- •IV тарау. Жеке тұлғаның базалық мәдениетінің құралуы
- •1.2 Жеке тұлғаның даму факторлары
- •1.3. Жеке тұлғаның дамуындағы қозғалыс күші, қарама – қайшылықтар.
- •2.Тәрбиенің маңызы
- •2.1. Тәрбиедегі әрекеттестік.
- •2.2. Тәрбие және даму
- •2.1. Тәрбиедегі әрекеттестік.
- •2.3 Әрекетшілдік және тілдесудегі жетілу
- •3. Қазіргі тәрбие мақсаттары
- •3.1. Тәрбиелеу мақсаты туралы ұғым
- •3.2.Тәрбиелеу мақсаттарының қоғамдық-тарихи шарттастырылуы
- •3.3. Жеке тұлғаның гармонды және жан-жақты жетілуін қалыптастыру
- •4. Тәрбиенің заңдылығы мен қағидалары
- •4.2 Тәрбиенің метақағидалары
- •4.3. Тәрбиелеудің жеке принциптері
- •5. Тұлғаның өзін өзі тәрбиелеуі
- •5.2.Өзін-өзі тәрбиелеудің негізгі тәсілдері
- •5.3. Өзіне-өзі әсер ету тәсілдері
- •1.Тұлға, индивд, даралық ұғымдарына түсініктеме беріңдер
- •6.Адамгершіл тұлғаны сипаттау
- •6.2. Гуманисті құндылықтар
- •6.3. Адамгершілік қасиеттердің қалыптастыру белгілері
- •7.1. Гуманистік жеке тұлғаны қалыптастыру шарттары
- •7.2. Гуманистік қарым-қатынасты(тілдесуді) қамтамасыз ету
- •7.3. Білім алудың гуманизациясы мен гуманитаризациясы
- •8. Гуманистикалық тәрбие
- •8.3. Гуманды – жеке тұлғалы педагогика
- •9. Отбасылық тәрбие гуманизмі
- •9.1. Отбасылық тәрбие және оның мәселелері
- •9. Отбасылық тәрбие гуманизмі
- •9.1. Отбасылық тәрбие және оның мәселелері
- •9.Отбасындағы адамгершілік тәрбиесі
- •9.1. Отбасы тәрбиесі және оның мәселелері
- •9.2. Отбасындағы баланың орны
- •9.3. Отбасындағы адамдық тәрбиенің негізгі ережелесі
- •III бөлім.Азаматтық тәрбие
- •10.Азаматтық тәрбие және азаматшылық.
- •10.1. Азаматтық тәрбие туралы түсінік
- •10.2.Құқықтық тәрбие
- •10.3.Патриоттық және интернационалдық тәрбие
- •11.Өзара әркеттестік мәдениетін көпұлтты ортада қалыптастру
- •11.1.Ұлтаралық тілдесу мәдениетінің ерекшеліктері
- •11.2.Көпмәдениетті компетенттілік
- •11.3.Азаматтық бірлікті қалыптастыру
- •12. Жауапкершілік және міндет сезіміне тәрбиелеу.
- •12.1. Азаматтың жауапкершілігі және міндеті.
- •12.2. Экологиялық жауапкершілігі
- •13. Дүниетаным қалыптастыру
- •13.1 Дүниетаным туралы түсінік
- •13.2 Дүниетаным сенім туралы түсінік
- •13.3 Оқушының дүниетанымын қалыптастыру
- •IV бөлім. Тұлғалық мәдениетті қалыптастыру.
