ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ МИНИСТРЛІГІ
С. Ж. АСФЕНДИЯРОВ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ МЕДИЦИНА УНИВЕРСИТЕТІ
Ә. Б. Қанатбаева, А. А. Нұрбекова, Ә. Е. Наушабаева,
Қ. А. Қабулбаев
Бүйректің клиниқалық морфологиясы және физиологиясы
(оқу құралы)
Алматы, 2010ж.
УДК: 616.61-071.3-053+612.46
ББК: 56.9
Г: К 15
РЕЦЕНЗЕНТТЕР:
Нұрмұхамбетов А.Н. – С. Ж. Асфендияров атындағы ҚазҰМУ
патофизиология кафедрасының меңгерушісі,
м.ғ.д., профессор
Исаева Р.Б. – Қазақстан медицина университетінің ғылым жөнінде
проректоры, м.ғ.д., профессор
Г: К15. м.ғ.д., профессор Қанатбаева Әсия Бәкішқызы соавторлармен – Алматы, 2010.
Қазақ тіліне аударғандар: ассистент Бәміш М., ассистент Карибаев Е. А, (проф. Ә. Б. Қанатбаева редакциясымен)
Терапияның негізгі мамандықтарының бірі нефрология пәнін меңгеру үшін бүйректің анатомиясы мен физиологиясын жете білу өте маңызды. Бүйрек жұмысының ерекшеліктерін білу жедел көмек көрсету жағдайларында барлық клиницистерге керек. Оқу құралын дайындау кезінде қазіргі кезде клиницист-нефрологтар тәжрибесіне енгізілген молекулярлы биология, генетика және бүйрек ультрақұрылымы жөніндегі жаңа мәліметтер пайдаланылды. Оқу құралы студенттерге, интерндерге, резиденттерге және басқа дәрігерлерге арналған.
ББК: 56.9
С. Ж. Аспендияров атындағы ҚазҰМУ методикалық кеңесінің мүшелерімен мақұлданып, баспаға рұқсат берілді
Хаттама № 9 « 30 » желтоқсан 2009 ж.
Мазмұны
БҮЙРЕК АНАТОМИЯСЫ ........................................................................... 5
Бүйректің қан айналу жүйесі ......................................................... 5
Лимфалық жүйе ..............................................................................7
Бүйректің нервтенуі ........................................................................7
Несеп шығару жолдары ................................................................ 7
Бүйрек несеп шығару жүйесінің дамуы ....................................... 7
НЕФРОН ................................................................................................. 7
Қантамырлық шумақ құрылымы ................................................. 8
Бүйрек түтікшелері ......................................................................... 10
БҮЙРЕК ФИЗИОЛОГИЯСЫ ................................................................... 12
Шумақтық фильтрация ..................................................................... 12
Бүйрек қан айналымы және оның реттелуі ..................................... 14
Түтікшелерде заттардың тасымалы ................................................. 15
Су-тұз алмасуының реттелуі ............................................................ 16
Несептің осмостық қоюлау мен сұйылту үрдістері ....................... 18
Қышқылды-сілтілі тепе-теңдік және оның реттелуі ...................... 21
Бүйректің басқада қызметтері .......................................................... 23
ГормонДАР ЖӘНЕ БҮЙРЕК ................................................................. 23
Қолданылған әдебиет тізімі ........................................................................ 29