N_1201_s_1179_a_6

НҰСҚА/ВАРИАНТ 06

1. Эукариоттарда индуцибельді репарация жүйесінің түрі қандай?

A. репликацияға дейінгі репарация

B. репликациялы

C. SOS – жауап

D.+ адаптивті жауап

E. репликациядан кейінгі

2. Кодтайтын типі бойынша зақымдалуды шақыратын мутагенге не жатады?

A. ультафиолет

B. бензапирен

C. гамма-сәулесі

D.+ көптеген химиялық мутагендер

E. рентген сәулесі

3. Қалыпты геннен патологиялық гендік мутация қалай аталады?

A.+ тік

B. қайтымды

C. сомалық

D. герминативті

E. летальді

4. Жасушада мутаген әсерін төмендететін факторлар қалай аталады?

A. комутагендер

B. десмутагендер

C.+ антимутагендер

D. модификаторлар

E. транспозондар

5. Органикалық мутагенге не жатады?

A. литий

B. кадмий

C.+ гетероциклді қосылыстар

D. токсинді саңырауқұлақтар

E. алкалоидтар, флавоноидтар

6. S- тәуелді мутагенді көрсетіңіз:

A. рентген сәулесі

B.+ ультрафиолет

C. гамма-сәулесі

D. блеомицин

E. тормоз сәулесі

7. Конститутивтік жүйе репарациясына не жатады?

A. SOS – жауап

B. SOS – регулон

C. Т-репарация

D.+ репликациядан кейінгі

E. адаптивті жауап

8. р-РНҚ синтезі және рибосоманың жинақталуы қайда жүзеге асады?

A. митохондрияда

B.+ ядрошықта

C. ЭПТ

D. Гольджи аппаратында

E. ядро мембранасында

9. Лизосоманың негізгі қызметі қандай?

A.+ клетка ішілік молекуланың ыдырауы

B. cтероидтар синтезі

C. ақуыз синтезі

D. АТФ синтезі

E. АТФ ыдырауы

10. Ядроның ішкі құрамы қалай аталады?

A. макронуклеус

B. микронуклеус

C.+ нуклеоплазма

D. кариолемма

E. перинуклярлы кеңістік

11. Репликациялық ашаның пайда болуына қатысатын ақуызды көрсетіңіз:

A. каталаза

B. праймаза

C. теломераза

D.+ хеликаза

E. праймаза

12. Адамның қандай жасушасында Гольджи комплексі болмайды?

A. гепатоциттерде және альвеолоциттерде

B.+ сперматозоидтарда және эритроциттерде

C. ретикулоциттерде

D. эпителиальді жасушаларда

E. бұлшық ет жасушаларында

13. Берілген кестеде қандай процесс бейнеленген?

A.+ хроматиннің жинақталуы

B. ақуыздың жинақталуы

C. хромасоманың жинақталуы

D. гендердің жинақталуы

E. ядроның жинақталуы

14. Мына суретте екі гомологтың тығыз коньюгациясы – синапсистің басталуы жүреді. Конъюгациядан кейін ақуыздық жіптер синаптонемальді кешене түзіп жақындайды. Гомологтар жұптары биваленттер немесе тетрада деп аталады. Мейоздың профаза -1 кезеңін анықтаңыз:

A. лептотена

B.+ зиготена

C. пахитена

D. диплотена

E. диакинез

15. Мына суретте кроссинговер, яғни гендердің жаңа комбинациясына бастама беретін апалы-сіңлілі емес (несестринские) хроматидтер арасындағы бөліктерде алмасу жүреді. Мейоздың профоза-1 кезеңін анықтаңыз?

A. лептотена

B. зиготена

C.+ пахитена

D. диплотена

E. диакинез

16. Гетерозиготалы қалыпты естйитін ата-анадан тілсіз-саңырау баланың дүниеге келу мүмкіндігі қандай? (саңыраудың белгісі «в- рецессивті»).

