N_1201_s_1179_a_2

НҰСҚА/ВАРИАНТ 02

1. Жасушадағы тұқымқуалайтын ақпарат генетикалық кодтың көмегімен жазылған. Бұл ақпарат қайда сақталады?

A.+ ядрода

B. митохондрияяда

C. байланысқан рибосомаларда

D. жасуша орталығында

E. бос рибосомаларда

2. ДНҚ молекуласында қандай ферменттің қатысуымен РНҚ синтезі жүзеге асады?

A. геликаза

B.+ РНК-полимераза

C. ДНК-полимераза

D. топоизомераза

E. лигаза

3. ДНҚ-ның арнайы бірізділіктерінде синтезделетін, нуклеотидтер саны көп емес (75-90 нуклеотидтер), нуклеин қышқылының түрін көрсетіңіз?

A.+ т- РНҚ

B. а-РНҚ

C. аз-яд-РНҚ

D. м-РНҚ

E. р-РНҚ

4. Нуклеотидтер тілінен аминқышқылдар тіліне ақпаратты трансляциялау жасушаның қай компартментінде жүзеге асады?

A.+ рибосомаларда

B. лизосомаларда

C. ядрода

D. митохондрияда

E. ядрошықта

5. Қандай ұрық жапырақшасынан сезім мүшесі түзіледі?

1. +эктодермадан

2. мезодермадан

3. энтодермадан

4. мезинхиадан

5. вентральдік жапырақтан

6. Қандай ұрық жапырақшасынан эпителий ұлпасы түзіледі?

1. эктодермадан

2. мезодермадан

3. +энтодермадан

4. мезинхиадан

5. вентральдік жапырақтан

7. Бөлінуге дайындық кезінде ДНҚ репликациясы жүреді, әрбір хромосомада оның көшірмесі синтезделеді. Екі еселенгеннен кейін бұл хромосомалар әлі ажырамайтын әрбір хромосома бұл процессте қалай аталады?

А.+ хроматида

В. хромонема

С. центромера

D. теломера

Е. кинетохор

8. Жасушаның митоздық бөліну процесінде хромосоманың спирализациясы және конденсациясы байқалады, хромосома қысқарып, қалыңдайды. Митоздық фазасын анықтаңыз?

А.+ профаза

В. метафаза

С. анафаза

D. телофаза

Е. цитокинез

9. Жасушаның митоздық бөліну процесінде бөліну ұршық жібінің қалыптасуы аяқталады, микротүтікшелер апалы-сіңлілі (сестринские) хроматидтердің екі жағына бекінеді және оларды қозғалысқа алып келеді. Хромосомалар максималды ширатылады, экватор аймағына жинақталады. Митоз фазасын анықтаңыз?

А. профаза

В.+ метафаза

С. анафаза

D. телофаза

Е. прометафаза

10. Жасушаның митоздық бөліну процесінде хроматидтер бір-бірінен байланысты жоғалтады және полюстерге ажырайды. Хроматидтер өз беттерінше хромосома болады. Митоздың фазасын анықтаңыз:

А. профаза

В. метафаза

С.+ анафаза

D. телофаза

Е. цитокинез

11. Жасушаның митоздық бөліну процесінде хромосомалар жасуша полюстеріне жетеді, деспирализацияланады, ұзарады. Бөліну ұршық жібі жоғалады. Ядро мембранасы қалпына келеді, көпіршіктерден ламина түзіледі, ядрошық қалыптасады. Митоздың фазасын анықтаңыз:

А. профаза

В. метафаза

С. анафаза

D.+ телофаза

Е. прометафаза

12. Жасушаның қандай бөліну типі хромосома санының төмендеуімен іске асады?

A. митоз

B.+ мейоз

C. амитоз

D. эндомитоз

E. политения

13. Мейоз нәтижесінде неше сперматозоидтар пайда болады?

A. 1

B. 2

C. 3

D.+ 4

E. 8

14. Көрсетілген ферменттердің қайсысы репликациялық ашаның пайда болуына қатысады?

