Органическая химия.Казань
.pdf
180
Стероиды
Андростерон, тестостерон, эстрон, эстрадиол, эстратриол.
Стерины
Холестерин, эргостерин, витамин D2.
ЛИТЕРАТУРА
1.Введение в биоорганическую химию / Никитина Л.Е., Байрамова Ф.А., Федюнина И.В. – Казань: КГМУ, 2007. – 86 с.
2.Физические методы идентификации органических соединений / Никитина Л.Е., Племенков В.В. : Казань, 2003. – 92 с.
3.Введение в химию биологически-активных соединений. Уч-метод.пособие/ Гуревич П.А., Саттарова Л.С., Струнин Б.П.. – Казань: Изд-во Казан. гос. технол.
ун-та, 2008. – 108 с.
4.Белобородов В.Л., Зурабян С.Э., Лузин А.П., Тюкавкина Н.А. «Органическая химия. В 2-х книгах / Под ред. Тюкавкиной Н.А., 2-е изд. - М.: Дрофа, 2003,
2008.
RCH2CH3
алкан
H2, Ni, to
RCHCH3
H2SO4 конц.
OSO3H
O3,
H2O
RCHCH3 |
RHC |
O |
|
|
OH |
|
CH2 |
||
|
O |
O |
|
|
спирт |
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
H2O |
|
|
|
RC |
H |
+ HC |
H |
|
|
|
||
|
|
O |
|
O |
|
|
альдегиды |
||
181
П Р И Л О Ж Е Н И Е
С х е м а 1. Типичные реакции алкенов
[ |
|
СH |
|
|
CH2 |
|
] n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
R |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
полиалкен |
|
|
|
RCHBrCH2Br |
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
дигалогенуглеводород |
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Br2 в |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
полимеризация |
CCl4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
RCHBrCH2Br + RCH |
|
CH2Br |
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Br2, H2O |
|
дигалоген- |
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
углеводород |
|
OH |
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
RCH |
|
|
CH2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
бромгидрин |
|||||||||
|
|
|
HI |
|
Присоединение |
||||||||||||||||
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
по правилу Марковникова |
|||||||||
KMnO |
|
|
|
|
KMnO4, |
|
RCH |
|
СH3 |
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
(OH-) |
|
I |
|
|
|
|
|
||||||||||
+4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
(H O ) |
|
|
|
O2, |
(Р. Вагнера) |
галогенуглеводород |
||||||||||||||
3 |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
кат. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
или |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
RCOOOH |
|
RCH |
|
|
|
CH2 |
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
OH |
OH |
|||||||
|
|
|
|
O |
|
|
|
|
|
|
|
алкандиол |
|||||||||
RC |
+ CO2 |
RCH |
|
CH2 |
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
OH |
O |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
карбоновая |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
кислота |
|
|
|
|
эпоксид |
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
182
С х е м а 2. Типичные реакции бензола
|
|
|
|
|
циклогексан |
|
|
|
|
|
O |
|
|
|
|
|
|
|
HC |
O |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
H2, Ni, |
|
|
CHCl |
||
|
|
|
|
|
|
|
||
O |
HC |
O |
CH |
|
150o C |
|
ClHC |
CHCl |
|
|
O3 |
|
Cl2, свет |
|
|
||
O |
O |
O |
CH |
П р и с о е д и н е н и е |
ClHC |
CHCl |
||
|
|
|
|
|
|
CHCl |
||
|
HC |
|
|
|
|
|
||
|
|
|
O |
|
|
1,2,3,4,5,6 -гексахлор- |
||
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
HC |
O |
|
|
|
циклогексан |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
триозонид |
|
|
|
|
|
|
|
С2H5 |
|
|
|
|
|
|
Cl |
C2H4, HCl или |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
С2H5Cl, AlCl3 |
|
|
|
|
|
Cl2, AlCl3 |
|
|
|
З а м е щ е н и е |
|
|||
этилбензол |
Р. Фриделя - Крафтса |
|
|
|
|
|
хлорбензол |
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
CH |
COCl, |
HNO3 конц. + |
H2SO4конц. |
|||
|
|
||||||
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
AlCl3 |
|
H |
SO |
4 |
конц. |
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
NO2 |
|
|
|
SO3H |
|
COCH3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
нитробензол |
|
|
бензол- |
|
|
ацетофенон |
|
|
|
сульфокислота |
||
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
183
С х е м а 3. Типичные реакции алифатического спирта
C2H5OC2H5 |
|
изб. C2H5OH,140oС |
С H OSO H |
изб. H2SO4, 170o С |
CH2= CH |
||||
|
|||||||||
диэтиловый эфир |
|
|
|
2 5 3 |
|
этилен 2 |
|||
|
|
|
этилгидросульфат |
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
