағытында (жайылуға қайшы) бұрауды есептегенде ол x және y жылжулары бойынша отыру функциясының екінші дәрежелі туындысы ретінде анықталады (мұнда х – жайылу бағыты бойынша қарастырылатын нүктеден жайылуға қайшы мульданың бас қимасына дейінгі ара қашықтық; y – жайылуға қайшы бағытта қарастырылатын нүктеден қабаттың жайылу бағыты бойынша мульданың бас қимасына дейінгі ара қашықтық). Жайылу бағытындағы (жайылуға қайшы) және берілген бағыттағы бұрауды ажыратады.

Жасырын жұмыстар – кейінгі жұмыстар мен құралымдар жасырып тұратын, кейінгі жұмыстар орындалғаннан кейін сапасы мен дәлдігін анықтау мүмкін болмайтын жұмыстар.

Материалдар кедергісіндегі күрделі қарсыласу

келтектің, шыбықтың немесе басқа да серпімді дененің деформациясы.

Қабатты панель – бетоннан немесе бетон мен бетон емес жылу оқшаулаушы материалдар мен бұйымдардан жасалған бірнеше

материалов и изделий, в том числе панель с экраном.

Слоистые пластики – полимерные материалы, в которых упрочняющий (армирующий) наполнитель расположен параллельными слоями

Слой грунта водоупорный – слой, принимаемый за практически водонепроницаемый для фильтрации подземных и поверхностных вод.

Смесь бетонная – смесь вяжущих, заполнителей, затворителей и при необходимости, добавок до ее укладки.

Смесь сухая бетонная – бетонная смесь без затворителя.

Смета – документ, определяющий на основе проектных данных стоимость строительства объекта, в том числе необходимые затраты на выполнение отдельных видов строительномонтажных работ и приобретение оборудования, а также другие затраты, связанные с осуществлением строительства.

Смета локальная – первичный сметный документ, на основании которого определяется стоимость отдельных видов работ и затрат, входящих в объектную смету.

Смета объектная – сметный документ, определяющий на основе локальных смет стоимость строительства отдельных зданий и сооружении и видов работ, входящих в сводную смету на строительство, служащий основанием для расчетов за выполненные строительномонтажные работы.

Смета сводная – сметный документ, определяющий общую сметную стоимость строительства (расширения или реконструкции) предприятия, здания или сооружения различного назначения, который составляется в соответствии с установленным порядком и служит основанием для планирования и финансирования капитального строительства.

Сметные нормативные документы (сметные нормативы) – комплекс сметных норм-расценок и цен, объединяемых в отдельные сборники. Вместе с правилами и положениями, содержащими в себе необходимые требования, они служат для определения сметной стоимости строительства и реконструкции зданий и сооружений, расширения и технического перевооружения предприятий всех отраслей народного хозяйства.

Смещение декора – расхождение узоров на стыке уложенных плиток, образующих общий рисунок.

Смолы природные, натуральные смолы –

продукты жизнедеятельности некоторых растений, выделяемые ими на поверхность коры самопроизвольно или при ранении.

Смолы синтетические – синтетические полимеры небольшой молекулярной массы (олигомеры), которые в результате отвердения превращаются в неплавкие и нерастворимые продукты; получаются ,главным образом, поликонденсацией.

Смывной кран – водоразборное устройство, обеспечивающее подачу воды из системы

СНиП РК 1.01-32-2005

қабаттардан тұратын панель, соның ішінде экраны бар панель.

Қабатты пластиктер – қатайтатын толтырғышы параллель қабаттарға орналастырылған полимер материалдар.

Топырақтың су өткізбейтін қабаты – жерасты және жер бетіндегі суларды сүзу үшін су өтпейтін деп қабылданатын қабат.

Бетон қоспасы – тұтқыштардың,

толтырғыштардың, бекіткіштердің, кажет болған жағдайда қоспалардың салғанға дейінгі қоспасы.

Құрғақ бетон қоспасы – бекіткіші жоқ бетон қоспасы.

Смета – жобалық мәліметтер негізінде нысан құрылысының құнын, соның ішінде құрылысжинақтау жұмыстарының кейбір түрлерін орындауға және жабдықтарды сатып алуға қажетті шығындарды, сондай-ақ құрылысты жүргізуге байланысты басқа да шығындарды анықтайтын құжат.

