Сұрақтар:

1. Қала қоршаған ортасының негізгі антропогенді ластауыш көздері?

2. Қала атмосферасының негізгі химиялық ластаушылары?

3. Қала атмосферасының негізгі физикалық ластаушылары?

4. Қала атмосферасының ластануына қандай ауыр металдар негізгі үлес қосады?

5. Қала қоршаған ортасының ластануының экологиялық салдары, әсер ету факторлары?

6. Қандай факторлар тұрғындар денсаулығына зиянды әсер етеді, инголяциялық жүктеменің салыстырмалы салмағы(болған орнынан бастап)?

7. Қала қоршаған ортасының сапасын жақсарту бойынша қандай алдын алу шаралары қажет?

№2 есеп.

Ірі қала жағдайларында атмосфераның химиялық заттармен ластануы бойынша сандық көрсеткіші берілген (Рс.к.): ЖЭС шығарындылары аймағында, түсті металлургия және автокөліктерден әртүрлі қашықтықта. Атмосфераның негізгі ластаушылары Рb, Cd, Zn, Cu, Ni, көміртек тотығы, күкірттің екі тотығы, азоттың екі тотығы, күкіртті қышқыл. Қала таулар арасындағы шұңқырда орналасқан.

Қалада автокөліктің басымдылығы, өндіріс орындарының маңында ағаштардың жойылуы байқалып отыр. Таңғы сағаттарда (жазда) желсіздік, тұман, жерүстілік инверсиялар байқалуда. Қала тұрғындарында тыныс алу мүшелері ауруының көбеюі, қан-тамыр және жүйке-жүйе аурулары, созылмалы ауруларының қозуы (бронхиттер, бронхиалды астма, бүйрек т.б.) байқалып отыр. Тұрғындар өнеркәсіптер мен автокөліктерден шығатын шуға шағымдануда.

№	Бақылау нысандары	Адамның аймақта болу ұзақтығы		Атмосфера ластануының сандық көрсеткіші (Р)	Ингаляциялықжүктеме(S) S= «Р» *t
		Сағатпен	Тәулік бойында	ШРЕК сандық көрсеткішінің жоғарылауы	Тәулігінде	%
1	Өндірістік аймақ	8	0,33	50
2	Тұрғын үйлер аймағы	12	0,5	15
3	Автокөлік салоны	1,5	0,063	20
4	Рекреациялық аймақ(таза ауада жүруі)	2,5	0,104	2

Сұрақтар:

1. Қала қоршаған ортасының негізгі антропогенді ластаушы көздері?

2. Қала атмосферасының негізгі химиялық ластаушылары?

3. Қала атмосферасының негізгі физикалық ластаушылары?

4. Қала атмосферасының ластануына қандай ауыр металдар негізгі үлес қосады?

5. Қала қоршаған ортасының ластануының экологиялық салдары, әсер ету факторлары?

6. Қандай факторлар тұрғындар денсаулығына зиянды әсер етеді, ингаляциялық жүктеменің салыстырмалы салмағы(болған орнынан бастап)?

7. Қала қоршаған ортасының сапасын жақсарту бойынша қандай алдын алу шаралары қажет?

№3 есеп.

Ірі қала жағдайларында атмосфераның негізгі ластау көздері: ЖЭС, түсті металлургия, автокөлік. Қала таулар арасындағы шұңқырда орналасқан, нашар желдетіледі. Атмосфераның негізгі ластаушылары Рb, Cd, Zn, Cu, Ni, көмiртектiң тотықтары, күкiрттiң екi тотығы, азотты екi тотық, күкiрттi қышқыл. Жел тұрғын үйлер аймағына бағытталаған.

Қалада автокөліктің басымдылығы, өндіріс орындарының маңында ағаштардың жойылуы байқалып отыр. Таңғы сағаттарда (жазда) желсіздік, тұман, жерүстілік инверсиялар байқалуда. Қала тұрғындарында тыныс алу мүшелері ауруының көбеюі, қан-тамыр және жүйке-жүйе аурулары, созылмалы ауруларының қозуы (бронхиттер, бронхиалды астма, бүйрек т.б.) байқалып отыр. Тұрғындар өнеркәсіптер мен автокөліктерден шығатын шуға шағымдануда.

№	Бақылау нысандары	Атмосферада Рbнақты концентрациясы (мг/м3)	Адамның тыныс алуындағы ауа көлемі(м3/сут)	Өкпемен Рbжұтуы(%)	Нақты ингаляция-лық жүктеме Рb (мг/сут)	Адам ағзасына бір тәулікте түсу мүмкіндігі( мг/тәул.0,007 мг/кгдене салмағына)
1	Өндірістік аумақа	0,03	20	40		0,43
2	Тұрғын аумақ	0,003	20	40		0,43
3	Автокөлік салоны	0,0004	20	40		0,43
4	Рекреациялық аумақтар (таза ауада болу	0,0001	20	40		0,43