30.Модульденген сигналдардың спектрлік талдауы.

Модуляция индекси осуине байланысты буйир кабыргалы курамдастардын салмагы жане сайкес байланыс каналынын кажетти откизгиш жолагы болып табылады.Егер спектрди амплитудасы алып журетин амплитудадан модуляцияга дейн 5-10% курайтын курамдас боликтермен шектелсек,онда осы курамдас боликтердин спектринин ени жане байланыс каналынын кажетти жолагын 2( курайды.

31)Периодтық функцияны Фурье қатарына жіктеудің графикалық әдісі: Синусоидалды емес формадағы сигналды түзетін гармоникалық құрамдастардың жиынтығы осы гармоникалық емес сигналдың спектрі деп аталынады.Спектрді спектрлі диаграмма түрінде көрсетуге болады. Осылайша нақты сигнал үшін Фурье қатарының графикалық кескінін атауға болады. Спектрлі диаграммалар амплитудалық және фазалық болып бөлінеді. Горизонтальдық осьте қандайда бір масштабпен гармоникалар жиіліктері белгіленеді, ал вертикальдық осьте гармониканың амплитудалары мен бастапқы фазалары белгіленеді.Мысалы, егер қандайда бір периодтық синусоидалы емес сигнал келесідей қатармен сипатталса:, онда оның амплитудалы-спектрлі диаграммасын 4.2а, ал жиілік диаграммасын 4.2ә-суреттерінен қараңыз.

а) ә)

32) Дискреттік канал бойынша ақпаратты жіберудің техникалық жылдамдығы:

Кедергі болмаған жағдайда ақпаратты тасымалдау жылдамдығы уақыт бірлігінде хабарлама санымен анықталады және келесі өрнекке тең: – уақыт бірлігінде хабарлама көзімен өндірілетін символдар саны,–хабарламаның бір символын қабылдағанда алынатын энтропия.Тасымалдаудың техникалық жылдамдығы:(симв/сек), мұндағы - екінші алфавиттің бір символын тасымалдау уақыты. Осылайша, бірдей ұзақтығы бар, бірдей ықтималдылықты, өзараықтималды символдардан құрастырылған хабарлама үшін, ақпаратты тасымалдау жылдамдығы келесідей:(бит/сек) 3.2-мысал. және екі жүйе үшін, егер екі жүйенің сипаттамасының жүйесінің шығысында сигналдардың пайда болуының шартты емес ықтималдығы ғана белгілі болса, байланыс каналының өткізгіштік қабілетін анықтау қажет:және шартты ықималдықтар матрицасы келесідей:Әрбір хабарлама символы0,1 сек-та өңделінеді.Шешуі: Бірлескен оқиғалардың ықтималдық мәндерін анықтаймыз, әрі A және B біріктірілген жүйелер үшін ықтималдықтар матрицасын құрастырамыз:

түріндегі шартты ықтималдықтарды табамыз:

33) Дискреттік байланыс каналы бойынша жіберудің ақпараттық жылдамдығы.

Ұзақтығы бірдей, бірдейықтималдылықты жағдайда ақпаратты тасымалдау жылдамдығы келесідей:(бит/сек)Өткізгіштік қабілет дегеніміз (немесе байланыс каналының көлемі), аталмыш байланыс каналы бойынша ақпаратты тасымалдаудың максималды жылдамдығы:(бит/сек).Екілік код үшін:(бит/сек).Кедергі болған жағдайда байланыс каналының өткізгіштік қабілеті секундына қабылданған белгілер санының қабылданған сигналға қатысты, хабарлама көзінің энтропиясының және хабарлама көзінің шартты энтропиясының айырымдарының көбейтіндісіне тең:немесе]3.1-мысал. Хабарлама екілік кодта тасымалданады -дің тасымал уақытысек, 1-ге сәйкес импульс ұзақтығы сек. Егер символының пайда болу ықтималдылығыболса, ақпаратты тарату жылдамдығын анықтаңыз.Шешуі: 1 символының пайда болу ықтималдығы

34) Сигнал мен каналдың физикалық сипаттамаларының : Каналдың физикалық сипаттамасы: Импульстік модуляцияда импульстер тізбегі (ең қолайлы жағдайда тікбұрышты формадағы) келесідей параметрлері бар тасымалдаушы болып табылады . – деңгей, – ұзақтығы, – жиілік, – фаза.

5.3-сурет

Импульстер тізбегі келесі қатар түрінде көрсетілуі мүмкін: , мұндағы – «тікбұрышты» функциясының, келесі қасиеттері бар:

.

Тасымалдаушының кез-келген параметрін өзгерте отырып, модуляцияның 4 түрін алуға болады:1)Амплитудалы-импульстік модуляция (АИМ), -ты келесі шарт орындалатындай таңдаймыз:2) Енді-импульстік модуляция (ЕИМ):

, 3. Жиіліктік-импульстік модуляция (ЖИМ): 1.Фазалық-импульстік модуляция (ФИМ):Сигналдың физикалық сипаттамасы: импульстер ұзақтығы деп импульс энергиясының үлкен бөлігі (90%) жинақталған уақыт интервалын түсінуге болады:

Спектрдің практикалық ені деп импульс энергиясының үлкен бөлігі жинақталған жиілік аумағын түсінуге болады:

Гц (рад/сек) Импульстің базасы:,мұндағы – импульстің ұзақтығы (сек), – импульстің спектрінің ені, Гц-пен өлшенеді.Әрбір импульс үшін имульстің базасы тұрақты .База сигналдың үнемділігін сипаттайды. Ең үнемді қоңыраулы импульс болып табылады. Ол берілген узақтықта ең кіші жиілік жолағын талап етеді.Өрескел баға бергенде, практика үшін жеткілікті болғанда келесідей есептелінеді.

