4.18. Карьерде тау жынстарының жылжуы.

Проблеманың мәні.

Тау-кен өнімін ашық әдіспн өндірудің дамуы, карьерлердің көбеюіне, жұмыс қарқынының күшейіп, олардың терңдігін 300-500 метр және одан да үлкен көрсеткіштерге жеткізіп өсуіне ықпалын тигізеді, борттардың, карьерлердің қызмет ету мерзімі де ұзарады. Бұндай жағдайарда еңіс бұрышын анықтап, оларды тұрақтылықпен қамтамсыз ету маңызды шешімді қаже етеді.

Еңістер тұрақтылығының бұзылуы ашу көлемінің өсуін, қайтадан экскавациялау шығынданатын өндірістік шығындардың өсуіне, карьердегі жұмыс режимінің бұзылуына, көлік жабдықтарының авариясына әсер етіп, метариал шығындарына ұшыратады. Сондықтан карьер борттарының тұрақты еңісінің параметрлерін анықтап, борттар мен кемерлердің деформациясын бақылау жүктліп отыр. Сонымен карьер жыныстарын жылжуын анықтаудағы негізі сұрақ, бортта мен карьер кемерінің деформациясын, ашу жұмыстарының көлемін және оларды тоқтаусыз өндіру шарттарына салды.

Қолданылған әдебиеттер тізімі:

1. “Типовые технологические схемы ведения горных работ на угольныз разрезах” Москва “Недра” 1982 год

2. Ш.И. Ибраев “Тау-кен өндірісіндегі бұрғылау және арттыру жұмыстары” Алматы, 1967 жыл

3. Т. Қалибеков, М. Нурпейсова, Б. Жаркимбаев “Кенді ашық және су асты әдістерімен қазу кезіндегі маркшейдерлік жұмыстар” Алматы 1997 жыл

4. Т. Қалыбеков, А.Бегалинов, М.Н. Сандібеков “Ашық тау-кен жұмыстарының процесстері” Алматы 1997 жыл

5. В.С.Никитин, НЗ.Биткалов “Проветривание карьеров” Москва “Недра” 1975 год

6. Томаков П.И., Наумов И.К. Технология, механизация и организация открытых горных работ. - М.:Недра,1978 г.

7. Краткий справочник по открытым горным работам/Под ред.Мельникова Н.В. - М.:"Недра", 1972 г.

8. Типовые технологические схемы ведения горных работ на угольных разрезах. - М.:"Недра", 1982 г.-405 с.

9. Единые нормы выработки на экскавацию и транспортирование. - М.:

"Недра", 1985 г.

10. Ржевский В.В. Открытые горные работы. - Часть 1. Производственные процессы. - М.:"Недра", 1985 г.

11. Единые правила безопасности при разработке месторождений полезных ископаемых открытым способом. - М.:"Недра", 1972 г.

Қорытынды

Қазақстан териториясын перспективті алтын провинциясына жатқызуға болады. Оның шекарасында көптеген алтын кенорындары анықталған және олар қазіргі таңда өңделіп жатыр. Өкінішке орай, олардың салыстырмалы түрде тереңде жатуына байланысты, олардың зерттелуі айтарлықтай жеткіліксіз.

Солтүстік-Қазақстанда орналасқан Алтынтау кенорны Қазақстандағы маңызды, қоры бойынша ірі алтын кенорны болып табылады.

Бұл өндірістік практика жұмысында Алтынтау кенорнын 4 бөлім бойынша қарастырылды. Ол бөлімдер: 1) геологиялық бөлім; 2) тау-кен бөлімі; 3) геодезиялық бөлім; 4) маркшейдерлік бөлім. Бұл бөлімде кен орнының геологиялық сипаттамасы, жүргізілген геологобарлау жұмыстардың сипаттамасы, кен орнының қорлары және эксплуатациялық барлау тақырыптары бойынша сипатталды. Екінші бөлімде карьердің негізі параметрлері, кенішті ашу, қазу жүйесінің құрылымы, кен жыныстарын қазуға дайындау, қазу тиеу жұмыстары, кен жыныстарын тасымалдау, үйінділеу жұмыстары, бұзылған жерлерді рекультивациялау тақырыптары бойынша шолу жасалды. Үшінші бөлімде геодезиялық, төртінші бөлімде маркшейдерлік бөлім қарастырылды.

Бұл кенорнының жанынан келешекте екінші карьер ашылуы мүмкін.

76