Мәдени контекстіндегі философиялық ой кешудің тарихи типтері Шығыс мәдениетіндегі философия феномені

Мақсаты мен міндеттері: Философия тарихын кезеңдерге бөлу мәселесі. Ежелгi шығыс философияның ерекшелiктерiнiң қарастыруы бұл қазiргi шығыс менталитетiнiң негiзi ретінде қарастыру.

Жоспар:

1. Философия тарихын оқып үйрену дегеніміз не

2. Ежелгі Қытай философиясының ерекшеліктері мен сипаты., мектептері.

3. Ежелгі Үнді философиясының ерекшеліктері, негізгі даму кезеңдері және мектептері.

Әдебиеттер тізімі:

1. Иманқұл Н.Н. Философия әлемінде: болмысы және тарихы. Алматы,2006ж.

2. Иманқұл Н.Н., Бөрібаев Т.Қ. Іліми философия. Астана, 2009ж.

3. Әбішев Қ.Ә. Философия. Алматы, 2000ж.

4. Ғ. Есім. Фалсафа тарихы. Алматы, 2004.

5.Философия в 2 частях. Ч. 1 История философии М., 2002

6.Хрестоматия по философии РнД., 1997

Древнекитайская философия. В 2-х т. М., 1972.

7.История китайской философии. М., 1989

Дәрістің қысқаша мазмұны:

Қытай философиясы өзінің даму барысында үш негізгі кезеңнен өтті:

• Б.з.д. VIIғ.-б.з.ІІІғ.- ежелгі ұлттық философиялық мектептердің пайда болуы мен қалыптасуы;

• ІІІ-ХІХ ғ.ғ. Үндістаннан Қытайға буддизмнің (б.з.ІІІғ.)енуі және оның ұлттық философиялық мектептерге ықпалы;

• ХХІ ғ.-қазіргі заманғы кезең- Қытай қоғамының біртіндеп ашыла бастауы, қытай философиясының еуропалық және дүние жүзілік философия жетістіктерімен сусындауы.

Қытайдағы ежелгі ұлттық философиялық ілімдер:

• даосизм;

• конфуцийшілдік;

• легизм.

Онша көп таралмаған ілімдер:

• моизм;

• натурфилософия;

• номинализм.

Қытайға буддизм (ІІІ ғ.) енгеннен кейінгі және ХІХ ғ. соңына (екінші кезең) дейінгі қытай философиясының негізін қалаған ілімдер:

• чань-буддизм (ұлттық қытай буддизмі);

• неодаосизм;

• неоконфуцийшілдік.

ХХ ғасырда қытай ұлттық философиясы мына әлемдік философиялық идеялармен байыды:

• христиандық діни философия;

• марксизм;

• еуропаның көрнекті философтарының идеялары;

• американдық прагматизм философиясы.

§3.Дүние мен қоршаған ортаны бейнелеудегі қытайлық көзқарасқа тән қасиеттер:

• өз елі Қытайды-шындықтағы дүниенің орталығы деп қабылдау;

• жеке оқиғаларды, тарихты жалпы циклдік процестер ретінде ұғыну;

• жердегі ғарыштық циклдердің дұрыс жүруіне, Аспан мен Жер алдында адамның өзіндік жауапкершілігін сезінуі;

• адам, табиғат және ғарышты бірыңғай тұтастық деп қабылдау;

• сананың консерватизмі, өткенге оралу, өзгерісті қаламау;

• жеке адам, тұлғаның ұжымнан бөлінбеуі, дараланбауы;

• табиғат апаттарымен күресте жеке адамның дәрменсіздігін сезіну;

• еңбектің жаппай (ұжымдық) формаларына басымдылық беру (Ұлы Қытай дуалын салу, каналдар қазу, бөгеттер тұрғызу, су тасқынымен күресу және т.б.);

• жеке адам, ұжым, мемлекет пен қоғамды бөлінбес тұтастық деп қабылдау;

• қоғамда вертикалдық байланыстарды (билік пен бағыну), субординацияны, бастықты сыйлауды, мемлекет басшысын ( императорды) ең жоғарғы мәртебе, мемлекетті біріктіруші күш ретінде ұғынуды қалыптастыру;

• қарым-қатынаста конформизмді, келісімпаздықты, мәмлегерлікті, тыныштық пен жайбарақаттылықты қалау;

• өмірді ең алдымен тән қабығындағы рух өмірі деп ұғыну; фәни өмірді бақи дүниеден жоғары қою; ұзақ өмір сүруге әрекет жасау (дене шынықтыру, шөп дәрілерін ішу және т.б.)

• о дүниелік күштердің болуын мойындау, өлгендердің жандануы;

• ата-аналарды, үлкендерді сыйлау, ата-баба, аруақтарды("шэн") қастерлеу.

БУДДИЗМ ЖӘНЕ ОНЫҢ НЕГІЗГІ ИДЕЯЛАРЫ.