Тақырып 2. Таңдама әдісі. Тарамдалудың дискретті статистикалық қатары
Биостатистика пәні, биостатистика мақсаты
Медициналық зерттеулерде статистикалық талдаудың қолданылуы
Кездейсоқ шама түсінігі
Таңдама және генеральды жиынтық
Белгілердің жіктелуі: сандық және сапалық белгілер
Гистограмма тұрғызу ережесі
Дидактикалық бөлім
Орташа
мән
(
)–
өлшеу осінде кездейсоқ шама мәнінің
орналасу сипаттамасы
Дисперсия
(D)
– орташа мәнге қатысты кездейсоқ шама
мәнінің шашырау сипатттамасы 
Орташа квадраттық ауытқу(стандарттық ауытқу) –сол сияқты өлшеу бірлігінің квадраттан құтылу үшін енгізілген, қалыпты бірлікте шашыраудың сипаттамасы болып табылады
Вариациялар коэффициенті процентпен өрнектелген шашыраудың қатынасты мөлшерін көрсетеді.Ол формула бойынша есептеледі:
Вариациялар коэффициенті:
Өлшем бірлігі әртүрлі болатын екі және одан көп шашырауды салыстыру үшін қолданылады.
Ол жиынтықтың біртектілігін талдауға мүмкіндік береді:
17% – мүлдем біртекті;
17–33% – жеткілікті біртекті;
35–40% – жеткіліксіз біртекті;
40–60% – жиынтықтың үлкен шашырау туралы айтады.
Яғни, таңдаманы V% ≤ 33% кезінде біртекті деп санаймыз.
Орташаның
стандартты қатесі.
Орташа мән генералды жиынтықтан емес,
шектелген таңдама бойынша анықталғандықтан,
ол ақиқат (генеральды) орташадан
ерекшеленеді, яғни қандай да бір орташаның
стандартты қатесі
деп аталатын анықталған қателігі болады.
Мода (Мо) – кездейсоқ шаманың ең жиі кездесетін мәні. Моданы анықтау үшін таңдаманың барлық мәндері ранжирленген қатарға(өсу немесе кему ретімен) орналастырылады. Моданың бірнеше мәні болуы мүмкін.
Ранжирленген қатардан медиананы (Ме) табамыз – бұл таңдаманың қақ ортасынан бөлетін кездейсоқ шаманың мәні. Егер таңдама объектілерінің саны жұп болса, онда медиана екі көршілес мәндердің орташасына тең.
Төменгі квартиль Q25 – таңдаманың 25% төмен орналасқан кездейсоқ шаманың мәні.
Ранжирленген қатардан төменгі квартильдің номерін төмендегі формула бойынша анықтаймыз:
Жоғарғы квартиль Q75 – Q75 – таңдаманың 25% жоғары орналасқан кездейсоқ шаманың мәні.
Ранжирленген қатардан жоғарғы квартильдің номері келесі формуламен анықталады:
Квартильаралық (интерквартильдық) қадам–ΔQ=Q75-Q25бұл айырма.
Төменгі квартилден жоғарғы квартилге дейінгі аралықта жататын берілгендердің 50 %.
Оқытушымен жұмыс
|
Ұлдар бойын талдау | ||||||||||||||||||
|
n=11 |
х1 |
х2 |
х3 |
х4 |
х5 |
х6 |
х7 |
х8 |
х9 |
х10 |
х11 |
∑ | ||||||
|
Ұлдар бойы. |
186 |
178 |
167 |
170 |
168 |
172 |
182 |
176 |
170 |
188 |
170 |
| ||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| ||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| ||||||
|
|
Dх= |
sх= |
mх= |
V%= |
|
|
| |||||||||||
|
Ранж. қатар |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| ||||||
|
Мо= |
Ме= |
Q25= |
Q75= |
Q75- Q25= |
|
| ||||||||||||
=
|
Қыздар бойын талдау | ||||||||||||
|
n=11 |
y1 |
y2 |
y3 |
y4 |
y5 |
y6 |
y7 |
y8 |
y9 |
y10 |
y11 |
∑ |
|
Қыздар бойы |
161 |
168 |
164 |
163 |
165 |
160 |
165 |
165 |
169 |
170 |
168 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Dy= |
sy= |
my= |
V%= |
|
|
| |||||
|
Ранж. қатар |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Мо= |
Ме= |
Q25= |
Q75= |
Q75- Q25= |
|
| ||||||
=
ТАҚЫРЫП 2. Өздік жұмыс: Кестедегі берілгендерден өз нұсқаңа сәйкес кездейсоқ шама үшін орташаны, дисперсия, стандарттық ауытқу, орта қате, мода, медиана, төменгі және жоғарғы квартиль, квартильаралық қадамды есептеңіз. Нәтижені графикалық түрде көрсетіңіз.
