examples_of_typical_problems
.pdfДанные формулы не являются эквивалентными.
Пример. С помощью таблиц истинности проверить, являются ли эквивалентными формулы и .
( p q) r
( p q) (q p) r
Составим таблицы истинности для заданных формул.
|
|
|
|
p |
|
q |
|
r |
p |
q |
|
(p q) |
r |
|
|||
|
|
|
|
И |
|
И |
|
И |
И |
|
|
И |
|
|
|
||
|
|
|
|
И |
|
И |
|
Л |
И |
|
|
И |
|
|
|
||
|
|
|
|
И |
|
Л |
|
И |
Л |
|
|
И |
|
|
|
||
|
|
|
|
И |
|
Л |
|
Л |
Л |
|
|
Л |
|
|
|
||
|
|
|
|
Л |
|
И |
|
И |
Л |
|
|
И |
|
|
|
||
|
|
|
|
Л |
|
И |
|
Л |
Л |
|
|
Л |
|
|
|
||
|
|
|
|
Л |
|
Л |
|
И |
И |
|
|
И |
|
|
|
||
|
|
|
|
Л |
|
Л |
|
Л |
И |
|
|
И |
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
p |
q |
r |
|
p |
|
q |
|
q p |
|
(p |
q) (q |
p) |
|
|
(p q) (q p) r |
||
И |
И |
И |
|
|
И |
|
|
И |
|
|
И |
|
|
|
И |
||
И |
И |
Л |
|
|
И |
|
|
И |
|
|
И |
|
|
|
И |
||
И |
Л |
И |
|
|
Л |
|
|
И |
|
|
И |
|
|
|
И |
||
И |
Л |
Л |
|
|
Л |
|
|
И |
|
|
И |
|
|
|
И |
||
Л |
И |
И |
|
|
И |
|
|
Л |
|
|
И |
|
|
|
И |
||
Л |
И |
Л |
|
|
И |
|
|
Л |
|
|
И |
|
|
|
И |
||
Л |
Л |
И |
|
|
И |
|
|
И |
|
|
И |
|
|
|
И |
||
Л |
Л |
Л |
|
|
И |
|
|
И |
|
|
И |
|
|
|
И |
Из составленных таблиц видно, что данные формулы не равносильны.
31
ЭЛЕМЕНТЫ ТЕОРИИ ГРАФОВ
Пример. Записать матрицы смежности и инцидентности для графа, изображенного на рисунке.
|
x1 |
|
v1 |
x4 |
v2 |
x2
x3
v3
Составим матрицу смежности:
|
v1 |
v2 |
v3 |
v1 |
0 |
1 |
0 |
v2 |
1 |
0 |
1 |
v3 |
1 |
0 |
0 |
0 |
1 |
0 |
|
Т.е. A(D) 1 |
0 |
1 |
- матрица смежности. |
1 |
0 |
0 |
|
Матрица инциндентности:
1 0 1 Т.е. B(D) 1 1 0
|
x1 |
x2 |
x3 |
x4 |
v1 |
-1 |
0 |
1 |
1 |
v2 |
1 |
-1 |
0 |
-1 |
v3 |
0 |
1 |
-1 |
0 |
1
1
0 1 1 0
Если граф имеет кратные дуги (ребра), то в матрице смежности принимается aij=k, где k – кратность дуги (ребра).
С помощью матриц смежности и инциндентности всегда можно полностью определеить граф и все его компоненты. Такой метод задания графов очень удобен для обработки данных на ЭВМ.
Пример. Задана симметрическая матрица Q неотрицательных чисел. Нарисовать на
плоскости граф G(V, X), имеющий заданную матицу Q своей матрицей смежности. Найти
матрицу инциндентности R графа G. Нарисованть также орграф G(N, A) , имеющий матрицу смежности Q, определить его матрицу инциндентности С.