А. 75%

В. 0%

С. 50%

D. 100%

E.+ 25%

17. Қаны қалыпты бірігетін (ұийтын) ата-анадан гемофилик ұл бала дүниеге келді. Ата-анасының генотипін анықтаңыздар:

А. Х^h Х^h , Х^h У

В.+ Х^H Х^h , Х^H У

С. Х^H Х^H , Х^h У

D. Х^H Х^H , Х^H У

E. HH , hh

18. Анасында I қан тобы, ал әкесінде IY қан тобы болса, балаларындағы қан тобын аңықтаңыздар:

А.+ ІІ және ІІІ

В. І және ІҮ

С. І және ІІ

D. І және ІІІ

E. ІІІ және ІҮ

19. Мына суретте екі альтернативті белгілері бойынша айырмашылығы бар екі гетерозиготалы дараларды будандастыру көрсетілген. Тұқымқуалау типін көрсетіңіз?

A.+ тәуелсіз тұқымқуалау

B. тіркес тұқымқуалау

C. Х- тіркес тұқымқуалау

D. У- тіркес тұқымқуалау

E. көптік тұқымқуалау

20. Жасушаға сигналды беруде негізгі ролді атқаратын ферментті көрсетіңіз:

A. полимераза

B. гиалуронидаза

C. лигаза

D. топоизомераза

E.+ фосфатазы

21. Қандай ақуыз микротүтікшелер құрамына жатады?

A. миозин

B.+ тубулин

C. кинезин

D. актин

E. порин

22. Кестеде аллельді гендердің өзара әрекеттесу түрі қандай?

A. толық доминанттылық

B.+ толымсыз доминанттылық

C. аса жоғары доминанттылық

D. кодоминанттылық

E. аллельді ерекшелік

23. Мына кестеден аллельді гендердің өзара әсерлесу түрін көрсетіңіз?

A. толық доминанттылық

B.+ толымсыз доминанттылық

C. аса жоғары доминанттылық

D. кодоминанттылық

E. аллельдердің біреуінің істен шығарылуы

24. Жасушаға сигналды берудің неше типі белгілі?

A. 1

B. 2

C. 3

D.+ 4

E. 5

25. Екі мембранамен қоршалған органоидқа не жатады?

A. лизосома

B. рибосома

C. Гольджи комплексі

D+.митохондрия

E. тегіс ЭПТ

26. :Жасушалардың бөлінуіне не қатысады?

A.+ центриоль;

B. митохондрия;

C. рибосомалар;

D. тегіс ЭПТ.

E. пероксисомалар.

27. Митохондрияның негізгі қызметі қандай?

A. көмірсу синтезі;

B.+ АТФ синтезі;

C. майлар синтезі;

D. АТФ ыдырату;

E. көмірсу газын ыдырату.

28. Бір мембранамен қоршалған органоидқа не жатады?

A. ядро;

B. пластидтер;

C. митохондрия;

D.+лизосомалар;

E. рибосомалар.

29. Гольджи комплексінің қызметін көрсетіңіз:

A. ақуыз синтезіне қатысу;

B. АТФ синтезі;

C. ДНҚ синетзі;

D. +экзоцитозға қатысу;

E. гликолизге қатысу.

30. Бос рибосомалар қайда орналасады?

A. ядрода;

B.+ цитоплазмада;

C. тегіс ЭПТ;

D. бұдырлы ЭПТ;

E. Гольджи комплексінде.

31. Екінші ретті лизосомалар қалай пайда болады?

A. Гольджи комплексі бүршіктенген кезде

B.+ алғашқы лизосоманың субстратпен қосылған кезінде

C. Гольджи комплексіндегі процессинг нәтижесінде

D. клетканың автолизі кезінде

E. Гольджи аппаратындағы жаңа цистерналардың пайда болуы кезінде.

32. Ағзаның қандай фундаментальді қасиеттерін генетика оқытады?

A. құрылысын және тіршілігін

B. өсу және дамуды

C.+ тұқымқуалаушылықты және өзгергіштікті

D. көбею және тұқымқуалаушылықты

E. жекеленген даму және өзгергіштік

33. Генетикада негізгі арнаулы әдіс қандай әдіс болып саналады?

