- •6.Першабытнае грамадства на тэрыторыі Беларусі
- •7. Рассяленне славян на тэрыторыі Бел. Дрыгавічы.Радзімічы.Крывічы.Паходжанне бел.
- •8.Разлажэнне першаб-га ладу и зарадж-не феад адносин (6-8 ст.).
- •9.Станауленне феадальнай эк-ки на тэр-рыи б. У 9-12ст.
- •11.Полацкае княства ў раннім сярэднявеччы
- •§ 2. Полацкае і Тураўскае княствы – першыя раннефеадальныя дзяржавы-манархіі на тэрыторыі Беларусі
- •Тураўскае княства ўтварылася ў іх–х стст.
- •11.Тураўскае княства ў раннім сярэднявеччы
- •14.Сац.-эк. І паліт. Перадумовы стварэння вкл
- •14.Утварэнне вкл. Роля беларускіх зямель у станаўленні беларуска-літоўскай дзяржаўнасці.
- •15.Грамадска-паліт. Лад вкл
- •15.Унутрыпалітычная барацьба ў вкЛу другой палове хіі-першай палове хiv. Палітычны крызіс1241
- •16.Крэўская унія. Палітычная барацьба ў вкл.
- •Знешняя палітыка вкл у XIII-першай палове XVI ст.
- •19.Кансалідацыя бел. Народнасці
- •19. Культура беларусі другой пловы XII-першай палове XVI. Фарміраванне беларускай народнасці.
- •20.Увядзенне хрысціянства на беларускіх землях, яго ўплыў на жыццё феадальнага грамадства.
- •20.Культура Беларускіх зямель у IX-XII ст. Дзейнасць беларуских асветникащ.
- •21.Рэлігійнае жыццё вкл у 14-16ст.
- •22.Асаблівасці дзяржаўнага і саслоўнага ладу Вялікага княства Літоўскага. Статуты вкл.
- •22.Этапы запрыгоньвання сялян. Сутнасць прыгоннага права.
- •23.Сацыяльна-эканамічнае становішча беларускіх зямель у другой палове XVI-XVIII ст.
- •23.Аграрная рэформа Сігезмунда-Аўгуста і станаўленне фальварачна-паншчыннай гаспадаркі.
- •23.Станаул фальв-паншч гас 16-17ст. Рэф Сигизм2 Аугуста и яе сутнасць.
- •24.Развиц. Гарад. Бел. У XIII – пач. XVIII ст. Магдэбургскае права.
- •24.Бел гарады 13-17ст. Сац и нац склад нас-цтва. Магд. Права.
- •25. Асаблівасці эканамічнага развіцця беларускіх зямель
- •26. Знешняя палітыка рп. Войны.
- •27.Падзелы рп. Змены ў становішчы Бел. Пасля далучэння да Расіі
- •27.Тры падзелы рп: прычыны, плітычныя і эканамічныя фактары.
- •27.Далучэнне Беларускіх зямеь да Расійскай імперыі. Палітыка царызму на Беларусі.
- •27.Сацыяльна-эканам. Развіццё Бел. У канцы XVIII – пер. Пал. XiXстст.
- •28.Беларусь у вайне 1812 г.
- •29.Першая сусв. Вайна. Падзеі на Бел. З 1914 па люты 1917гг.
- •29.Беларусь у гады і Сусветнай Вайны і Лютаўскай рэвалюцыі.
- •31.Праявы крыз феад-зму 18-19ст. Памешч и с/г б.
- •31.Адмена прыгоннага права на Беларусі
- •31.Крызіс феадалізму і яго ўплыў на стан бел. Зямель
- •31. Адмена прыгоннага права і асаблівасці сялянскай рэформы на беларусі.
- •32.Перш бел-ия фабрыки и заводы. Пачатак прамысл-га перавароту.
- •32.Развицце рамяства и гандлю у XIII – XVI ст.
- •32.Развиц. Капитализму у прамысл. Будауництва чыгунак. Фармирав. Пралетарыяту.
- •36.Грамадска-паліт. Рух супраць царызма на Бел. Ў пач. ХіХст. Паўстанне 1831г.
- •36. Паўстане 1863-1864 гг: прычыны, сілы, вынікі. К. Каліноўскі.