A.+ геликаза

B. праймаза

C. ДНҚ- полимераза

D. лигаза

E. РНҚ-полимераза

15. Генетикалық салмақтың концепциясын өңдеген ғалымды атаңыз:

A.+ Г. Меллер

B. Жакоб және Моно

C. Уотсон және Крик

D. Г. Мендель

E. И.В. Филюшкин және А.Н. Игнатов

16. Автолиз процесіне қатысатын органоидты атаңыз?

A. пероксисома

B.+ лизосома

C. эндоплазмаляқ тор

D. Гольджи аппараты

E. хондриоидтар

17. Митоздың соңында хромосомада неше хроматид болады ?

A.+ 1

B. 2

C. 3

D. 4

E. 5

18. Мейоз 2, анафаза-2 хромосомасында неше хроматид болады?

A.+ 1

B. 2

C. 3

D. 4

E. 5

19. Полипептидті тізбектің жинақталуы қай фазада аяқталады?

A. элонгация

B.+ терминация

C. инициация

D. инсерция

E. репликация

20. Ақуыз биосинтезі неше кезеңнен тұрады?

A. 1

B.+ 2

C. 3

D. 4

E. 5

21. Апоптоз кезінде қандай фермент қатысады?

A. глутатионпероксидаза

B. эндонуклеаза

C. аденозиндезаминаза

D.+ каспаза

E. гиалуронидаза

22. Суретте Жакоб және Моно оперонының кестесі. Ақуыз–репрессор қосылатын бөлік қалай аталады?

A. конститутивті ген

B. ақуыз-репрессор

C.+ оператор

D. құрылымдық гендер

E. ДНҚ

23. Қандай ақуыз микротүтікшелер құрамына жатады?

A. миозин

B.+ тубулин

C. кинезин

D. актин

E. порин

24. Кестеде аллельді гендердің өзара әрекеттесу түрі қандай?

A. толық доминанттылық

B.+ толымсыз доминанттылық

C. аса жоғары доминанттылық

D. кодоминанттылық

E. аллельді ерекшелік

25. Мына суретте, қуысы жасушалық шырынға толы, мембранамен қоршалған жасуша органоидты көрсетілген. Жасуша құрылымын анықтаңыз?

A. лизосома

B.+ вакуоль

C. ядро

D. ядрошық

E. рибосома

26. Мына суретте екі центрольден тұратын жасуша органоидты көрсетілген. Берілген органоидтың қызметін анықтаңыз?

A. мембрананың бөлінуі

B.+ жасушаның бөлінуі

C. ядроның бөлінуі

D. митохондрияның бөлінуі

E. цитоплазманың бөлінуі

27. Гетерозиготалы қалыпты естейтін ата-анадан тілсіз-саңырау баланың дүниеге келу мүмкіндігі қандай? (саңыраудың белгісі - рецессивті).

1. 75%

2. 0%

3. 50%

4. 100%

5. +25%

28. Қаны қалыпты ұйитын ата-анадан гемофилик ұл бала дүниеге келді. Ата-анасының генотипін анықтаңыздар:

А. Х^h Х^h , Х^h У

В.+ Х^H Х^h , Х^H У

С. Х^H Х^H , Х^h У

D. Х^H Х^H , Х^H У

E. HH , hh

29. Анасында I қан тобы, ал әкесінде IY қан тобы болса, балаларындағы қан тобы қанадй?

1. +II және III

2. I және IY

3. I және II

4. I және III

5. III және IY

30. Қандай жанұялық жұптан I⁰I⁰ қан тобы бар бала туылуы мүмкін?

1. II және III

2. I және III

3. I және IY

4. II және II

5. +I және I

31. Ата-анасының қан топтары I (0) және II (А) жанұяда, I (0) қан тобы бар бала дүниеге келді. Екінші баладағы қан тобы қандай болатынын анықтаңыздар?