CH3CHO |
|
|
|
HCl + ZnCl2 |
|
H2SO4 конц. |
|
ацетальдегид |
||
C H Cl |
|
|
|
|
|||||
2 |
5 |
|
или PCl5 |
|
|
|
|
|
|
хлорэтан |
|
|
|
|
|
|
[O] |
||
|
|
|
|
|
|
|
|
K2Cr2O7, H+ или |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
C2H5Br |
|
HBr |
|
C2H5OH |
KMnO4, H+ |
CH3COOH |
|||
|
|
|
|||||||
|
|
|
уксусная кислота |
||||||
бромэтан |
|
|
|
|
|||||
|
|
|
HI |
NaOI |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
C2H5J |
|
|
|
|
|
|
Na |
|
|
|
CH3CHO |
|
|
|
|
|
|||
йодэтан |
|
|
|
|
|
C2H5ONa |
|||
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
NaOI |
CH3COCl или |
|
этилат натрия |
|||
|
|
|
CH3COOH, H2SO4 конц. |
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
CCl3CHO |
|
|
|
|
CH3COCl |
CH3I |
|
|
NaOH |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
СHI3 |
|
|
|
|
|
C2H5OCH3 |
|
|
|
|
CH3COOC2H5 |
|
метилэтиловый эфир |
|||
|
йодоформ |
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
этилацетат |
|
|
||
184
С х е м а 4. Типичные реакции фенола
|
|
OH |
|
OCH3 |
Br |
Br |
|
метоксибензол |
|
Br |
|
2,4,6-трибромфенол |
|||
|
|||
|
CH3I |
Br2 |
|
|
|
||
OH |
|
в H2O |
|
|
|
||
|
|
ONa |
|
SO3H |
феноксид натрия |
||
п-фенолсульфокислота |
|||
|
|
||
(1) |
|
|
|
|
H2SO4 |
NaOH |
|
|
конц. |
||
|
|
||
OH |
|
OH |
|
|
Cl2 в CCl4 |
|
|
OCOCH3
( CH3CO)2O фенилацетат
OH
циклогексанол
H2,( Ni, p)
OH
NO 2
HNOразб.3
о-нитрофенол
|
|
|
HNO3 конц. |
OH |
|
|
|
NO2 |
|
Cl |
|
|
NO2 |
|
RCOCl, |
|
|
|
|
п-хлорфенол |
|
|
|
|
AlCl3 |
|
|
|
|
(2) |
|
|
|
|
|
ROH, |
|
|
NO2 |
OH |
H2SO4 |
PCl5 |
FeCl3 |
|
|
|
2,4,6-тринитрофенол |
||
|
|
|
||
|
OH |
|
|
|
|
|
Cl |
OFeCl |
+ |
|
|
|
2 |
|
COR |
|
|
|
|
(3) |
|
|
|
|
|
R |
|
фиолетовое |
|
|
(4) |
хлорбензол |
|
|
|
|
|
окрашивание |
|
Соединения 1-4 образуются наряду с о- изомерами
185
С х е м а 5. Типичные реакции алифатического альдегида
Альдольная конденсация |
|
|
|
|
Реакция Канницаро |
|
|||||||||
2CH |
CHO |
OH- CH3 |
CHCH2CHO |
2С H |
CHO OH- |
C H |
CH OH+C6H5COO- |
||||||||
3 |
|
|
|
|
|
|
|
6 |
5 |
|
6 |
5 |
2 |
|
|
(для альдегидов, имеющих OH |
|
|
|
|
|
(для альдегидов, не имеющих |
|
||||||||
α - водородные атомы) |
|
|
|
|
|
α- водородных атомов) |
|
||||||||
RCH2OH |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
RCHCl2 |
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ди галоген- |
||||
первичный спирт |
LiAlH4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
углеводород |
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
PCl5 |
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
р. Толленса |
|
|
|
O |
|
|
Cl2 |
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
или р. Феллинга |
RCH |
C |
|
|
|
CCl3CHO |
||||||
|
|
|
H |
|
|
|
|
|
|||||||
RCOOH |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
хлораль |
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
карбоновая кислота |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
ХNH2 |
|
|
|
|
|
|
R'OH, H+ |
|
||||
|
|
|
|
|
|
NaHSO3 |
|
CH3Li |
|
|
|
RCH2CH |
OR' |
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
RCH2CH |
|
NX |
|
|
HCN |
|
|
|
|
OLi |
|
ацеталь OR' |
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
азометин |
|
|
|
|
|
RCH2CH |
|
|
|
|
|
||||
X = H, OH, NH2, |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
CH3 |
|
|
|
|||||
NHC6H5, alkyl |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
OH |
|
OH |
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
HCN |
RCH |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
RCH |
|
|
|
RCH2CHCH3 |
|
|||||||
|
|
|
|
SO3Na |
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
CN |
|
|
|
|
OH |
|
|
|
||||
|
|
|
|
бисульфитное |
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
циангидрин |
|
|
|
вторичный спирт |
|
|||||||
|
|
|
|
производное |
|
|
|
||||||||
186
С х е м а 6. Типичные реакции одноосновной алифатической карбоновой кислоты
RCH2COONa |
RCH2CH2OH |
соль |
первичный спир |
NaOH или |
LiAlH4 |
(Na2CO3, NaHCO3) |
|
NH3 |
|
RCH2COONH4 |
|
аммониевая соль |
|
to |
P2O5 |
|
|
|
PCl5 или |
||
или to |
|||
|
|
|
SOCl2 |
RCH2CONH2 |
|
|
|
амид |
|
|
|
(RCH CO) O |
RCH2COONa |
||
2 |
|
2 |
|
ангидрид |
|
|
|
RCHClCOOH
Cl2, P
Cl2, P RCCl2COOH
α-галогенкислоты
CL2, P
R'OH + H+
o RCH2COOR'
CH2N2 (свет, t или кат.) сложный эфир
R'OH(OH-)
RCH2COCl
хлорангидрид