2.2 Сәулет және қала құрылысы бөлімі қызметінің стратегиялық бағыттары мен мақсаттары.

Жоспардың мақсаты ауданның сәулеттік-қала құрылысы саласындағы мемлекеттік саясаттың басты бағыттарын өндіру болып табылады.

Елді мекендердегі аумақтарының салынуы, нәтижелі дамуы және аудан елді мекендерінің сәулеттік келбетін көркейту. Қала құрылысы регламенттерін, картографиялық, статистикалық және мәтіндік ақпараттарды қосатын мәліметтер жиынтығын жасау. Жарнамаларды орналастыру және тарату шарттарымен қамтамасыз ету.

Негізгі мақсаттар - елді мекендер аэрофототүсірілімдері, тұрғындар саны 500-ден жоғары елді мекендердің топографиялық карталарын жасау. Аудан орталықтарының бас жоспарларын әзірлеу. Тұрғындар саны 500-ден жоғары елді мекендердің бас жоспарларын әзірлеу. Негіздік деңгейдегі мемлекеттік қала құрылысы кадастрын жасап жүргізу. Елді мекендерді көркейту мен көгалдандыру концепциясын әзірлеу.

Көрсеткіштер: Сәулет және қала құрылысы саласындағы Қазақстан Республикасының қолданылып жүрген заңдарына сәйкес, аудан елді мекендерін дамыту, көркейту және көгалдандыру [15].

Кесте 5

Елді мекендерді дамуты және көркейту арқылы бақылау жасау.

Атауы	өлшем бірлігі.	Есепті кезең								Межелі кезең
		2009 (бағалау)			2010		2011		2012		2013		2014		2015
1.1. Мақсат. Құрылыс барысына сапалы және дер кезінде бақылауды қамтамасыз ету, құрылыс-монтаж жұмыстарына рұқсат құжатын және мемлекеттік лицензия беру.
Нысаналы индикаторлар:
Құрылыс-монтаж жұмыстарына рұқсат құжатын беру	өлшем бірлігі.	697			681		-		-		-		-		-
Мемлекеттік лицензия беру	өлшем бірлігі.	135			196		-		-		-		-		-
5-ші кестенің жалғасы
Міндеті. Сәулет-құрылыс бақылауы бойынша қызмет ұсыну.
100 мектеп-100 аурухана бағдарламасы, тұрғын-коммуналдық шаруашылық нысандары және ауыз сумен қамтамасыз ету бойынша құрылыс нысандарында құрылыс нормалары және ережелерінің орындалуына бақылауды күшейту:
тұрғын үй	мың.м2		3,4	15,2		11,7		9,3		9,3		9,3		9,5
ауыз сумен қамтамасыз ету	мың.м2		9	10		19		19		20		15		17
Білім	мың.м2		39	3		2,1		1,5		1,0		0,8		0,5
денсаулық сақтау	мың.м2		14	13		6		14		13		12		14
Ескерту: [15] әдебиет бойынша автор құрастырған.