- •14.1.Адамгершілік мәдениеті туралы түсінік
- •14.2.Саналы тәртіпке тәрбиелеу
- •14.3.Мінез-құлық мәдениетін қалыптастыру
- •16.Еңбек тәрбиесі
- •16.1.Еңбек тәрбиесінің мазмұны
- •16.2.Оқушылардың еңбек әрекетін ұйымдастыру шарттары
- •16.3.Еңбек процессінде тұлғаның адамгершілік қасиеттерін қалыптастыру
- •17.1 Ұғым туралы эстетикалық мәдениет
- •17.2 Өнер эстетикалық мәдениеттің құралымында
- •17.3. Қоршаған орта және эстетикалық мәдениет
- •18. Дене шынықтыру
- •18.1. Оқушының дене тәрбиесі
- •18.2.Физикалық тәрбиенің құрау құралдары
- •18.3. Дене тәрбиесі және салауатты өмір салты
- •V бөлім. Тұлғаның тәрбиесі мен әлеуметтендіру
- •19.Жеке тұлғаны әлеуметтендіру
- •19.1.Социализация туралы түсінік
- •19.2.Социализацияның негізгі мақсаттары
- •19.3. Әлеуметтену факторлары
- •20. Тұлғаның қоғам меншігіне айналуы
- •20.1. Тұлғаның әлеуметтену компоненттері
- •20.2. Тұлғаның әлеуметтену технологиялары
- •21. Тұлғаның өз–өзін билеуі
- •21.1 Өз-өзін билеу ұғымы
- •21.2. Өзін-өзі кәсіпті билеу
- •21.3 Тұлғаның өмірлік орны және оның социализациясы
- •22.Оқушының кәсіби бейімделуі
- •22.1Кәсіби бейімделу және тұлғаның өз өзін анықтауы.
- •22.2.Кәсіби бейімделудің негізгі ұстанымдары
- •22.3 Профильдық тәлім- тәрбие және кәсіптік бағдарлама.
- •Өзін-өзі тексеру сұрақтар
- •VI бөлім.Тәрбиеленушінің спецификалаық өзгешеліктері
- •23. Дербес және фас өзгешеліктер
- •23.2. Кіші сынып оқушының және бозбаланың өзгешеліктері
- •23.3. Жоғары сынып оқушысының өзгешеліктері.
- •24.Оқушылардың жыныс айырмашылықтары
- •24.1. Жыныстық айырмашылықтар және тәрбие
- •24.2 Жыныстық өзгешеліктің мінездемесі.
- •24.3. Жыныстық тәрбие берудің әдістері мен тәсілдері
- •25.1. Жас мөлшерлік дарындылықтың негіздері
- •25.1. Жас мөлшерлік дарындылықтың негіздері
- •25.2. Интеллект дарындылықтың компоненті ретінде
- •25.3. Дарынды оқушылармен тәрбие жұмысы
- •26. Оқушының педагогикалық тәртіпке бағынбауы
- •25.3. Дарынды оқушылармен тәрбие жұмысы
- •26. Оқушының педагогикалық тәртіпке бағынбауы
- •26.1. Педагогикалық тәрбиеге бағынбау ұғымы
- •26.2. Тәрбие беру қиындығының пайда болуының негізгі себептері
- •26.3. Қиын оқушылармен тәрбие жұмысы
- •Өз-өзін бақылау сұрақтары:
- •Рефераттар тақырыбы
- •Әдебиет
- •26.1. Педагогикалық тәрбиеге бағынбау ұғымы
- •26.2. Тәрбие беру қиындығының пайда болуының негізгі себептері
- •26.3. Қиын оқушылармен тәрбие жұмысы
- •VII. Тарау. Мектептегі тәрбие берудің әдістері мен тәсілдері
- •27.1. Мектептегі тәрбие беру әдістерінің классификациясы
- •27.2. Тұлғаның санасын қалыптастыру әдістері
- •Стимуляция және мотивация әдісі
- •28. Мектептегі тәрбие жұмысының формалары
- •28.1. Тәрбие ісі
- •28.2. Тәрбие беру ісінің тиімді шарттары
- •28.3.Тәрбие жұмысының бағыты
- •Ұжымда тәрбиелеу және ұжым арқылы тәрбиелеу
- •Тәрбиелеуші балалар ұжымы
- •Оқушылық ұжым дамуындағы негізгі шарт
- •30. Сыныптағы тәрбие жұмысы
- •30.1. Сынып жетекшісі және оның негізгі міндеттері
- •30.2. Сыныптағы тәрбие жұмысының формалары
- •30.3. Сынып жетекшісінің ата-аналармен жұмысы
12. Жауапкершілік және міндет сезіміне тәрбиелеу.
12.1. Азаматтың жауапкершілігі және міндеті.
12.2. Экологиялық жауапкершілігі
12.3. Экономикалық жауапкершілігі
Негізгі түсініктер: міндет, жауапкершілік, экологиялық мәдениет, экономикалық мәдениет.
