- •I. Неопределенный интеграл и основные формулы интегрирования.
- •Свойства неопределенного интеграла
- •Таблица интегралов
- •В некоторых случаях искомый интеграл сводится к табличному интегралу или их сумме тождественным преобразованием подынтегральной функции.
- •1. Метод подстановки
- •Имеем
- •2. Метод интегрирования по частям
- •Упражнения.
- •Ш. Интегрирование некоторых классов функций
- •1. Интегрирование рациональных дробей
- •Упражнения.
- •2. Интегрирование тригонометрических функций
- •Интегралы вида
- •3. Интегрирование простейших иррациональных функций
- •Выделим полный квадрат в квадратном трехчлене
- •Ответы к упражнениям
- •IV. Индивидуальные задания
- •Вариант 1
- •Вариант 2
- •Вариант 3
- •Вариант 4
- •Вариант 5
- •Вариант 6
- •Вариант 7
- •Вариант 8
- •Вариант 9
- •Вариант 10
- •Вариант 11
- •Вариант 12
- •Вариант 13
- •Вариант 14
- •Вариант 15
- •Вариант 16
- •Вариант 17
- •Вариант 18
- •Вариант 19
- •Вариант 20
- •Вариант 21
- •Вариант 22
- •Вариант 23
- •Вариант 24
- •Вариант 25
- •Вариант 26
- •Вариант 27
- •Вариант 28
- •Вариант 29
|
|
|
|
|
3x +1. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
Получим |
|
|
|
|
|
x3 +3x2 +5x + 7 |
= x + |
3 + |
3x +1 |
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x2 + 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x2 + 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
Тогда |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
J = ∫ |
x3 +3x2 +5x + 7 |
dx = |
∫(x +3)dx + ∫ |
3x +1 |
|
dx = |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
2 |
+ 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
2 |
+ |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
1 |
|
|
|
2 |
3 |
|
2xdx |
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
1 |
|
2 |
3 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
x |
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
= |
|
(x |
+3) |
+ |
|
|
∫ |
|
|
|
|
+ ∫ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
|
|
(x +3) + |
|
ln |
x |
|
+ |
2 |
+ |
|
|
|
|
arctg |
|
|
|
+C . |
||||||||||||
|
|
2 |
2 |
x |
2 |
+ 2 |
x |
2 |
+ 2 |
|
2 |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
2 |
|
2 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Упражнения. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
1. ∫ |
|
x + 2 |
|
|
dx . |
|
|
|
|
|
|
|
|
2. ∫ |
x3 + x +1 |
dx . |
|
|
3. ∫ |
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
. |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
x(x −3) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x4 −81 |
|
|
|
(x2 − 2x)2 |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
4. ∫ |
|
|
dx |
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5. ∫ |
|
|
|
|
dx |
|
|
|
. |
|
|
|
|
|
6. ∫ |
|
|
x3 + x2 |
|
|
|
dx . |
|
|
|
|
|||||||||||||
|
x |
3 |
− |
8 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
5 |
− x |
2 |
|
|
|
|
|
x |
2 |
−6x |
+5 |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2. Интегрирование тригонометрических функций
Интегралы вида
∫sinαx cosβx dx, ∫sinαx sin βx dx, ∫cosαx cosβx dx.
с помощью известных формул тригонометрии
sinαx cos βx = 12 [sin(α + β)x +sin(α − β)x], sinαx sin βx = 12 [cos(α − β)x −cos(α + β)x], cosαx cos βx = 12 [cos(α − β)x +cos(α + β)x].
преобразуются в сумму интегралов, сводящихся к табличным.