Мемлекеттік органның стратегиялық бағыты, мақсаты және мемлекеттің стратегиялық мақсатына сәйкестігі. Стратегиялық бағыт: Құрылыс барысына сапалы және дер кезінде бақылауды қамтамасыз ету, құрылыс-монтаж жұмыстарына рұқсат құжатын және мемлекеттік лицензия беру. Мақсат: Құрылыс барысына сапалы және дер кезінде бақылауды қамтамасыз ету, құрылыс-монтаж жұмыстарына рұқсат құжатын және мемлекеттік лицензия беру.Мемлекеттік органның мемлекеттің стратегиялық мақсатын жүзеге асыруға бағытталған қызметі: Облыс әкімдігінің мемлекеттік сәулет-құрылыс бақылауы басқармасына жүктеген міндеттерді сапалы және уақтылы орындалуы. Мекеменің функциялары: сәулет, қала құрылысы және құрылыс саласында мемлекеттік саясатты жүргізу бойынша бағдарламаларды жүзеге асыру; мекеменің құзыретіне енетін мәселелер бойынша заңды және жеке тұлғалар мен ақпарат ағарту жұмыстарын ұйымдастыру; Қазақстан Республикасы аумағында қолданылатын мемлекет аралық нормативтерді, сондай-ақ мемлекеттік нормативтерді, қала құрылысы регламенттерін сақтай отырып ведомствалық аумақта ведомствалық бағыныстылығы және меншік нысанына қарамастан құрылыс және құрылыс өнімдерінің сапасына мемлекеттік сәулет-құрылыс бақылауын жүзеге асырады; жобалық кұжаттардың ішінара сапасын тексеруді жүзеге асыру; кұрастыру жұмыстарының сапасын қамтамасыз ету бойынша мердігердің (бас мердігердің) қадағалау кызметінің және жобалаушылардың авторлық қадағалау, тапсырыс берушілердің техникалық қадағалау әрекетін бақылау; құрылыс сапасын тексеру нәтижелерінің талдауын және қорыту жүргізуіне қоса, салынып жатқан (қайта құрылатын, кеңейтілетін, жаңартылатын, күрделі жөнделетін) нысандар мен кешендердің мониторингін жүргізу; құрылыс-құрастыру жұмыстарын жүргізуге белгіленген тәртіппен рұқсат беру және рәсімдеу, құрылыстағы мердігердің жұмыстарына мемлекеттік сатып алу бойынша конкурстық комиссиялардың, салынған нысандарды пайдалануға қабылдау бойынша жұмысшы, қабылдау және мемлекеттік қабылдау комиссияларының құрамында, сондай-ақ құрылысы салынып және қайта құрылып жатқан нысандардағы құлау және апат болу салдарын тексеру бойынша комиссиялар құрамына қатысу; өкілеттігі шегінде сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметіне мемлекеттік лицензиялар беру функциясын жүзеге асыру, мемлекеттік лицензияларды есепке алуды жүргізу мен тіркеу, лицензияттардың белгіленген біліктілік талаптарына сәйкестігін және олардың лицензиялық ережелерді сақтауын бақылауды жүзеге асыру [16].

Кесте 6

Басқарманың функционалдық мүмкіндіктерін дамыту.

Мемлекеттік органның стратегиялық бағыттары, мақсаттары және міндеттері	Мемлекеттік органның стратегиялық бағыттары мен мақсаттарын іске асыру бойынша шаралар	Іске асыру мерзімі
1-стратегиялық бағыт. Құрылыс барысына сапалы және дер кезінде бақылауды қамтамасыз ету, құрылыс-монтаж жұмыстарына рұқсат құжатын және мемлекеттік лицензия беру.
1.1-мақсат. Құрылыс барысына сапалы және дер кезінде бақылауды қамтамасыз ету, құрылыс-монтаж жұмыстарына рұқсат құжатын және мемлекеттік лицензия беру.
1.1.1-міндет. Құрылыс жұмыстары жүргізіліп жатқан объектілердің сапасына мониторинг жүргізу.	Құрылыс инспекторларының деңгейін арттыру, қызметкерлердің біліктілігін арттырып, ынталандыру	2011-2015 жылдары
	Ақпараттық жүйелерді жетілдіру.	2011 жыл
	Заманауи технологиялармен жабдықтау.	2011 жыл
Ескерту: [17] әдебиет бойынша ватор құрастырған.

Құрылыс саласында да басқа сала сияқты көптеген тәуекелдері болады. Ол тәуекелдерді басқару әр бір кәсіпорын үшін маңызды болып табылады.

Ұйымдық құрылым, жұмыскерлердің өкілеттігі және жауапкершіліктері қаралады және бөлімнің міндетін іске асыру мақсатында өзіндік ішкі қорларын (материалдық, техникалық, қаржылық) қандай деңгейде пайдалана білетіндігіне баса назар аударылады.

Сәулет және қала құрылысы бөлімінің ішінде лицензиялық негізде жобалық-сметалық құжаттамаларды әзірлеу үшін жобалық-сметалық бөлімшесі құрылған. Келешекте осы бағыттағы мүмкіншіліктерін кеңейту және лицензиялық қызмет түрлерін арттыру жоспарлануда. Алматы қаласы сәулет-құрылыс бақылау басқармасы келесідей көрсеткіштерді есептік кезең мен жоспарлық кезеңде бағдарлама көрсетіп отыр.