12.1. Азаматтың жауапкершілігі және міндеті.
Жауапкершілік –бұл қоғамда немесе ұжымда қабылданған жеке тұлғаның алға қойған мақсатын және нормасын іске асыру нәтижесіндегі іс-әрекеті.Жеке жауапкершілік адамның ортақ жұмысқа деген ортақтық сезімін оның істелінбеген міндетінің жоқ болуын туғызады.Қазақстан Республикасы жалпыға міндетті білім беру стандарттары азаматтың жауапкершілігін қалыптастыру мектеп бітірушінің ең маңызды құзереттілігі болып орнатылады.Әлбетте, адамның жауапкершілігі өзінің ар-ұяты алдында оның қоғамдағы жауапкершілігі алдында көрінеді. Тұлғаның азаматтық қасиеті оның орындауы ,бұл адамның жауапкершілігі және міндет сезімінің деңгейі орындауына байланысты.
Адамның қоғам алдында жауапкершілігінің шекарасы тарихи өзгерісте болады.Қоғам қанша демократиялық болса, тұлға соған қарай еркін болады , ол өзінің және басқа адамдар алдында өзінің тұлғалық жауапкершілігін қалыптастыруды талап етеді.Еркін адам қоғамның күйзеліссіз, тұрақты дамуына колдау көрсете алады, тек қана қоғам алдында ол өзінің жауапкершілігін толығымен сезіну керек және өз еркімен қоғамның талаптарын орындау керек
Міндет-этиканың маңызды санатының бірі,нақты адамның жеке талаптарын адамгершілік талаптарына айналдырады ол барлық адамдарға қатысты болады.Сонымен, міндет қоғамдық қажеттілігін адамгершілік талаптарында көрсетеді.Міндет егерде қоғамның моральдық талаптары қоғамның мүшелеріне бағытталса, тұлғаның қоғамға деген қарым-қатынасын көрсетеді.Қоғамның өзінің мүшелеріне деген талаптары адамдардың бір-біріне моральдық талаптары және т.б.нақты міндеттің мазмұнын ашады.Әр адам өзінің негізгі моральдық міндетін, азаматтығын,қамқор әке, дос және т.б екенін мойындау керек. “Міндеттілік-адамның тілектерін асқақтататын жалғыз тәрбиелік мектеп.Әр адам бірінші көзқараспен қарағанда қол жетпейтін,ақылға сыймайтын нәрсені, міндеті бұйырғандай үстеу,рухтың айбынын көрсетеді.Тек рухтың айбыны міндетті ұғындырады ”(В.А.Сухомлинский).
Жауапкершілік пен міндет бір-бірімен тығыз байланыста,адамның ар-намыс сезіміне негізделеді.Жауапкершіліктің қатал анықтамасының өлшемі мен айқындауына қарағанда міндет айқынырақ болып келеді. “Азаматтық ой, сезім, үрей, азаматтық міндет, азаматтық жауапкершілік-бұл адамның ар-намыс сезімінің негізі.” (В.А.Сухомлинский).Жауапкершілік және міндет сезімдерінің қалыптасуы мектептің маңызды тәрбиелілік міндетін көрсетеді.
12.2. Экологиялық жауапкершілігі
Бүкіл адамзат алдындағы нақты тұлғаның жауапкершілігінің бір түрі-бұл экологиялық тәрбие мұнда экологиялық мәдениеттің қалыптасуына тәрбиелеу қарастырылады.Экологиялық мәдениет табиғатқа деген қарым-қатынасының адамгершілігін, оның өміріне ұлттық және жалпы адамзаттық құндылық ретінде жуапкершілік сезімі; табиғат ресурстарына ұқыптылық;әлеуметтік-экономикалық есептерді қоршаған ортаға залалсыз шеше алуды енгізеді.
Экологиялық мәдениет төмендегідей принциптерді негіздейді.
1.Үйлесімді қатар өмір сүру және адамның дамуын және табиғат қоғамдық өмірдің және мемлекеттің құндылығын көрсетеді.
2.Адам ерекше емес,тек бірлестіктің мүшесі ретінде жанды және жансыз өмірді біріктіруші болып мойындалады.Адамда ойдың бар болуы табиғат теңдігін ұстап тұруды және адамды биологиялық түр ретінде жеткізеді.