Тақырып 15. Әлемдік экономика және халықаралық экономикалық қатынастар.

2. Мақсаты

• Экономикалық теория негіздері бойынша білім қалыптастыру

• Экономикалық теория негіздерін оқу барысында ынталандыруды дамыту.

3. Оқыту мақсаты

• Сабақ тақырыбына сәйкес жаңа түсініктерді меңгеру.

• Экономикалық дамудың халықаралық аспектісі туралы білімдерін бекіту.

• Әлемдік экономикада Қазақстанның орнын анықтау.

• Дөңгелек үстел форматында жұмыс жасау дағдысын қалыптастыру.

• Пікірсайыс өткізу арқылы өз ойларын жеткізу дағдыларын дамыту.

4. Тақырыптың негізгі сұрақтары:

1. Әлемдік шаруашылық түсінігі және мәні, кезіңдері және оның дамуының тенденциясы.

2. Халықаралық сауда теориясы және сауда саясаты.

3. Капиталдың халықаралық қозғалысы: мәні, формасы, динамикасы.

4. Халықаралық ақша қатынастары: болу себептері, құрылу кезеңдері.

5. Қазақстан халықаралық еңбек бөлінісі жүйесінде. Сыртқы экономикалық байланыстарды мемлекеттік реттеу.

5. Білім берудің және оқытудың әдістері: Дөңгелек үстел, тесттік тапсырмалар (бақылау сұрақтары).

Семинар сабақта дөңгелек стөл ұйымдастыру. «Қазақстанның инновациялық дамуы және әлемдегі орны қандай болуы керек».

Дөңгелек үстелдің мақсаты: Болашақ Қазақстанның ұлттық экономикасының моделін құрастыру.

Дөңгелек үстелдің міндетті түрде модераторы болады, кем дегенде екі баяндамашы дайындалады,кафедрадан қонаққа оқытушылар шақырылады.

Баяндамашыларға ұсынылатын тақырыптар:

• 2020 жылғы Тәуелсіз Қазақстан

• Бәсекеге қабілеттілік - тәуелсіз елдің басты ұстанымы

• Ел тәуелсіздігі – инновациялық экономиканың негізі

• Тәуелсіздік жылдарындағы Қазақстан экономикасы және әлемдегі орны

• Сапалы білім – ел тәуелсіздігінің кепілі

Баяндамашыларсөйлеп болған соң, дөңгелек үстелге қатысушыларға сөз беріледі. Олар негізгі тақырыпқа байланысты өз пікірлерін, ұсыныстарын білдіреді.

6. Әдебиеттер

1. Шеденов Ө,Қ., Жүнісов Б.А., Байжомартов Ү.С., Комягин Б.И. "Жалпы экономикалық теория" Алматы-Ақтөбе, 2009.

2. Экономикалық теория бойынша практикалық оқу құралы /профессор Жатқанбаевтың жетекшілігімен/ Алматы, 2006ж. 300 бет.

3. Әубәкіров Я.Ә., Байжұмаев Б.Б., Жақыпова Ф.Н., Табеев Т.П. Экономикалық теория курсы - Алматы, 2005.

4. Әубәкіров Я.Ә., Досқалиев С.Ә.,Байжұмаев Б.Б., Жәйшибеков Ж.Қ. Экономикалық теория негіздері. Оқуқұралы - Алматы, Санат, 2004.

5. Есқалиев М.Д., Өткен кезеңнің ойшыл экономистері және қазіргі көзұарас. Алматы, 2004.

6. Экономикалық теория (оқу құралы) С. Әкімбаев, А.С. Баймұхамбетов Астана, 2002ж.

7. Бақылау (тесттік тапсырмалар)

1. Протекционизм өкілдерінің пікірі бойынша сауда кедергілерін енгізудегі мақсат:

а) ұлттық экономика салаларындағы жұмысбастылықты азайту

б) ұлттық экономика салаларын қорғау

в) ішкі монополияларды қалыптастыру

г) елдің қорғаныс қабілетін әлсірету

д) әлемдік нарықтың бәсекеге қабілетін әлсірету

2. Абсолютті артықшылықтар қағидасын ең алғаш енгізген кім?

