Глоссарий

«Жіті кезеңдік жауап» немесе иммунитет алды жауап –интерлейкиндер (ИЛ-1, ИЛ- 6), өспе тіршілігін жоятын жайт (ӨТЖЖ), гамма-интерферон медиаторлар әсерінен аурудын бейспецификалық белгілері пайда болуымен сипатталатын зақымдануға организмнің бейнақты серпілісі, жүйелік қабынулық жауаптың бір құрамбөлшегі

Ответ «острой фазы»или преиммунный ответ – неспецифическая реакция организма на повреждение, характеризуются появлением общих неспецифических признаков болезни, обусловленных действием медиаторов: интерлейкинов (ИЛ-1, ИЛ- 6), фактора некроза опухолей (ФНО), гамма-интерферона

Acute phase reactions (preimmune response) is nonspecific organism response to damage characterized by the appearance of non-specific symptoms of the disease due to mediators: interleukins (IL-1, IL-6), tumor necrosis factor (TNF), interferon-gamma

«Жіті кезеңдік жауап»нәруыздары – бауырда ИЛ-6, ИЛ-1,ӨТЖЖәсерлерінен түзілетінмикробтарға қарсы, антиоксиданттық, зақымданған ошақты шектеу, репарациялық үрдіс, жасушалық және гуморальдык иммунитет серпілістеріне қатысу, организмнін бейспецификалық төзімділігін, лейкоциттердің фагоцитоздық белсенділігін жоғарылату қызметтерін атқаратыннәруыздар. Оларға жататыны:С - әсерлі нәруыз (СӘН), А және Р амилоидтар (олардын мөлшері 100-1000 есе артады), α1-қышқыл гликопротеин, фибриноген, гаптоглобин,амилоидтар (олардын мөлшері 2-5 есе артады), церулоплазмин, С3,α1-антитрипсин, антихимотрипсин (олардын мөлшері 20-60% жоғарылайды).

Белки ответа острой фазы – белки, синтезирующиеся в печени под действием ИЛ-6, ИЛ-1, ФНО, обладают антимикробными, антиоксидантными свойствами, ограничивают очаг повреждения, участвуют в репаративных процессах, реакциях клеточного и гуморального иммунитета, повышают неспецифическую резистентность организма, в том числе фагоцитарную активность лейкоцитов. К ним относятся С-реактивный белок – СРБ, амилоид А (их концентрация увеличивается в 100-1000 раз);α1-кислый гликопротеин, фибриноген, гаптоглобин (их концентрация увеличивается в 2-5 раз;. церулоплазмин, С3α1-антитрипсин, антихимотрипсин (их концентрация увеличивается на 20-60%)

Acute phase globulins are proteins synthesized in the liver under the influence of IL-6, IL-1, TNF, they have antimicrobial, antioxidant effects, limit lesions, participate in reparative processes, immune response, increase non-specific resistance, including leukocyte phagocytic activity. Acute phase proteins include C-reactive protein , amyloid A (their concentration is increased by 100-1000 times); α1-acid glycoprotein, fibrinogen, haptoglobin (their concentration is increased by 2-5 times); Ceruloplasmin, C3, α1-antitrypsin, antichymotrypsin (their concentration is increased by 20-60%)

Қызба(febris,pyrexia) – пирогенді заттардың әсерінен жылу реттеу орталығы қызметі өзгерістерінен дамитын дене қызымының жоғарылауы

Лихорадка(febris,pyrexia) – повышение температуры тела в результате изменения деятельности центра терморегуляции под действием пирогенных веществ

Fever means a body temperature above the usual range of normal due to changes in the activity of the thermoregulatory center caused by pyrogens.

Экзопирогендер – микробтар мен вирустардың тіршілік өнімдері, химиялық табиғаты бойынша – липополиқанттар, жылуға төзімді.

Экзопирогены–продукты жизнедеятельности микробов, вирусов, по химической природе –липополисахариды, термостабильны

Exogenous Pyrogens are secreted by bacteria, viruses, are breakdown products of bacteria, they are lipopolysaccharides and so they are thermostable

Алғашқы пирогендер – экзогенді пирогендер, алғашқы және салдарлық альтерация өнімдері

Первичные пирогены- экзогенные пирогенны и продукты первичной и вторичной альтерации тканей

Рrimary pyrogens are exogenous pyrogens and the products of tissue alteration.

