N_1201_s_1179_a_5

7

НҰСҚА/ВАРИАНТ 05

1. Көрсетілген суретте жасушалық циклдің қай кезеңінде жасушаның центриольдері полюстерде, хромосомалар жасуша орталығында орналасады?

A. профаза

B.+ метафаза

C. анафаза

D. телофаза

E. цитокинез

2. Көрсетілген суретте жасушалық циклдің қай кезеңінде жасуша центромері бұзылады және сіңлі (сестринское) хроматидтер полюстерде орналасады?

A. профаза

B. метафаза

C.+ анафаза

D. телофаза

E. цитокинез

3. Көрсетілген суретте жасушалық циклдің қай кезеңінде жасуша центромері бұзылады және апалы-сіңлілі (сестринское) хроматидтер полюстерде қарай қозғала бастайды?

A. профаза

B. метафаза

C.+ ерте анафаза

D. телофаза

E. цитокинез

4. Көрсетілген суретте жасушалық циклдің қай кезеңінде жасуша ның ядролық мембранасы қалыптасады және цитокинез өтеді?

A. профаза

B. метафаза

C. анафаза

D. телофаза

E. цитокинез

5. Көрсетілген суретте жасушалық циклдің қай кезеңінде жасушаның ядролық мембранасы қалыптасады және цитокинез аяқталады?

A. профаза

B. метафаза

C. анафаза

D.+ телофаза

E. цитокинез

6. Репликация дегеніміз не?

А.+ ДНҚ-нан көшіруден 2-і жаңа молекуланың пайда болуы

В. ДНҚ-нан РНҚ-на ақпаратты көшіріп жазу процесі

С. ақуыз синтезінің процесі

D. ДНҚ молекуласының қалпына келуі

Е. жасушаның бөлінуі

7. ДНҚ репликацияға дайындайтын негізгі ферментті көрсетіңіз?

А.+ ДНҚ-полимераза

В. теломераза

С. лигаза.

D. рестриктаза

Е. праймаза

8. Жасушалық циклдің қай фазасында G₀-фазасы орналасады?

A. анафазада

B. телофазада

C.+ интерфазада

D. метафазада

E. профазада

9. Суретте көрсетілген жасуша өлімдерін көрсетіңіз?

A.+ апоптоз және некроз

B. апоптоз және автолиз

C. некроз және автолиз

D. некроз және автофагия

E. автолиз және автофагия

10. Кестеде аллельді гендердің өзара әрекеттесу түрі қандай?

A. толық доминанттылық

B. +толымсыз доминанттылық

C. аса жоғары доминанттылық

D. кодоминанттылық

E. аллельді есептемегенде

11. Мына кестеден аллельді гендердің өзара әсерлесу түрін көрсетіңіз?

A. толық доминанттылық

B.+ толымсыз доминанттылық

C. аса жоғары доминанттылық

D. кодоминанттылық

E. аллельдердің біреуінің істен шығарылуы

12. ДНҚ-ң суперспирализациясын болдырмайтын қандай фермент?

A. полимераза I

B. праймаза

C. лигаза

D.+ топоизомераза

E. хеликаза

13. Белгілердің фенотипті көрінуі аллельді емес гендердің санына пропорциональді болатын аллельді емес гендердің өзара әсерлесу түрін көрсетіңі?

A. эпистаз

B. комплементарлық

C. жаңадан пайда болу

D.+ полимерия

E. плейотропия

14. Басқа гендердің әсерін күшейтетін немесе төмендететін гендер категорияларын көрсетіңіз?

A. эпистаз - гені доминантты

B. эпистаз - ген-рецессивті

C. қайтадан пайда болатын - ген

D. ген-полимерия

E.+ ген-модификатор

15. Гомозиготалыға қарағанда, гетерозиготалы жағдайда өзін күштірек көрсететін аллельді гендердің өзара әсерлесу түрін көрсетіңіз?