32
|
|
1 |
1 |
0 |
1 |
|
|
Q |
1 |
2 |
2 |
1 |
|
|
0 |
2 |
2 |
1 |
|
|
|
|
|
||||
|
|
1 |
1 |
1 |
0 |
|
|
|
|
x4 |
|
|
|
|
|
|
|
x3 |
|
|
|
|
|
|
v2 |
|
|
|
x2 |
|
|
|
x5 |
|
|
|
|
|
|
x6 |
|
x1 |
v1 |
|
|
|
v3 |
x7 x8 |
|
|
|
|
x10 |
|
|
|
x11 |
|
|
|
x9 |
|
v4
Составим матрицу инциндентности:
|
x1 |
x2 |
x3 |
x4 |
x5 |
x6 |
x7 |
x8 |
x9 |
x10 |
x11 |
v1 |
1 |
1 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
1 |
v2 |
0 |
1 |
1 |
1 |
1 |
1 |
0 |
0 |
0 |
1 |
0 |
v3 |
0 |
0 |
0 |
0 |
1 |
1 |
1 |
1 |
1 |
0 |
0 |
v4 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
1 |
1 |
1 |
|
|
1 |
1 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
1 |
|
Итого: |
R |
0 |
1 |
1 |
1 |
1 |
1 |
0 |
0 |
0 |
1 |
0 |
|
0 |
0 |
0 |
0 |
1 |
1 |
1 |
1 |
1 |
0 |
0 |
|||
|
|
||||||||||||
|
|
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
1 |
1 |
1 |
Построим теперь ориентированный граф с заданной матрицей смежности.
x4
|
|
|
x5 |
|
|
|
|
|
v2 |
|
|
|
x2 |
|
x7 |
|
|
|
|
х3 |
x6 |
|
|
x1 |
v1 |
|
х8 |
v3 |
x10 x11 |
|
|
|
х9 |
|
|
|
х17 |
х15 |
x14 |
|
|
|
x16 |
|
х13 |
x12 |
|
33
v4
Составим матрицу инциндентности для ориетированного графа.
Элемент матрицы равен 1, если точка является концом дуги, -1 – если началом дуги, если дуга является петлей, элемент матрицы запишем как 1.
|
1 |
1 |
1 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
1 |
1 |
|
C |
0 |
0 |
0 |
1 |
1 |
1 |
1 |
1 |
1 |
0 |
0 |
0 |
0 |
1 |
1 |
0 |
0 |
|
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
1 |
1 |
1 |
1 |
1 |
1 |
1 |
1 |
0 |
0 |
0 |
0 |
||
|
||||||||||||||||||
|
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
1 |
1 |
1 |
1 |
1 |
1 |
ПРОИЗВОДНАЯ
|
|
|
|
Пример. Найти производную функции y |
x cos x sin x |
1 |
cos 2 x . |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
2 |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
Сначала преобразуем данную функцию: |
y |
|
1 |
sin 2x |
|
1 |
|
cos 2 x |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2 |
2 |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
y |
|
1 |
sin 2x |
1 |
x2 cos 2x |
|
1 |
2 cos x( sin x) |
|
1 |
sin 2x |
x cos 2x |
sin x cos x |
x cos 2x. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2 |
2 |
2 |
2 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
Пример. Найти производную функции y |
|
x2ex2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
x2 |
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
y |
|
(2xex2 |
x 2 2xex2 )( x 2 |
|
1) (2x)x 2 e x2 |
|
|
2x3e x2 |
|
|
2x5 e x2 |
|
2xex2 |
2x3e x2 |
2x3e x2 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(x 2 |
1) |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(x 2 |
1)2 |
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
2xex2 (x 4 |
1 x 2 ) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
(x 2 |
|
1)2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
Пример. Найти производную функции y |
ln tg |
x |
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
sin x |
|
|
|
|
|
|
||||||
y |
1 |
|
|
|
1 |
1 |
|
sin x |
x cosx |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
sin x |
x cosx |
sin x sin x x cosx |
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
x |
|
2 |
|
x 2 |
|
sin2 x |
|
|
|
x |
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
sin2 x |
|
|
|
|
sin2 x |
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
tg |
|
|
|
|
cos |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2sin |
|
|
|
cos |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
2 |
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
x cosx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
sin2 x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
Пример. Найти производную функции y |
arctg |
|
|
|
2x4 |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
1 |
|
x8 |
|
|
|
|
|
|
34
y |
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
8x3 (1 x8 ) ( 8x7 )2x 4 (1 x8 )2 (8x3 8x11 |
16x11 ) 8x3 8x11 |
||||||||||||||||||||||
|
1 |
|
|
|
4x8 |
|
|
|
|
|
|
|
(1 x8 )2 |
|
|
|
|
|
|
|
(1 x8 )2 (1 x8 )2 |
|
|
|
(1 x8 )2 |
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
(1 |