A.+ гибридологиялық

B. цитологиялық

C. онтогенетикалық

D. статистикалық

E. физика-химиялық

34. Белгілердің тұқымқуалаудағы негізгі заңдылықтарын екінші рет ашқан кімдер?

1. Бэтсон, Пеннет, Иоганнсен

2. Гофман, Шмальгаузен, Фоке

3. +Де Фриз, Корренс, Чермак

4. Морган, Меллер, Стертевант

5. Вавилов, Кольцов, Серебровский

35. Тұқымқуалаушылықтың хромосомалық теориясының авторы кім?

A. Г. Мендель

B. Н. Вавилов

C. Н. Кольцов

D.+ Т. Морган

E. А. Вейсман

36. Ұрық жасушасында хромасома жинағы қандай?

A. 1n

B.+ 2n

C. 3n

D. 4n

E. 5n

37. ДНҚ молекуласындағы бір геннің ақпараты неге сәйкес келеді?

А. аминқышқылына

B. көмірсуға

C.+ полипептидке

D. май қышқылына

Е. АТФ

38. Жасушалық циклдің интерфазасында қандай процестер жүреді?

1. цитоплазманың бөлінуі

2. ядроның бөлінуі

3. +ДНҚ синтезі

4. клетканың қарама-қарсы полюстеріне хроматидтің ажырауы

5. хромосоманың спирализациясы

39. Хромосомалар қайда орналасады:

1. цитоплазмада

2. ядрошықта

3. + ядро шырынында

4. ДНҚ – да

5. РНҚ – да

40. Ақуыз биосинтезі процесінде рибосомада не пайда болады?

1. нуклеотид

2. углевод

3. май қышқылы

4. +полипептидті шынжыр

5. нуклиен қышқылы

41. Хроматиннің жинақталуында Н₁ -гистоны нешінші деңгейдің пайда болуына қатысады?

A.+ хроматинді фибрилланың d-30 нм

B. нуклеосоманың

C. ілмекті деңгейдің жинақталуының

D. метафазды хромосомның

E. хроматидтің

42. Әлсіз жинақталған хромосома бөлігі қалай аталады?

A. центромера

B. нуклеосома

C.+ эухроматин

D. гетерохроматин

Е. хромонема

43. Микротүтікшелер құрылысының орталығы не?

A. кірпікшелер;

B.+ центросома;

C. центриолилер;

D. микроқылшықтар;

Е. Гольджи аппараты.

44. Бұлшық ет жиырылуының негізгі компоненті қандай ақуыз?

A. коллаген

B.+ миозин

C. эластин

D. кератин

E. тубулин

45. Цитозоль қаңқасы неден тұрады?

A. гиалоплазма

B. ЭПТ

C. Гольджи аппараты

D.+ аралық филаменттер

E. эктоплазма

46. Микрофиламенттер құрамында қандай ақуыз болады:

A. миозин

B. тубулин

C. порин

D.+ актина

E. эластин

47. Митоздық ұршықтың пайда болуы кезінде тубулиннің полимеризациясын бұзатын заттарға не жатады?

A. виментин

B. миозин

C.+ колхицин

D. актин

E. хинин

48. Молекулалық қозғалыстарға қандай ақуыздар жатады?

A. эластин

B. кератин

C.+ миозин

D. ламиналар

E. тубулин

49. Цитоқаңқа элементі - аралық филаменттер қандай ақуыздан тұрады?

A.+ кератин

B. эластин

C. тубулин

D. иммуноглобулин

E. гемоглобин.

50. Цитоқаңқа элементі - микротүтікшелер қабырғасы қандай ақуыздан тұрады?

A. пориннен

B.+ тубулиннен

C. актиннен

D. миозиннен

E. коллагеннен

51. Цитоқаңқа элементі-аралық филаменттер қандай ақуыздан тұрады?