A. толық доминанттылық

B. толымсыз доминанттылық

C.+ аса жоғары доминанттылық

D. кодоминанттылық

E. аллельдердің біреуінің істен шығарылуы

16. Балада келесі клиникалық көріністер байқалады: тремор, ұстамалар, микроцефалия, ақыл-ойдың кемістігі,«тышқан иіс». Берілген тізімнің ішінен қайсы ауруды болжауға болады?

A.+ фенилкетонурия

B. галактоземия

C. талассемия

D. муковисцидоз

E. нейрофиброматоз

17. Жаңа туылған нәрестеде коллаген генінің синтезі және ыдырауында дефект байқалды. Берілген тізімнің ішінен қайсы ауруды болжауға болады?

A.+ Элерса Данло синдромы

B. Дюшен синдромы

C. Крузон синдромы

D. Беккер синдромы

E. Нунан синдромы

18. Голландриялық тұқымқуалау қалай беріледі?

1. анасы бойынша тұқымқуалау

2. +әкесі бойынша тұқымқуалау

3. тұқымқуалау аутосомамен байланысты

4. тұқымқуалау ядродан тыс ДНҚ-мен байланысты

5. тұқымқуалау плазмидтермен байланысты

19. Альлельді гендер қалай орналасады?

1. +гомологиялық хромосомалардың бірдей локустарында

2. гомологиялық емес хромосомалық бірдей локустарында

3. гомологиялық хромосомалардың әртүрлі локустарында

4. гомологиялық емес хромосомалардың бірдей локустарында

5. митохондрияның ДНҚ да

20. Рибосоманың үлкен суббөлігінде басқа 2—уінен айырмашылығы бар құралатын пептид орналасқан, бұл бөлік қалай аталады?

А. аминоацильді

В.+ пептидті

С. иницирлеуші

D. терминальді

Е. реттеуші

21. Балада коллаген синтезінің бұзылысынан дәнекерлеуші ұлпаның өте қатты созылыңқылығы, бет терісі, шынтақ, тізе, бұғана аймағы, қанталау байқалады. Берілген тізімнің ішінен қайсы ауруды болжауға болады?

A.+ Элерса Данло синдромы

B. Дюшен синдромы

C. Крузон синдромы

D. Беккер синдромы

E. Нунан синдромы

22. Суретте жасушаның бөліну процессі бейнеленген, митоздың қай фазасы көрсетілген?

А.+профаза

В. метафаза

С. анафаза

D. телофаза

Е. цитокинез

23. Суретте жасушаның бөліну процессі бейнеленген. Митоздың қай фазасы көрсетілген:

А. профаза

В.+ метафаза

С. анафаза

D. телофаза

Е. цитокинез

24. Суретте жасушаның бөліну процессі бейнеленген. Митоздың қай фазасы көрсетілген:

А. профаза

В. метафаза

С.+ анафаза

D. телофаза

Е. цитокинез

25. Суретте жасушаның бөліну процессі бейнеленген. Митоздың қай фазасы көрсетілген:

А. профаза

В. метафаза

С. анафаза

D.+ телофаза

Е. прометафаза

26. Суретте жасушаның бөліну процессі бейнеленген, жасушалық циклдің фазасын анықтаңыз?

A. кариокинез

B.+ цитокинез

C. интерфаза

D. политения

E. эндомитоз

27. Жасушаның тіршілік циклінде G1 фазасында бұзылыс жүреді. Бұзылыс кезіндегі процессті тоқтататын генді анықтаңыз?

A.+ ген р-53

B. ген супрессор

C. ген индуктор

D. ген репрессор

E. конститутивті ген

28. Жаңадан пайда болатын ақуыздардың дұрыс фолдингін қамтамасыз ететін қандай құрылымдар?

A. домендер

B. лигандалар

C. фолдазалар

D.+ шаперондар

E. белсенді орталық

29. Берілген кестеде қандай процесс бейнеленген?

A.+ хроматиннің жинақталуы

B. ақуыздың жинақталуы

C. хромасоманың жинақталуы

D. гендердің жинақталуы

E. ядроның жинақталуы

30. Мына суретте кроссинговер, яғни гендердің жаңа комбинациясына бастама беретін апалы-сіңлілі емес (несестринские) хроматидтер арасындағы бөліктерде алмасу жүреді. Мейоздың профоза-1 кезеңін анықтаңыз?