Пример 21. |
|
J = ∫sin 2x cos5x dx. |
|
|
|||
J = |
1 |
∫(sin(2 +5)x +sin(2 |
−5)x)dx = 1 ∫sin 7x dx − |
1 |
∫sin3x dx = |
||
|
2 |
|
|
|
2 |
2 |
|
|
|
= − |
1 |
|
cos7x − 1 cos3x +C. |
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
14 |
|
6 |
|
|
Интеграл вида
16 5354.ru
∫R(sin x,cos x)dx,
где R- рациональная функция, с помощью, так называемой универсальной
тригонометрической подстановки |
|
t = tg |
x |
, |
|
|
приводится к интегралу от |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
некоторой рациональной дроби относительно переменной |
|
t . |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Действительно, |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
если |
t = tg |
x |
, то |
|
x |
= 2arctg t, |
|
dx = |
|
2dt |
|
, |
|
sinx = |
|
|
|
2t |
|
, cos x |
= |
1−t2 |
и |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2 |
|
|
1+t2 |
|
1+t2 |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1+t2 |
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2t |
|
|
|
1−t |
2 |
|
|
2dt |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
, |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
∫R(sin x,cos x)dx = ∫R |
|
1+t |
1+t |
2 |
1 |
+t |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
Пример 22. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
J = ∫ |
|
|
|
|
|
dx |
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
sin x −cos x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
2dt |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2dt |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2dt |
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
t +1− |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
J = ∫ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= ∫ |
|
|
|
|
|
|
|
|
= ∫ |
|
|
|
|
|
|
= |
|
|
|
ln |
|
|
2 |
|
+C = |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
2t |
|
|
1−t2 |
1+t2 |
|
|
t2 + 2t −1 |
|
|
(t +1)2 − 2 |
|
|
|
|
|
|
|
t +1+ |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
− |
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
2 |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1 |
+t2 |
1+t2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
tg |
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
+1− |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
|
|
|
ln |
2 |
|
|
+C. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
tg |
+1+ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
Пример 23. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
J |
= ∫ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
sin x + 2cos x + 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
J = ∫ |
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2dt |
|
|
= ∫ |
|
|
|
|
|
|
|
2dt |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= ∫ |
dt |
= |
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
2t |
|
2(1−t2 ) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
+ |
|
1+t2 |
2t + 2 −2t2 + 2 + 2t2 |
t + 2 |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
1+t2 |
|
1+t2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= ln |
|
t + 2 |
|
+C = ln |
tg |
|
+C. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Отметим, что применение универсальной тригонометрической подстановки не всегда целесообразно. Приведём несколько других подстановок, которые в рассмотренных ниже случаях быстрее приводят к цели.
Интегралы вида
∫R (tg x)dx, ∫R (ctg x)dx
17 5354.ru
вычисляются с помощью подстановок
|
|
|
|
t = tg x, |
|
|
dx = |
|
|
dt |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
или |
|
|
|
|
|
t = ctg x, |
|
|
dx = − |
|
dt |
. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
1+t2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1+t2 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
Пример 24. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
J = ∫tg7 x dx. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
t7 |
|
|
|
|
|
|
|
|
5 |
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
t |
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
6 |
|
|
|
|
1 |
|
4 |
|
|
1 |
|
2 |
|
1 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
J = ∫ |
|
|
|
|
dt = ∫ t |
|
−t |
|
|
+t − |
|
|
|
|
|
|
|
dt |
= |
|
|
t |
|
− |
|
|
t |
|
|
+ |
|
|
|
t |
|
− |
|
|
|
ln |
t |
|
|
+1 |
= |
||||||||||||||||||||||||
1 |
+t |
2 |
|
|
|
t |
2 |
+1 |
6 |
|
4 |
|
|
2 |
|
2 |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
1 tg6 x − |
1 tg4 x |
+ |
|
1 tg2 x − |
1 ln |
|
tg2 x |
+1 |
|
+C. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
6 |
|
|
|
|
|
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
Пример 25. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
J = ∫(1+ ctg3x)dx. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
J = ∫− |
(1+t |
3 |
) |
|
dt |
|
|
= −∫ |
|
|
dt |
|
|
|
|
− ∫ |
|
|
t3 |
|
|
|
= arcctg t − ∫ |
|
|
|
|
|
|
t |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dt |
t − |
|
|
|
|
dt = |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
1+t |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1+t |
|
|
|
|
|
|
1 |
+t |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1+t |
|
|
|
|
|
|||||||||||
= arcctg t − |
t2 |
+ |
1 |
ln |
|
t |
2 |
+1 |
|
+C = x |
− |
1 |
ctg |
2 |
x |
+ |
|
1 |
ln |
|
ctg |
2 |
x +1 |
|
+C . |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
2 |
2 |
|
|
|
2 |
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Пример 26. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
J |
= ∫ |
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4cos |
2 |
x −sin |
2 |
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
J = ∫ |
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
∫ |
|
d(tg x) |
|
|
|
|
∫ |
|
|
|
dt |
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
2 +t |
|
+C = |
1 |
|
|
2 +tg x |
|
+C. |
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
cos2 x(4 −tg2 x) |
= |
|
|
= |
|
= |
|
4 ln |
|
2 −t |
|
4 ln |
2 −tg x |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
4 −tg2 x |
|
4 −t2 |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Рассмотрим интеграл вида
J = ∫sinm xcosn x dx.
