Практикум2013
.pdf
|
Розділ 2. Інтегральне числення функцій кількох змінних |
31 |
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x x(t), |
|
|
|
|
Pdx Qdy |
|
|
|
|
t |
t t |
|
|
|
||
|
L : |
2 |
|
|
|
|||
|
y y(t), |
1 |
|
L |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
t2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
[P(t)x (t) Q(t)y (t)]dt, |
|
|
|
|
|
|
|
|
t1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
P(t) P(x(t), y(t)), |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Q(t) Q(x(t), y(t)), |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
L : y y(x), x [a;b] |
|
P(x, y)dx Q(x, y)dy |
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
L |
|
|
|
|
|
|
|
|
b |
|
|
|
|
|
|
|
|
[P(x, y(x)) Q(x, y(x))y (x)]dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
a |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Теорема Остроградського — Ґріна.
Якщо в замкненій області, обмеженій кусково-гладким контуром L, функції P(x, y), Q(x, y) неперервні разом із своїми частинними похідними, то
правдива
формула Остроградського — Ґріна
|
|
|
Q |
|
P |
|
|
|
|
|
|
Pdx Qdy |
|
|
|
|
|
|
|
|
dxdy |
||
L |
|
D |
x |
|
y |
2.14. Застосування криволінійного інтеграла 2-го роду
Робота змінної сили |
|
|
) |
Pdx Qdy Rdz |
||||||||
AL(F |
||||||||||||
|
|
|
|
(P;Q; R) під час переміщення |
|
|
|
|
|
|
|
|
F |
|
|
|
L |
|
|||||||
вздовж дуги L |
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
Циркуляція векторного поля |
|
|
|
Pdx Qdy Rdz |
||||||||
C (F) |
||||||||||||
|
|
|
(P;Q; R) вздовж контуру |
|||||||||
|
a |
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
Площа плоскої області, |
|
|
S |
|
1 |
|
xdy ydx |
|||||
|
|
|
|
|
||||||||
обмеженої замкненою кривою |
|
|
2 |
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
32 Розділ 2. Інтегральне числення функцій кількох змінних
2.15. Криволінійний інтеграл 2-го роду від повного диференціала
Умови незалежності криволінійного інтеграла від шляху інтегрування
Q |
P ; |
R |
Q ; |
P |
|
R |
Pdx Qdy Rdz |
|
x |
y |
y |
z |
z |
|
x |
L |
|
|
|
|
|
|
|
|
не залежить від шляху інтегрування |
|
|
|
|
|
|
|
|||
Pdx Qdy Rdz dU |
|
|
|
Pdx Qdy Rdz 0 L |
||||
є повним диференціалом |
|
|
|
|||||
|
|
|
L |
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Q |
P |
|
|
|
|
|
Pdx Qdy |
|
x |
y |
|
|
|
|
|
L |
|
|
|
|
|
|
|
|
не залежить від шляху інтегрування |
|
|
|
|
|
|
|
|
||
Pdx Qdy dU |
|
|
|
|
Pdx Qdy 0 L |
|||
є повним диференціалом |
|
|
|
|||||
|
|
|
L |
|
||||
|
|
|
||||||
Інтеграл від повного диференціала |
|
dU U(B) U(A) |
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
AB |
|
|
|
|
|
||||
Відновлення функції за її |
|
|
|
x |
||||
диференціалом |
|
|
|
|
U(x, y, z) P(t, y0, z0 )dt |
|||
|
dU Pdx Qdy Rdz |
|
|
x0 |
||||
|
|
|
|
|
|
|
y |
z |
|
|
|
|
|
|
|
Q(x, t, z0 )dt R(x, y, t)dt C |
|
|
|
|
|
|
|
|
y0 |
z0 |
|
|
|
|
|
||||
Відновлення функції за її |
|
|
|
U(x, y) |
||||
диференціалом |
|
|
|
|
x |
y |
||
|
dU Pdx Qdy |
|
|
|
P(t, y0 )dt Q(x, t)dt C |
|||
|
|
|
|
|
|
|
x0 |
y0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Розділ 2. Інтегральне числення функцій кількох змінних |
33 |
|||||||
2.16. Поверхневі інтеграли 1-го роду (за площею поверхні) |
||||||||||
Поверхневий інтеграл 1-го роду від |
Mi( i ; i ; i ) |
|
||||||||
функції f (x, y, z) за поверхнею |
z |
i |
||||||||
|
f (x, y, z)d |
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
||||||
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
O |
|
|
|
|
lim |
|
f ( , , ) , |
|
|
|||||
|
max d 0 |
|
i |
i |
i |
i |
|
|
y |
|
|
i |
i 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
де i |
— площа ділянки; di |
— її діаметр. |
|
|
||||||
Геометричний зміст поверхневого |
|
|
|
|||||||
інтеграла 1-го роду. Маса, |
|
f (x, y, z)d m( ) |
||||||||
розподілена на поверхні з густиною |
||||||||||
f (x, y, z) 0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
||
Основні властивості поверхневого інтеграла 1-го роду |
|
|
||||||||
1) 1 d S( ) (площа ); 2) лінійність; 3) адитивність. |
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Обчислення поверхневого інтеграла 1-го роду. |
|
|
||||||||
Поверхня : z |
z(x, y) |
|
f (x, y, z)d |
|
||||||
однозначно проектується в область |
|
|||||||||
|
|
|
||||||||
DOxy |
|
|
|
|
|
|
|
f (x, y, z(x, y)) |
1 zx2 |
zy2dxdy |
d |
1 z 2 |
z |
2dxdy |
DOxy |
|
|
||||
|
|
|
x |
|
y |
|
|
|
|
2.17. Застосування поверхневого інтеграла 1-го роду
Площа поверхні |
|
|
S( ) d |
|||||
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
Маса розподілена на поверхні |
m( ) (x, y, z)d |
|||||||
з густиною (x, y, z) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Статичні моменти поверхні |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
