Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
УЧЕБНИК ЛАТИНСКОГО ЯЗЫКА.doc
Скачиваний:
24
Добавлен:
15.11.2019
Размер:
2.17 Mб
Скачать

Предложения для чтения и перевода

Прочитайте и переведите предложения, выпишите словарные формы и сделайте грамматический разбор каждого слова, выделите обороты, определите значение условного наклонения.

1. Ne desperēmus! 2. Nemĭnem risĕris. 3. Sis felix! 4. Diligāris ab omnĭbus. 5. Discant cantāre puellae! 6. Dum spirāmus, sperēmus! 7. Erranti monstrēmus iter. 8. Ne hoc credidĕris! 9. Panem quaerāmus aratro. 10. Quid agĕrem, judĭces? 11. Quid tibi optem? 12. Semper vincat verĭtas! 13. Tu ne quaesivĕris. 14. A quibus auxilium petam? 15. Amēmus patriam, pereāmus senatui! 16. Audiantur consilia sapientium homĭnum! 17. Claudāmus portam an patefaciāmus? 18. Ne id Juppĭter sinat! 19. Ne officio nostro desīmus! 20. Prosit tibi consilium meum! 21. Quis fallĕre possit amantem? 22. Quod fortūna fert, ferāmus! 23. Quod nescītis, ne dicātis. 24. Quod vides perisse, perdĭtum ducas. 25. Quod dubĭtat, ne fecĕris. 26. Utĭnam divitior essem Croeso! 27. Vivat pax inter popŭlos! 28. Vocem ratiōnis semper audiāmus! 29. A me littĕras ne expectavĕris. 30. Ante victoriam ne canas triumphum. 31. Ignoscas aliis multa, nihil tibi. 32. In omnĭbus rebus modus adhibeātur. 33. Ne taceas, si dicĕre debes. 34. Nemĭnem cito laudavĕris, nemĭnem accusavĕris. 35. Pax Domĭni sit semper vobiscum! 36. Probitātem etiam in hoste diligāmus! 37. Pugnēmus pro libertāte patriae nostrae! 38. Semper oboedias ratiōni, nunquam cupiditatĭbus. 39. Sint Maecenātes: non deĕrunt Marōnes. 40. Utĭnam e tanto pericŭlo evaserĭmus! 41. Utĭnam omnia pericŭla evitāre possēmus! 42. Vivāmus in pace et concordia! 43. Imitēmur exempla bonōrum et sapientium virōrum! 44. Ne malum aliēnum fecĕris tuum gladium. 45. Pro patria quis bonus dubĭtet mori? 46. Quid agam? quid clamem? quid querrar? 47. Quod sentīmus loquāmur, quod loquĭmur, sentiāmus! 48. Sit mens sana in corpŏre sana! 49. Utĭnam, Quirītes, copiam virōrum fortium haberēmus. 50. Vivat nostra civĭtas, vivat, crescat, floreat! 51. Amētis patriam vestram et pareātis legĭbus ejus. 52. Qui dedit beneficium, taceat; narret, qui accēpit. 53. Qui voluptatĭbus ducuntur, ne attingant rem publĭcam. 54. Quid faciant leges, ubi sola pecunia regnat. 55. Quidquid agis, prudenter agas et respĭce finem. 56. Sis felix et sint candĭda fata tua! 57. Utĭnam semper viri boni rem publĭcam regant! 58. Utĭnam salūtis rei publĭcae semper memŏres sitis! 59. Utĭnam tam sapiens esses, quam es felix. 60. Nam quid ego de Gabinio, Statilio, Coepario loquar? 61. Non opĭbus, non veste homĭnem judicēmus, sed morĭbus. 62. Sit nox cum somno, sit sine lite dies. 63. Utĭnam ut culpam, sic etiam suspiciōnem evitāre potuisses! 64. Omnes cives labōre assiduo nostrae rei publĭcae libĕrae prosint. 65. Utĭnam tam facĭle vera invenīre possem, quam falsa convincĕre! 66. Utĭnam tam facĭle vera invenīre possim, quam falsa convincĕre. 67. Concordet sermo cum vitā, non delectent verba nostra, sed prosint! 68. Moriāmur, milĭtes, et morte nostrā eripiāmus ex obsidiōne circumventas legiōnes! 69. Ne mutēmus amīcos: quam veterrĭmus est, tam optĭmus est amīcus. 70. Hoc sine ullā dubitatiōne confirmavĕrim eloquentiam rem unam esse omnium difficillĭmam. 71. Ne sint in senectūte vires; ne postulantur quidem vires a senectūte. 72. Numĕrus convivārum ne sit minor, quam Gratiārum, ne major, quam Musārum. 73. Semper a vobis dicātur, quod verum est, at ne dicantur omnia omnĭbus. 74. Suum quisque noscat ingenium acremque se et bonōrum et vitiōrum suōrum judĭcem praebeat. 75. Si volŭmus rerum omnium aequi judĭces esse, hoc primum nobis persuadeāmus nemĭnem nostrum esse culpā. 76. Socrătes aliquando parvam domum sibi aedificāvit; tum Atheniensis quidam interrogavisse dicĭtur: “Sed cur tu, talis vir, tam parvam domum tibi posuisti?” “Utĭnam, -- inquit Socrătes, -- hanc veris amīcis impleam!”.

