49 Қарым-қатынаста комплимент айтудың қажеттілігін дәлелдеңіз

Комплимент айту - екіжүзділіктің, жасандылықтың, біреуге жағынудың белгісі. Көп адамдар комплиментті мазақтау, өшін алу мақсатында қолданады, сондықтан ешкімнің сөзіне мән бермеңіз. ал комплимент айта алмау - нағыз шынайылық" деп жазыпты.

50.Өмір қиындықтарын жеңуде көмектесетін тұлғалық еріктік сапаларды қарастырыңыз.

Тұлғаның болашақ психикалық даму мүмкіндіктері оның биологиялық

ұйымдасу табиғатында күні ілгері берілген. . Психикалық даму үдерісі тек генетикалық себептерден ғана бол-май, оған ықпал етуші әлеуметтік жағдайлардың да себептік әсерінің маңызы үлкен.

Бұл себептердің (детерминанттар) бәрі де өзара байланысты. Қалыптастырушы қызмет (функция) неғұрлым күрделі келсе, табиғи және әлеуметтік себептердің өзара байланысы да тығыз болады.Дамудың әрбір нақты кезеңінде белгілі қоршаған орта ықпалдарына деген сезімталдық жоғары таңдамалық сипатқа (сензитивтікке) иелігімен ерекшеленеді

Сензитивтік–бұл кей орта ықпалдарын өткізіп, қалғандарына

тосқауыл болатын тұлғалық елеуіш қасиет.Ол айырым адамдарда тар, ал өзгелерде кеңдеу келеді. Нақты тек өкіліне, оның даму бағытына қоршаған орта ықпал-әсерінің ауқымы мезеттік жағдайға сәйкес көрініс береді.Әр даму кезеңі ендігі дамуға негіз қалайды. Адамның даму субъекті болуына оның бір ғана белсенділігі жеткіліксіз. Оның қандай орта ықпалдарын қалайтыны сол адамның психикалық ерекшеліктеріне тәуелді. Өзін қоршаған ортаға жаңалықты өзгерістер ендіре отырып,

адам өз генотиптік бағдарламасын іске асыру үшін тиімді жағдайлар жасайды. Дамудың алғашқы кезеңдерінде баршаға бірдей әрекет-қылық формалары қаланып, ал кейінгі кезеңдерде даралықты, жекеленген қылық формалары пайда бола бастайды.Адамның табиғи тұстарын оның әлеуметтік мәніне қарсы қоюға болмайды. Адамдағы биологиялық сипаттарды оның бойындағы қандай да төменгіліктің белгісі деп түсінуден аулақ болған жөн. Адам құрылымындағы биологиялық нышандардың өзін де тек адамилық нышаны деп білген дұрыс. Адам тумадан өзінің әмбебап дамуының генетикалық

мүмкіндіктеріне негіз болған жоғары биологиялық құрылымға ие. Адам биологиясының өзі де әлеуметтік себепті, яғни оның қоғамдық – тарихи дамуымен орайласқан.Психиканың пісіп жетілуі мен қалыптасуын ажырата білген орынды.

Психиканың пісіп жетілуі–бұл адам психикасының іштей өз бетінше (спонтанное) өзгерістерге түсуі.

Психиканың қалыптасуы– бұл психиканың сыртқы ықпалдарға және ең алдымен әлеуметтік әсерлерге тәуелді дамып, белгілі нәтижеге келуі.

55.Мінездің өзгеруіне себеп болатын факторларды анықтаңыз.

Мінез дегеніміз адамның іс-әрекетінде пайдаланатын амал-тәсілдерінен көрінетін оның жеке психикалық қасиеттерінің жиынтығы. Мінез адамның өзіне үйреншікті жағдайларда жасалатын мінез-құлқының бағдарламасы іспеттес. Ол өмірлік әсерлердің күрделі жиынтығының бейнесі бола отырып, жеке адамның сыртқы ортамен белсенді қарым-қатынасы ретінде қалыптасады.Мінездіңкөңіл-күйге орай ерекшеліктері–тек өкілі психикалық қасиеттерінің аса көрнекі, тікелей қабылданатын белгілері. Өз мінезінің көңіл-күйлі ерекшеліктеріне байланысты бірнеше тұлға типтері ажыралады:

шұғыл жауапты, қызбалы, терең ойлы, жайсаң, бір беткей, талғамды және т.б.

Мінездің зерделік, ой-өріс(интеллектуал) бітістері – ақыл қызметіне байланысты жеке адамның тұрақты – типологиялық ерекшеліктері.Тұлғаның ақыл-ес, ой-өріс болмысын танытушы сапалар арасында аса маңыздылары келесідей:

ақыл өнімділігі, бірегейлігі, жалпыланған ойлау әдістерін меңгеруі, тұлғаның бекімді ақыл-ес бағдары (әуесқойлығы), парасаттылығы және ойлампаздығы.Мінез сан – алуан бітістерге ие, дегенмен, әрекет-қылықты реттеу қажеттігі туғанда олар арасынан нақты мезетте керек болатыны алғы шепке шығады. Бұл орайда, әсіресе, адам психикасының еріктік тара

-пы маңызды келеді. Себебі, өмірдің әрқандай күрделі жағдайларында адамның өзін-өзі билей алу қабілеті оның саналы ерік

күшіне,бұл сапа-мен бірге жүретін тұрақтылықпен табандылыққасиеттеріне байла-нысты келеді. Алтұлғаның

құндылықтықсапаларыоныңинабаттылықжәнетанымдық (когнитивтік) бағыт-бағдарларыменайқындалады.Адаммiнезiнiңбелгiлiтүрдеқалыптасуыоныңқоршағандүниегеқатынасынабайланысты. Бұлқатынастар-дыңмəнiадамараласып, байланысқакелгенөмiрлiкобъек-тердiңмаңызыменанықталады:

1. Басқаадамдарменқатынасынақарай (шыншыл - өтiрiкшi, əдептi - дөрекiт.б.).

2. Орындалатынiсқызметiнеорай (еңбеккер - ерiншект.б.)

3. Өзбасынаболғанқатынасынабайланысты (сыншыл-өзiмшiлт.б.).

4. Заттарғақатынасынан (сақи - ашкөз, ұқыпты - салақт.б.).

Аталғанқатынастардыңбəрiнiңдемiнезтүрiнiңқалыптасуындаүлкенмаңызғаиеекенiсөзсiз, дегенментұрақты, нақтымiнездiңорнығуыеңалдыменадамныңадам-мен,қоғамғаараласып, қатынасудəрежесiнетəуелдi. Ұжымнантыстұлғаныңжолдастық,достық, махаббат, т.б. формалардакөрiнетiнiзгiниеттерiненбөлекмiнезтүрiболмайды.Адамдарөзараұзаққатынасқакелеотырып, бiрiекiншiсiнiңмiнезiнетаңбасынсалады,осыданкейадамдар əрекет-қылығындаөзараұқсастыққакеледiнемесеқарама-қарсы,бiрақбiрiнiңкемшi-лiгiнекiншiсiтолықтыратынбiтiстердiигередi. Алайда, еңбек, iс-əрекетқатынастарындақалыптасқанмiнезбiтiстерiмəндiреккелiп, мiнезтүрiнiңбасқаларынан

ажыралуынасебепшiболады.