z |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
щодо координатних площин |
|
|
|
|
|
|
|
|
M |
|
|
|
|
|
(x, y, z)d |
||
|
y |
|||||||
|
xy |
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
||
|
xz |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
||
|
yz |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
34 Розділ 2. Інтегральне числення функцій кількох змінних
Координати центра мас |
|
|
|
|
|
x Myz ;y Mxz ; z Mxy |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
поверхні |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
c |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
c |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
c |
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
m |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
m |
|
|
|
|
|
m |
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Моменти інерції поверхні |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
z |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
щодо координатних площин |
|
|
|
|
|
|
|
xy |
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
I |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
y |
|
|
|
(x, y, z)d |
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
xz |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
yz |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
Моменти інерції поверхні |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
z |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
y |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
щодо осей координат |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ox |
|
|
|
|
|
|
|
z |
2 |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
I |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
(x, y, z)d |
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Oy |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
y2 |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x2 |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Oz |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
Момент інерції поверхні |
|
|
|
|
|
IO |
|
(x |
2 |
|
|
y |
2 |
z |
2 |
) (x, y, z)d |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
щодо початку координат |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
2.18. Поверхневі інтеграли 2-го роду |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
Орієнтовані поверхні. Поверхню |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
, у кожній точці якої вказано |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
нормальний вектор |
|
|
|
й напрям обходу |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
контуру , називають орієнтованою. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Поверхневий інтеграл 2-го роду |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
z |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
i |
|||||||||||||||||||||||||||||
від вектор-функції |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(Mi ) |
|||||||||||||||||
|
|
P(x, y, z) |
|
Q(x, y, z) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a |
|||||||||||||||||
|
|
i |
j |
R(x, y, z)k |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
a |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
за вибраним боком поверхні |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Mi |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
Pdydz Qdxdz Rdxdy |
|
|
|
|
|
|
O |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
y |
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(a |
, |
|
0)d |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
n |
|
|
|
де i |
|
— площа ділянки; |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
di — діаметр ділянки; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
lim |
|
|
|
(M |
), |
|
0(M |
)) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
(a |
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
max d 0 |
|
|
|
|
|
|
|
i |
|
|
|
|
i |
i |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
i |
i 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 — одиничний вектор нормалі. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Фізичний зміст поверхневого |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(a |
, |
|
|
n |
0 )d |
( |
a |
) |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
інтеграла 2-го роду. Потік векторного |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
поля через вибраний бік поверхні |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Розділ 2. Інтегральне числення функцій кількох змінних |
35 |
Основні властивості поверхневого інтеграла 2-го роду
1)(a, n0 )d (a, n0)d (орієнтованість);
|
|
|
|
2) лінійність; 3) адитивність.