|
x8 )2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
8x3 (1 |
|
x8 ) |
|
8x3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
(1 x8 )2 |
1 |
|
x8 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
Пример. Найти производную функции y |
x 2 e x2 |
ln x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
y |
|
x |
2 |
e |
x2 |
ln x |
x |
2 |
e |
x2 |
1 |
2xe |
x2 |
x |
2 |
e |
x2 |
2x ln x |
xe |
x2 |
2xe |
x2 |
(1 |
x |
2 |
) ln x |
xe |
x2 |
||||||||
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
xex2 (1 2 ln x 2x 2 ln x)
РАСКРЫТИЕ НЕОПРЕДЕЛЕННОСТЕЙ С ПОМОЩЬЮ ПРАВИЛА ЛОПИТАЛЯ
Пример: Найти предел lim |
|
x 2 |
|
1 |
ln x |
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
e |
x |
e |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
x |
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
Как видно, при попытке непосредственного вычисления предела получается |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
неопределенность вида |
|
0 |
. |
Функции, |
|
входящие |
|
в |
числитель и знаменатель дроби |
||||||||||||||||||||||||||||||
|
0 |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
удовлетворяют требованиям теоремы Лопиталя. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
f (x) = 2x + |
1 |
; |
|
g (x) = ex; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
х |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2x |
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
f |
|
(x) |
|
|
|
|
|
2 |
1 |
|
3 |
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
lim |
|
|
|
|
|
x |
; |
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
g (x) |
e x |
|
|
|
e |
|
|
|
e |
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
Пример: Найти предел lim |
|
|
|
2arctgx |
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
e x |
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
3 |
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
f (x) |
|
|
|
|
|
; |
|
|
|
g (x) e x |
; |
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
x2 |
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
lim |
|
|
2x 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
. |
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
(0 |
|
1) 1 ( |
3) |
|
|
|
3 |
||||||||||||
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
(1 |
x2 )e x ( |
|
3) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Если при решении примера после применения правила Лопиталя попытка вычислить предел опять приводит к неопределенности, то правило Лопиталя может быть применено второй раз, третий и т.д. пока не будет получен результат. Естественно, это возможно только в том случае, если вновь полученные функции в свою очередь удовлетворяют требованиям теоремы Лопиталя.
35
Пример: Найти предел lim
|
|
|
|
|
|
x |
|||
|
|
|
|
f |
(x) |
||||
|
1 |
e |
x |
|
|
1 |
e |
x |
|
f (x) |
2 |
2 |
|||||||
2 |
2 |
||||||||
|
|
|
|
|
|
lim
x
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
xe2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
x e x . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
x |
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x) ; |
g (x) 1 ex ; |
||||||||||||||
e 2 (1 |
||||||||||||||||||||||||||
2 |
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
x |
e |
x |
|
|
|
|
1 |
e |
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
2 |
|
|
|
2 |
(4 x) ; |
|
|
|
g (x) ex ; |
||||||||||||||
4 |
|
|
4 |
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
1 |
e |
x |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
2 |
(4 x) |
(4 x) |
|||||||||||||||||||||
|
|
4 |
lim |
4 |
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
e |
x |
|
|
x |
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
e 2 |
|
1 |
|
|
1 |
e |
x |
; |
|
1 |
|
|
|
f (x) |
; |
g (x) |
2 |
lim |
|
0; |
||||||
4 |
2 |
|
x |
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2e 2 |
|
|
Следует отметить, что правило Лопиталя – всего лишь один из способов вычисления пределов. Часто в конкретном примере наряду с правилом Лопиталя может быть использован и какой – либо другой метод (замена переменных, домножение и др.).