A. лептотена

B. зиготена

C.+ пахитена

D. диплотена

E. диакинез

31. Гетерозиготалы қалыпты естийтін ата-анадан тілсіз-саңырау баланың дүниеге келу мүмкіндігі қандай? (саңыраудың белгісі «в- рецессивті»).

А. 75%

В. 0%

С. 50%

D. 100%

E.+ 25%

32. Қаны қалыпты бірігетін (ұийтын) ата-анадан гемофилик ұл бала дүниеге келді. Ата-анасының генотипін анықтаңыздар:

А. Х^h Х^h , Х^h У

В.+ Х^H Х^h , Х^H У

С. Х^H Х^H , Х^h У

D. Х^H Х^H , Х^H У

E. HH , hh

33. Анасында I қан тобы, ал әкесінде IY қан тобы болса, балаларындағы қан тобын аңықтаңыздар:

А.+ ІІ и ІІІ

В. І и ІҮ

С. І и ІІ

D. І и ІІІ

E. ІІІ и ІҮ

34. I⁰I⁰ қан тобы бар бала, қандай жанұялық жұпта болуы мүмкін:

1. II және III

2. I және III

3. I және IY

D. II және ІІ

E.+ І және І

35. Ата-анасының қан топтары I (0) және II (А) жанұяда, I (0) қан тобы бар бала дүниеге келді. Екінші баладағы қан тобы қандай болатынын анықтаңыздар.

1. III және II

2. II және III

3. +I және II

4. III және IY

5. IY және I

36. Қандай ағза генотиптерін будандастырғанда 9:3:3:1 ажырау байқалады,

A. А гені бойынша гомозиготалы

B.+ А және В гені бойынша гетерозиготалар

C. В гені бойынша гетерозиготалар

D. А гені бойынша гомозиготалар

E. А және В гені бойынша гомозиготалар

37. Сомалық жасуша хромосомасы мен гендер жинағы бойынша неге сәйкес келеді?

A. гаметаға

B.+ зиготаға

C. эндосперма жасушасына

D. жұмыртқа жасушасына

E. сперматозоидқа

38. Қандай будандастыру кезінде ажырау формуласы 1:1 қатынасы болады?

A. тригибридты

B.+ талдаушы

C. дигибридты

D. моногибридті аралық тұқымқуалаумен

E. моногибридті толық доминантты

39. Энергияны қажет ететін, жасуша өлімінің генетикалы бағдарланған белсенді өлімі қалай аталады?

A.+ апоптоз

B. некроз

C. автолиз

D. фагоцитоз

E. пиноцитоз

40. Берілген аурулардың ішінен қайсысы адамдағы моносомияның мысалы болып табылады?

A. Даун синдромы

B. Патау синдромы

C. Марфана синромы

D.+ Шерешевский-Тернер синдромы

E. Клайнфельтер синдромы

41. Жасушаның бөлінуі кезінде бөліну ұршығы түзілмейді. Ұзақ уақыт жасушаның мейозбен және митозбен байланысты негізгі бөліну әдістерінің бірі болып табылады. Жасушаның бөліну түрін көрсетіңіз:

A. митоз

B.+ амитоз

C. эндомитоз

D. мейоз

E. политения

42. Жасушаның қандай өлімі түрінде хроматиннің конденсациясы және жасушаның сығылысуы (цитоплазма конденсациясы нәтижесі) жүреді.

A.+ апоптоз

B. некроз

C. автолиз

D. фагоцитоз

E. пиноцитоз

43. Тасмалдаушы қызмет атқаратын ақуызды көрсетіңіз:

A. иммуноглобулин

B.+гемоглобин, преальбумин

C. гистондар

D. гормондар

E. актин, миозин

44. Тірек қызметін атқаратын ақузды көрсетіңіз:

A.+ коллаген, эластин

B. миоглобин

C. миозин

D. актин

E. соматотропин

45. Гомологиялық хромосомалардың қосылу процессі қалай аталады?