Екіншілік эндогенді пирогендер - интерлейкиндер (ИЛ-1, ИЛ-6, ИЛ-8), ӨТЖЖ (өспе тіршілігін жоятын жайт) моноцит, макрофаг, гарнулоциттер, лимфоциттер әсерленгенде бөлінеді.

Вторичные эндогенные пирогены:интерлейкины (ИЛ-1, ИЛ-6, ИЛ-8), ФНО (фактор некроза опухолей) синтезируются моноцитами, макрофагами, гарнулоцитами, лимфоцитами при их активации

Secondary endogenous pyrogens: interleukins (IL-1, IL-6, IL-8), TNF (tumor necrosis factor) are synthesized by monocytes, macrophages, granulocytes, lymphocytes at their activation.

Стадии лихорадки

Қызбаның сатылары

1. Стадия подъема температуры (Stadium Incrementi)

Температураның көтерілу сатысы

The stage of temperature elevation

Стадия стояния температуры на высоком уровне (Stadium Fastigii) Температураның тұрақтану сатысы The stage of high constant temperature

3. Стадия снижения температуры (Sadium Decrementi)

Температураның түсу сатысы

The stage of temperature decreasing

Виды лихорадки по степени повышения температуры

Температураның жоғарылау дәрежесіне қарай қызбаның түрлері

Субфебрильная - шамалы subfebrile 37,1 – 37,9 ^оС

умеренная - орташа moderate 38,0 - 39,0 ^оС

высокая - қатты high 39,0- 40,9 ^оС

гиперпиретическая - асқын hyperpyretic 41,0 ^оС и выше

Виды лихорадки в зависимости от колебаний суточной t⁰ тела

Дене қызымының тәуліктік өзгерісіне қарай қызбаның түрлері

Тұрақты қызба – температураның тәуліктік өзгерісі 1 ^оС-тан аспайды (іш сүзегі, бөртпе сүзек, крупозды пневмония)

Постоянная – f. Continua: суточные колебания температуры не превышают 1 ^оС (брюшной и сыпной тиф, крупозная пневмония)

Сontinued fever: fluctuations of temperature are lower than 1 ^оС (Typhus, pneumonia)

Босаңситын қызба- температураның тәуліктік өзгерісі 1-2 ^оС (вирустық, бактериялық жұқпа, экссудативті плеврит)

Послабляющая –f.remittens: Суточные колебания температуры 1-2 ^оС (вирусные и бактериальные инфекции, экссудативный плеврит)

Remittent fever: fluctuations of temperature are 1-2 ^оС (viral and bacterial infections, exudative pleuritis)

Ұстамалы қызба – дене қызымы бірнеше сағаттың ішінде ертеңгілік тез түсуі мүмкін (іріңді жұқпа, туберкулез, малярия)

Перемежающая – f.intermittens: большие колебания температуры с падением ее по утрам до нормы (гнойная инфекция, туберкулез, малярия)

Intermittent fever: significant temperature fluctuations with morning normalization (purulent infections, tuberculosis, malaria)

Қалжырататын қызба – таңертеңгі мен кешкі дене қызымы аралығы 3-5 ^оС (сепсис, іріңді жұқпа)

Истощающая – f.hectica: суточные колебания температуры 3-5 ^оС (сепсис, гнойная инфекция)

Hectic fever: fluctuations of temperature are 3-5 ^оС (sepsis, purulent infection)

Қайталамалы қызба – қызба және қызбасы жоқ кезеңдердің 2-7 күнде қайталануы (қайталамалы сүзек, малярия)

Возвратная – f. Recurrens: чередование лихорадочных и безлихорадочных периодов длительностью 2-7 суток (возвратный тиф, малярия)

Recurrent fever: febrile and afebrile alternating periods last 2-7 days (typhus recurrens, malaria)

Келбетсіз қызба – температураның тәуліктік өзгеруі бей-берекет, ретсіз болады.

Атипичная - f. Athypica:

Извращенная - f. inversa нарушение циркадного ритма, утренняя температура выше вечерней. (сепсис)

Atipical fever Perverted fever f. inversa:disorders of circadian rhythm, morning temperature is higher than evening temperature (sepsis)

ӘДЕБИЕТТЕР

Негізгі

1. Ә.Н.Нұрмұхамбетұлы. Клиникалық патофизиология.-Алматы; «Эверо», 2010.-С.60-79.

2. Ә.Нұрмұхамбетұлы. Патофизиология. – Алматы; РПО «Кітап», 2007. – С. 80-89, 115-130.

