Тэксты для аналізу Сказ аб Беларусі.

Творчас...ь Віталя Канстанцінавіча Цвіркі, народнага мастака Б...ларусі, ла...рэата Дзяржаўнай прэміі рэспублікі, - цэлая эпоха ў мастацкім жы...ці Беларусі, школа нацыянальнага пейзажнага жывапісу, якая ўвабрала ў сябе лепшыя дасягненні беларускага і сусветнага мастацтва. Многія яго творы ўвайшлі ў залаты фонд нашага жывапісу.

Чалавек н...ўрымслівага характару, паэт і рамантык, Віталь Цвірка заўседы ў творчым пошуку. З э...юднікам у руках мастак абышоў самыя а...даленыя куткі Беларусі. Яго пейзажныя палотны кранаюць гл...дача глыбокай пранікненасцю, в...лікай жыццевай сілай і адухоўленасцю. Хочацца блукаць па заснежаных палях, любавацца хараством восен...скіх узлескаў, углядацца ў бяскрайнія прасторы.

Прыхільнікі яго таленту, сустракаючыся з творамі майстра, ніколі не бываюць абыякавымі. Разам з мастаком яны радуюцца сакавіцкаму сонцу і першай з...ляніне, падарожнічаюць па берагах Нарачы, Бярэзіны, Немана і Свіслачы, любуюцца блакітам н...бесаў, спякотным летнім днем і стракатасцю залатой ...осені.

З асаблівай адказнасцю працаваў мастак над увасабленнем м...сцін, што былі калыскай Янкі Купалы. Гэта палотны “Сакавіцкае сонца. Вязыка” и “Вязынка. Радзіма Янкі Купалы”. Ад іх павявае жыццевай праўдай і эпічнай магутнасцю зямлі, на якой нарадзіўся вялікі паэт. А для твора “Мікалаеўшчына” мастак выбраў в...снавы матыў. Шмат палотнаў прысвяціў ен летняй пары, але больш любіць восеньскія матывы, аб чым сведчаць карціны “Прыпяць”, “Пад восеньскім небам”, “Над Прыпяццю” і інш.

Калі ў пачатку творчага шляху ў пейзажных творах мастака было больш лірызму, паэтычнай узнесласці, то пазней ен стварае эпічныя вобразы прыроды, паказвае яе сілу і веліч.

Заданні:

1. Устаўце прапушчаныя літары. Растлумачце правапіс слоў.

2. Выпішыце словы, у якіх адбываецца пераход е, е – я. Растлумацче іх правапіс.

3. Зрабіце стылістычны аналіз тэксту.

4. Падрыхтуйце вуснае паведамленне пра В.К. Цвірку.

5. Падрыхтуйцеся пісаць тэкст пад дыктоўку.

Верасень.

З…латая (в)осень - цудоўная і н…паўторная пара, сапраўдны кірмаш фабраў. Блакіт неба, жоўта-чырвонае лісце бяро(с,з) і асін, пунсовыя ягады каліны і шыпшыны. Пасля першых х…ладоў наступаю(т,ц)ь цеплыя сухія дні бабінага лета. Срэбнымі ніткамі плыве (у,ў) паветры павуці(н,нн)е, на лугах зв…няць косы – с…ляне сп…шаюцца сабраць апошні ўкос тра(у,ў), звезці духмянае сена ў хл…вы і гумны.

Пасля н…чных замара(з,с)каў пачынаецца лістапа(т,д). Ранкамі ў лесе в…сіць туман, р…знакаляровае лісце ў промнях сонца н…спешна апускаецца на з…млю. Здаецца, што трапляеш у ка(с,з)ку.

Раз-пора(з,с) праносяцца ў паветры шумлівыя хвалі. (Г)эта птушкі збіраюцца ў чароды перад адлетам у вырай. Розная драбяза, накшталт мухаловак, сітавак, ляціць групкамі, паважным касяком плыву(т,ц)ь гусі, косым шнурам – лебе(д,дз)і. А вось зязюлі, ястрабы л…цяць звычайна па адным.

У (в)асеннім лесе можна пачуць адрывісты глухі рык, што часам пужае грыбнікоў. Гэта падаюць голас ласі-самцы. Калі ў лесе (т,ц)іха, лася можна пачуць і за паўкіламетра. У іх пачаўся шлюбны перыя(т,д). Абзавеўшыся новымі рагамі, самцы наладжваюць б…злітасныя бойкі. Паядынак праходзіць амаль у ц…шыні, можна пачуць толькі глухія ўдары рагоў, ця(ш,ж)кае дыха(н,нн)е жывел ды трэск лама(ч,чч)а пад нагамі. Бара(дз,ц)ьба в…дзецца, як кажуць, да пераможнага канца. Больш слабы а(т,д)ступае і пакідае поле бою. А пераможца, адпачыўшы, агалошвае наваколле ўрачыстым рыкам.

Іншыя л…сныя жыхары, што рыхтуюцца да зімо(у,ў)кі, шлюбных клопатаў не маюць. Яны ц…гаюць сухую траву, лісце і абсталеўваюць цеплыя норы. За гэтым заняткам можна застаць і барсука, але, на жаль, яго сення мала дзе ўжо можна сустрэць. (С,З) кожным днем становіцца ўсе халадней. Пр(і,ы)рода рыхтуецца да зімы.

Заданні:

1. Выпішыце з тэксту 10 спрадвечна беларускіх і 5 запазычаных слоў. Вызначце іх значэнне па тлумачальным слоўніку.

2. Устаўце прапушчаныя літары. Растлумачце правапіс слоў.

3. Выпішыце з тэкста словы, у якіх адбываецца пераход о, э – а. Растлумачце іх правапіс.

4. Стварыце план тэксту.

5. Падрыхтуйце пераказ тэксту па плане.

6. Зрабіце стылістычны аналіз тэксту.