A. трансдукция

B. трансформация

C. редупликация

D.+ коньюгация

E. редукция

46. Жасушаның тіршілік циклінің қай фазасында ДНҚ молекуласының екі еселенуі жүреді?

A. профазада

B. телофазада

C. анафазада

D.+ интерфазада

E. метафазада

47. Генетикалық ақпарат қандай кесте бойынша беріледі?

A. ақуыз-а-РНҚ-ДНҚ

B. а-РНҚ-ақуыз-ДНҚ

C. ақуыз-ДНҚ-а-РНҚ

D.+ ДНҚ-а-РНҚ-ақуыз

E. ДНҚ-ақуыз-а-РНҚ

48. Жыныс жасушасының (гаметаның) пайда болуына, жасушаның бөлінуінің қандай әдісі тән?

A. амитоз

B. митоз

C.+ мейоз

D. эндомитоз

E. политения

49. Белгілердің тұқымқуалау заңдылықтарын анықтау үшін Г.Мендель қандай зерттеу әдісін қолданды?

A. генеалогиялық

B. популяциондық

C.+ гибридологиялық

D. цитогенетикалық

E. егіздік

50. Сомалық жасушаларда тұрақты хромосома жиынтығын қандай жасушалық бөліну әдісі жүзеге асырады?

A. амитоз

B.+ митоз

C. мейоз

D. эндомитоз

E. политения

51. Митоздың қандай фазасын зерттесек, адам кариотипін оқып білуге болады?

A.+ метафаза

B. анафаза

C. телофаза

D. профаза

E. прометафаза

52. Мейоздық бөлінуде диплоидтық ядроның хромосома жиынтығы қандай болады?

A.+ гаплоидты

B. триплоидты

C. диплоидты

D. тетраплоидты

E. пентаплоидты

53. Берілген синдромдардың ішінен адамдағы моносомия мысалын көрсетіңіз?

A. Патау

B. Эдвардс

C.+ Шершевский - Тернер

D. Клайнфельтер

E. Ангельман

54. Ядроның қандай бөлігінде рибосомальді-РНҚ синтезделінеді?

A. ядро шырынында

B. хромосомада

C.+ ядрошықта

D. ядро қабықшасында

E. ядро саңлауында

55. 16-хромосомасы бар, жасушаның мейоздық бөлінуінен кейін хромосома саны қанша?

A. 2

B. 4

C.+ 8

D. 16

E. 18

56. Жасушаның қандай органоидтында ақуыз синтезделеді?

A. митохондрияда

B. лизосомада

C.+ рибосомада

D. ядрода

E. Гольджи кешенесінде

57. Нуклеин қышқылының мономері не болып табылады?

1. ген

2. +нуклеотидтер

3. аминқышқылдар

4. ДНҚ

E. РНҚ

58. Егер кодтайтын бөлігіне сәйкес келетін ген 3000 нуклеотидтерден тұратын болса, ақуызда неше аминқышқылы болады?

A. 100

B. 10000

C. 500

D. +1000

E. 300

59. Егер 300 аминқышқылдардан тұратын ақуыз синтезделінсе, геннің кодтайтын бөлігіндегі нуклеотидтер нешеу?

A. 400

B. 500

C. 1000

D.+ 900

E. 2000

60. Эукариоттарда, индуцибельді репарация жүйесінің түрі қандай?

A. репликацияға дейінгі репарация

B. репликациялы

C. SOS – жауап

D.+ адаптивті жауап

E. репликациядан кейінгі

61. Репликация процесінде ұзын үздіксіз түрінде болатын тізбекті көрсетіңіз:

A.+ жетекші тізбек

B. кешеулдейтін тізбек

C. Оказаки фрагменттері

D. репликон

E. артта қалған тізбек

62. Репарацияның конститутивті жүйесіне не жатады?

A.+ репликацияға дейінгі репарация

B. SOS – жауап

C. адаптивті жауап;

D. Т-репарация

E. SOS – регулон

63. Стероидтық гормондар рецепторлары әрі ақуыздық кешенелердің құрамында болады. Ақуыздың атын анықтаңыз?