а) К. Маркс

б) Дж.М.Кейнс

в) Д. Рикардо

г) А. Смит

д) А. Маршалл

3. Халықаралық сауда өзара тиімді болады, егер:

а) бір ел бір тауардың өндірісінде, ал екінші ел басқа тауардың өндірісінде абсолютті артықшылыққа ие болса

б) елдер бірде бір тауар өндірісінде абсолютті артықшылыққа ие болмаса

в) елдер белгілі бір тауар өндірісінде салыстырмалы артықшылыққа ие болса

г) бір ел бір тауар өндірісінде салыстырмалы және абсолютті артықшылыққа ие болса

д) барлық елдер тауарлар өндірісінде салыстырмалы және абсолютті артықшылыққа ие болса

4. Валюталық түсімдер мен валюталық төлемдердің балансыы қалай аталады?

а) сауда балансы

б) төлем балансы

в) мемлекеттік бюджет

г) қызметтер балансы

д) аударымдар балансы

5. Егер бір елдің валютасы басқа кез келген валютаға еш кедергісіз айырбасталатын болса, онда ол:

а) сыртқы айырбасталуға қабілетті

б) ішкі айырбасталуға қабілетті

в) еркін айырбасталуға қабілетті

г) ішінара айырбасталуға қабілетті

д) айырбасталуға қабілетсіз

6. Капитал салынған объектілерді толық бақылауға, акциялардың бақылау пакетін иеленуге не мүмкіндік береді?

а) қарыз капиталын сыртқа шығару

б) кәсіпкерлік капиталды ішке енгізу

в) портфельді инвестиция түрінде капиталды сыртқа шығару

г) тікелей инвестиция түрінде кәсіпкерлік капиталды сыртқа шығару

д) қарыз капиталын ішке енгізу

7. Халықаралық монополияға жатқызуға болады:

а) трансұлттық компанияларды (ТҰК)

б) көп ұлтты компанияларды (КҰК)

в) халықаралық монополиялық одақтарды (ХМО)

г) ұлттық компанияларды

д) ТҰК, КҰК, ХМО

8. Сауда балансының оң қалдығы өседі, егер:

а) нақты пайыз мөлшерлемесі төмендесе

б) инфляция қарқыны өссе

в) экономикалық өсу қарқыны артса

г) экономикалық өсу қарқыны төмендесе

д) нақты пайыз мөлшерлемесі артса

9. Қазіргі жағдайда тауар саудасының өсу қарқыны төмен:

а) алтын саудасынан

б) капитал саудасынан

в) жұмыс күші қозғалысынан

г) жер саудасынан

д) қызметтер саудасынан

10. Халықаралық саудадан алынатын табыстың көзі не?

а) жеке елдердегі бағалардың айырмашылығы

б) шекаралас елдердегі бағаларды білмеу

в) арзанға сатып алу, қымбатқа сату

г) бағалардың төмендеуі

д) әр елдегі кеден тарифтерінің әртүрлілігі

11. Халықаралық еңбек бөлінісі халықаралық сауда арқылы табыс алуға мүмкіндік береді деген кім?

а) У.Петти

б) Д. Рикардо

в) К. Маркс

г) А.Смит

д) Дж.М.Кейнс

12. Ғаламдық әлеуметтік экономикалық мәселеге жатпайды:

а) экономикалық артта қалу

б) демографиялық мәселе

в) азық түлік мәселесі

г) экология мәселесі

д) қылмыстың өсуі

13. Валюта бағамын анықтауға қатысы жоқ фактор:

а) ақша бірлігінің сатып алу қабілеті

б) әлемдік нарықтағы бағалар динамикасы

в) инфляция қарқыны

г) төлем балансының жағдайы

д) әлемдік валюта нарығындағы валютаға деген сенімділік

14. Салыстырмалы артықшылықтар қағидасына негізделген халықаралық сауда мен мамандану:

а) елдің ішкі тұтынуының қысқаруы

б) елдің ішкі тұтынуының артуы

в) өндіріс тауарларының артуы, елдің тұтыну деңгейінің оның өндірістік мүмкіншіліктерінен жоғары болуы

г) жалпы тұтынудың артуы

д) жалпы тұтынудың қысқаруы

15. Егер импорт тауарларына кеден салығы салынбаса, онда (дұрыс емес жауапты табыңыз):

а) тауардың іштегі бағасы төмендейді

б) тауардың іштегі бағасы жоғарылайды

в) тауарды тұтыну артады

г) ел ішінде тауардың өндірісі қысқарады

д) мемлекеттік бюджет табысы кемиді

34 беттің 33 беті