Зат мөлшері. Моль. Авогадро заңы

$$$ 180

Қалыпты жағдайда 11,2 л көмір(IV) оксидінің зат мөлшері (моль) қандай?

А) 1;

В) 0,05;

С) 10;

D) 0,1;

Е) 0,5.

$$$ 86

2 моль сутекті жандырғанда мөлшері ... моль су түзіледі.

А) 6;

В) 4,5;

С) 2;

D) 3;

Е) 1,5.

$$$ 178

Қалыпты жағдайдағы сутек 0,5 молінің көлемі (л):

А) 5,6;

В) 11,2;

С) 22,4;

D) 44,8;

Е) 89,6.

$$$ 189

Қайсысы дұрыс “1 моль зат құрамында”:

А) 6,0210²³ молекула;

В) 6,0210²³ структуралық бірлік;

С) 6,0210²³ иондар;

D) 6,0210²³ электрондар;

Е) 6,0210²³ атомдар.

$$$ 192

56 г азоттың (N₂) қ.ж. моль санын көрсетiңiз.

А) 2,0;

В) 1,0;

С) 2,5;

D) 3,0;

Е) 3,5.

$$$ 193

Қайсысында қ.ж. молекула саны көп болады.

А) 10 г N₂;

В) 10 г O₂;

С) 10 г SO₃;

D) 10 г NH₃;

Е) 10 г SO₂.

$$$ 194

Универсал газ тұрақтысының мәнін көрсетiңiз.

А) 8,00 Дж/мольК;

В) 8,314 Дж/мольК;

С) 6,0210²³ моль^-1;

D) 22,410^-3 м³;

Е) 0⁰С.

$$$ 199

0,5 моль күкiрт қышқылының массасы (г) қандай? М(H₂SO₄)=98 г/моль.

А) 98 г;

В) 49 г;

С) 9,8;

D) 4,9 г;

Е) 490 г.

$$$ 200

34 г аммиак қалыпты жағдайда қандай көлем (л) алады.

А) 44,8 л

В) 22,4 л;

С) 448 л;

D) 22,4 мл;

Е) 2,24 л.

$$$ 202

3,4 г күкіртсутектің молекула санын көрсетiңiз.

А) 6,0210²³;

В) 3,0110²³;

С) 6,0210²²;

D) 22,4;

Е) 34.

$$$ 203

Газдың молярлық массасын көрсетіңіз, егер осы газдың 11 г қ.ж. 5,6 л көлем алатын болса.

А) 44;

В) 11;

С) 22,4;

D) 22;

Е) 4,4.

$$$ 204

2 моль фторсутектің құрамындағы молекулалардың санын және массасын көрсетіңіз.

А) 20 г және 12,0410²³ молекул;

В) 40 г және 6,0210²³ молекул;

С) 40 г және 12,0410²³ молекул;

D) 20 г және 24,0810²³ молекул;

Е) 10 г және 6,0210²³ молекул.

$$$ 205

Авогадро тұрақтысының мәнін көрсетіңіз.

А) 22,4 л/моль;

В) 6,0210²³ моль^-1;

С) 29 г/моль;

D) 8,314 Дж/мольК;

Е) 273 К.

$$$ 206

Атом құрылысы. Электрондық конфигурация

Ең алғаш рет ғылыми тәжірибеге негізделген атом құрылысының моделін ағыл. физигі Э.Резерфорд 1911ж. ұсынды.

Атом ядросында- протондар (р) m=1,0073 м.а.б., заряды +1. ж/е нейтрондар (n) m=1,0087 м.а.б. ал заряды 0, n=А-р; оларды – нуклондар дейді.

Изотоптар: Бір элементтің әр түрлі атомдарының ядро зарядтары бірдей, бірақ массалық сандары әр түрлі болса, олар изотоптар. Мыс.: протий, дейтерий, тритий

Изобарлар: Массалық сандары бірдей болатын әр түрлі элементтердің атомдары – изобаралар.Мыс.: .

1913ж. дат ғал.Нильс Бор Резерфордтың ядролық теориясы және неміс ғалымы Планктың сәуле шығарудың кванттық теориясын негізге ала отырып, сутегі атомы құрлысының теориясын жасады. Е=h·ν

Е-квант эн., ν-терб. жиілігі, h-Планк тұрақт.: h=6,626·10^-34Дж·с.