Занятие 32. Conjugatio periphrastĭca actīva. Conjunctīvus в придаточных предложениях. Придаточные предложения цели, дополнительные, следствия, пояснительные

Conjugatio periphrastĭca actīva (описательное спряжение действительного залога)

Обозначает намерение. Переводится с помощью слова “намерен”.

Образуется аналитически: сочетанием participium futūri actīvi и глагола-связки sum, fui, --, esse. Время и наклонение формы определяется по времени и наклонению глагола sum, например: amatūrus, a, um sum я намерен любить (praesens indicatīvi).

Образец спряжения

Praesens indicatīvi

 

 

1 amo, amāvi, amātum,

amāre любить

2 video, vidi, visum, vidēre видеть

3 scribo, scripsi, scriptum, scribĕre писать

4 audio, audīvi, audītum, audīre слушать

sg.

1

amatūrus, a, um sum

visūrus, a, um sum

scriptūrus, a, um sum

auditūrus, a, um sum

2

amatūrus, a, um es

visūrus, a, um es

scriptūrus, a, um es

auditūrus, a, um es

3

amatūrus, a, um est

visūrus, a, um est

scriptūrus, a, um est

auditūrus, a, um est

pl.

1

amatūri, ae, a sumus

visūri, ae, a sumus

scriptūri, ae, a sumus

auditūri, ae, a sumus

2

amatūri, ae, a estis

visūri, ae, a estis

scriptūri, ae, a estis

auditūri, ae, a estis

3

amatūri, ae, a sunt

visūri, ae, a sunt

scriptūri, ae, a sunt

auditūri, ae, a sunt

Imperfectum indicatīvi

 

 

1

2

3

4

sg.

1

amatūrus, a, um eram

visūrus, a, um eram

scriptūrus, a, um eram

auditūrus, a, um eram

2

amatūrus, a, um eras

visūrus, a, um eras

scriptūrus, a, um eras

auditūrus, a, um eras

3

amatūrus, a, um erat

visūrus, a, um erat

scriptūrus, a, um erat

auditūrus, a, um erat

pl.

1

amatūri, ae, a erāmus

visūri, ae, a erāmus

scriptūri, ae, a erāmus

auditūri, ae, a erāmus

2

amatūri, ae, a erātis

visūri, ae, a erātis

scriptūri, ae, a erātis

auditūri, ae, a erātis

3

amatūri, ae, a erant

visūri, ae, a erant

scriptūri, ae, a erant

auditūri, ae, a erant

Perfectum indicatīvi

 

 

1

2

3

4

sg.

1

amatūrus, a, um fui

visūrus, a, um fui

scriptūrus, a, um fui

auditūrus, a, um fui

2

amatūrus, a, um fuisti

visūrus, a, um fuisti

scriptūrus, a, um fuisti

auditūrus, a, um fuisti

3

amatūrus, a, um fuit

visūrus, a, um fuit

scriptūrus, a, um fuit

auditūrus, a, um fuit

pl.

