3,4 Зертханалық жұмыстар – Резиналы қоспаларды дайындау
Жұмыс мақсаты: Резиналық қоспалар жасаудағы рецептерден пркатикалық тәжірибе алу
Жұмыс барысы: 1Тәжірибе.Резиналық қоспалардың рецепттарын жасау
Резиналы қоспаның рецептің арнайы ретті сақтай отырып жасайды. Әдетте ондай ретті жазулар мысалға мынандай болады: 1) каучук, 2) регенерат, тиокол, полиизобутилен, 3) күшейткіш пен толтырғыш, 4) вулканизацияны тездеткіргіш, 5) вулканизацияны активтендіругі, 6) ескіруге қарсы тұрушы зат, 7) күшейткіш пен толтырғыш, 8)жұмсартқыштар, 9) арнайы ингредиенттер. Осы берілген рецептердің бірімен резиналы қоспаның (таблица 1) ингредиенттері есептелінеді. Жалпы тиелінген салмақты мына формуламен анықтайды:
МұндағыV – бір уақытта тиелген көлем , м3; ρ – резиналы қопа тығыздығы, кг/м3.
Резиналы қоспаның тығыздығы келесі формуламен есептеленеді :
Мұндағы miжәнеvi – сәйкесінше резиналы қоспаны әрбір ингридиентінің массасы мен көлемі.
Біруақытта валкаға еңгізілген көлем есептелінетін формула:
Мұндағы D – валканың жұмыс жазықтығының диаметр, м; L – валканың жұмыс жазықтығының ұзындығы, м; 0,0065 – эмпирикалық коэффициент. Араластырылатын ингредиенттер зертханада валда жүргізіледі, ондағы мүмкін болатын салмақ күші 2000 г. Үлгінің ингредиенттер бөлек есептелінуі, осы салмақтан шыққанда мына формуламен есептеледі
Мұндағы g –100 массалы каучук бөлігінің жеке ингредиенті құрамы, Σg – 100 массалы каучук бөлігінің құрамына кіретін барлық ингредиет құрамының массасы, i –ингредиент нөмері , n –қоспадағы ингредиент саны.
Материалдарды аралстыруға дайындау – порошоктәрізді және сұйық ингредиенттер. Өлшеу техникалық таразыда жүргізіледі.
2 тәжірибе. Резиналы қоспаларды дайындау.
Дайындайлып өңделген ингредиетненттерді араластыру арнайы зерханалыө валкаларда жүргізілуі керек. Зертханалыө валкалардың негізігі элементі болып (1сурет.) алдыңғы 1 және артқы 2 валкалар табылады, оларға арналып тұрған кезде редуктор 6 арқылы электроқозғалтқыш 7 мен өткізгіш 5 көмегімен фракциондық шестернаға 12 қоспа жіберіледі.
2 Сурет. Валкалар сызбасы
Алдын ала өңделген өнімнің подшибниктер 4 пен 8 ге түсуін шектелген арнайы сызбалар 3 арқылы жүзеге асырады. Валка аралық зазор 9 механизмі көмегімен тығыз қозғалмалы подшибник 8 арқылы алдыңғы валкамен 1 өткізіледі. Зертханалық валкаларда резиналық қоспа дайындау үшін араластыру регламентін білу қажет, ал ол регламент технологиялық карта көмегімен жүзеге асырылады. Ол картада келесілер көрсетіледі: 1) әрбір ингредиентті топтың еңгізу уақыты және жалпы цилкдың өту уақыты беріледі, 2) ингредиетті кіргізу реті мен мақсат мүддесі, 3) валдар температурасы, 4) валдар арасындағы минимальды зазор, 5) валкалар арасындағы фракциясы.
Өзін-өзі бақылауға арналған сұрақтар:
1. Резиналық қоспаға қандай ингредиенттер кіреді?
2. Ұнтақтәрізді ингредиенттер қандай өндеу түрлеріне түседі?
3. Резиналық қоспаларды дайындауда қандай технологиялық схемаларды білесіз?
5,6 Зертханалық жұмыстар –Полистиролды алу
Жұмыс мақсаты: Полимерлену әдісімен полистиролды алу
Жұмыс барысы: 1 тәжірибе . Полистиролдың деполимеризациясы(стиролды алу).
Пробиркаға ұсатылған (кусокты) полистирол салып газды шығармау үшән ауызын бекітеді, одан соң оны пробирка приемникты салқындатқыш суға салады. Пробирканы полимермен жылытады. Приемникта сарғылт айдауды жинайды. Алынған стиродың бір бөлігін бром сумен реакцияда тексереді. Реакция теңдеулерін жазу: а) стирол деполимеризациясы,б) стролды бромдау. Қалған стиролды 4 тәжірибеде қолданады.
2 тәжірибе.Стирол полимеризациясы.
Пробиркадағы 4 мл стиролға бірнеше тамшы бензолды перекис тамызады, пробирканы құм моншасына салып қайнағанша жылытады (20 минут). Осы уақыт кезінде сұйық қоюланады, ал салқындау кезіндеол қатаяды осы кезде пробирка сынып кетуі мүмкін.
Бензоил перекисін сутек асқын тотығымен ауыстыруға болады оны 1мл мономерге 2-3 тамшы етіп қосады. Қоспаны байқап араластыра отырып қыздыру қажет.
Алынған полимерді пробиркадан шығарып 2мл бензиолда жылы кезінде ерітеді. Қалған жарты бөлігін сағат шынысына төгеді, бензиол үшып кеткенде пленка қалады, ол шыныға тығыз болып жабысып қалады. Оған 1-2 минут су құйып тұрса ол жақсы алынады.
Қалған ерітіндінің полимер бөлігіне 1 мл спирт ерітіндісін қосады. Полимер тұнбаға түседі себебі ол спиртте ерімейді.
Стирол ролимеризациясының қатысында келесі реакцияларды жазу: а) бензоил асқын тотығы, б) сутек асқын тотығы.
Өзін-өзі бақылауға арналған сұрақтар:
Өндірісте полистиролды қандай тәсілмен алады?
Стирол қандай мономерлермен сополимерленеді? Мысал келтіріңіздер.
Стиролдың полимерленуі қандай зат қатысында жүреді?