Тәуекелдерді басқару.

Мүмкін тәуекелдің атауы

Тәуекелдерді басқару жөніндегі шараларды қабылдамаған жағдайда мүмкінді салдар

Тәуекелдерді басқару жөніндегі іс-шаралар

Сыртқы тәуекелдер

Тұрғын-азаматтық тұрғыдағы ғимараттар мен имараттардың саны

Жеке тұрғын үйлердің сапасы

Өндірістік тұрғыдағы ғимараттар мен имараттардың сапасы

Ішкі тәуекелдер

Мерзімді немесе қосалқы бағыттағы ғимараттар

Құрылыс саласы мамандарының біліктілігін арттыру

Сапаға қол жеткізу мақсатында атқарылатын іс-шаралар

Сурет 1. Ескерту: [17] әдебиет бойынша автор құрастырған. Тәуекелдерді басқару.

2010-2012 жылдарға арналған стратегиялық жоспарын орындау үшін сәулет және қала құрылысы бөлімімен келесі функционалдық өзгерістер өткізіледі.

Кесте 7

Елді мекендерді көркейту бойынша жүргізілген бағдарламалар.

	Көрсеткіш атауы	Өлшем бірлік	Есепті кезең				Жоспарлық кезең
			2008ж.	2009ж.	2010ж.	2011ж.		2012ж.	2013ж	2014ж
	Елді мекендердің топографиялық карталарын жасау	бірлік	1	1	-	100		102	105	107
	Бас жоспарлар әзірлеу	бірлік	1	1	-	1		2	3	3
	Көркейту және көгалдандыру концепциясын әзірлеу	бірлік	-	1	-	1		1	1	1
Сапа көрсеткіштері	-	-	-	-	-	-		-
Нәтиже көрсеткіштері	-	-	-	-	-	-		-
Бағдарламаны орындау шығындары		млн. теңге	2,0	2,150	-	5,0		6,8	10	10
Ескерту: [17] әдебиет бойынша автор құрастырған.

Бағдарламалар ағымдағы бюджеттік бағдарламалар және бюджеттік даму бағдарламалары бойынша бөлініп, жоспарлық кезең бойынша жүзеге асырылып жатыр.

Кесте 8

Бюджеттік шығындардың жиынтығы (млн.теңге).

	Есептік кезең
	2008ж.	2009ж.	2010ж.	2011ж.	2012ж.
1. Қолданыстағы бағдарламалар, олардың ішінде:			5187	8084	8366
Ағымдағы бюджеттік бағдарламалар	2,9	4,3	5187	5588	5695
Бюджеттік даму бағдарламалары	2,0	2,15	-	2496	2671
2. Әзірленуге ұсынылатын бағдарламалар, олардың ішінде:
Ағымдағы бюджеттік бағдарламалар	-	-		-	-
8-ші кестенің жалғасы
Бюджеттік даму бағдарламалары	-	-	-	5000	6829
Ескерту: [18] әдебиет бойынша автор құрастырған.

Көрсеткіштер бойынша бағдарламаны орындау шығындары млн теңгемен есептелінеді. Жүзеге асырылған бағдарламалар оның ішінде ағымдағы бюджеттік бағдарламалар 2008 жыл мен 2009 жыл аралығында 7,2 млн.теңгені, ал бюджеттік даму бағдарламалары 4,15 млн.теңгені құрады.

Сурет 2. Жүзеге асырылып жатқан бағдарламалар [18].

Әзірленуге ұсынылатын бағдарламалар, олардың ішінде ағымдағы бюджеттік бағдарламалар мен бюджеттік даму бағдарламалары 2011 жыл мен 2012 жыл аралығында 11829 млн теңгені құрады. Ал жоспарлық кезеңде ағымдағы бюджеттік бағдарламалар мен бюджеттік даму бағдарламалары 16450 млн.теңгені құрап отыр.