1. III және II

2. II және III

3. +I және II

4. III және IY

5. IY және I

32. Некеде гомозиготалы алты саусақты ер адам және бес саусақты әйел адамнан бала дүниеге келді. Оның генотипін анықтаңыздар:

1. РР

2. рр

3. +Рр

4. РР,Рр

5. рр,РР

33. Бес саусақты әйел адамның және алты саусақты ер адамның гетерозиготалы некесінен бес саусақты баланың дүниеге келуі мүмкін бе? Анықтаңыздар:

1. 25%

2. 100%

3. 75%

4. +50%

5. 30%

34. Берілген ген бойынша (х-тіркес рецессивті тұқымқуалау) әкесі гемофилиямен ауыратын, анасы гетерозиготалы отбасында дені сау балалардың дүниеге келу мүмкін бе?

1. +50%

2. 75%

3. 100%

4. 25%

5. 30%

35. Бассүйек–бұғана дизостозасымен гетерозиготалы ата-ана некесінен қаңқаның құрылысы қалыпты баланың дүниеге келуі мүмкін бе?

1. 50%

2. 75%

3. 100%

4. +25%

5. 30%

36. м-РНҚ- ақпараттың көшірілетін ДНҚ бөлігі қалай аталады?

A. оперон

B. мутон

C. экзон

D. интрон

E.+ ген

37. Кестеде көрсетілген процесс қалай аталады?

A. репликация

B. транскрипция

C. процессинг

D.+ трансляция

E. сплайсинг

38. Мына суретте Гольджи аппараты көрсетілген. Жасушаның қандай органоидтының пайда болуы Гольджи аппаратымен байланысты?

A.+ лизосома

B. вакуолдар

C. пластидтер

D. митохондря

E. жасуша орталығы

39. Суретте көрсетілгендей, мембрана жүйесі каналдардан, көпіршіктерден, цистерналардан тұратын жасуша органоидтын анықтаңыз?

A. Гольджи аппараты

B.+ ЭПР

C. митохондрия

D. ядро

E. рибосома

40. Егер бір ген екінші аллелді емес гендерді басып тастайтын болса, ол қалай аталады?

1. доминанттылық

2. +эпистаз

3. толымсыз доминанттылық

4. жоғары доминанттылық

5. полимерия

41. Репликация дегеніміз не?

А.+ ДНҚ-нан көшіруден 2-і жаңа молекуланың пайда болуы

В. ДНҚ-нан РНҚ-на ақпаратты көшіріп жазу процесі

С. ақуыз синтезінің процесі

D. ДНҚ молекуласының қалпына келуі

Е. жасушаның бөлінуі

42. ДНҚ репликациясының негізгі полимеризациялану ферментін көрсетіңіз:

А.+ ДНҚ-полимераза

В. геликаза

С. лигаза.

D. рестриктаза

Е. праймаза

43. Генотипі және фенотипі бойынша 1:2:1 ажырау байқалады, гендердің әсерлесу түрі қалай аталады?

А. толық доминанттылық

В. аса жоғары доминанттылық

С. полимерия

D. плейотропия

Е.+ толымсыз доминанттылық

44. Аллельді гендердің қандай әсерлесуі кезінде генотипі және фенотипі бойынша 1:1 ажырау байқалады?

А. аса жоғары доминанттылық

В. полимерия

С.+ талдаушы будандастыру

D. плейотропия

Е. толымсыз доминанттылық

45. Жаңа туылған нәрестеде коллаген генінің синтезі және ыдырауында дефект байқалды. Берілген тізімнің ішінен қайсы ауруды болжауға болады?

A.+ Элерса Данло синдромы

B. Дюшен синдромы

C. Крузон синдромы

D. Беккер синдромы

E. Нунан синдромы

46. Голландриялық тұқымқуалау қалай беріледі?

1. анасы бойынша тұқымқуалау

2. +әкесі бойынша тұқымқуалау

3. тұқымқуалау аутосомамен байланысты

4. тұқымқуалау ядродан тыс ДНҚ-мен байланысты

5. тұқымқуалау плазмидтермен байланысты

47. Аутосомды –рецессивті тұқымқуалау үшін не тән?

