- •I.Төтенше жағдайлардың түрлері мен сипаттамалары
- •II. Төтенше жағдайлардың алдын алу және олардан қорғану шаралары
- •III. Төтенше жағдайларды жою жұмыстары
- •IV. Аудан, және ауыл әкімдерінің төтенше жағдай саласы бойынша атқаратын міндеттері.
- •«Табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлар туралы» қр Заңы
- •(2006.10.01 Берілген өзгерістер мен толықтырулар)
- •VI.Төтенше жағдайлар салдарынан зақымданған тұрғын үйлерді қаржыландыруға қажет құжаттар тізімі
- •Нұсқаулық Эвакуациялық шараларын ұйымдастыру
- •Құтқару әліппесі экстремалдық жағдайлар кезіндегі іс-қимылдың қысқаша нұсқауы
- •Егер көшеде болсыңыз:
- •Егер автокөліктің ішінде болсаңыз:
- •Назар аударыңыздар! Радио үнемі қосулы тұрсын! Төтенше жағдайлар қызметінің дабылын тыңдаңыздар!
- •Орманда жүргенде есіңізде болсын:
- •Ескерту шаралары:
- •Қар көшкіні, опырылып құлау
- •Қар көшкінінің қауіпті белгілері:
- •Қар көшкіні болған жағдайда:
- •Әр адамның негізгі парызы
- •Көшкіннің болу белгілері
- •Көшкіннің жақындау қаупі және белгілері
- •Көшкін қаупі бар аймақтарда қауіпсіздік шараларын сақтау.
- •Дауыл, құйын
- •Абайлаңыз: су
- •Егер сіз қайықта болсаңыз:
- •Білулеріңіз тиіс:
- •Балаларды жүзуге үйретіңіз! Мұз үстіндегі қауіпсіздік шаралары мен өзін-өзі құтқару.
- •Мұз үстіндегі жол ерекшеліктері.
- •Мұз үстінде жүру ерекшеліктері:
- •Мұз үстінен жүру ережесі:
- •Егер аяғыңыздың астында мұз жарылсы:
- •Егер сіз көмек көрсететін болсаңыз:
- •Мұз үстінде қалып қойғанда не істеу керек:
- •Қалай жылыну керек
- •Қарттарға бірнеше кеңес:
- •Құрғақшылық
- •Найзағай
- •Найзағайға қалай дайындалу керек.
- •Алғашқы медициналық көмек.
- •Көп таралған зақымданулар және алғашқы көмек көрсету.
- •Қатты қан кету
- •Естен танып қалу
- •Жүректің қатты ауыруы
- •Улы шөптермен улану:
- •Жарақаттанушыны тасымалдау
- •Жарақаттанушыны тасымалдау түрлері
- •Көпшілік орындарда өрт болған жағдайдағы әдістер мен ұсыныстар
- •Көпшілік тобырынан қалай аман қалуға болады
- •Адам нанғысыз жағдайлардан қалай шығыуға болады (Джоуш Пайвелен мен Дейвид Боргенихттің «Аман қалудың ең нашар көрінісі» кітабынан)
- •Жұмылдыру дайындығы, азаматтық қорғаныс, авариялар мен дүлей апаттардың алдын алуды және жоюды ұйымдастыру департаментінің семинарға арналған тест сұрақтары
Орманда жүргенде есіңізде болсын:
Қоқыс пен оттықты тастамаңыз;
Отты таратпаңыз және қоқысты өртке қауіпті жерлерде жақпаңыз;
Абай болыңыз! Отты таза алаңда жағыңыз;
Дем алған жерден кетерде отқа су құйып немесе топырақпен жауып, толық өшіріп кетіңіз;
Орманда майланған немесе бензин сіңіп қалған маталарды қалдырмаңыз;
Бөтелкенің жәшігі мен сынған бөтелкелерді қалдырмаңыз. Күн сәулесі түсіп өртке айналуы мүмкін;
Жаңа басталған өртті сумен, ағаштың жапырақты бұтақтарымен және топырақ тастау арқылы өшіріңіз.
