A) Пуазейль b)Франк c) Эйнтховен

D)Эйнштейн

8) . Түтікшелердегі қанның қозғалысы:

A. ламинарлы

B. турбулентті

C. көбінесе ламинарлы кейде турбулентті

D. көбінесе турбулентті және ламинарлы

E. түтіктің диаметріне және тұтқырлығына тәуелді

9). Түтікшенің қай бөлігінде қан айналымының сызықты жылдамдығы минималді болады?

A. аортада

B. артерияда

C. артериолда

D. капиллярда

E. венада

10. Қан айналымның негізгі қозғаушы күші:

А. статикалық қысым

B. трансмуралді қысым

C. гидростатикалық қысым

D. жүректің жұмысынан пайда болған қысым

E. ауырлық күші әсерінен пайда болған қысым

№12. Тақырыбы: Қан айналуды зерттеу әдістері. Интегралдық және аймақтық реография.

Мақсаты: Медицинадағы қанайналым әдістерін анықтау

Оқытудың міндеттері:

Реография әдісінің медицинадағы маңызын оқып үйрену

Ұйымдастыру кезеңі: 5-мин.

Студенттердің сабаққа қатысуын тексеріп, келмеген себептерін айқындап, жаңа сабаққа назар аударуын ұйымдастыру.

Құзыреттілікті қалыптастыру саны: білімділік, практикалық дағдылар.

Тақырып бойынша негізгі сұрақтар – 45мин.

1. қанайналымның көлемдік жылдамдығы.

2. қанайналымның мүшелер мен аумақтарға таралуы

3. қанайналымның көлемдік жылдамдығын өлшеу әдісі: окклюзионды плетизмография.

4. Доплер эффектісі. қанайналым жылдамдығын ультрадыбыспен анықтау.

5. Индикаторлы әдіс (радиоизотопты).

6. Жүректегі қанның көлемі және зерттеу әдісі

7. Реография әдісінің маңызы

Үзіліс -10 мин.

Оқыту және сабақ беру әдістері:

1. Негізгі және бақылау сұрақтарды талқылау

2. Типтік және ситуациялық есептерді шығару

3. Тест тапсыру

Құзыреттілікті қалыптастыру әдістері:

1. Компьютерде сауалнама тапсыру (студент берілген тақырып бойынша минималды білімді және дағдыны тексеруге арналған теориялық сұрақтардан, негізгі анықтамалардан тұратын сауалнамаға жауап беруі тиіс).

2. Типтік және ситуациялық есептердің шығарылуын тексеру

3. Оқыту материалын талдпу кезінде пікір алмасу

Студенттің өз бетімен жұмысы -25 мин.

Типтік және ситуациялық есептердің мазмұнымен танысу. Қойылған есептің шығару жолдарын табу. Формуланы түрлендіру және физикалық шамалардың өлшем бірлігін ХБ жүйесіне ауыстыру.

Есептер:

1. Егер аортаның радиусы 1,75 см, ал қан ағысының сызықты жылдамдығы 50 см/с болғанда, қан ағысының көлемдік жылдамдығы неге тең болады?

2. Тізбектей қосылған конденсатор мен резистордан тұратын тізбектегі тоқтың амплитудалық мәнін есептеңіздер. Конденсатор сыйымдылығы 1 мкФ, актив кедергі 2,5 кОм, тоқ жиілігі 50 Гц жіне тізбектегі кернеу 250 В.

3. Айнымалы токтың жиілігі 400 Гц –ке тең тізбекке L=0,1 Гн индуктивтілігі бар катушка қосылған. Резонанс болу үшін тізбекте конденсатор сыйымдылығы қандай болу керек ?

4. Тізбектей қосылған резисторлардың кедергісі R=100Ом-ға тең. Ал конденсатор сыйымдылығы С=0,08мкФ, катушка индуктивтігі L=0,3 Гн болатын тізбекте кернеулер резонансы пайда болады. Берілген кернеудің амплитудасы U_m=300B-қа тең. Тізбектегі айнымалы ток күшінің жиілігін, катушка мен конденсатордағы кернеу амплитудасын, токтың орташа қуатын анықтаңыз.

5. Тізбектей қосылған резисторлардың кедергісі R=100Ом-ға тең. Ал конденсатор сыйымдылығы С=0,08мкФ, катушка индуктивтігі L=0,3 Гн-ге тең. Жиілігі =500Гц –ке тең () тізбекте айнымалы ток өтеді. Токтың орташа қуатын анықтаңыз. Берілген кернеудің амплитудасы U_m=300B-қа тең.

Студенттердің оқытушымен бірігіп істейтін жұмысы - 5 мин.

Типтік және ситуациялық есептерді шығарғаннан кейін, оқытушы студенттер әрекетінің дұрыстығы мен реттілігін тексереді.. Содан кейін оқытушы тақырыпты талдау мақсатында студентерден жауап алады.

Білімнің қорытынды деңгейін бақылау -15 мин.