1. Х-хромосомамен тіркес тұқымқуалау

2. У-хромосомамен тіркес тұқымқуалау

3. белгі I-ұрпақта көрінеді

4. +белгі II –ші ұрпақта көрінеді

5. белгі тек ұлдарда көрінеді

48. Мына суреттегі балаларда қандай синдром бейнеленген?

A.+ Патау синдромы

B. Эдвардс синдромы

C. Марфан синдромы

D. Даун синдромы

E. Крузон синдромы

49. Жасуша мен ұлпалардың пішіні мен тұрақтылығын жүзеге асыратын қандай ақуыздар?

A.+ құрылымдық ақуыздар

B. тасымалдаушы ақуздар;

C. қорғаныш ақуыздар

D. қор жинағыш ақуыздар

E. жиырылғыш ақуыздар

50. Алмасатын аминқышқылдарға қайсысы жатады?

A. фенилаланин

B. валин

C. триптофан

D. лейцин

E.+ глутамин

51. Аминқышқылдар қалдықтарының айырмашылығы неде?

A. үш мүшелі негіз

B. амин тобы

C.+ радикалдар

D. метил тобы

E. карбоксил тобы

52. Пептидтік тізбектің фрагментінің α-спиральге және β-құрылымға жинақталу қай құрылымда өтеді?

А. бірінші құрылымы

B.+ екінші құрылымы

C. үшінші құрылымы

D. төртінші құрлымы

E. аминқышқылдың бірізділігі

53. Берілген кесте бойынша хромосомалық мутация түрін көрсетіңіз?

A.+ делеция

B. дупликация

C. транслокация

D. инверсия

E. инсерция

54. Қандай ақуыз тасымалдаушы қызметті атқарады?

A. иммуноглобулин

B.+ гемоглобин, преальбумин

D. гистондар

C. гормоны

E. актин, миозин

55. Тірек қызметін атқаратын ақузға не жатады?

A.+ коллаген, эластин

B. миоглобин

C. миозин

D. актин

E. соматотропин

56. Берілген кесте бойынша хромосомалық мутация түрін анықтаңыз?

A. делеция

B.+ дупликация

C. транслокация

D. инверсия

E. инсерция

57. Берілген кесте бойынша хромосомалық мутация түрін анықтаңыз?

A. делеция

B. дупликация

C. транслокация

D.+ инверсия

E. инсерция

58. Генетикалық кодта қанша триплеттер мәнсіз (нонсенс-кодондар) болады?

A. 61

B. 4

C.+ 3

D. 12

E. 16

59. Кодтың қайсы қасиеті дұрыс?

A. ерекшелікті емес

B. бірін-бірі жабады

C. коллинеарлығы

D.+ триплеттігі

E. үздікті

60. Тұқымқуалаушылықтың элементарлы функциональды бірлігі не?

A. геном

B. хромосома

C. нуклеотид

D. триплет

E.+ ген

61. Тұқымқуалау ақпаратын беруді және сақтауды ДНҚ-молекуласы атқаратынын кім дәлелдеді?

A. Мишер

B. Чарграфф

C. Уотсон және Крик

D. доктор Живаго

E.+ Эвери және әріптеcтері

62. ДНҚ – спиралінің диаметрі неше?

A. 3,4 нм

B.+ 2 нм

C. 30 нм

D. 10 нм

E. 0,34 нм

63. ДНҚ құрылымындағы қандай азотты негіздер екі сутекті байланыспен қосылған?

A. аденин - гуанин

B. аденин - цитозин

C. цитозин - аденин

D.+ аденин - тимин

E.гуанин - цитозин

64. Екі спиральді ДНҚ-ның біреуінен репликациядан кейін нешеу пайда болады?

A. бір екі спираль

B.+ екі қос спираль

C. жалғыздан екі спираль

D. төрт қос спираль

E. жалғыздан үш спираль

65. Ұрық жасушасының хромосома жиынтығы қанша?