1

amatūri, ae, a fuĭmus

visūri, ae, a fuĭmus

scriptūri, ae, a fuĭmus

auditūri, ae, a fuĭmus

2

amatūri, ae, a fuistis

visūri, ae, a fuistis

scriptūri, ae, a fuistis

auditūri, ae, a fuistis

3

amatūri, ae, a fuērunt

visūri, ae, a fuērunt

scriptūri, ae, a fuērunt

auditūri, ae, a fuērunt

Plusquamperfectum indicatīvi

 

 

1

2

3

4

sg.

1

amatūrus, a, um fuĕram

visūrus, a, um fuĕram

scriptūrus, a, um fuĕram

auditūrus, a, um fuĕram

2

amatūrus, a, um fuĕras

visūrus, a, um fuĕras

scriptūrus, a, um fuĕras

auditūrus, a, um fuĕras

3

amatūrus, a, um fuĕrat

visūrus, a, um fuĕrat

scriptūrus, a, um fuĕrat

auditūrus, a, um fuĕrat

pl.

1

amatūri, ae, a fuerāmus

visūri, ae, a fuerāmus

scriptūri, ae, a fuerāmus

auditūri, ae, a fuerāmus

2

amatūri, ae, a fuerātis

visūri, ae, a fuerātis

scriptūri, ae, a fuerātis

auditūri, ae, a fuerātis

3

amatūri, ae, a fuĕrant

visūri, ae, a fuĕrant

scriptūri, ae, a fuĕrant

auditūri, ae, a fuĕrant

Futūrum I indicatīvi

 

 

1

2

3

4

sg.

1

amatūrus, a, um ero

visūrus, a, um ero

scriptūrus, a, um ero

auditūrus, a, um ero

2

amatūrus, a, um eris

visūrus, a, um eris

scriptūrus, a, um eris

auditūrus, a, um eris

3

amatūrus, a, um erit

visūrus, a, um erit

scriptūrus, a, um erit

auditūrus, a, um erit

pl.

1

amatūri, ae, a erĭmus

visūri, ae, a erĭmus

scriptūri, ae, a erĭmus

auditūri, ae, a erĭmus

2

amatūri, ae, a erĭtis

visūri, ae, a erĭtis

scriptūri, ae, a erĭtis

auditūri, ae, a erĭtis

3

amatūri, ae, a erint

visūri, ae, a erint

scriptūri, ae, a erint

auditūri, ae, a erint

Futūrum II indicatīvi

 

 

1

2

3

4

sg.

1

amatūrus, a, um fuĕro

visūrus, a, um fuĕro

scriptūrus, a, um fuĕro

auditūrus, a, um fuĕro

2

amatūrus, a, um fuĕris

visūrus, a, um fuĕris

scriptūrus, a, um fuĕris

auditūrus, a, um fuĕris

3

amatūrus, a, um fuĕrit

visūrus, a, um fuĕrit

scriptūrus, a, um fuĕrit

auditūrus, a, um fuĕrit

pl.

1

amatūri, ae, a fuerĭmus

visūri, ae, a fuerĭmus

scriptūri, ae, a fuerĭmus

auditūri, ae, a fuerĭmus

2

amatūri, ae, a fuerĭtis

visūri, ae, a fuerĭtis

scriptūri, ae, a fuerĭtis

auditūri, ae, a fuerĭtis

3

amatūri, ae, a fuĕrint

visūri, ae, a fuĕrint

scriptūri, ae, a fuĕrint

auditūri, ae, a fuĕrint

Praesens conjunctīvi

 

 

1

2

3

4

sg.

1

amatūrus, a, um sim

visūrus, a, um sim

scriptūrus, a, um sim

auditūrus, a, um sim

2

amatūrus, a, um sis

visūrus, a, um sis

scriptūrus, a, um sis

auditūrus, a, um sis

3

amatūrus, a, um sit

visūrus, a, um sit

scriptūrus, a, um sit

auditūrus, a, um sit

pl.