Жергілікті смета – нысан сметасына кіретін жұмыстардың жеке түрлерінің құны мен шығындарды анықтауға негіз болатын алғашқы сметалық құжат.

Нысандық смета – құрылыстың құрама сметасына кіретін және орындалған құрылысжинақтау жұмыстарының есебіне негіз болатын, жергілікті сметалардың негізінде жеке ғимараттар мен имараттардың және жұмыс түрлерінің құнын анықтайтын сметалық құжат.

Жинақ сметасы – белгіленген тәртіпке сәйкес құрастырылатын және күрделі құрылысты жоспарлау мен қаржыландыруға негіз болатын, түрлі мақсаттағы кәсіпорындар, ғимараттар немесе имараттарды салудың (кеңейтудің немесе қайта құрудың) жалпы сметалық құнын анықтайтын сметалық құжат.

Сметалық нормативтік құжаттар (сметалық нормативтер) – жеке жинақтарға біріктірілетін сметалық норма-бағалар және бағалар. Қажетті талаптар көрсетілген ережелер және жағдайлармен бірге, олар ғимараттар мен құрылыстарды салу мен қайта құрудың, халық шаруашылығының барлық салаларындағы кәсіпорындарды кеңейту мен техникалық қайта жарақтандырудың сметалық құнын анықтауға арналған.

Әшекейдің ығысуы – бір сурет жасап қаланған тақташалардың түйіскен жерлерінде өрнектердің ығысуы.

Табиғи шайырлар, натуралды шайырлар –

қабық бетіне өздігінен немесе жараланған кезде шығатын кейбір өсімдіктердің тіршілік ету өнімдері.

Синтетикалық шайырлар – қатқаннан кейін балқымайтын және ерімейтін өнімдерге айналатын молекулярлық массасы кішкене синтетикалық полимерлер (олигомерлер); негізінен, поликонденсациямен алынады.

Жуып-шайғыш кран – шаруашылықтағы

ішетін су құбырлары жүйесінен унитаздарды,

хозяйственно-питьевого водопровода для промывания унитазов, напольных чаш и писсуаров.

Снашивание в точках мульды сдвижения —

величина изменения прямого (до деформации) угла квадрата, стороны которого параллельны и перпендикулярны линии простирания пласта. Различают снашивание в направлении простирания (вкрест простирания) пласта и в заданном направлении.

Собираемость конструкций – свойство независимо изготовленных элементов обеспечивать возможность сборки из них конструкций зданий и сооружений с точностью их геометрических параметров, соответствующей предъявляемым к конструкциям эксплуатационным требованиям. Количественной характеристикой собираемости является уровень собираемости, который оценивают долей сборочных работ, выполняемых без дополнительных операций по подбору, пригонке или регулированию параметров элементов.

Собственная ходовая часть мобильного (инвентарного) здания или сооружения –

транспортное устройство, предназначенное для передислокации мобильного (инвентарного) здания или сооружения контейнерного типа. Примечание: собственная ходовая часть может быть съемной или несъемной.

Собственные колебания, свободные колебания –

колебания, которые могут возбуждаться в колебательной системе, не подвергающейся переменным внешним воздействиям, вследствие какого-либо начального отклонения этой системы от состояния устойчивого равновесия (начального толчка).

Совмещенное освещение — освещение, при котором недостаточное по нормам естественное освещение дополняется искусственным.

Совмещенный мост – мост для одновременного движения транспорта различных видов.

Содержание здания (сооружения, оборудования, коммуникаций, объектов жилищнокоммунального назначения) – комплекс услуг по техническому обслуживанию, уборке, диагностике, испытаниям и обследованиям здания (сооружения, оборудования, коммуникаций, объектов жилищнокоммунального назначения) и техническому надзору за его состоянием.

Соединения в строительных конструкциях –

служат для образования необходимых связей между конструктивными элементами с целью создания узлов, увеличения размеров конструкции и обеспечения ее работы как единого целого в соответствии с требованиями монтажа и эксплуатации.

Солифлюкция – вязкопластичное течение сезоннооттаивающих влажных тонкодисперсных грунтов на пологих склонах.

