- •Беларуская мова
- •Асноўныя тэарэтычныя пытанні курса «Беларуская мова» Мова як сістэма
- •Гістарычныя этапы фарміравання і развіцця беларускай мовы. Тры славянскія моўныя групы
- •Агульнаславянская і агульнаўсходнеславянская мовы
- •Старажытная ўсходнеславянская народнасць і яе мова
- •Утварэнне беларускай народнасці і яе мовы
- •Беларусь у складзе Рэчы Паспалітай
- •Беларусь у складзе Расійскай імперыі
- •Развіцце беларускай літаратурнай мовы ў пачатку XX ст.
- •Літаратураня мова і дыялекты
- •Характарыстыка функцыянальных стыляў
- •Агульная характарыстыка стыляў.
- •Афіцыйна-дзелавы стыль.
- •Навуковы стыль.
- •Навуковы стыль
- •Анатацыя.
- •Рэцэнзія.
- •Рэферат
- •Фанетычная сістэма беларускай мовы
- •Класіфікацыя гукаў:
- •Галосныя гукі. Правілы іх вымаўлення .
- •Правапіс галосных Правапіс літар о, э - а.
- •Правапіс е, ë, я, і
- •Правапіс прыстаўных галосных Прыстаўная галосная і пішацца ў слове, якое пачынаецца збегам зычных, першыя з каторых л, р, м.
- •Правапіс літар і, ы, й пасля прыставак
- •Правапіс у –ў
- •Зычныя гукі. Правілы іх вымаўлення і перадачы на пісьме. Вымаўленне зычных
- •Вымаўленне спалучэнняў зычных
- •Правапіс зычных. Правапіс звонкіх і глухіх, шыпячых і свісцячых
- •Правапіс д –дз, т – ц
- •Правапіс спалучэнняў зычных
- •Правапіс прыстаўной літары в
- •Правапіс мяккага знаку
- •Правапіс апострафа
- •Ужыванне вялікай літары
- •Лексікалогія Слова як адзінка мовы
- •Асноўныя лексічныя значэнні слова
- •Сучасная беларуская лексіка паводле паходжання
- •Запазычаныя словы
- •Агульнаўжывальная лексіка і лексіка абмежаванага ўжывання
- •Лексікаграфія
- •Сістэма часцін мовы
- •Род некаторых назоўнікаў у беларускай і рускай мовах можа не супадаць:
- •Лік назоўнікаў
- •Прыметнік
- •Дзеяслоў
- •Спражэнне дзеяслова
- •Дзеепрыметнік
- •Спосабы перакладу дзеепрыметнікаў на беларускую мову
- •Дзеепрыслоўе як дзеяслоўная форма
- •Лічэбнік
- •Сінтаксічная сувязь лічэбніка з назоўнікам.
- •Асаблівасці скланення лічэбнікаў.
- •Займеннік
- •Прыслоўе
- •Службовыя часціны мовы Прыназоўнік
- •Некаторыя асаблівасці ва ўжыванні прыназоўнікаў.
- •Злучнік
- •Часціца
- •Сінтаксіс
- •Складаны сказ
- •Дзелавыя паперы
- •Вълчо и кума лиса
- •У вагоне
- •Мікола чытаў, стоячы сярод хаты…
- •Вось так, брат, і запісана. Зразумела?
- •Вот так, брат, и записано. Понятно?
- •Микола читав, стояч серед хати…
- •Отак, брат, і написано. Зрозуміло?
- •5.Тэмы рэфератаў.
- •6. Патрабаванні да экзамену па беларускай мове для студэнтаў юрыдычнага факультэта
- •Пытанні да экзамену па беларускай мове для студэнтаў 1 курса юрыдычнага факультэта:
- •7. Асноўная і дадатковая літаратура.
- •Тэксты для аналізу і развіцця мовы Тэксты для перакладу
- •Тэксты для аналізу Сказ аб Беларусі.
- •Верасень.
- •Наш Францыск Скарына.
- •Бацька гарадоў беларускіх.