1

amatūri, ae, a simus

visūri, ae, a simus

scriptūri, ae, a simus

auditūri, ae, a simus

2

amatūri, ae, a sitis

visūri, ae, a sitis

scriptūri, ae, a sitis

auditūri, ae, a sitis

3

amatūri, ae, a sint

visūri, ae, a sint

scriptūri, ae, a sint

auditūri, ae, a sint

Imperfectum conjunctīvi

 

 

1

2

3

4

sg.

1

amatūrus, a, um essem

visūrus, a, um essem

scriptūrus, a, um essem

auditūrus, a, um essem

2

amatūrus, a, um esses

visūrus, a, um esses

scriptūrus, a, um esses

auditūrus, a, um esses

3

amatūrus, a, um esset

visūrus, a, um esset

scriptūrus, a, um esset

auditūrus, a, um esset

pl.

1

amatūri, ae, a essēmus

visūri, ae, a essēmus

scriptūri, ae, a essēmus

auditūri, ae, a essēmus

2

amatūri, ae, a essētis

visūri, ae, a essētis

scriptūri, ae, a essētis

auditūri, ae, a essētis

3

amatūri, ae, a essent

visūri, ae, a essent

scriptūri, ae, a essent

auditūri, ae, a essent

Perfectum conjunctīvi

 

 

1

2

3

4

sg.

1

amatūrus, a, um fuĕrim

visūrus, a, um fuĕrim

scriptūrus, a, um fuĕrim

auditūrus, a, um fuĕrim

2

amatūrus, a, um fuĕris

visūrus, a, um fuĕris

scriptūrus, a, um fuĕris

auditūrus, a, um fuĕris

3

amatūrus, a, um fuĕrit

visūrus, a, um fuĕrit

scriptūrus, a, um fuĕrit

auditūrus, a, um fuĕrit

pl.

1

amatūri, ae, a fuerĭmus

visūri, ae, a fuerĭmus

scriptūri, ae, a fuerĭmus

auditūri, ae, a fuerĭmus

2

amatūri, ae, a fuerĭtis

visūri, ae, a fuerĭtis

scriptūri, ae, a fuerĭtis

auditūri, ae, a fuerĭtis

3

amatūri, ae, a fuĕrint

visūri, ae, a fuĕrint

scriptūri, ae, a fuĕrint

auditūri, ae, a fuĕrint

Plusquamperfectum conjunctīvi

 

 

1

2

3

4

sg.

1

amatūrus, a, um fuissem

visūrus, a, um fuissem

scriptūrus, a, um fuissem

auditūrus, a, um fuissem

2

amatūrus, a, um fuisses

visūrus, a, um fuisses

scriptūrus, a, um fuisses

auditūrus, a, um fuisses

3

amatūrus, a, um fuisset

visūrus, a, um fuisset

scriptūrus, a, um fuisset

auditūrus, a, um fuisset

pl.

1

amatūri, ae, a fuissēmus

visūri, ae, a fuissēmus

scriptūri, ae, a fuissēmus

auditūri, ae, a fuissēmus

2

amatūri, ae, a fuissētis

visūri, ae, a fuissētis

scriptūri, ae, a fuissētis

auditūri, ae, a fuissētis

3

amatūri, ae, a fuissent

visūri, ae, a fuissent

scriptūri, ae, a fuissent

auditūri, ae, a fuissent

Infinitīvus praesentis

1

2

3

4

amatūrus, a, um esse

visūrus, a, um esse

scriptūrus, a, um esse

auditūrus, a, um esse

Infinitīvus perfecti

1

2

3

4

amatūrus, a, um fuisse

visūrus, a, um fuisse

scriptūrus, a, um fuisse

auditūrus, a, um fuisse

Особенности употребления

Данная форма употребляется:

1) для выражения намерения: ventūrus sum -- я собираюсь идти;

2) в инфинитивных оборотах -- для выражения предстоящего действия (форма совпадает с infinitīvus futūri actīvi): Puto, te ventūrum esse. Я думаю, что ты придешь.

3) в некоторых придаточных предложениях -- для выражения предстоящего действия (praesens conjunctīvi после главного времени, imperfectum conjunctīvi после исторического времени).