3. Патофизиология// Под ред. Новицкого В.В., Гольдберга Е.Д. Уразовой О.И.– Москва: Изд-во ГЭОТАР, 2012., том 1, С.145-230

4. Патологическая физиология: Учебник п/р Н.Н.Зайко и Ю.В.Быця. – 2-е изд. – М.: МЕДпресс-информ, 2004. – С. 136-145,

5. Литвицкий П.Ф. Патофизиология: Учебник для вузов. – М.: ГЭОТАР – Медиа, 2009. - С.145-230

6. Патофизиология. Основные понятия. // под ред А.В. Ефремова. – Москва: ГЭОТАР-Медиа. – 2008. – С. 22-23, 45-47, 73-76

7. Патофизиология.: учебник под ред. А.И. Воложина, Г.В. Порядина.-Т.1. – М.: «Академия», 2007.- с. 181-210

Қосымша

1. Патология Учебник для студентов фармацевтических факультетов медицинских вузов// под ред. В.П.Куликова, В.М. Брюханова - Барнаул, 2007.-С. 21-44

2. Патофизиология в схемах и таблицах: Курс лекций: Учебное пособие. Под ред. А.Н.Нурмухамбетова. – Алматы: Кітап, 2004. – С. 33-41,230-232.

3. .Зайчик А.Ш. ,Чурилов Л.П.Общая патофизиология. Учебник для медицинских ВУЗов.Том 1, Санкт-Петербург, 2005, С. 110-192, 490-551

БАҚЫЛАУ

1. № 2,3 тапсырмалардың орындалу нәтижелерін тексеру

2. Тест тапсырмалары –патофизиология пәнінен сынамалық тапсырмаларды қараңыз.Қазақ тіліне аударған М.Б.Байбөрі, редакциялаған Т.П.Ударцева, Н.Н.Рыспекова.– Алматы.: «Эффект» баспасы, ҚазҰМУ, 2007.- Б. 81-95

Тақырып: АЛЛЕРГИЯ

Сабақтың мақсаты:

• Аллергиялық әсерленістердің этиологиясын, патогенезі бойынша білім қалыптастыру

• 3 тілдегі глоссарийді қолдану дағдысын қалыптастыру

• Теориялық білімін тапсырмаларды орындағанда қолдану машығын қалыптастыру

• Тақырып сұрақтарын талқылағанда пікірсайыс жүргізу дағдысын қалыптастыру

Оқытудың міндеттері:

• Аллергиялық әсерленістердің этиологиясын, патогенезі, көріністері, аллергиялық серпілістердің алдын алудың негізгі ұстанымдары бойынша білім жетілдіру

• Теориялық материалды талдағанда медициналық терминдерді қолдану дағдысын жетілдіру

• Пікірсайыс жүргізу коммуникациялық дағдысын жетілдіру

Тақырыптың негізгі сұрақтары:

1. Аллергия, анықтамасы. Аллергияның этиологиясы ( себептері мен жағдайлары), аллергендердің жіктелуі, олардың сипаттамасы.Балалардың аллергияға ұшырауының қайнар көздері.

2. Аллергиялық серпілістердің Кук, Джелл және Р.Кумбс бойынша жіктелуі.

3. Аллергиялық серпілістердің сатылары (иммундық серпілістер, патохимиялық және патофизиологиялық өзгерістер), олардың патогенезі.

4. Сенсибилизация, түрлері, патогенезі.

5. Аллергиялық серпілістердің І,ІІ,ІІ,ІҮ түрі патогенезінің ерекшеліктері;

а) аллергендердің табиғаты, сезімталдықтың жоғарылау тетіктері;

б) негізгі дәнекерлер, олардың шығу тегі және биологиялық әсерлері.

6. Аллергиялық серпілістердің алдын алу мен емдеудің патогенездік ұстанымдары. Арнайы және бейнақты гипосенсибилизацияның түрлері мен тетіктері.

7. Стоматологиялық практикада аллергиялық серпілістер. Пародонт, ауыз қуысы шырышты қабатында, сілекей бездеріндегі аурулар дамуында аллергияның рөлі.

Оқыту мен сабақ жүргізудің тәсілдері:

Тақырыптың негізгі сұрақтары бойынша студенттер арасында оқытушының қатысуымен және бақылауымен пікірсайыс, тәжірибелер жасау немесе «Теңіз тышқанында анафилаксиялық сілеймені үлгілеу» бейнефильмін көру, аз топта жұмыс жасау-кестелерді толтыру, гдоссариймен жұмыс.