A.+ шаперондар

B. фолдазалар

C. каспазалар

D. киназалар

E. фосфатазалар

64. Гаметогенез кезінде тұқымқуалайтын ауруларға алып келетін жыныс жасушаларында пайда болатын мутация типі қандай?

A. сомалық

B. генеративтік

C.+ герминативтік

D. жыныспен-тіркес

E. индуцирленген

65. Ағзаның қандай фундаментальді қасиеттерін генетика оқытады?

A. құрылысын және тіршілігін

B. өсу және дамуды

C.+ тұқымқуалаушылықты және өзгергіштікті

D. көбею және тұқымқуалаушылықты

E. жекеленген даму және өзгергіштік

66. Генетикада негізгі арнаулы әдіс қандай әдіс болып саналады?

A.+ гибридологиялық

B. цитологиялық

C. онтогенетикалық

D. статистикалық

E. физика-химиялық

67. Белгілердің тұқымқуалаудағы негізгі заңдылықтарды екінші рет ашқан кім?

1. Бэтсон, Пеннет, Иоганнсен

В. Гофман, Шмальгаузен, Фоке

C. +Де Фриз, Корренс, Чермак

D. Морган, Меллер, Стертевант

5. Вавилов, Кольцов, Серебровский

68. Тұқымқуалаушылықтың хромосомалық теориясының авторы кім?

A. Г. Мендель

B. Н. Вавилов

C. Н. Кольцов

D.+ Т. Морган

E. А. Вейсман

69. Ұрық клеткасында хромасома жинағы қандай?

A. 1n

B.+ 2n

C. 3n

D. 4n

E. 5n

70. ДНҚ молекуласындағы бір геннің ақпараты неге сәйкес келеді?

А.аминқышқылына

B. көмірсуға

C.+ полипептидке

D. май қышқылына

Е. АТФ

71. Жасушалық циклдің интерфазасында қандай процестер болады?

1. цитоплазманың бөлінуі

2. ядроның бөлінуі

3. +ДНҚ синтезі

4. клетканың қарама-қарсы полюстеріне хроматидтің ажырауы

5. хромосоманың спирализациясы

72. Хромосомалар қайда орналасады?

1. цитоплазмада

2. ядрошықта

3. + ядро шырынында

4. ДНҚ – да

5. РНҚ – да

73. Мына суреттен ұрықтың даму кезеңін көрсетіңіз?

A. зигота

B. морула

C. гаструла

D.+ бластула

E. нейрула

74. Мына суретте көрсетілген процессті анықтаңыз:

A. транскрипция

B.+ трансляция

C. ДНҚ репликациясы

D. сплайсинг

E. интрондарды алып тастау

75. Гольджи комплексі қандай қызмет атқарады?

A. ДНҚ қызметіне қатысады

B. рибосоманың суббірлігін құрайды

C. ақуыз синтезіне қатысады

D. АТФ синтезі

E.+ лизосоманың пайда болуы

76. Ламиналардың қызметін көрсетіңіз:

1. +ядроның белгілі пішінін ұстап тұрады

2. рибосоманың жинақталуы

3. тұқымқуалау ақпаратын береді

4. хромосоманың түзілуі

5. ақуыз синтезі

77. м-РНҚ- ақпаратының көшірілетін ДНҚ бөлігі қалай аталады?

A. оперон

B. мутон

C. экзон

D. интрон

E.+ ген

78. Кестеде көрсетілген процесс қалай аталады?

A. репликация

B. транскрипция

C. процессинг

D.+ трансляция

E. сплайсинг

79. Генетикалық кодтың қайсы қасиетінде триплет соңынан триплетті қалдырмай және үтірсіз белгімен бірізділікті санайды?

1. кодтың көптігі

2. өзгешелігі, ерекшелігі

3. универсальдығы

4. бірін-бірі жаппайды

5. +үздіксіздік

80. Генетикалық кодтың ерекшелігінің (өзгешелігінің) куәсі не болып табылады?