|
Нұсқа | |||||||||||||||
|
|
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
7 |
8 |
9 |
10 |
11 |
12 |
13 |
14 |
15 |
|
|
Бой, см |
Бой, см |
Сілекейдегі Р мөлшері, ммоль\л |
Сілекейдегі Р мөлшері, ммоль\л |
Салмақ, кг |
Салмақ, кг |
Плазма айналымының көлемі, мл\кг |
Плазма айналымының көлемі, мл\кг |
Жүрек соғысы, соғу\мин |
Жүрек соғысы, соғу\мин |
Гематокрит көрсеткіші |
Гематокрит көрсеткіші |
Қандағы пролактин концентрациясы (нг/мл) |
Зәрдегі андростерон мөлшері(мг/тәулік) |
Қандағы пролактин концентрациясы (нг/мл) |
|
|
196 |
167 |
7 |
2,2 |
65 |
58 |
45 |
34 |
66 |
76 |
0,26 |
0,48 |
25 |
0,82 |
36 |
|
|
175 |
177 |
3,7 |
4,5 |
70 |
70 |
36 |
32 |
72 |
72 |
0,12 |
0,1 |
120 |
0,9 |
120 |
|
|
181 |
165 |
5,5 |
4,7 |
75 |
75 |
37 |
39 |
77 |
82 |
0,2 |
0,22 |
75 |
0,98 |
88 |
|
|
181 |
195 |
3,1 |
2,3 |
68 |
88 |
38 |
42 |
80 |
80 |
0,28 |
0,16 |
50 |
1,06 |
50 |
|
|
184 |
181 |
3,9 |
3,8 |
92 |
92 |
41 |
46 |
58 |
90 |
0,29 |
0,41 |
185 |
1,2 |
166 |
|
|
154 |
194 |
4,5 |
5,7 |
88 |
81 |
42 |
41 |
75 |
75 |
0,21 |
0,23 |
125 |
1,29 |
125 |
|
|
173 |
178 |
5,7 |
2,9 |
76 |
76 |
26 |
38 |
82 |
88 |
0,45 |
0,14 |
70 |
1,48 |
82 |
|
|
169 |
177 |
4 |
5,9 |
73 |
66 |
31 |
28 |
78 |
78 |
0,38 |
0,33 |
145 |
1,42 |
145 |
|
|
169 |
191 |
3,7 |
3,1 |
77 |
77 |
35 |
39 |
71 |
76 |
0,29 |
0,34 |
170 |
1,4 |
144 |
|
|
163 |
175 |
6 |
6,7 |
102 |
90 |
40 |
27 |
62 |
62 |
0,24 |
0,35 |
80 |
1,08 |
80 |
|
|
174 |
155 |
3,8 |
4,4 |
85 |
85 |
43 |
43 |
78 |
66 |
0,27 |
0,27 |
110 |
1,11 |
57 |
|
|
192 |
175 |
5,4 |
4,7 |
69 |
100 |
36 |
33 |
76 |
76 |
0,18 |
0,24 |
87 |
1,32 |
87 |
|
|
176 |
165 |
6,1 |
3,6 |
70 |
70 |
37 |
44 |
82 |
80 |
0,23 |
0,3 |
115 |
1,12 |
99 |
|
|
177 |
170 |
3,9 |
6,9 |
77 |
52 |
36 |
34 |
82 |
82 |
0,3 |
0,17 |
130 |
1,26 |
130 |
|
|
177 |
161 |
4,4 |
5,6 |
82 |
82 |
30 |
40 |
66 |
85 |
0,32 |
0,11 |
58 |
0,88 |
69 |
|
|
180 |
178 |
5,6 |
3,5 |
66 |
77 |
26 |
31 |
60 |
78 |
0,18 |
0,15 |
122 |
1,16 |
122 |
|
|
177 |
178 |
3,8 |
6,4 |
75 |
75 |
44 |
26 |
75 |
75 |
0,42 |
0,3 |
78 |
1,3 |
80 |
|
|
155 |
176 |
2,4 |
3 |
69 |
88 |
30 |
33 |
78 |
75 |
0,36 |
0,28 |
110 |
1,2 |
110 |
|
|
174 |
178 |
2,5 |
6,6 |
83 |
83 |
40 |
36 |
72 |
72 |
0,26 |
0,4 |
66 |
0,84 |
70 |
|
|
167 |
185 |
3,6 |
4,7 |
74 |
70 |
31 |
37 |
68 |
80 |
0,29 |
0,23 |
92 |
0,96 |
92 |