A. 1n

B.+ 2n

C. 3n

D. 4n

E. 5n

66. Эукариоттарда ДНҚ синтезінің жылдамдығы қандай:

A. 1000 нук/сек

B. 10 нук/сек

C. 2000 нук/сек

D.+ 100 нук/сек

E. 500 нук/сек

67. Репликация процесінде ұзын үздіксіз түрінде болатын тізбекті көрсетіңіз?

A.+ жетекші тізбек

B. кешеулдейтін тізбек

C. Оказаки фрагменттері

D. репликон

E. артта қалған тізбек

68. Репарацияның конститутивті жүйесіне не жатады?

A.+ репликацияға дейінгі репарация

B. SOS – жауап

C. адаптивті жауап;

D. Т-репарация

E. SOS – регулон

69. S- тәуелсіз мутагенді көрсетіңіз:

A.+ иондаушы сәуле

B. ультрафиолет

C. биогенді заттар

D. органикалық емес заттар

E. органикалық заттар

70. Генетикалық материал саны немесе құрылымның бұзылысы қалай аталады?

A. модификация

B.+ мутация

C. плазмон

D.эпигеномдық өзгергіштік

E. репарация

71. Басқа факторлардың мутагенді эффектісін жоғарлататын факторлар қалай аталады?

A. антимутагендер

B.+ комутагендер

C. десмутагендер

D. мутагендер

E. модификаторлар

72. Биологиялық мутагендерге не жатады?

A. иондаушы сәуле

B. ультрафиолет

C.+ транспозондар

D. органикалық заттар

E. органикалық емес заттар

73. Эукариоттарда, индуцибельді репарация жүйесінің түрі қандай?

A. репликацияға дейінгі репарация

B. репликациялы

C. SOS – жауап

D.+ адаптивті жауап

E. репликациядан кейінгі

74. Генетикалық кодтың қайсы қасиетінде аминқышқылдарын бірнеше триплеттер кодтайды?

1. +кодтың көптығы

2. универсальдығы

3. өзгешелігі, ерекшелігі

4. бірін-бірі жаппайды

5. үздіксіздік

75. Ата-аналық ДНҚ-ны репликацияға дайындайтын ақуыздарға не жатады?

1. праймаза

2. теломераза

3. ДНК – полимераза

4. +геликаза

5. лигаза

76. Диссимиляцияның үшінші кезеңі жасушаның қандай компартментінде өтеді?

1. цитоплазмада

2. + митохондрияда

3. пластидтерде

4. ЭПТ

5. рибосомааларда

77. Лизосоманың пайда болуына не қатысады:

1. митохондрия

2. + Гольджи аппараты

3. ядро

4. ЭПТ

5. жасуша орталығы

78. Пероксисома қандай қызметті атқарады?

1. қозғалуға қатысады

2. цитоқаңқаны құрайды

3. + сутегінің асқын тотығын ыдыратады

4. заттарды тасымалдау

5. лизосоманы түзу

79. Центрольдің құрылымында не болады?

A. микрофиламенттер

B. суббірліктер

C. матрикс, гребнилар

D. стопкаға жинақталған, қуыстар

E.+ айнала 9 триплеттік микротүтікшелерден орналасқан цилиндр

80. Тегіс эндоплазмалық ретикулумның ең басты қызметі не:

1. РНҚ синтезі

2. АТФ дырату

3. ақуыз синтезі

4. +майлар және стероидтар синтезі

5. АТФ синтезі

81.Цитоплазмада митохондрия қалай қозғалады?

A. өз еркімен

B.+ микротүтікшелер көмегімен

C. талшықтар көмегімен

D. электрохимиялық градиент бойынша

E. кірпікшелер көмегімен

82. Берілген жасушалардың ішінен адамның қай жасушасында ядро болмайды?

A.+ эритроциттерінде

B. лейкоциттерінде

C. жүйке жасушаларында

D. бұлшық-етте

E. эпителийінде

83. Кедір-бұдырлы эндоплазмалық ретикулумның негізгі қызметі не?

A.+ ақуыз синтезі

B. АТФ синтезі

C. РНҚ синтезі

D. липидтердің синтезі

E. ақуызды ыдырату

84. Сорттау, биомолекуланың химиялық модификациясы, лизосоманың пайда болуы қайда жүзеге асады?