Если m и n – чётные неотрицательные числа, то при вычислении удобно использовать формулы понижения степени sin x и cos x:.
sin2 x = |
1 |
(1−cos2x), |
cos2 x = |
1 |
(1+ cos2x), |
sin xcos x = |
1 sin 2x. |
(а) |
|
2 |
|
|
2 |
|
|
2 |
|
Пример 27.
J = ∫cos2 x dx = ∫1+ cos2 2x dx = 12 ∫dx + 12 ∫cos2x dx = 2x + 14 sin 2x +C.
Пример 28.
J = ∫sin4 x dx = ∫ |
(1−cos2x)2 |
dx = |
1 |
∫(1−2cos2x +cos2 2x)dx = |
|
4 |
4 |
||||
|
|
|
18 5354.ru
|
1 |
|
∫dx −2∫cos2xdx + ∫ |
1+cos4x |
|
|
1 |
|
x |
|
1 |
|
|
|
= |
|
|
|
dx |
= |
|
x −sin 2x + |
|
+ |
|
sin 4x |
+C = |
||
4 |
2 |
4 |
2 |
8 |
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= 3 x − 1 sin 2x + |
|
1 |
sin 4x +C. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
32 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
8 |
|
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
Если |
m – чётное, |
|
|
а |
|
n – нечётное, |
то используют замену |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
t = sin x, |
|
|
dt = cos x dx. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
Пример 29. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
J |
= ∫ |
cos3 x |
dx |
= ∫ |
cos2 x cos x |
dx = |
∫ |
|
(1−sin2 x)cos x dx |
|
= |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
sin |
4 |
|
x |
sin |
4 |
x |
|
|
|
|
sin |
4 |
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
= ∫ |
d(sin |
x) |
− ∫ |
d(sin |
|
x) |
= |
∫dt4 |
− ∫dt2 |
= − |
1 t−3 |
+t−1 +C = − |
|
1 |
|
|
+ |
|
1 |
|
|
+C. |
|||||||||||||||||||||||||||
4 |
|
2 |
x |
|
|
3sin |
3 |
x |
sin x |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
sin |
x |
|
|
|
sin |
|
|
|
|
t |
|
t |
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
Если |
m – нечётное, |
|
а |
|
n – чётное, то используют замену |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
t = cos x, |
|
dt = sin x dx. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
Пример 30. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
J = ∫sin3 x dx = ∫sin2 xsin x dx = ∫(1−cos2 x)sin x dx = |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
= −∫(1−t2 )dt = −t + 1 t3 +C = |
1 cos3 x −cos x +C. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Пример 31. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
J = ∫ |
cos2 x |
dx |
= ∫ |
cos2 |
x sin x |
dx = ∫ |
−cos2 x d(cos x) |
= −∫ |
|
t2dt |
= ∫ |
1 |
−t2 − |
1 |
dt = |
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|||||||||||||||
sin x |
|
|
|
|
sin |
x |
|
|
1 |
−cos |
2 |
x |
|
1 |
−t |
2 |
|
|
|
1−t |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
1 ln |
|
1+t |
|
= +C = cos x − 1 ln |
|
1+ cos x |
|
|
|
x |
|
+C.. |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
= t − |
|
|
|
|
+C |
= cos x + ln |
tg |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
2 |
|
|
1−t |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
1−cos x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
Если m и n – чётные отрицательные числа, то используют замену
t = tg x, dx = |
dt |
, |
sin2 x = |
tg2 x |
= |
|
t2 |
, cos2 x = |
1 |
= |
|
1 |
. |
|
1+t2 |
1+tg2 |
1+t2 |
1+tg2 x |
1+t2 |
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
Пример 32.
19 5354.ru