|
|
|
|
Пример: |
Найти предел lim |
|
e x |
e x |
2x |
. |
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
x |
sin x |
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
0 |
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
f (x) |
ex |
e x |
2; |
|
|
|
|
g (x) |
|
1 |
cosx ; |
|
|
|
|||||||||
lim |
e x |
e x |
2 |
|
1 |
1 2 |
|
0 |
- опять получилась неопределенность. Применим правило |
||||||||||||||
1 |
cos x |
|
|
1 |
|
|
1 |
|
0 |
||||||||||||||
x |
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
Лопиталя еще раз. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
f |
(x) |
ex |
e x ; |
|
|
g (x) |
sin x ; |
|
|
|
|
||||||||||||
lim |
e x |
e x |
1 |
1 |
0 |
- применяем правило Лопиталя еще раз. |
|||||||||||||||||
sin x |
|
|
|
0 |
|
|
|
0 |
|||||||||||||||
x |
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
f |
(x) |
ex |
e x ; |
|
|
|
g |
(x) |
|
cosx ; |
|
|
|
||||||||||
lim |
|
e x |
e x |
|
2 |
2 ; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
cos x |
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
x |
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
Неопределенности |
|
вида |
|
00 ; 1 |
; |
0 |
можно раскрыть с помощью |
логарифмирования. Такие неопределенности встречаются при нахождении пределов функций вида y f (x) g ( x) , f(x)>0 вблизи точки а при х а. Для нахождения предела такой функции достаточно найти предел функции lny = g(x)lnf(x).
Пример: Найти предел lim x x .
x |
0 |
x |
0 |
Здесь y = xx, lny = xlnx.
36
Тогда |
lim ln y |
lim x ln x |
lim |
ln x |
|
правило |
lim |
1/ x |
lim x 0; . |
|||||||||
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
1/ x 2 |
|||||||||||||||
|
x |
0 |
|
x |
0 |
x |
0 |
|
1 |
|
|
Лопиталя |
x |
0 |
x |
0 |
||
|
x |
0 |
|
x |
0 |
x |
0 |
|
|
|
|
|
|
x |
0 |
|
x |
0 |
|
|
x |
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
Следовательно lim ln y |
ln lim |
y 0; |
|
|
lim y |
lim x x 1 |
|
|
|
|
|
|||||||
x |
0 |
|
x |
0 |
|
|
x |
0 |
|
x |
0 |
|
|
|
|
|
||
x |
0 |
|
x |
0 |
|
|
|
x |
0 |
|
x |
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
lim |
|
x 2 |
|
|
|
|
|
|
|||
|
Пример: Найти предел |
|
|
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
e |
2 x |
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
f (x) |
2x; |
g (x) |
2e2x ; |
|
|
lim |
|
x |
|
|
|
; - получили неопределенность. Применяем |
|||
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
e |
2 x |
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
правило Лопиталя еще раз. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
f (x) |
2; |
g (x) |
4e2x ; |
|
lim |
|
|
1 |
1 |
|
0 ; |
||||
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
2 x |
|
|
|
x2e
ИССЛЕДОВАНИЕ ФУНКЦИЙ С ПОМОЩЬЮ ПРОИЗВОДНОЙ
Пример. Найти асимптоты и построить график функции y |
9x |
|
|
. |
|
9 x 2 |
Прямые х = 3 и х = -3 являются вертикальными асимптотами кривой.