A. тубулиннен

B.+ эластиннен

C. актиннен

D. миозиннен

E. миоглобиннен

52. Цитоқаңқаның қандай элементтері ширатылған жіпшелерден тұратын «Корзинкені» құрайды?

A.+ аралық филаменттер

B. микрофиламенттер

C. актиндік филаменттер

D. колагендік талшықтар

E. микротүтікшелер

53. Әртүрлі гендердегі бірдей фенотипті мутацияның көрінуі қалай аталады:

A.+ генокопия

B. фетопатия

C. эмбрипатия

D. бластопатия

E. фенокопия

54. м-РНҚ- ақпараттың көшірілетін ДНҚ бөлігі қалай аталады?

A. оперон

B. мутон

C. экзон

D. интрон

E.+ ген

55. Rex А гені бақылайтын репарация түрін көрсетіңіз:

А. репликацияға дейінгі репарация

B.+ репликациядан кейінгі репарация

C. адаптивті жауап

D. эксцизионды репарация

E. индуцибельді репарация

56. Индуцибельді репарация жүйелері қандай молекуладан тұрады?

A. көмірсулардар

B. липидтерден

C.+ ақуыздардан

D. АТФ

E. РНҚ

57. Мына суреттен синаптонемальді кешененің ыдырауы жүреді. Гомологтар бір-бірінен ажырайды, кроссинговер өткен жерде-хиазмалар арқылы байланысады. Мейоздың профаза-1 кезеңін көрсетіңіз?

A. лептотена

B. зиготена

C. пахитена

D.+ диплотена

E. диакинез

58. Мына суретте гомологиялық хромосомалардың хроматидтері бір-бірінен алшақтайды, бірақ центромера аймағы хиазмамен байланысып тұрады (егер хиазма біреу болса-биваленттер крест тәрізді, екеу болса - сақиналы, егер көп болса - ілмекті). Мейоздың профаза 1-кезеңін анықтаңыз?

A. лептотена

B. зиготена

C. пахитена

D. диплотена

E.+ диакинез

59. Суретте жасушаның бөліну процесі бейнеленген, мейоздың профаза -1 кезеңін көрсетіңіз:

A.+ лептотена және зиготена

B. зиготена және пахитена

C. пахитена және диплотена

D. диплотена және диакинез

E. диакинез және лептотена

60. Жасушаның бөліну кезінде жасуша ядросында хромосоманың екі еселенуі, цитоплазма мен ядроның ары қарай бөлінбеуі жүреді. Жасушаның бөліну түрін көрсетіңіз:

A. митоз

B. амитоз

C.+ эндомитоз

D. мейоз

E. политения

61. Көрсетілген авторлардың қайсысы адам кариотипін алғаш рет зерттеді?

A. Крик және Уотсон

B. Жакоб және Моно

C. Эвери және Маккарти

D.+ Тио және Леван

E. Страсбургер және Чейз

62. Белгілердің тұқымқуалау заңдылықтарын анықтау үшін Г.Мендель қандай зерттеу әдісін қолданды?

A. генеалогиялық

B. популяциондық

C.+ гибридологиялық

D. цитогенетикалық

E. егіздік

63. Сомалық жасушаларда тұрақты хромосома жиынтығын қандай жасушаның бөліну әдісі жүзеге асырады?

A. амитоз

B.+ митоз

C. мейоз

D. эндомитоз

E. политения

64. Митоздың қандай фазасын зерттесек, адам кариотипін оқып білуге болады?

A.+ метафаза

B. анафаза

C. телофаза

D. профаза

E. прометафаза

65. Мейоздық бөлінуде диплоидтық ядроның хромосома жиынтығы қандай болады?

A. гаплоидты

B. триплоидты

C. диплоидты

D. тетраплоидты

E. пентаплоидты

66. Берілген синдромдардың ішінен адамдағы моносомияға мысал келтіріңі:

A. Патау

B. Эдвардс

C.+ Шершевский - Тернер

D. Клайнфельтер

E. Ангельман

67. Әйелдерде ХХХ кариотипімен қандай синдром анықталынады?

