10.Асноўныя фондавая дакументацыя

Акрамя уліковай дакументацыі ствараецца фондавая дакументацыя, якая паказвае існаванне прадмета у музеі:

• акт прыему,выдача,перадача на часовае захаванне і т.д). Акты нумаруюцца і усносяцца у кнігу запісаў актаў. Акты падшіваюцца і захоўваюцца

• каталогі (падобны на картатэкі):

  • Інфармацыйна – даведачныя (для азнаямлення даследчыка з калекцыяй, ці з музейным фондам)

  • Навукова – даведачныя (больш поуная глубокая інфармацыя)

Патрабаванні да іх: класіфікацыя і сістэматызацыя павінны быці навукова абыснаванымі; усе музейныя прадметы у каталоге павінны мець адзіны план апісання; апісяння прыкмет музейнага прадмета павінна быць фармалізаваным; уся інфармацыя павінна быць навукова абгрунтавана; аб’ем інфармацыі півінен быці дастатковым; уся інфармацыя павінна быць зразумелай; каталог півінен мець уводзіны і змест. Самыя распаўсюджаныя алфавітныя каталогі (па аўтару). Карыстацца каталогамі могуць толькі работнікі музея і па спецыяльнаму дазволу даследчыкі.

6. Музейны прадмет. Якасці музейнага прадмета.