Обчислення поверхневого інтеграла 2-го роду
Проектування поверхні |
|
Pdydz Qdxdz Rdxdy |
|||||||||||||||||
: F(x, y, z) 0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
на всі координатні площини |
|
P(x(y, z), y, z)dydz |
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
DOyz |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
(знаки перед подвійними інтегралами |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
Q(x, y(x, z), z)dxdz |
|
|||||||||||||||
відповідають знакам напрямних |
|
|
|
|
|
DOxz |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
косинусів вибраної нормалі |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
R(x, y, z(x, y))dxdy |
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
n grad F ) |
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
DOxy |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Проектування поверхні |
|
Pdydz Qdxdz Rdxdy |
|||||||||||||||||
: z z(x,y) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
на площину Oxy |
[P(x, y)( zx ) Q(x, y)( zy ) |
||||||||||||||||||
|
DOxy |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
(знак перед інтегралом відповідає |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
R(x, y)]dxdy |
|
|
|||||||||||
знаку cos вибраної нормалі |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
до поверхні). |
|
|
|
P(x, y) P(x, y, z(x, y)), |
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
Q(x, y) Q(x, y, z(x, y)), |
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
R(x, y) Q(x, y, z(x, y)) |
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 ) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
, |
|
|
0 )d |
(a |
, n |
|
dxdy |
||||
|
|
|
|
|
(a |
n |
|
||||||||||||
|
|
|
|
cos |
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
D |
|
z z(x,y) |
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Oxy |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Теорема Остроградського — Ґауса.
Якщо векторне поле
a Pi Qj Rk неперервно диференційовне у просторовій області G, обмеженій замкненою поверхнею, орієнтованою зовнішньою нормаллю, то правдива
формула Остроградського — Ґауса
Pdydz Qdxdz Rdxdy
|
|
P |
|
Q |
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
R |
||
|
|
|
dxdydz |
|||
|
|
x |
|
y |
|
|
|
G |
|
|
z |
36 Розділ 2. Інтегральне числення функцій кількох змінних
2.19. Скалярні поля
Скалярне поле |
|
u(M) u(x, y, z), M G 3 |
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
Поверхня рівня |
|
|
u(x, y, z) C const |
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
Градієнт |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
grad u |
u i u j |
u k |
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
y |
z |
||||||||
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
Правила обчислення градієнта. |
4) |
grad(uv) v grad u u grad v; |
|||||||||||||||||||
1) |
gradC |
|
|
|
|
|
grad |
u |
|
|
v grad u u grad v |
; |
|||||||||
0,C const; |
5) |
|
|||||||||||||||||||
2) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
grad(Cu) C grad u,C const; |
|
|
v |
|
|
|
v2 |
|
|
|
|
|
|||||||||
3) |
grad(u v) grad u grad v; |
6) |
grad f (u) f (u) grad u |
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
Похідна за напрямом |
|
0 |
|
|
|
|
u |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
l |
|
|
|
|
(grad u, |
|
0) |
||||||||||||||
|
|
|
|
l |
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
l |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2.20. Векторні поля
Векторне поле |
|
|
|
|
(M) P(x, y, z) |
i |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
a |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Q(x, y, z) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
j |
R(x, y, z)k |
, |
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
M G 3 |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
Векторна (силова) лінія. |
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
dy |
|
|
dz |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
Векторною лінією поля |
|
називають |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
P |
Q |
R |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
a |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
криву, в кожній точці M якої дотична |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
збігається з напрямом поля |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
a |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
Дивергенція |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
P |
Q |
R |
||||||||||||||||||||||||||||
векторного поля |
|
div |
a |
|
|
|
x |
y |
z |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
Правила обчислення дивергенції |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
3) div( |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a1 a2 ) div a1 div a2; |
|||||||||||||||||||||||||||||||
1) div C |
0,C const; |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4) div(ua) u div a |
( |
|
, grad u) |
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a |