Бордың І-ші постулаты: Электрон ядроны кез келген орбита бойынша емес, тек тұрақты (стационар) орбита бойынша айналып жүреді. Бұл тұрақты орбита бойынша айналғанда электрон энергия бөліп шығармайды.

Бордың ІІ постулаты: Электрон көбірек қозған (жоғарғы деңгейден) күйден азырақ қозған (төменгі деңгейге) немесе қалыпты күйге көшкенде өзіне тән тербелу жиілігі бар сәуле түрінде квант энергия бөлініп шығады.

Электронның атомдағы күйін төрт түрлі кванттық сандар сипаттайды.

1) n – бас квант саны орбитальдағы электронның энергиясын және орбитальдың көлемін көрсетеді.

2) Электрон бұлттарының пішінін орбиталь квант саны –l сипаттайды. Орбиталь квант сандарын: s, p, d, f әріптерімен белгілейді.

3) m_е – магнит квант саны, бір пішіндес орбитальдардың жалпы санын және олардың кеңістіктегі орналасу ретін көрсетеді.

s-шар тәрізді сфера; p-гантель тектес, , d, f- күрделірек.

4) Спин квант саны – m_s электронның өз өсінен қай бағытта айналатынын көрсетеді.

Гунд ережесі: Берілген деңгейшеде орбитальдардың толтырылуы элек-трондардың спиндерінің қосындысы ең жоғары мәні болатындай орналасады.

Паули принципі: Бір атомда бірдей кванттық күйде болатын электрондар болмайды немесе кез-келген атомда төрт квант сандарының мәндері бірдей екі электрон болмайды

Кезекті электронның энергетикалық деңгейлер мен деңгейшелерде орналасу ретінің бас және орбиталь квант сандарына тәуелділігін Клечковскийдің бірінші және екінші ережелері анықтайды:

Клечковскийдің 1-ші ережесі: Элемент атомының электрондары оның энергетикалық деңгейлерімен деңгейшелерінде бас және қосымша квант сандары қосындысының (n+l) өсу ретімен орналасады.

Ключковскийдің 2 ережесі: Егер екі деңгейше үшін бас және қосымша квант сандарының қосындысы (n+l) бірдей болса, онда электрон l-дің мәні кіші n-нің мәні үлкен деңгейшеде орналасады.

Периодтық заң анықтамасы:/1869ж. Д. И. Менделеев/Химиялық элементтердің қасиеттері олардың атомдарындағы ядро зарядының шамасында периодты тәуелділікте болады.

1, 2, 3 – кіші, 4, 5, 6, 7 – үлкен периодтар (2-қатардан тұрады).

1/Периодта солдан оңға қарай металдық қасиеттер әлсірейді де, бейметалдық қасиеттері күшейеді.

2/ вертикаль бағыты бойынша (негізгі топшаларда) – жоғарыдан төменге қарай – металдық қасиеттер күшейеді, ал бейметалдық қасиеттері - әлсірейді.

Атомның теріс зарядты ионды түзу мүмкіншілігін электрон тартқыштық (Е) дейді. Электрон қосып алғыштық период бойынша солдан оңға қарай артады. Осы бағыттарда элементтердің металдық қасиеттері кеміп, бейметалдық қасиеттері артады, яғни олардың тотықсыздандырғыш қасиеттері кеміп, тотықтырғыштық қасиеттері артады.

1932ж./ амер.ғалымы Л.Полинг/: Электртерістік-молекуладағы атомның электрондарды өзіне тарту қабілеті. ЭТ шама үлкен болса, бейметалдық қасиет күштірек. ЭТ мәні фторда (F=4,0), ең кіші ЭТ цезийде (Сs=0,7). ЭТ периодтарда солдан оңға қарай артады, ал топшаларында жоғарыдан төмен қарай кемиді. ЭТ артқан сайын элементтердің электрон қосып алу қабілеті артады.

$$$ 87

Кеңiстiкте электрон бұлтының орналасуын (ориентация) көрсететiн квант саны қалай аталады:

А) бас;

В) спин;

С) магнит;

D) орбиталдық;

Е) қосымша.

$$$ 65

Кеңiстiкте электрон бұлтының пiшiнiн көрсететiн квант саны қалай аталады:

А) орбиталдық;

В) спин;

С) магнит;

D) бас;

Е) қосымша.

$$$ 66

Элементтiң массалық саны нені көрсетедi?