Найдем наклонные асимптоты: k lim |
|
9 |
|
|
0 |
|
|
|
|
||
9 |
|
x |
2 |
||
x |
|
|
|||
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
9 |
|
|
||
|
9x |
|
|
|
|
|
|
|
|
b lim |
|
lim |
|
|
x |
|
0 |
||
9 x |
2 |
|
9 |
|
|
|
|||
x |
x |
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
1 |
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
x2 |
||||
|
|
|
|
|
|
|
y = 0 – горизонтальная асимптота.
6
4
2
- 7. 5 |
- 5 |
- 2. 5 |
2. 5 |
5 |
7. 5 |
- 2
- 4
- 6
Пример. Найти асимптоты и построить график функции |
y |
x 2 |
2x 3 |
. |
|
x |
2 |
||||
|
|
|
Прямая х = -2 является вертикальной асимптотой кривой.
Найдем наклонные асимптоты.
37
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
2 |
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
x2 |
2x 3 |
|
|
x2 |
|
2x 3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
x |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
k lim |
|
|
|
|
|
lim |
|
|
|
|
|
lim |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x(x 2) |
|
x |
2 |
2x |
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
x |
|
x |
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4 |
3 |
|
|
||
|
x2 |
2x 3 |
|
|
|
x2 |
2x 3 x2 2x |
|
|
|
4x 3 |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
b lim |
x |
lim |
lim |
|
lim |
|
x |
|
4 |
|||||||||||||||||||||||
x |
2 |
|
|
|
|
x 2 |
|
|
|
x |
2 |
|
|
|
|
2 |
|
|
||||||||||||||
x |
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
x |
1 |
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Итого, прямая у = х – 4 является наклонной асимптотой.
|
|
20 |
|
|
|
15 |
|
|
|
10 |
|
|
|
5 |
|
- 10 |
- 5 |
5 |
10 |
|
|
- 5 |
|
|
|
- 10 |
|
|
|
- 15 |
|
|
|
- 20 |
|
Пример: Методами дифференциального исчисления исследовать функцию y 3 1 x3 и построить ее график.
1. Областью определения данной функции являются все действительные числа ( - ; ).
2.Функция является функцией общего вида в смысле четности и нечетности.
3.Точки пересечения с координатными осями: c осью Оу: x = 0; y = 1;
сосью Ох: y = 0; x = 1;
4.Точки разрыва и асимптоты: Вертикальных асимптот нет.
Наклонные асимптоты: общее уравнение y = kx + b;
|
|
f (x) |
3 |
1 x3 |
|
|
1 x3 |
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
k |
lim |
|
|
lim |
|
|
|
|
lim 3 |
|
|
|
lim 3 |
|
|
|
1 |
1; |
|
|
||||||
x |
|
x |
x |
3 |
|
x |
3 |
|
|
|||||||||||||||||
|
x |
x |
x |
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(1 |
x3 x3 ) |
|
|||
b |
lim ( f (x) |
kx) |
lim (3 1 |
x3 x) lim |
|
|
|
|
|
|
|
0; |
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|||||||||||||||
|
x |
|
|
|
|
x |
|
|
|
x |
|
3 1 x3 |
|
x 3 1 x3 x 2 |
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Итого: у = -х – наклонная асимптота.
5. Возрастание и убывание функции, точки экстремума.
y |
1 |
(1 x3 ) 2 / 3 |
3x 2 . Видно, что у 0 при любом х 0, следовательно, функция |
|
3 |
||||
|
|
|
убывает на всей области определения и не имеет экстремумов. В точке х = 0 первая производная функции равна нулю, однако в этой точке убывание не сменяется на возрастание, следовательно, в точке х = 0 функция скорее всего имеет перегиб. Для нахождения точек перегиба, находим вторую производную функции.
38
y |
|
|
2x |
|
y = 0 при х =0 и y = при х = 1. |
|
|
|
|
||
|
|
|
|
||
|
x3 )5 |
||||
3 (1 |
|
|
Точки (0,1) и (1,0) являются точками перегиба, т.к. y(1-h) < 0; y(1+h) >0; y(-h) > 0; y(h) < 0 для любого h > 0.