Солнцезащитные средства, солнцезащита –

совокупность архитектурно-планировочных и конструктивных средств, предназначенных для защиты от неблагоприятного действия инсоляции и создания комфортной световой обстановки и

СНиП РК 1.01-32-2005

жердегі тегенелерді және писсуарларды жуыпшаю үшін су беруді қамтамасыз ететін құрылғы.

Жылжу мульдасы нүктелеріндегі тозу –

шаршының деформацияға дейін тік болған, жақтары қабаттың жайылу сызығына параллель және перпендикуляр бұрышының өзгеруінің мөлшері. Жайылу бағытындағы (жайылуға қайшы) және берілген бағыттағы тозуды ажыратады.

Құралымның жинамалылығы – геометриялық параметрлерінің дәлдігі құралымдарға қойылатын пайдалану талаптарына сай ғимараттар мен имараттардың құралымдарын құрастыруға мүмкіндік беретін бірінен бірі бөлек жасалған бөлшектердің қасиеті. Жинамалықтың сандық сипаттамасы жиналу дәрежесі болып табылады, оны қосымша бөлшектерді таңдау, дәлдеу немесе параметрлерін реттеу операцияларынсыз жүргізілетін жинау жұмыстарының үлесі бойынша анықтайды.

Жеделәрекетті (жабдықтық) ғимараттың немесе имараттың өзіндік жүріс бөлігі – контейнер типті жеделәрекетті (жабдықтық) ғимараттарды немесе имараттарды басқа жерге апаруға арналған көлік құрылғысы. Ескерту: өзіндік жүріс бөлігі шешіліп алынатын немесе алынбайтын болуы мүмкін.

Өзіндік тербелістер, еркін тербелістер –

айнымалы сыртқы әсерлер әсер етпейтін тербеліс жүйесінде осы жүйенің тұрақты тепетеңдік жағдайынан қандай да бір бастапқы ауытқуы (бастапқы итеріліс) нәтижесінде пайда болатын тербелістер.

Біріктірілген жарық – нормалар бойынша жеткіліксіз табиғи жарық жасанды жарықпен толықтырылатын жарық.

Біріктірілген көпір – бірмезгілде түрлі көліктер өтуге арналған көпір.

Ғимаратты (имаратты, жабдықты, қатынастарды, тұрғын үй-коммуналдық нысандарды) ұстау – ғимаратқа (имаратқа, жабдықтарға, қатынастарға, тұрғын үйкоммуналдық нысандарға) техникалық қызмет көрсету, оны жинау, тексеру, сынау және оның жағдайын техникалық бақылау.

Құрылыс құралымдарындағы қосылыстар –

түйіндер жасау, құралымдардың мөлшерлерін үлкейту және жинақтау мен пайдалану талаптарына сай біртұтас құралым ретінде жұмыс істеуін қамтамасыз ету мақсатында құралымдық бөлшектер арасында қажетті байланыстарды жасауға қызмет етеді.

Солифлюкция – жатық еңістердегі мерзімді еритін ылғал жұқа дисперсті топырақтардың тұтқырлы илемдік ағыны.

Күннен қорғау құралдары, күннен қорғау –

күннің жағымсыз әсерінен қорғауға және ғимараттар (имараттар) мен елді мекендердің ашық алаңдарында жайлы жарықтық жағдай және микроклимат жасауға арналған сәулеттік-

микроклимата в зданиях (сооружениях) и на открытых территориях населенных мест.

Сообщение (Statement) – положение, содержащее информацию по конкретному вопросу. Сооружение – искусственно созданный объемный, плоскостной или линейный объект (наземный, надворный и (или) подземный, подводный), имеющий естественные или искусственные пространственные границы, и предназначенный для выполнения производственных процессов, размещения и хранения материальных ценностей или временного пребывания (перемещения) людей, грузов, а также размещения (прокладки, проводки) оборудования или коммуникаций. Сооружение также может иметь художественноэстетическое, декоративно-прикладное либо мемориальное назначение.

Сооружение двойного назначения – инженерное сооружение производственного, общественного, коммунально-бытового или транспортного назначения, приспособленное (запроектированное) для укрытия людей, техники

иимущества от опасностей, возникающих в результате последствий аварий на потенциально опасных объектах, а также от воздействия современных средств поражения.

Сооружение каптажное – сооружение для перехвата и сбора подземных вод в местах их выхода на поверхность.

Соответствие – соответствие продукции, процесса или услуги установленным требованиям.