Кесте 9

Тұрғын үй шаруашылығы саласында қолданылатын өнімдердің тауар айналымы.

Көрсеткіш	Мәні, млн. теңге	Үлесі, %
Тұрғын үй-коммуналдық шарушылығы саласында қолданылатын өнімдердің тауар айналымы, оның ішінде:	280 548,8
Экспорт	62 456	22,3 %
импорт, оның ішінде	218 092,8	77,7 %
Ресейден	76 878,5	35,2 %
Қытайдан	31 861	14,6 %
Ескерту: [19] әдебиет бойынша автор құрастырған.

Сондай-ақ коммуналдық сектор саласы үшін тауарлардың, жұмыстардың, қызметтердің жекелеген түрлерінің өндірісінде қазақстандық қамтудың үлесін арттыру бойынша әлеуеттің бар екенін атап өткен жөн. Оны төмендегі диаграмма арқылы көруге болады.

Сурет 3. Тұрғын үй шаруашылығы саласында қолданылатын өнімдердің тауар айналымы [19].

Тұрғын үй-коммуналдық шаруашылығы саласында қолданылатын өнімдердің тауар айналымы 280548,8 млн.теңгені көрсетіп отыр. Оның ішінде экспортқа 62456 млн.теңге, ал үлесі 22,3 пайызды, ал импорт 218092,8 млн.теңге ол 77,7 пайызды құрайды.

Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігі Кедендік бақылау комитетінің 2009 жылғы деректері және сыртқы сауда көрсеткіштері бойынша отандық тауарлар өндірісінің жай-күйін талдау ішкі нарықта тауарлардың бәсекеге қабілетінің жоғары емес екенін көрсетеді.

Елді мекендер дамуының бас жоспарларын іске асыру үшін нақты жоспарлау жобаларын әзірлеу қажет. Нақты-қала немесе ауылдық елді мекеннің жеке бөліктеріне және функционалдық аймақтарына, қажет болған жағдайда-тұрғындар саны 50 мың адамға дейінгіелді мекеннің барлыық аумағына әзірленетін қала құрылыстық құжаттама. Қазіргі уақытта бас жоспарларды іске асыру нақты жоспарлау жобалары әзірлеусіз іске асырылады.

Алматы қаласының сәулет-құрылыс басқармасының бюджеттік бағдарламалары жергілікті деңгейде мемлекеттік сәулет-құрылыс бақылауы саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыру жөніндегі қызметтері айқын көрсетілген.

Кесте 10

Бюджеттік бағдарламалар.