А) протондардың санын;

В) электрондардың санын;

С) нейтрондардың санын;

D) нейтрондар мен протондардың санын;

Е) протондар мен электрондардың санын.

$$$ 67

Алюминий және кальций атомдарындағы протондардың жалпы саны қаншаға тең?

А) 33;

В) 28;

С) 31;

D) 32;

Е) 30.

$$$ 45

Алюминий және кремний атом құрылысында бірдей:

А) энергетикалық деңгейдердің саны;

В) ядро заряды;

С) жоғарғы валенттілігі;

D) топтың номері;

Е) сыртқы энергетикалық деңгейдегі электрондардың саны.

$$$ 49

Элементтiң және оның қосылыстарының қасиеттерi периодтық тәуелділікте ... өсуіне байланысты болады.

А) тотығу дәрежелерінің;

В) ядро зарядының;

С) валенттіліктің;

D) ион зарядының;

Е) молекулалық массаларының.

$$$ 85

Келтірілген қысқаша электрондық формулаларының қайсы фосфор ионына (Р^3-) сәйкес:

А)...3s²3p⁶;

В)...3s²3p⁵;

С)...3s²3p⁴;

D)...3s²3p³;

Е)...3s²3p².

$$$ 51

Сұйылтылған азот қышқылы темірмен әрекеттескенде ... түзіледі.

А) NH_3;

B) NH₄NO_3;

C) NO_2;

D) NO;

E) N₂О.

$$$ 52

Қысқаша электрондық формуласы …4d⁵5s¹ элемент қай топта орналасқан?

А) 2;

В) 3;

С) 6;

D) 5;

Е) 4.

$$$ 53

10 г темірдің зат мөлшерінің мәнін анықтаңыз

А) 1 моль;

В) 0,4 моль;

С) 5 моль;

D) 0,18 моль;

Е) 8моль.

$$$ 54

Сыртқы электрон қабатының құрылысы 4s²4p⁴-ке сәйкес келетiн атом қандай терiс таңбадағы тотығу дәрежесiн көрсету мүмкiн?

А) 1;

В) 3;

С) 2;

D) 4;

Е) 5.

$$$ 55

Күкірт атомының қалыпты күйіндегі валенттiлiгiн анықтаңыз.

А) 1;

В) 3;

С) 2;

D) 5;

Е) 4.

$$$ 56

Күміс () атомындағы нейтрон саны қаншаға тең:

А) 6;

В) 24;

С) 10;

D) 61;

Е) 12.

$$$ 57

Sn²⁺-ионына сәйкес келетiн қысқаша электрондық формула:

А)...5s²5p³;

В)...5s²5p⁵;

С)...5s²5p⁴;

D)...5s²5p⁰;

Е)...5s²5p².

$$$ 58

Ереже бойынша, атомдарда 6s-деңгейшiден кейiн қай деңгейшіге электрондар толтырылады?

А) 4d;

В) 4f;

С) 5p;

D) 3d;

Е) 5s.

$$$ 59

Екінші топтың бас топшасында берилийдан радийға дейін атомдық радиус қалай өзгереді:

А) артады;

В) өзгермейді;

С) біріншіден артады, содан кейін кемиді;

D) кемиді;

Е) біріншіден кемиді, содан кейін артады.

$$$ 80

Электронның массасын сипаттайтын шаманы көрсетіңіз:

А) m_e=1,0076 г;

В) m_e=9,110^-28 г;

С) m_e=0,9110^-3кг;

D) m_e=9,1 а.е.м.;

Е) m_e=9,110^-31кг.

$$$ 81

Фосфор және күкірт атомдарындағы валенттік электрондардың санын анықтаңыз.

А) 3 және 4;

В) 4 және 5;

С) 5 және 7;

D) 5 және 6;

Е) 6 және 8.