6. Построим график функции.
2
1
- 2 |
- 1 |
1 |
2 |
- 1
- 2
Пример: Исследовать функцию |
y |
x3 |
4 |
и построить ее график. |
x 2 |
|
|||
|
|
|
|
1.Областью определения функции являются все значения х, кроме х = 0.
2.Функция является функцией общего вида в смысле четности и нечетности.
3. Точки пересечения с координатными осями: c осью Ох: y = 0; x = 3 4
|
с осью Оу: x = 0; y – не существует. |
4. Точка х = 0 является точкой разрыва lim y |
, следовательно, прямая х = 0 является |
x 0 |
|
вертикальной асимптотой. |
|
Наклонные асимптоты ищем в виде: y = kx + b. |
k lim |
f (x) |
lim |
x3 |
4 |
lim 1 |
4 |
1 |
||
x |
x |
3 |
x |
3 |
|||||
x |
x |
x |
|
||||||
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
b |
lim ( f (x) |
kx) |
lim |
x3 |
|
4 |
x |
lim |
4 |
|
0. |
|||
x |
2 |
|
x |
3 |
|
|||||||||
|
x |
|
|
|
x |
|
|
x |
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
Наклонная асимптота у = х. |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
5. Находим точки экстремума функции. |
|
|
|
|
||||||||||
y |
1 |
8 |
; |
y = 0 при х = 2, |
у = |
при х = 0. |
|
|||||||
x3 |
|
|||||||||||||
y |
> 0 при х |
(- , 0) – функция возрастает, |
|
|||||||||||
y < 0 при х |
(0, 2) – функция убывает, |
|
|
|
|
|||||||||
у > 0 при х |
(2, |
) – функция возрастает. |
|
Таким образом, точка (2, 3) является точкой минимума.
39
Для определения характера выпуклости/вогнутости функции находим вторую производную.
y |
24 |
> 0 при любом х |
0, следовательно, |
функция, |
вогнутая на всей области |
|
x 4 |
||||||
|
|
|
|
|
||
определения. |
|
|
|
|||
6. Построим график функции. |
|
|
|
|||
|
|
|
8 |
|
|
|
|
|
|
6 |
|
|
|
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
- 4 |
- 2 |
2 |
4 |
|
|
|
|
- 2 |
|
|
|
|
|
|
- 4 |
|
|
|
Пример: Исследовать функцию y x(x 1)3 и построить ее график. |
1. |
Областью определения данной функции является промежуток х (- , ). |
2. |
В смысле четности и нечетности функция является функцией общего вида. |
3. |
Точки пересечения с осями координат: с осью Оу: x = 0, y = 0; |
|
с осью Ох: y = 0, x = 0, x = 1. |
4. |
Асимптоты кривой. |
Вертикальных асимптот нет.
Попробуем найти наклонные асимптоты в виде y = kx + b.
k |
lim |
f (x) |
lim |
x(x 1) |
3 |
- наклонных асимптот не существует. |
||
|
|
|
||||||
x |
x |
|
||||||
|
x |
|
x |
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
||
5. |
Находим точки экстремума. |
|
||||||
y |
|
x(x3 3x 2 3x 1 |
|
x 4 3x3 3x 2 x |
4x3 9x 2 6x 1 |
Для нахождения критических точек следует решить уравнение 4х3 – 9х2 +6х –1 = 0. Для этого разложим данный многочлен третьей степени на множители.
Подбором можно определить, что одним из корней этого уравнения является число х = 1. Тогда:
4x3 – 9x2 + 6x – 1 |
|
x - 1 |
|||
|
|||||
4x3 – 4x2 |
|
|
|
4x2 – 5x + 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
- 5x2 |
+ 6x |
|||
|
- 5x2 |
+ 5x |
x - 1 x - 1 0
40