35) Детерминдік сигнал түсінігі: . Детерминдік тербеліс кез-келген уақыт аралығында анықталынады. Кездейсоқ тербелістердің мәнін болжауға мүмкін емес параметрлері болуы мүмкін. Сигнал кездейсоқ тербелісті білдіреді. Детерминдік сигналдардың модельдері: 1) Кездейсоқ процесс – детерминдік функцияның жиынтығы түрінде болуы мүмкін; 2) Детерминдік сигналдар ақпараттық техника объектілерін өлшеу, жөндеу, реттеу мақсатында арнайы құрастырылады. Мақсат: байланыс жүйелері арқылы нақты сигналдардың өтуін зерттейтін, есепті жеңілдететін сигналдың түрін табу.

сигналды баяндау, Дерихле шартын қанағаттандырады деп ұйғарамыз (нақты сигналдар үшін жиі қолданылады). сигналын базистік функцияның өлшенген қосындысы түрінде көрсетеміз: . Детерминдік сигналдарды көрсетудің жиіліктік түрі.Бұл жағдайда базистік функция ретінде келесі функциялар алынған:

периодтық сигналы үшін коэффициенті базистік функциялар үшін спектр деп аталынады және келесідей анықталады: , мұндағы -сигнал периоды, _.

₃₆₎ Сигналдарды спектрлі түрде көрсетудің мағынасы: Синусоидалды емес формадағы сигналды түзетін гармоникалық құрамдастардың жиынтығы осы гармоникалық емес сигналдың спектрі деп аталынады.Спектрді спектрлі диаграмма түрінде көрсетуге болады. Осылайша нақты сигнал үшін Фурье қатарының графикалық кескінін атауға болады. Спектрлі диаграммалар амплитудалық және фазалық болып бөлінеді. Горизонтальдық осьте қандайда бір масштабпен гармоникалар жиіліктері белгіленеді, ал вертикальдық осьте гармониканың амплитудалары мен бастапқы фазалары белгіленеді.Мысалы, егер қандайда бір периодтық синусоидалы емес сигнал келесідей қатармен сипатталса: , онда оның амплитудалы-спектрлі диаграммасын 4.2а, ал жиілік диаграммасын 4.2ә-суреттерінен қараңыз.

37) Байланыс каналы мен хабарлама көзінің статистикалық қасиеттерінің келісуі: Байланыс каналы мен хабарлар көзінің статистикалық қасиеттерінің келісім беру жүйесінің сапасын жақсарту мақсатында жүргізіледі. Сапа үш негізгі көрсеткіш бойынша бағаланады:1)анықтылығы; 2)берудің орташа жылдамдығы;3)жүйенің техникалық іске асырылуының күрделілігі.Келісім ақпаратты кодтау жолымен жеткізіледі. Кедергісіз дискретті канал үшін кодтау жайлы Шеннонның негізгі теоремасында статистикалық тәуелсіз және тең ықтималды символдарда хабарларды қайта құру арқылы беру жылдамдығын бұл каналдың өткізу қабілетіне дейін көтеруге болады деп бекітілген.

38) Кодтау теориясының негізгі түсініктері: Кодтау – берілген канал бойынша беруге ыңғайлы формада хабарлардың көрсетілуі түсіндіріледі. Декодтау – алынған сигнал бойынша хабарларды қалпына келтіру операциясы.Ақпарат берудің жалпы схемасы.

ИИ – ақпарат көзі, бастауыш алфавиттің әріптер тізбегінен тұратын хабар береді;КИ – көз кодері бұл тізбекті символдар тізбегіне қайта өзгертеді. Символдар алфавиті – әріптер алфавитінен аз екінші алфавит. Яғни, әр әріпке кодтық комбинация деп аталатын кейбір символдар тізбегі сәйкес келеді. Кодтық комбинацияның символдар саны оның маңыздылығымен сипатталады;КИ мақсаты – хабар әрпіне талап етілетін, артық салмақты жою жолында символдардың орта санын төмендететін кодтауды қамтамасыз етеді (мұндай кодтау эффективті немесе оптимальды деп аталады);КК – канал кодері артық салмақты енгізу жолымен ақпаратты беру немесе сақтау үшін берілген дұрыстықты қамтамасыз етеді (мұндай кодтау кедергіге төзімді деп аталады);М – модулятор;ЛС – сигналға ИП кедергісі қойылатын байланыс бағыты;Бұрмаланған сигнал ДМ демодуляторына түседі де символға айналады. ДК каналының декодері және ДИ көзінің декодері П алушыға кодпен хабарлама береді.