Оқытушы студенттердің шығарған есептерінің нәтижелерін тексереді. Содан кейін студенттер білімді бақылауға арналған тест тапсырады. Оқытушы студенттер білімін жоғарыда көрсетілген құзіреттіліктер бойынша бағалайды.

Ұсынылатын әдебиет: негізгі және қосымша

Негізгі:

1. Ремизов А.Н., Максина А.Г., ПотапенкоА.Я. Медицинская и биологическая физика :учебник. – 9-е изд., стереотип. – М. : Дрофа, 2010 ж. – 558 б. : ил.

2.Ремизов А.Н., Максина А.Г., ПотапенкоА.Я. Сборник задач по медицинской и биологической физике : учеб. пособие – 4-е изд., стереотип. – М. : Дрофа, 2010 ж. – 189 б.

3.Антонов В.Ф. Физика и биофизика : учебник. – М. : ГОЭТАР-Медиа, 2008. – 480 б.

4.Антонов В.Ф., Черныш А.М., Козлова Е.К., Коржуев А.В. Практикум : учебное пособие.– 3-е изд., перераб. и доп. – М. : ГОЭТАР-Медиа, 2008 ж . – 336 б.

5.Самойлов В.О. Медицинская биофизика. СПб.: СпецЛит, 2007ж . –496 б

Қосымша:

1.Антонов В.Ф. Физика и биофизика : учебник. – М. : ГОЭТАР-Медиа, 2008 ж. – 480 б.

2.Антонов В.Ф., Коржуев А.В. Физика и биофизика : курс лекций для студентов медицинских вузов : учебное пособие. – 3-е изд., перераб. и доп. – М. : ГОЭТАР-Медиа, 2007 ж. – 240 б.

3.Рубин А.Б. «Биофизика». изд.МГУ, 2006 ж.- 435 б.

4. В.А.Тиманюк, Е.Н.Животова. Биофизика. М., 2004 ж. – 703 б.

5. Оразақынов К.Б., «Физика және биофизика пәндеріне арналған оқу құралы», Алматы, 2011 ж. - 242 бет.

6. www. Sciencedirect.com.

7. www.thecochranelibrary.com.

8. www.springerlink.com.

9. www.webofknowledge.com.

10. http://dlib.eastview.com.

Бақылау:

Сұрақтар:

- қанайналымның көлемдік жылдамдығы.

- қанайналымның мүшелер мен аумақтарға таралу жылдамдығы

- қанайналымның көлемдік жылдамдығын анықтау әдістері

- реография әдісінің маңызы.

Сауалнамалық тапсырмалар:

1. Реография – тіркеуге негізделінген жалпы және регионалдық қанайналымды зерттеу әдісі:

A) ұлпаның импедансы

B) ультрадыбыстың жұтылу қарқындылығы

C) ұлпаның тығыздығы

D) қанның тұтқырлығы

2. Реографияда ұлпаның импеданысын тіркеуде жиілігі....ток қолданылады:

A) 40-500 кГц

B) 40-500Гц

C) 40 -500 мГц

3. Реографияда жоғары жиілікті токпен ұлпаны сканирлеуде және импедансты анықтауда қолданылатын ток:

A) 10мА ден аз

B) 100мА - нан көп

C) 200мА – нен аз

4.Токтың (40- 1000кГц) жоғары жиілігінде ұлпаның сыйымдылық кедергісі.... жуықтайды:

A) нөлге

B) шексіздікке

C) индуктивті кедергіге тең болады

5. Сол жақ қарыншадан бір жиырылғандағы аортаға лақытырылған қанның мөлшері:

A) систолдық көлем

B) диастолдық көлем

С) МОК

6. Ұлпаның берілген бөлігінің қанмен толтырылуында кедергісі азаяды, өткізгіштігі артады, бұл:

A) тіркелетін токтың ұзындығын көрсетеді

B) тіркелетін токтың азаюуын көрсетеді

C) тіркелетін токтың жиілігінің өзгеруін көрсетеді

D) тіркелетін сигналдың потенциалының өзгерісін көрсетеді

7. Оң жақ қарынша аортаға лақтырған сол жақ қарыншадай артерияға .........мөлшердегі қан лақтырады:

A) сондай мөлшерде

B) аз млшерде

C) көп мөлшерде

9. Систолдық көлемді анықтайтын формула:

A)СО=()

B)

C)

10. Функционалдық тыныш күйдегі және ұлпадағы қанайналым максимум түрде өседі

A) 20 есеге

B) 10 есеге

C) 2 есеге

D) 5 есеге

№13. Тақырыбы: Фотоэлектрлік түрлендіргіштер. Биологиялық объктілерді спектрлік сараптамасы бойынша зерттеу әдістері

Мақсаты :

1. Фотоэлектрлік түрлендіргіштердің негізгі түрлерін, жұмыс істеу принциптері мен қолданылу облыстарын оқып үйрену.

2. Биологиялық объектілердің құрамын жұтылу спектрлері бойынша анықтауга арналған зерттеу әдістерімен танысу.

3. Биологиялық объктілердің оптикалық тығыздығы бойынша заттың

концентрациясы туралы қортынды жасау.