1. көптеген амин қышқылдары бірнеше триплеттермен шифрланады

2. +әрбір триплет тек белгілі бір амин қышқылын кодтайды

3. кодтың бірлігі триплет болып табылады

4. амин қышқылдарын кодтауды бірнеше нуклеотидтер жүзеге асырады

5. көршілес кодондар бірін-бірі жаппайды

81. Ата-аналық тізбекке комплементарлы, ДНҚ –ның жаңа тізбегіне нуклеотидтерді бірізділікті қоюды жүзеге асыратын қандай фермент?

A.+ ДНК полимераза

B. топоизомераза

C. лигаза

D. праимаза

E. геликаза

82. Репликация процесінде көрші фрагменттерді тігетін, нуклеотидтердің арасында фосфодиэфирлік байланысты пайда ететін қандай фермент?

A. ДНК полимераза

B. топоизомераза

C.+ лигаза

D. праимаза

E. геликаза

83. Ата-аналық ДНҚ репликацияға дайындайтын ақуыздарға не жатады?

A. праймаза

B. топоизомераза

C. ДНК – полимераза

D. +геликаза

E. лигаза

84. Полимеризация ферменттеріне не жатады?

A. геликаза

B. топоизомераза

C. праймаза

D.+ лигаза

E. теломераза

85. Қандай фермент ДНҚ бөлігінде қысқа бастаушы-РНҚ-ны синтездейді?

A. ДНК-полимераза

B. лигаза

C. топоизомераза

D. геликаза

E.+ праймаза

86. Репликация аяқталғаннан кейін, қандай фермент нуклеотидтердің аралығында фосфодиэфирлі байланыстың пайда болуын қамтамасыз етеді:

A. топоизомераза

B. праймаза

C. теломераза

D.+ лигаза

E. геликаза

87. Репликация процессінде ДНҚ тізбегінің ұзару бағыты жүреді:

A. 5'→1'

B. 3'→5'

C.+ 5'→3'

D. 3'→3'

E. 5'→5'

88. Қандай фермент теломердің репликациясын аяқтайды?

A.+ теломераза

B. лигаза

C. топоизомераза

D. геликаза

E. праймаза

89. Жетекші тізбекті үздіксіз синтездейтін және кешеулдейтін ДНҚ тізбегіндегі Оказаки фрагменттерін қандай фермент жүзеге асырады?

A. +ДНК-полимераза

B. лигаза

C. топоизомераза

D. геликаза

E. праймаза

90. Қандай органоид күрделі кешенеден, р-РНҚ мен ақуыздардан тұрады?

A. Гольджи аппараты

B.+ рибосомалар

C. лизосомалар

D. ядро

E. митохондрия

91. м-РНҚ-ның синтезделу процесі қалай аталады?

A. репликация

B. колинеарлық

C. фолдинг

D.трансляция

E.+ транскрипция

92. Трансляциялық аралық роль қызметін қандай молекула атқарады?

A. ДНҚ

B. м-РНҚ

C.+ т-РНҚ

D. ақуыз

E. аз-я-РНҚ

93. Генетикалық кодтың қайсы қасиетінде тек бір арнайы аминқышқылын триплетпен кодтайды?

A. көптігі

B.+ ерекшелігі

C. универсальдылығы

D. триплеттігі

E. үздіксіздігі

94. Берілген варианттардың ішінен хроматин негізін құрайтын ақуызды көрсетіңіз:

A.+ гистондар

B. коллаген

C. миоглобин

D. альбумин

E. глобулин

95. Арнайы лигандалармен өзара ерекше әсерлесуге қабылетті, бірнеше радикалдар топтары қалай аталады?

A. полярлық радикалдар

B.+ белсенді орталықтар

C. суббірліктер

D. фибриллалар

E. шаперондар

96. Трансляцияның тікелей өнімі глобулалық ақуыздың бастапқы формасын анықтаңыз?

A. кездейсоқ шумақ

B. екінші құрылымы

C. балқытылған глобула

D.+ нативті ақуыз

E. үшінші құрылымы

97. Жасушаішілік сигналды берудегі негізгі механизмдер қалай аталады?

1. мессенджерлер

2. +фосфорлену және дефосфорлену

3. эндокринді механизмі

4. аутокринді механизмі