A. Клайнфельтер

B.+ Трипло

C. Тернер - Шершевский

D. Вольфа - Хиршхорн

E. Ангельман

68. Берілген аурулардың қайсысы коллагеноздар тобына жатады?

A. Дюшенна дистрофиясы

B. муковисцидоз

C.+ Элерса-Данло синдромы

D. нейрофиброматоз

E. Патау синдромы

69. Берілген патологиялардың ішінен 21 жұп хромосома бойынша трисомияны көрсетіңіз:

A.+ Даун

B. Патау

C. Клайнфельтер

D. Марфан

E. Беккер

70. Аминқышқылдың жалпы формуласын көрсетіңіз?

А.

В

NH₂ – CH – CH

.

R

С.

D. NH₂ – CH – CH

E. NH – CH – COOH

71. Жасушалық циклдің қай фазасында ДНҚ репликациясы процесі жүреді?

A.+ интерфаза

B. анафаза

C. профаза

D. телофаза

E. метафаза

72. Жаңа туылған баланың дамуында бас миы мен бет әлпенінің туа біткен ақауы бар. Бас сүйегінің өлшемі кішкентай (микроцефалия). Маңдайы төмен орналасқан. Суретте қандай синдром бейнеленген?

A.+ Патау синдромы

B. Эдвардс синдромы

C. Марфан синдромы

D. Даун синдромы

E. Крузон синдромы

73. ДНҚ тізбегіндегі бір нуклеотидтің фосфаты және басқа нуклеотидтің гидроксилі фосфодиэфирлі байланыспен қосылған кезде не пайда болады?

A.+ полинуклеотидтік тізбек

B. полипептидтік тізбек

C. полимер

D. полисахарид

E. дисахарид

74. Дәнекерлеуші ұлпаның тұқымқуалайтын ауруын көрсетіңіз:

A. нейрофиброматоз

B.+ Марфан синдромы

C. фенилкетонурия

D. муковисцидоз

E. миодистрофия

75. Ядроның қандай бөлігінде рибосомальді-РНҚ синтезделінеді?

A. ядро шырынында

B. хромосомада

C.+ ядрошықта

D. ядро қабықшасында

E. ядро саңлауында

76. 16-хромосомасы бар жасушаның мейоздық бөлінуінен кейін хромосома саны қанша?

A. 2

B. 4

C.+ 8

D. 16

E. 18

77. Жасушаның қандай органоидтында ақуыз синтезделеді?

A. митохондрияда

B. лизосомада

C.+ рибосомада

D. ядрода

E. Гольджи кешенесінде

78. Нуклеин қышқылының мономері не болып табылады?

1. ген

2. +нуклеотидтер

3. аминқышқылдар

4. ДНҚ

E. РНҚ

79. Егер кодтайтын бөлігіне сәйкес келетін ген 3000 нуклеотидтерден тұратын болса, ақуызда неше аминқышқылы болады?

A. 100

B. 10000

C. 500

D.+ 1000

E. 300

80. Егер 300 аминқышқылдардан тұратын ақуыз синтезделінсе, геннің кодтайтын бөлігіндегі нуклеотидтер нешеу?

A. 400

B. 500

C. 1000

D.+ 900

E. 2000

81. Сомалық жасуша хромосомасы мен гендер жинағы бойынша неге сәйкес келеді?

A. гаметаға

B.+ зиготаға

C. эндосперма жасушасына

D. жұмыртқа жасушасына

E. сперматозоидқа

82. Қандай будандастыру кезінде ажырау формуласы 1:1 қатынасы болады?

A. тригибридты

B.+ талдаушы

C. дигибридты

D. моногибридті аралық тұқымқуалаумен

E. моногибридті толық доминантты

83. Тубулин молекуласының бір соңына (плюс - соңы) қосылу арқылы пайда болатын жіңішке, қуысты органелла, бұл цитоқаңқаның қандай элементі?

A.+ микротүтікшелер

B. микрофиламенттер

C. аралық филаменттер

D. актинді филаменттер

E. ламина филаменттері

84. Экзоцитоз процесі кезінде қандай заттар шығарылады?

