3. Obowiązki armatora.

Zgodnie z ustawą żeglarską armator ma obowiązek:

• udostępnić członkowi załogi środki łączności w celu skontaktowania się z krajem

• ponosi koszty leczenia i utrzymania za granicą członka załogi niezdolnego do pracy (nie dłużej jednak niż do chwili ustania stosunku do pracy), a w razie śmierci członka załogi za granicą pokrywa koszty pogrzebu lub sprowadzenia zwłok do kraju

• zapewnia członkowi załogi bezpłatne zakwaterowanie na statku, wyżywienie i opiekę zdrowotną, a także bezpłatne umundurowanie, jeśli ustanowił wymóg noszenia munduru w związku z pracą na statku

• wypłaca specjalne świadczenia i zasiłek pieniężny w wypadku zaginięcia członka załogi na morzu

4. Szczególne obowiązki armatora.

Niezależnie od obowiązków wynikających z ogólnego ustawodawstwa pracy, ustawa żeglarska przynosi katalog obowiązków szczególnych, wynikających ze specyfiki pracy na morzu. Tak więc armator ma obowiązek:

• obok wynagrodzenia za pracę – wypłaty członkom załogi dodatek dewizowy należny za czas przebywania w podróży morskiej poza krajem

• repatriacji członka załogi, który w czasie trwania stosunku do pracy lub bezpośrednio po jego ustaniu pozostał za granicą i zgłosił chęć powrotu do kraju.

5. Czas pracy na statku I urlopy wyrównawcze.

Stosunki te reguluje szczegółowo ustawa żeglarska, a mianowicie:

• czas pracy – zgodnie z konstytucją do 42 godzin tygodniowo

• urlopy wypoczynkowo – max 26 dni roboczych rocznie

• urlopy wyrównawcze – zgodnie art. 25 Ustawy żeglarskiej

6. Regulamin pracy I przebywania na statku

Regulamin pracy i przebywania na statku ustala porządek przebywania na statku, w szczególności zasady utrzymywania porządku i spokoju oraz czystości na statkach oraz inne istotne z praktycznego punktu widzenia kwestie (np. zasady kompletowania załogi statku i uprawnienia kapitana w tym względzie, zasady spożywania alkoholu na statku w czasie wolnym od pracy itp.).

7. Pojęcia armator, kapitan

Armatorem jest ten, kto w swoim imieniu uprawia żeglugę statkiem własnym lub cudzym.

Z unormowań pozakodeksowych istotne znaczenie mają normy określające położenie prawne armatora jako pracodawcy kapitana i załogi statku oraz dotyczące odpowiedzialności z tytułu zanieczyszczania morza przez statki.

Kapitan – wyznaczona przez armatora osoba sprawująca, w oparciu o stosunek pracy, zwierzchnictwo nad statkiem morskim. Kapitan pełni następujące funkcje:

• jest kierownikiem statku (obowiązki w zakresie bezpieczeństwa żeglugi i statku, w zakresie praw i obowiązków nawigacyjnych, podporządkowanie sobie wszystkich osób znajdujących się na statku a także obowiązki dotyczące zapobiegania zanieczyszczeniu morza przez statki i szczególne obowiązki działania na rzecz ochrony środowiska morskiego)

• jest ustawowym przedstawicielem armatora, czarterującego na czas i osób zainteresowanych ładunkiem

• jest przełożonym załogi

• jest osobą uprawnioną do zastępstwa niektórych organów państwowych (m.in. o naturze policyjno-śledczej, kompetencji urzędu stanu cywilnego, sporządzania testamentów, aktów zgonów i urodzeń)

Szczególnym obowiązkiem kapitana statku morskiego jest składanie protestów morskich, tj. oświadczenia kapitana składanego na okoliczność wypadku powodującego znaczną szkodę lub prawdopodobieństwo takiej szkody. Wypadek uzasadniający protest morski dotyczyć może statku, każdej przebywającej na nim osoby lub ładunku. Termin, miejsce i tryb postępowania przy składaniu protestu morskiego określa art. 96 Kodeksu morskiego. Protest morski utracił swe pierwotne znaczenie jako czynność zwalniająca kapitana, a także i przewoźnika morskiego od odpowiedzialności odszkodowawczej, choć w niektórych przypadkach może mieć pewne znaczenie dowodowe.