Е) се

1. Тақырыбы: Қалалар және ауылдық елді мекендердің мәселелері және тұрғындар денсаулығы.

2. Мақсаты: қалалық және ауылдық елді мекендердегі экологиялық жағдайлар, сонымен бірге қала халқының өсуі туралы білімдерін қалыптастыру.

3. Оқыту мақсаты:

• Урбанизация және урбожүйе түсініктері туралы білімдерін қалыптастыру.

• Өндірістік, селитебті, рекреациялық және санитарлық қорғау зоналары туралы білімдерін қалыптастыру.

• Урбанизация, субурбанизация деңгейі, қарқыны, жалған урбанизация туралы білімдерін қалыптастыру.

• Қала және қалалардың экологиялық мәселелері («жылу аралдары», автокөлік,шу мәселесі,қоқыс, электромагнитті ластану) туралы білімдерін қалыптастыру.

• Көгалдандырылудың мәні мен қала жағдайындағы адам денсаулығы (акселерация, аллергизация,ісік аурулары,артық салмақты тұрғындар санының өсуі) туралы білімдерін қалыптастыру.

4. Өткізу түрі: кеңселік кеңес беру

5. Тақырып бойынша тапсырмалар: №1 тапсырма. Қалалар мен елді мекендердің негізгі экологиялық мәселелерімен танысу (білім құзіреттілігі)

№2 тапсырма. Жағдайлық есептерді шығару (тәжірибелік дағды). специальностей ОМ и

6. Таратылатын материал: қоршаған орта ластануы бойынша кесте

7. Әдебиет:

1. Кенесариев Ү.И., Жақашов Н.Ж. Экология және халық денсаулығы, 2003 – 200 б., 25-30 беттер.

2. Асқарова Ұ.Б. Экология және қоршаған ортаны қорғау, 2007 – 497 б., 15-18 беттер.

3. Қуатбаев А. Экология және қоршаған орта проблемалары: оқу құралы – 2011. – 350 б., 20-28 беттер.

4. Колумбаева С., Білдебаева Р., Шәріпова М. Экология және тұрақты даму: оқу құралы – 2012. – 153 б., 21-29 беттер.

5. Экология: оқу құралы/ C.А. Сергейчик. - Минск: Современная школа, 2010. -400 с., стр. 18-21.

6. Учение об окружающей среде:оқу құралы / Г.К. Ерубаева: Алматы, казак универс 2011.-153б., 5-10 беттер.

7. Экология и устойчивое развитие. учеб. пособие/ Колумбаева С.Ж., Бильдебаева Р.М., Шарипова М.А. Алматы, Қазақ университеті, 2012 -133 б., 5-7 беттер.

8. Бақылау:

Бастапқы білімін ауызша сұрау арқылы (білім құзіреттілігі):

1. «Урбанизация» түсінігі.

2. Мәселенің қазіргі жағдайы. Қала урбожүйе ретінде.Урбожүйенің спецификалыққасиеті,табиғидан айырмашылығы.

3. Жанар жағар май (топливный), ядролық және гидроэнергетиканың экологиялық мәселелері.

4. Қаланың биологиялық ластануы және эпидемиялық қауіптілігі.Сумен қамтамасыздалу және қаланың тұрмыстық және өндірістік қалдықтардан тазарту мәселелері.

5. Қазіргі қала және оның энергетикасы мәселелерін шешу жолдары.

6. Ауылдық елді мекендердің урбонизациясы және оның салдары.

7. Су, топырақ және ауа ластануына әкелетін, ауылға тән қоршаған орта нысандарының ластау көздері, негізгі ластаушылары және шарттылықтары.

8. Ауылдың экологиялық күйін анықтайтын факторлар.

9. Қазақстанның қалалық және ауылдық елді мекендерінің экологиялық мәселелері.

Жағдайлық есеп

№1 есеп.

Ауылдық елді мекеннің тұрғындары ауыз су ретінде үйлердің жанындағы шахталық құдық суын қолданады. Мал шаруашылығының қалдықтары тұрғын ғимараттарының маңында жиналады. Құдық суында аммиак – 3-5 мг/л, фосфаттар – 0,06 мг/л, нитраттар – 40 мг/л, нитриттер – 5 мг/л, хлоридтер – 450 мг/л, коли-индекс – 50 БГКП анықталды.

(норма – 10 БГКП) 1 литрде.

Сұрақтар:

1. Судың қандай ластау түрлері бар?

2. Қандай негізгі ластау көздерін көріп отырсыз?

3. Заттардың ШРЕК жоғары концентрациясын анықтау.

4. Судың ластау көрсеткіштері тұрғындар денсаулығына қалай әсер етуі мүмкін?

Кесте: Қоршаған орта ластануының түрлері.

№	Ластау көздері	Негізгі ластаушылар
	Физикалық
	Химиялық
	Биологиялық