A. ядрода

B. рибосомада

C. митохондрияда

D. ядрошықта

E.+ Гольджи комплексінде

85. Екі мембранамен қоршалған органоидқа не жатады?

A. лизосома

B. рибосома

C. Гольджи комплексі

D+.митохондрия

E. тегіс ЭПТ

86. Жасушалардың бөлінуіне не қатысады?

A+. центриоль

B. митохондрия

C. рибосомалар

D. тегіс ЭПТ

E. пероксисомалар

87. Митохондрияның негізгі қызметі қандай?

A. көмірсу синтезі

B.+ АТФ синтезі

C. майлар синтезі

D. АТФ ыдырату

E. көмірсу газын ыдырату

88. Бір мембранамен қоршалған органоидқа не жатады?

A. ядро

B. пластидтер

C. митохондрия

D+.лизосомалар

E. рибосомалар

89. Гольджи комплексінің қызметін көрсетіңіз:

A. ақуыз синтезіне қатысу

B. АТФ синтезі

C. ДНҚ синетзі

D.+ экзоцитозға қатысу

E. гликолизге қатысу

90. Бос рибосомалар қайда орналасады:

A. ядрода

B. +цитоплазмада

C. тегіс ЭПТ

D. бұдырлы ЭПТ

E. Гольджи комплексінде

91. Екінші ретті лизосомалар қалай пайда болады?

A. Гольджи комплексі бүршіктенген кезде

B. +алғашқы лизосоманың субстратпен қосылған кезінде

C. Гольджи комплексіндегі процессинг нәтижесінде

D. клетканың автолизі кезінде

E. Гольджи аппаратындағы жаңа цистерналардың пайда болуы кезінде.

92. Ағзаның қандай фундаментальді қасиеттерін генетика оқытады?

A. құрылысын және тіршілігін

B. өсу және дамуды

C. +тұқымқуалаушылықты және өзгергіштікті

D. көбею және тұқымқуалаушылықты

E. жекеленген даму және өзгергіштік

93. Генетикада негізгі арнаулы әдіс қандай әдіс болып саналады?

A. +гибридологиялық

B. цитологиялық

C. онтогенетикалық

D. статистикалық

E. физика-химиялық

94. Белгілердің тұқымқуалаудағы негізгі заңдылықтарын екінші рет ашқан кім:

1. Бэтсон, Пеннет, Иоганнсен

2. Гофман, Шмальгаузен, Фоке

3. +Де Фриз, Корренс, Чермак

4. Морган, Меллер, Стертевант

5. Вавилов, Кольцов, Серебровский

95. Тұқымқуалаушылықтың хромосомалық теориясының авторы кім?

A. Г. Мендель

B. Н. Вавилов

C. Н. Кольцов

D. +Т. Морган

E. А. Вейсман

96. Сперматогенез процесінің соңында не пайда болады?

A. +сперматозоидтар

B. 1-ші қатардағы сперматоциттер

C. 2-ші қатардағы сперматоциттер

D. сперматидтер

E. сперматогонийлар

97. ДНҚ молекуласындағы бір геннің ақпараты неге сәйкес:

1. аминқышқылына

B. көмірсуға

C. +полипептидке

D. май қышқылына

E. АТФ

98. Жасушалық циклдің интерфазасында қандай процестер болады?

1. цитоплазманың бөлінуі

2. ядроның бөлінуі

3. +ДНҚ синтезі

4. жасушаның қарама-қарсы полюстеріне хроматидтің ажырауы

5. хромосоманың спирализациясы

99. Хромосомалар қайда орналасады?

1. цитоплазмада

2. ядрошықта

3. +ядро шырынында

4. ДНҚ – да

5. РНҚ – да

100. Ақуыз биосинтезі процесінде рибосомада не пайда болады?

1. нуклеотид

2. углевод

3. май қышқылы

4. +полипептидті шынжыр

5. нуклиен қышқылы