8.1 Тәуекел ету бағасы
Қиысу кестесі кандайда бір факторға (мысалы, темекі шегушілерде өкпе ісігінің пайда болу қаупі) байланысты жағымсыз мүмкіндіктің шығуы және тәуекел ету бағасы үшін жиі қолданылады.
Тәуекел деп жағымсыздықтың пайда болу ықтималдығын айтады және ол небір ықтималдық сияқты 0 (қауіп жоқ) 1 дейінгі (сірә жағымсыздық шығуы мүмкін) аралықтағы мәндерді қабылдайды. Жағымсыздық сапасы ретінде науқас, өлім, анықталған асқыну, қаламаған жүктілік және т.б қарастырлуы мүмкін.
Тәуекел қатынасы(ТҚ)(relativerisk)– бұл, фактор әсер етпейтін таңдама бөлігінің жиілігіне, сол таңдама бөлігінің фактор әсер ететін жағдай жиілігінің қатынасы. Тәуекел ету қатынасы аурушаңдық және әсер ету арасындағы байланыс күшін көрсетеді.
|
|
Жағымсыздық |
жағымдылық |
Барлығы |
|
Фактор әсеріне тартылатын топ |
Кездесушілік жиілігі a |
Кездесушілік жиілігі
b |
a +b |
|
Фактор әсеріне тартылмайтын топ |
Кездесушілік жиілігі c |
Кездесушілік жиілігі d |
с+d |
|
|
n1=a+c |
n2=b+d |
n =a+b+c+d |
Мүмкіндік–жағдай туындамайтын ықтималдыққа жағдай туындайтын ықтималдық қатынасы.
Интерпретация
Егер мүмкіндік=1, жағдайдың туындау ықтималдығы жағдай туындамайтын ықтималдыққа тең;
Егер мүмкіндік>1, жағдайдың туындау ықтималдығы жағдай туындамайтын ықтималдықтан үлкен;
Егер мүмкіндік<1, жағдайдың туындау ықтималдығы жағдай туындамайтын ықтималдықтан кіші.
Мүмкіндік қатынасы (МҚ) (oddsratio)- басқа топтағы жағымсыздық жағдайының мүмкіндігіне, фактор әсеріне тартылатын топтағы жағымсыздық жағдайының мүмкіндік қатынасы немесе жағдай туындамайтын мүмкіндікке жағдай туындайтын мүмкіндіктің қатынасы.
Мүмкінді қатынасы жағдайды-бақылау зерттеуінде және мета-талдау нәтижесін көрсету үшін қолданылады. МҚ мәні 0-ден 1 ге дейін фактор әсері кезіндегі жағымсыздықтың шығу (қаупінің )тәуекелінің төмендеуімен, 1 жоғары- оның жоғарлауымен сәйкес келеді. 1 тең МҚ фактор әсерінен эффект(тиімділік) жоғын білдіреді.
Оқытушымен жұмыс
Жүктілерде преэклампсии (токсикоздың ауыр түрі) пайда болуына майлану тәуекел ету ( қауіп) факторы болып табылатынын анықтау керек.
|
|
Преэклампсия бар |
Преэклампсия жоқ |
Жолда барлығы |
|
Майлану бар |
120 (a) |
140(b) |
260 |
|
Майлану жоқ |
332(c) |
1520(d) |
1852 |
|
Бағанда барлығы |
452 |
1660 |
2112 |
Талқылау:
8.2 Диагностикалық тесттерді салыстыру
Қиысу кестесін қолданудағы тағы бір сала- екі диагностикалық тесттерді салыстыру. Олардың негізінде жаңа әдістің өзіндігін және сезімталдығын бағалауға болады.
Сезімталдық(Se)-бұл тест нәтижесі бойынша науқастар сияқты анықталған тексерістен өткен айналымда шынымен ауыратын адамдар бөлігі. Сезімталдық–бұл тест көмегімен кез келген ауру жағдайы(қалпы) теңдестірілетін ықтималдық өлшемі. Клиникада, егер нәтиже теріс болса диагнозды алып тастау үшін жоғары сезімталдықпен пайдалы тест.
Өзіндік(Sp) –бұл ауруы жоқ, барлық адамдар арасынан тест теріс болатындардың бөлігі. Бұл, тест көмегімен, ауруы жоқ, адамдар дұрыс теңдестірілген ықтималдық өлшемі. Клиникада оң нәтижелі жағдайының мүмкін сандарында диагнозды қосу үшін жоғары өзіндігімен пайдалы тест.
Жаңа әдістің өзіндігі және сезімталдығы жоғары дәлдікке ие, жалпылай қабылданған басқа әдіске қатысты анықталады, бірақ басқада кемшіліктері - қосалқы әсері, қымбатшылық, қолжетімсіз және т.б. бар. Бұл басқа әдісті «алтын стандарт» деп атайды.
|
Жаңа диагностикалық тесттің нәтижесі |
«алтын стандарт» нәтижесі | |
|
оң |
теріс | |
|
оң |
ОА Жаңа тесттің оң нәтижесінің ақиқат саны(тест көмегімен анықталған науқастар) |
ОЖ Жаңа тесттің оң нәтижесінің жалған саны(тесттің оң нәтижесі бар саулар) |
|
теріс |
ТЖ Жаңа тесттің теріс нәтижесінің жалған саны(тест көмегімен анықталмаған науқастар) |
ТА Жаңа тесттің теріс нәтижесінің ақиқат саны(тесттің теріс нәтижесі бар саулар) |
Сезімталдық
Өзіндік
Оқытушымен жұмыс
Стрептококктық ангина диагнозы көбінесе фарингоскоптар және клиникалық картина берілгендерінде негізделеді. Лабораторлық зерттеулерден А тобының ß-гемолитикалық стрептококк ауыз жұтыншағынан шырышты себуде бактериологоиялық- табуды қолданады. 2×2 кесесінде келтірілген зерттеу нәтижесі бойынша лабораториялық талдаудың диагностикалық бағасын қарастырамыз.
|
|
|
стрептококковтық ангинаның клиникалық диагнозы |
барлығы | ||
|
|
Қатысқандар |
Қатыспағандар |
| ||
|
Шырыш себудегі ß-гемолитикалық стрептококк |
иа |
ОА(a) 27 |
ОЖ(b) 35 |
62 | |
|
жоқ |
ТЖ(c) 10 |
ТА(d) 77 |
87 | ||
|
|
барлығы |
37 |
112 |
149 | |
Сезімталдық
Өзіндік