Бюджеттік бағдарламаның әкімшісі	Алматы қаласы мемлекеттік сәулет-құрылыс бақылауы басқармасы мемлекеттік мекемесі
Бюджеттік бағдарлама	Жергілікті денгейде мемлекеттік сәулет-құрылыс бақылауы саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыру жөніндегі қызметтер Мемлекеттік органдардың күрделі шығындары
Сипаттама	Айлық жалақысы, қосымша ақшалай және компенсациялық төлем ақылары, әлеуметтік аударымдары, автотранспорттардың сақтандырылуы, байланыс қызметінің төлемдері, кеңсе тауарларын алуға, жанар-жағар майларына, баспасөз басылымдарына жазылуға, жиһаз алуға, қосалқы бөлшектерді толықтыруға, қызметкерлердің негізгі керекті айлық жалақыларына, іс-сапарына, банк қызметі төлеміне, техникаларды техникалық байқаудан өткізуге, іс сапарына, қоршаған ортаның ласталуына байланысты салық төлемдеріне және материалдық емес активтерді алуға. Қызметкерлердің біліктігін көтеру және қайта даярлау төлемдері. Активтер, қызметтік автокөлік сатып алуға, жиһаздар және мемлекеттік мекеменің қызметкерлерінің бөлмелерін керекті жабдықтармен жабдықтауға және т.б. 15 мемлекеттік қызметкерді ұстау.
Бюджеттік бағдарламаның түрлері	Мазмұнына байланысты	мемлекеттік функцияларды, өкілеттіктерді жүзеге асыру және олардан туындайтын мемлекеттік қызметтерді көрсету
	Жүзеге асыруына байланысты	Жеке
	Ағымдағы/дамуы	Ағымдағы
Стратегиялық бағыт	Қала әкімдігінің мемлекеттік сәулет-құрылыс бақылауы басқармасына жүктеген міндеттерді сапалы және уақтылы орындалуы
Мақсаты	Мемлекеттік сәулет-құрылыс бақылауы басқармасына жүктелген міндеттердің барынша тиімді орындалуы үшін оның қызметін қамтамасыз ету; облыстық аумақта сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметін жүзеге асыруда азаматтар мен қоғамның қолайлы, экологиялық қауіпсіз ортада өмір сүру және тіршілік әрекетіне заңды құқықтарын бұзу әрекетінің алдын-алу, сондай-ақ құрылыс және жобалау өнімдері тұтынушыларының мүдделері мен құқықтарын мемлекеттік қорғау, құрылыстың қауіпсіздігін және бекемдігін, соғылған нысандардың пайдалану кезінде тұрақтылығын қамтамасыз ету, оның ішінде: сәйкес лицензиясы жоқ тұлғалардың сәулет, қала құрылысы және кұрылыс саласында лицензияланатын қызмет түрлерін жүзеге асыруына жол бермеу; жобалаудың тиісті сапасына қол жеткізу; жобалау (жобалау-сметалық) құжаттарында бекітілген жобалау шешімдерінен, құрылыс көлемінен қолданылатын құрылыс материалдарынан (бұйымдар), инженерлік және технологиялық жабдықтардан ауытқуларға жол бермеу; мемлекеттік нормативтерімен анықталған құрылыстың технологиялық процессінен ауытқуды, стандарттарға және техникалык талаптарға сай келмейтін құрылыс материалдарын (бұйымдар) қолданылуына жол бермеу; тапсырыс беруші және мердігермен жүзеге асырылатын атқарушы техникалық құжаттардың тиісті жүргізілуін бақылау жолымен қамтамасыз етуді.
Міндеті	Мекеме қызметінің мәні және тапсырмалары: мемлекеттік органның аппаратын ұстау және материалдық -техникалық жабдықтау ; сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі саласында ведомствалық аумақты мемлекеттік саясатты жүргізу; жергілікті сәулет және қала құрылысты жүзеге асыру.
Ескерту: [20] әдебиет бойынша автор құрастырған.

Алматы қаласы сәулет-құрылыс басқармасында өз алдына салынып жатқан объектер де бар. Өз алдына салынып жатқан объектер [20].

Кесте 11

Салынып жатқан объектілердің аяқталу мерзімдері.

№	Салушының аты	Тұрғын үй кешенінің аты	Саны (бірлік)	Жалпы тұратын аудан	Жалпы пәтер саны	Үлесшінің сатып алған пәтерлер саны	Дайындық дәрежесі	Құрылыстың аяқталу уақыты
1	2	3	4	5	6	7	8	9
	Барлығы:	10 тұрғын үй кешені	29	180433	1604	1216
1	«Бейбарыспродактс» ЖШС	«Төле би тау»тк	4	33756	400	400	68%	2011 жыл, қазан
2	«Верный KZ» ЖШС, жасау		1	4062	45	45	85%	2010 ж, желтоқсан
3	«Глобалстройиндрустия» ЖШС		8	59752	429	203	62%	2011 ж, қаңтар
4	«Отырар» ЖШС		8	37073	376	376	85%	2010 жыл қараша
5	«КДК» ЖШС		4	17607	116	56	41%	211 ж, қазан
6	«Тенгизстрой»		2	15643	166	85	75%	2011 ж, желтоқсан
7	«Элитстрой» ЖШС		2	12540	72	55	36%	2011 жыл тамыз
Ескерту: [14] әдебиет бойынша автор құрастырған.

Мемлекеттік сәулет-құрылыс бақылауы басқармасына жүктелген міндеттердің барынша тиімді орындалуы үшін оның қызметін қамтамасыз ету; облыстық аумақта сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметін жүзеге асыру қажет.