Ескерту шаралары:
Өрт қауіпсіздігін сақтау мақсатында алдын-ала жол салу шаралары жүргізіледі. Орманның ішінен ағашы кесіліп салынған жол жасау және тас төсеп орманда ені 5-10 м, ал қылқан жапырақты орманда 50 м-ге дейін. Елді-мекендерде су көздері мен тоғандар 30 куб метр 1 га алаңға есеппен жүргізіледі. Орманға жақын елді-мекендерде тоғандарды уақытылы тазалау, су толтырып қою 1м-ден жоғары орман ағаштарына 10 л су есебімен, құдықтар мен тоғандарды қайта - қайта жөндеу, тыныс алу органдарын респираторлар мен басқа да жабдықтармен қамтамасыз ету және құрғақшылық уақытта орманға баруды тоқтату (әсіресе көлікпен). Егер сіз орман алқабында немесе торфқа жақын жерде, өртке жақын жерде болсаңыз өз күшіңізбен өртті сөндіруге, әліңіз жетпесе, өрт болып жатқан қауіпті аймақтан шығу керектігін ескертіңіз. Жолға, алаңға, өзеннің жағасы мен судың айналасына, егістікке шығуын ұйымдастырыңыз. Қауіпті аймақтан тез өрт қимылының бағытына перпендикуляр шығыңыз. Егер мүмкін болмаған жағдайда суға кіріңіз немесе су киімді жамылыңыз. Өрт болған жерден шыққаннан кейін тұрған жері өрттің көлемі туралы мекен-жайдың әкімшілігі мен орман шаруашылығы, өрт сөндіру қызметіне хабарлау қажет. Өртті сөндіруді ұйымдастыру керек. Төменгі өртті су құйып, ылғалды топрақтармен, аяқпен тастап өшіру керек. Торфтағы өртті ыстық торфты аударып, су құю арқылы өшіру керек.
Қар көшкіні, опырылып құлау
Қар көшкіні – тау бөліктерінен қалың қардың опырылып құлауы.
Қазақстанда қар көшкіні – Шығыс Тянь-Шань, Алтай, Іле және Жоңғар Алатауы үстінде қардың көп жаууына және геоморфологиялық топырақ-ботаникалық жағдайымен байланысты. Қар көшкіні наурыз, сәуір айларында жиілейді және тауда қар көп жауғаннан пайда болады. 50% -дан жоғары қар көшкіні халыққа және шаруашылық объектілеріне қауіп-қатерін тигізеді. Қар көшкінінің қимылы 1 шаршы метр жерден бірнеше жүз тоннаға дейін жетеді.
Қар көшкіні маусымы: Қазақстанда қар көшкіні барлық таулы аудандарды қамтығын, бұл мөлшерден көп жауған қарға байланысты. қар көшкіні маусымы – сәуір, ал таулы аудандарда қазан-мамыр айларында болады.
Қар көшкінінің қауіпті белгілері:
Қыста қар қалың түсіп, жер бетін қар 20-30 см жапқанда;
Қыс мерзімінде бірнеше күн суытқанда немесе жылып кеткенде;
Қардың үстінен жаңбыр жауғанда;
Қатты жел тұрып, қар «карниздері» құрылғанда;
тау бөктеріндегі қардың биіктігі 30-60 см болғанда;
Қардың отыруы мен күп болып көтерілуі тау беттерінде домалақ қар іздерінің болуы;
Сейсмикалық ауытқушылық.
Қар көшкінінің екпіні ұрса!
Тауға шығарда қауіпті қар көшкіні болатын картамен танысып, мамандармен ақылдасу керек, бұқаралық ақпарат құралдарын үнемі тыңдап, таудағы жағдайларды тыңдап отыру керек;
Тауда қар жауғаннан кейін 2-3 күн тауға шықпай тұру керек, не қар көшкіні болып кетсін немесе қар отыруы керек. Қар көшкіні туралы хабарды естігеннен кейін тауға шықпау керек;
Бұл уақытта егер сіз тауда болсаңыз, бірден тік құздарға шықпаңыз, бұталар мен ағаштар жоқ жерге бармаңыз, тек қана жолдармен жүрілген жалғыз аяқ жолмен жүру керек;
Көктем айларының екінші жартысында әсіресе қар болғанда және тау баурайынан сырғанайды-ау деген уақытта сақ болған жөн;
Көзіңіз көріп тұрған жерге дейін қозғау керек, тұман болса қар көшкіні күшейеді деген сөз;
Қардың еруі мен жылымық кезде (наурыз айының соңы мен сәуір айында) таудың басына шығуға немесе ескертілген қар көшкіні болады-ау деген жерге бармау керек;
Қар көшкіні болғанда айқайламаңыз;
Қар «карниздеріне» шығуға болмайды. Аяқтың астында қар отырса, шықырлаған дыбыс шықса қайтыңыз;
Егер қар үйіліп жатса:
Қардың беріктілігін тексеру керек, сақтық үшін қардың шеткі ұшын басып көру керек.
Таудың басына, баурайына бақылаушы қою керек;
Киімдерді шешу, рюкзактың бауларын ағыту;
Тау баурайын ізбе-із кесіп өту
Тауға барып түнегенде екі жақтан қар көшкінін байқау керек. Қар көшкіні болады-ау деген жерлерге (тау бөктерінде қар қалың жатқан жерде) тоқтамау керек