|||||||||||||||||||||||||||||||
2) div(Ca ) C div a,C const; |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
Фізичний зміст дивергенції |
1) якщо div |
a |
|
0 — то div |
a |
|
|
— |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
потужність джерела; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2) якщо div |
|
0 — то div |
|
|
|
— |
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a |
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a |
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
потужність стоку |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Розділ 2. Інтегральне числення функцій кількох змінних |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
37 |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
Ротор векторного поля |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
i |
|
|
|
|
|
|
j |
|
|
|
|
|
k |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
rot F |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
y |
|
z |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
P |
|
Q |
|
R |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
Правила обчислення ротора. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3) rot(ua ) u rota |
[grad u, |
|
] |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
1) rotC 0,C const; |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
2) rot( |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
a1 a2 ) rot a1 rot a2 ; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
Потік векторного поля |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(a ) |
(a, n |
0 |
)d |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
a |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
через вибраний бік поверхні |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
Циркуляція векторного поля |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
a |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
CL(a ) (a,dr ) |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
вздовж контуру L |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
L |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
Формула Остроградського — |
|
|
|
|
|
|
0 |
)d div adxdydz |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
(a, n |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Ґауса. Потік векторного поля |
|
через |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
a |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
замкнену поверхню , в напрямі її |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
G |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
зовнішньої нормалі, дорівнює |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
z |
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
потрійному інтегралу від дивергенції |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
G |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
векторного поля за областю G, |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
обмеженої цією поверхнею. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
( |
|
— неперервно диференційовне |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
a |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
y |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
поле всередині області G) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
Формула Стокса. Циркуляція |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
(a, |
)dl |
(rota, n |
)d |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
векторного поля |
|
|
уздовж довільного |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
a |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
замкненого контуру L дорівнює |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
z |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
потоку вектора rota через поверхню |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
, напнуту на контур L |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
( |
|
— неперервно диференційовне |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
a |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
поле на поверхні ; орієнтація кривої |
|
|
|
|
|
|
|
|
O |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
узгоджена з орієнтації поверхні ) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
y |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
38 Розділ 2. Інтегральне числення функцій кількох змінних
2.21. Спеціальні векторні поля
Потенціальне поле |
|
|
|
|
|
|
|
rot |
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
a |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
Потенціал U потенціального поля |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
U(x, y, z) P(t, y0, z0 )dt |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
Pi |
Qj |
Rk , |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
a |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
U : a(M) gradU(M) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
y |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