Музейныя прадметы – помнікі гісторыі і культуры, таксама аб’екты прыроды, што былі ўзяты з асяроддзя іх бытавання ў сувязі з іх магчымасцью дакументаваць грамадскія і прыродныя працэсы і яўлення.Музейныя прадметы можна падзяліць на тыповыя і унікальныя. Тыповым лічыцца прадмет, які адлюстроўвае тыповую з’яву і мае якасці характэрныя для пэўнай колькасці прадметаў, існуючых у рэчаіснасці (прамысловыя вырабы, дакументы і г.д.). Калі тыповы прадмет знаходзіцца ў адзінкавым экзэмпляры, то ен становіцца ўнікальным (творы мастацтва, пісьмовыя помнікі, рэчавыя крыніцы, якія былі створаны ў адзінкавым экзэмпляры, мемарыяльныя рэчы, звызаныя з дзейнасцю вялікіх асоб, гэта рэліквіі з вялікай ступенню эмацыянальнага ўздзеяння). Існуе спецыяльна распрацаваная методыка вывучэння муз прадметаў, якая выяўляе музейную каштоўнасць (маецца на ўвазе культурнае і сімвалічнае значэнее). Тут вылучаюць 2 накірункі: знешнее і ўнутранае інфармацыйнае поле. Знешнее – усе, што звязана з працэсам існавання прадмета (каму належыў). Унутранае – звесткі атрыбутыйнага характару (памер, форма, колер і г.д.) Муз прадметы падзяліць па тыпах крыніц: Рэчавыя (зробленыя чалавекам, якія маюць пэўную ўтылітарнасць. Уся інфармацыя прадстаўляецца праз матэрыяльны блок прадмета – размер, колер і г.д..); Пісьмовыя (інфармацыя зафіксавана з дапамогай розных знакаў на розных носьбітах); Выяўленчыя (інфармацыя зафіксавана праз зрокавае ўспрыняцце – творы мастацтва); Аўдыё-візуальныя (утрымліваюць інфармацыю на розных носьбітах аўдыё-візуальнага кшталту). Аснова экспазіцыі – рэчавыя муз прадметы. Яны маюць дваістую структуру: зразумелая інфармацыя (зрокавая) і скрытая інфармацыя (даследванні). Скрытая інф-цыя падаецца ў экскурсе, анатацыі, праз прыемы экспанавання /колер, свет, экспазіцыйная паўза/. Муз прадметы могуць эмацыянальна кіраваць наведвальнікам. Пісьмовыя муз прадметы  пісьмовыя помнікі і пісьмовыя крыніцы. Усе пісьмовыя помнікі да 1914 г. – старадрукі. Галоўнае правільна іх размясціць і паказаць. Арыгіналы стараюцца не экспанаваць, а змяшчаюць копіі. Падзел па відах муз прадметаў праходзіць на аснове аднаго ці некалькіх істотных прызнакаў : вылучаюць сярод рэчавых крыніц  археалагічную кал-цыю, прылады працы, сродкі перамяшчэння, кал-цыю зброі і г.д.; сярод выяўленчых крыніц  кал-цыю выяўленчага мастацтва, кал-цыю іконапісу, плакаты, фатаграфіі, кал-цыю схематычных выяў (карты, планы, атласы і г.д.); сярод пісьмовых крыніц  тры групы: 1) тыя крыніцы, якія перадаюць справаводчую ці навуковую інфармацыю (дакументы, законадаўствы); 2) з’яўляюцца ў выніку эстэтычнага засваення рэчаіснасці (літаратура); 3) сплачаюць у сабе 2 папярэднія групы (публіцыстыка, мемуары і г.д.); сярод аўдыё-візуальных крыніц  падзяляюцца па тэматыцы і часе стварэння. Вывучэнне музейных прадметаў. Вывучэнне музейных прадметаў пачынаецца на стадыі камплектавання . Не усе муз прадметы маюць аднолькаваю каштоўнасць. Іх можна падзяліць на тыповыя і унікальныя. Тыповым лічыцца прадмет, які адлюстроўвае тыповую з’яву і мае якасці характэрныя для пэўнай колькасці прадметаў, існуючых у рэчаіснасці (прамысловыя вырабы, дакументы і г.д.). Калі тыповы прадмет знаходзіцца ў адзінкавым экзэмпляры, то ен становіцца ўнікальным (творы мастацтва, пісьмовыя помнікі, рэчавыя крыніцы, якія былі створаны ў адзінкавым экзэмпляры, мемарыяльныя рэчы, звызаныя з дзейнасцю вялікіх асоб, гэта рэліквіі з вялікай ступенню эмацыянальнага ўздзеяння). Існуе спецыяльна распрацаваная методыка вывучэння муз прадметаў, якая выяўляе музейную каштоўнасць (маецца на ўвазе культурнае і сімвалічнае значэнее). Тут вылучаюць 2 накірункі: знешнее і ўнутранае інфармацыйнае поле. Знешнее – усе, што звязана з працэсам існавання прадмета (каму належыў). Унутранае – звесткі атрыбутыйнага характару (памер, форма, колер і г.д.) Вывучэнне муз прадметаў складаецца з шэрагу паслядоўных этапаў: 1)атрыбуцыя ці вызначэнне  галоўная задача – выявіць істотныя прыкметы (фізічныя якасці функцыянальнага прызначэння, гісторыя стварэння і існавання). Вылучаюць матэрыял, з якога створаны прадмет (тры групы матэрыялу: 1. матэрыялы, якія існуюць у прыродзе і не падвяргаюцца істотнай перапрацоўкі – дрэва, камні; 2. матэрыялы, якія створаны пры пераапрацоўкі сыравіны – метал, кераміка; 3. хімічныя рэчы-пластмасы, палімер, валокна), спосаб вырабу (механічны ці зроблены ўручную), колер, форма, памеры прадмету, вага (калі з каштоўнага металу), час і месца стварэння, аўтарскую прыналежнасць, сацыяльную, этнічную, мемерыяльную прыналежнасць. Вызначаюць таксама тэму і сюжэт, сцепень захаванасці і пашкоджанні, якія есць на прадмеце. Усе дадзеныя заносяцца ў спец-ую уліковую дакументацыю; 2)класіфікацыя і сістэматызацыя муз прадметаў  галоўная задача – вызначыць узаемасувязь прадметаў. Уключае падзел на групы па нейкіх істотных прыкметах. Класіфікацыя праводзіцца як па усіх істотных прыкметах (агульная класіфікацыя), так і па нейкай адной прыкмецк (прыватная класіфікацыя). Вылучаюць наступныя віды класіфікацыі: храналагічная, геаграфічная, аўтарская, прадметная, тэматычная. На аснове класіфікацыі праводзіцца сістэматызацыя муз прадметаў, т.е. робіцца іх групоўка ўнутры музейнага збору. На аснове класіфікацыі ствараецца сістэма каталога; 3)інтэрпрытацыя  робіцца на аснове атрыбуцыі і класіфікацыі. Праводзіцца аналіз муз прадметаў як крыніц ведаў і эмоцый. Пад час інтэрпрытацыі вылучаюць наступныя якасці муз прадмета: інфарматыўнасць – здольнасць прадмета адлюстроўваць рэчаіснасць і выкарыстоўвацца ў якасці крыніцы ведаў; атрактыўнасць – здольнасць прадмета прыцягваць да сябе увагу сваімі знешнімі прыкметамі; экспрэссіўнасць – здольнасць прадмета вызываць пэўныя ассацыяцыі, ствараць пачуцце прыналежнасці да нейкай эпохі; рэпрызентатыўнасць – здольнасць прадмета вылучацца ў шэрагу аднатыпных прадметаў. Вывучэнне музейнага прадметы пачынаецца на стадыі фарміравання навуковай канцэпцыі камплектавання фонда музея.