Сопоставимые стандарты – стандарты на один и тот же объект, утвержденные различными органами по стандартизации и основанные на одних и тех же методах, которые позволяют однозначно сопоставить различия в требованиях. Примечание: сопоставимые стандарты не являются гармонизированными стандартами.

Сопротивление материалов – наука о прочности

идеформируемости элементов сооружений и деталей машин.

Сопротивление теплопередаче однородной ограждающей конструкции – отношение разности температур окружающей среды по обе стороны однородной ограждающей конструкции к плотности теплового потока через конструкцию

вусловиях стационарной теплопередачи.

Состав зерновой (состав гранулометрический) – содержание в заполнителях бетона, грунте или искусственном продукте зерен (частиц) различной крупности, выраженное в процентах массы (веса) или общего количества зерен исследованного образца.

Составная панель – 1) панель, состоящая из нескольких отдельно изготовленных армированных бетонных элементов или из армированных бетонных и других основных элементов (не считая оконные и дверные блоки), цельность конструкции которой создается последующим соединением этих элементов с помощью соединительных изделий или другим способом; 2) панель, состоящая из нескольких бетонных и (или) железобетонных элементов,

СНиП РК 1.01-32-2005

жайғастыру және құралымдық құралдардың жиынтығы.

Хабар (Statement) – мазмұнында нақтылы мәселе жөнiнде ақпарат бар ереже.

Имарат – табиғи немесе жасанды кеңiстiктік шекаралары бар және өндiрiстiк процестердi орындауға, материалдық құндылықтарды орналастыру және сақтау немесе адамдарды, жүктердi уақытша орналастыруға (жылжытуға), сондай-ақ жабдықтарды немесе қатынастарды орналастыруға (төсеуге, жүргiзуге) арналған жасанды көлемдік, жазықтықты немесе сызықтық (жер үстi, су бетi және (немесе) жерасты, суасты) нысаны. Имарат сондай-ақ көркемдiк-эстетикалық, әшекейлік, қолданбалы немесе мемориалдық болуы мүмкiн.

Екі мақсатта пайдаланылатын имарат –

қауіпті нысандарда болған апат нәтижесінде, сондай-ақ қазіргі заманғы зақымдау құралдарының әсерінен пайда болатын қауіптерден адамдарды, техниканы және мүлікті жасыруға бейімделген (жобаланған) өндірістік, қоғамдық, коммуналдықтұрмыстық немесе көліктік мақсаттағы инженерлік имарат.

Каптажды имарат – жерасты суларын жер бетіне шығу жерлерінде ұстап және жинап алуға арналған имарат.

Сәйкестік - өнімнің, процестің немесе қызметтің белгіленген талаптарға сәйкестігі.

Салстырмалы стандарттар - талаптардағы өзгешелiктердi біржақты салстыруға мүмкiндiк беретiн стандарттау жөнiндегi әр түрлi органдар бекiткен және бiр әдiстерге негiзделген бiр нысанға арналған стандарттар. Ескерту: салстырылмалы стандарттар үйлестiрiлген стандарттар болып табылмайды.

Материалдар кедергісі – имараттардың элементтері мен машиналар бөлшектерінің беріктігі мен деформациялануы туралы ғылым.

Біртекті қоршау құралымдарының жылу беру кедергісі – тұрақты жылу беру жағдайында біртекті қоршау құралымының екі жағындағы қоршаған орта температуралары айырмасының құралымнан өтетін жылу ағынының тығыздығына қатынасы.

Түйіршіктік құрам (гранулометриялық құрам)

– бетон толтырғыштарында, топырақта немесе жасанды өнім құрамындағы ірілігі әр түрлі масса (салмақ) пайызымен немесе зерттелетін үлгідегі түйіршіктердің жалпы санымен көрінетін түйіршіктер (бөлшектер)мағынасы.

Құрама панель - 1) бірнеше бөлек дайындалған арматураланған бетон элементтерден немесе арматураланған бетон және басқа да негізгі элементтерден (терезе және есік блоктарын санамағанда) тұратын панель, оның құралымының тұтастығы осы элементтерді қосқыш бұйымдардың көмегімен немесе басқа жолмен тізбектеп қосу арқылы жасалады; 2) металл қосқыш бүйымдардың көмегімен немесе басқа да тәсілмен қосылған бірнеше