z |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Q(x, t, z0 )dt R(x, y, t)dt C |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
y0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
z0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
Соленоїдальне поле |
|
|
|
|
|
|
|
div |
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
a |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
Гармонічне поле |
rot |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
0, div |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
a |
a |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
2.22. Символічний запис дій над полями |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
Оператор Гамілтона (набла) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
i |
|
|
j |
|
k |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
y |
z |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
Оператор Лапласа |
2 |
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
2 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x2 |
|
|
y2 |
z2 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
Диференціальні операції 1-го порядку |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
Градієнт |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
grad u u |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
Дивергенція |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
div |
|
|
|
( , |
|
|
|
) |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a |
a |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
Ротор |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
rot |
|
|
|
[ , |
|
|
|
] |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a |
a |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
Диференціальні операції 2-го порядку |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
rot grad u |
, u |
0 |
|
|
div rot |
a |
|
( ,[ ,a |
]) 0 |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
div grad u ( , u) u |
grad div |
|
|
( , |
|
|
|
) |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
a |
a |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
rot rot |
|
|
[ ,[ , |
|
|
]] |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
a |
a |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Розділ 2. Інтегральне числення функцій кількох змінних |
39 |
2.23. Застосування інтегралів за геометричними об’єктами
Об’єкт
Область на площині
Просторова
область
Крива
Тип інтеграла
Подвійний інтеграл
f(x, y)dxdy
D
Потрійний інтеграл
f(x, y, z)dxdydz
G
Криволінійний інтеграл І роду f (x, y, z)dl
L
Крива |
Криволінійний інтеграл |
|
ІІ роду |
|
Pdx Qdy Rdz |
|
L |
|
|
Поверхня |
Поверхневий інтеграл |
|
І роду f (x, y, z)d |
|
|
|
|
Поверхня |
Поверхневий інтеграл |
|
ІІ роду |
|
Pdydz Qdxdz |
|
|
|
Rdxdy |
|
|
Геометричне
застосування
Площа області D
S(D) dxdy
D
Фізичне
застосування
Маса пластинки D
m(D) (x, y)dxdy
D
Об’єм тіла G |
Маса тіла G |
V(G) dxdydz |
m(G) (x, y, z)dxd |
G |
G |
|
|
|
|
Довжина кривої L |
Маса кривої L |
l(L) dl |
m(L) (x, y, z)dl |
L |
L |
|
|
Робота змінної сили F Pi Qj Rk
під час переміщення вздовж дуги L
AL(F) Pdx Qdy Rdz
L
Площа поверхні |
Маса поверхні |
S( ) d |
m( ) (x, y, z)d |
|
|
Потік поля a Pi Qj Rk
через поверхню
(a) Pdydz Qdxdz Rdxdy
Розділ 3. ДИФЕРЕНЦІАЛЬНІ РІВНЯННЯ
Диференціальне рівняння (ДР) 1-го |
Задача Коші для ДР 1-го порядку. |
|||||||
порядку. |
|
|
|
|
|
Задачу знаходження розв’язку |
||
|
|
|
|
|
|
|
рівняння y f(x, y), |
|
|
|
|
|
|
dy |
|
||
|
|
|
|
|
||||
y |
f(x, y), |
y |
dx |
|
який справджує початкову умову |
|||
|
|
|
||||||
P(x, y)dx Q(x, y)dy 0 |
y(x0) y |x x0 y0, |
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
називають задачею Коші. |
|
|
|
|||||||
Загальний, частинний і особливий |
Загальний розв’язок у неявному |
|||||||
розв’язки ДР. Сукупність функцій |
вигляді (x, y,C ) 0 називають |
|||||||
y y(x,C ), де C — довільна стала, |
загальним інтегралом ДР. |
|||||||
називають загальним розв’язком ДР |
Частинним розв’язком ДР y f (x, y) |
|||||||
y f (x, y), якщо: |
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
називають розв’язок, який дістають із |
||||
|
|
|
|
|
|
|
||
1) функція y y(x,C ) |
|
є розв’язком |
загального розв’язку за певного |
|||||
цього ДР для будь-якого значення C ; |
значення довільної сталої C. |
|||||||
2) для будь-якої початкової умови |
Розв’язок ДР, який не можна одержати |
|||||||
із загального розв’язку, за жодного |
||||||||
y(x0) y0 існує єдине значення |
||||||||
значення довільної сталої, включаючи |
||||||||
C C0 |
|
таке, що функція y y(x,C0 ) |
, називають особливим. |
|||||
справджує цю умову. |
|
|
|
|
|
|||
|
|
|||||||
Теорема про існування та |
|
|||||||
єдиність розв’язку задачі Коші. Якщо |
|
|||||||
у ДР y |
f(x, y) функція f (x, y) і |
то існує єдиний розв’язок y (x) |
3.1. Диференціальні рівняння 1-го порядку
її похідна f (x, y) неперервні в деякій
y |
цього рівняння, який справджує |
||
області D, яка містить точку |
|||
початкову умову y(x |
0 ) y0. |
||
M0(x0;y0), |
|||
|
|