1. везикулалар

2. лизосомалар

3. ұсақ гранулалар

4. жасуша бөліктері

5. +антигендер

85. Цитоқаңқаның қандай элементі актин ақуызынан тұрады. Актин көптеген эукароттық жасушаларда болады, жасушаның жалпы ақуыздарының 5% құрайды:?

A. микротүтікшелер

B.+ микрофиламенттер

C. аралық филаменттер

D. актинді филаменттер

E. ламина филаменттері

86. Адамның қандай жасушасында Гольджи комплексі болмайды?

A. гепатоциттерде және альвеолоциттерде

B.+ сперматозоидтарда және эритроциттерде

C. ретикулоциттерде

D. эпителиальді жасушаларда

E. бұлшық ет жасушаларында

87. Бір мембранамен қапталған органоидқа не жатады?

A. ядро

B. пластидтер

C. митохондрия

D.+ лизосомалар

E. рибосомалар

88. Ламина ақуызының қызметін көрсетіңіз:

A.+ ядроның белгілі пішінін ұстап тұрады

B. рибосоманың жинақталуы

C. тұқымқуалау ақпаратын береді

D. хромосоманың түзілуі

E. ақуыз синтезі

89. Органикалық мутагенге не жатады?

A. литий

B. кадмий

C.+ гетероциклді қосылыстар

D. токсинді саңырауқұлақтар

E. алкалоидтар, флавоноидтар

90. Аллельді гендерден тұратын хромосомалар қалай аталады:

A. жұпсыз

B. сомалық

C.+ гомологиялық

D. гомологиялық емесе

E. жынысты

91. Жасушаға сигнальды берудің қай этапында иондық канал белсенділігінің реттелуі жүреді?

A. IV

B. I

C.+ III

D. V

E. II

92. Репликациялық ашаның пайда болуын қамтамасыз ететін фермент?

A. топоизомераза

B. +хеликаза

C. праймаза

D. полимераза

E. гиалуромидаза

93. Биологиялық мутагендерге не жатады?

A. иондаушы сәуле

B. ультрафиолет

C.+ транспозондар

D. органикалық заттар

E. органикалық емес заттар

94. Екі мембранадан, матрикстен, кристадан тұратын, өзінің генетикалық аппараты бар жасуша органелласын көрсетіңіз:

A. ядро

B. лизосома

C.+ митохондрия

D. рибосома

E. жасуша орталығы

95. Гидролитикалық ферменттермен толы, домалақ мембраналық қапшықтармен қапталған жасуша органелласын көрсетіңіз:

A. ядро

B.+ лизосома

C. митохондрия

D. рибосома

E. жасуша орталығы

96. Стопкаға жинақталған мембраналық цистерналар және көпіршіктер жүйелерімен бірге байланысқан жасуша органелласын көрсетіңіз:

A. ядро

B. лизосома

C. митохондрия

D. рибосома

E.+ Гольджи аппараты

97. Суретте Жакоб және Моно оперонының кестесі. Ақуыз–репрессор қосылатын бөлік қалай аталады?

A. конститутивті ген

B. ақуыз-репрессор

C.+ оператор

D. құрылымдық гендер

E. ДНҚ

98. Мына суретте Гольджи аппараты көрсетілген. Жасушаның қандай органоидтының пайда болуы Гольджи аппаратымен байланысты?

A.+ лизосома

B. вакуолдар

C. пластидтер

D. митохондря

E. жасуша орталығы

99. Ата-аналық ДНҚ репликацияға дайындайтын ферментті көрсетіңіз?

А.+ теломераза

В. геликаза

С. лигаза.

D. рестриктаза

Е. праймаза

100. Генотипі және фенотипі бойынша 1:2:1 ажырау байқалады, гендердің әсерлесу түрі қалай аталады?

А. толық доминанттылық

В. аса жоғары доминанттылық

С. полимерия

D. плейотропия

Е.+ толымсыз доминанттылық