- •Чарнобыльская катастрофа
- •9 . Тэксты для перакладу і вывучэння государство
- •Гражданство республики беларусь
- •Законодательная власть
- •Совет министров республики беларусь
- •Понятие органа государственного управления
- •Методы государственного управления
- •Брак по семейному праву
- •Комитет государственного контроля
- •10. Узоры афармлення дзелавых папер Дырэктару Мінскага станкабудаўнічага завода
- •Аўтабіяграфія
- •Службовы ліст
- •Пратакол Пасяджэння Савета
- •Ад 22 лютага 2001 г. Г. Віцебск
- •Павестка дня:
- •Выпіска з пратакола
- •Загад № 6
- •Выпіска з загада
- •Выпіска з загада
- •11. Кароткі слоўнік іншамоўных слоў
- •6. Патрабаванні да заліку па беларускай мове для студэнтаў юрыдычнага факультэта
- •Пытанні па беларускай мове для студэнтаў 1 курса юрыдычнага факультэта:
Правапіс прыстаўной літары в
Літара в прыстаўная (у пачатку слова) і ўстаўная (у сярэдзіне слова) пішацца перад галоснымі о, у ў адпаведнасці з вымаўленнем у наступных выпадках.
-
Перад карэнным націскным [о ] у пачатку слова і пасля прыставак: вокны, вольха. Перад націскным [о ] у прыстаўках во-, воб-, вод-: воблік. У сярэдзіне некаторых уласных іменаў: Лявон, Радзівон. Выкл.: наогул, окаць, оканне.
Калі [о ] не пад націскам змяняецца на [а ], прыстаўны гук [в] не вымаўляецца і літара в не пішацца: вокны – акно.
Выключэнне складаюць словы вочы, востры, навокал і вытворныя ад іх, дзе в захоўваецца і перад а: вачэй, вастрыць
-
Перад карэнным націскным [у] літара в пішацца у пачатку слова, а таксама ў сярэдзіне слоў пасля прыставак ці першай часткі складанага слова: вуха, навука, белавусы. Захоўваецца в у вытворных словах і ў ненаціскным становішчы: навучанне.
-
Пішацца літара в у сярэдзіне слоў павук, цівун (і ў вытворных ад іх), у некаторых уласных іменах: Навум, Матэвуш і інш.
Прыстаўная в не пішацца:
-
Перад пачатковымі літарамі о, у ў іншамоўных словах і ўласных назвах: ордэн, опера, Омск, урна, Урал.
-
Перад у прыставачным: умова, успомніць
-
Перад у, які ўзнік на месцы [в ]: (рус.) вчера – учора.
Правапіс мяккага знаку
|
|
Змякчальны мяккі знак Пасля літар з, с, дз, ц, л, н |
Раздзяляльны мяккі знак Пасля зычных з, с, дз, ц л, н перад галоснымі е, е, ю, я, і |
Мяккі знак у граматычных формах |
|
1. |
У канцы слоў: соль |
У словах іншамоў-нага паходжання: кампаньен. |
У назоўніках Т. склону перад -мі: коньмі. |
|
2. |
У сярэдзіне слова пасля мяккага зычнага перад цвердым: пісьмо |
У словах Ілья, Ільіч, Ульяна, Касьян, Ульянавіч і ўтварэннях ад дзеяслова ліць: разалье, вылье.
|
У прыметніках перад суфіксам –ск-, калі яны ўтвораны ад назоўнікаў на –нь, якія абазначаюць назвы месяцаў або ад слова восень: снежаньскі. |
|
3. |
У сярэдзіне слова пасля мяккага зычнага перад мяккім, калі пры змене слова першы зычны застаецца мяккім, а другі становіцца цвердым: канькі –канькоў, але: смех |
Ва ўласных іменах, утвораных ад імен на -ій, перад суфіксальным –еў (-ев-): Аркадзьеў |
У прыслоўях ледзь, ледзьве |
|
4. |
Пасля л перад любой літарай, акрамя л: гульня, але: гуллівы. |
|
У постфіксе -сьці: хтосьці. |
|
|
|
|
У першай частцы складаных лічэбнікаў: пяцьдзесят. |
|
|
|
|
У суфіксах –эньк-, -аньк-, -еньк-: маленькі. |
|
|
|
|
Перад суфіксам –чык або –к-, калі слова без гэтых суфіксаў заканчваеццца на нь: праменьчык – прамень |
|
|
|
|
У дзеясловах 2 асобы : агледзься. |