- •36.Паўстанне 1863-64гг. І яго сац.-паліт. Вынікі. Паліт. Пераарыентацыя на Расію: народнікі і марксісты
- •37. Грамадска-палітычнае сатановішча Беларусі ў канцы XIX – пачатку XX ст. Фарміраванне палітычных партый.
- •37.Працэсы дэмакратызацыи у бсср. Фармираванне шматпартыйнасци.
- •38.Рэвалюцыя 1905-1907 гг.
- •40.Беларускі нац. Рух (іі-я палова хіх-1914 г.) Дзейнасць Бел. Сац. Грамады.
- •41.Фарміраванне бел. Нацыі
- •42.Рэфармацыя і контррэфармацыя на беларусі. Грамадска-палітычная і філасоўская думка.
- •42. Берасцейская царкоўная унія: яе прычыны, значэнні і вынікі.
- •45.Беларускае нацыянальна-культурнае адраджэнне
- •47.Кастрьгчніцкая рэвалюцыя на Беларусі. Устанаўленне савецкай улады
- •48. Беларусь в годы советско-польской войны 1919 – 1920 .
- •48.Савецка-польская вайна 1919-1920гг. І яе вынікі
- •49.Стварэнне бнр
- •49.Бел. Пасля ўсталявання ўлады бальшавікоў. І Усебел. З’езд
- •49.Абвяшчэнне бнр.
- •52.Паліт. Рэпрэсіі 30-х гг. ХХст.
- •53. Бсср на шляху нэпа (20-я гг хх ст).
- •Укрупненне тэр-рыі Бел.
- •54. Асаблівасці і вынікі палітыкі сацыялістычнай індустрыялізацыі на Беларусі.
- •54.Iндустрыялịзацыя у бсср, шляхị правядзення ị вынịкị.
- •54.Правядз фарсир-ай индустр-цыи, яе асабл-сци и выники.
- •55. Калектывізацыя сельскай гаспадаркі на Беларусі.
- •55. Аднауленне с/г у др. Палове 40-х гг. Прымусовая калект-цыя у б-си.
- •58.Грамадска-паліт. Жыццё беларусаў (1945-1985гг.)
- •57.Асноўныя напрамкі сац-эк і пал развіцця б у 50-60 гг.
- •58.Развиццё прамысл, трансп и сувязи б 70-80гг.
- •58. Асаблівасці сац-эк і пал развіцця б ў70-сяр 80-х ггХх ст.
- •59.Нарастанне крызисных зъяу у ссср и бсср. Курс на перабудову.
- •59.Палітыка перабудовы ў ссср і яе вынікі. Абвяшчэнне сувірынітэта Беларусі.
- •60.Культурнае жыццё бсср у 20-30-я гг хх ст. Палітыка беларусізацыі
- •60.Палітыка беларусізацыі ў бсср. Яе вынікі.
- •61. Развіцце адукацыі, навукі, культуры ў 20-30-я гг. Хх ст.
- •62.Пасляваеннае аднаўленне Бел. І перараджэнне таталітарызму (1945-55гг.)
- •64.Зах. Бел. Пад уладай Польшчы. Бел. Эміграцыя
- •65.Заходняя Бел пад уладай Польшчы. Уз'яднанне беларускịх зямель.
- •68.Далучэнне Зах. Бел. Да бсср
- •69.Пачатак вав. Акупацыйны рэжым на Бел.
- •68. Уз’яднанне Зах Бел з бссРу 20-я – 30-я гг. Першыя пераутварэнні.
- •69.Пачатковы перыяд вялікай айчыннай вайны на тэррыторыі Беларусі.
- •69.Абвастрэнне супярэчнасцяў паміж вядучымі краінамі свету і пачатак другой сусв. Вайны
- •73.Партызанскі рух і падполле на Бел.
- •75.Рб у сусветнай супольнасцị. Знешняя палịтыка.
- •75. Беларусь на міжнароднай арэне ў 40-80-ыя гг. Прадстаўніцтва бсср у аан.
- •76.Распад ссср і ўтварэнне снг. Грамадска-палітычнае жыццё незалежнай Беларусі (1991-1996 гг.).
- •76.Абвастрэнне эканамічнага і палітычнага крызіса ў ссср у іі пал. 80-х гг., асаблівасці яго праяўлення на Беларусі.
- •76.Распад ссср і стварэнн рб
- •77.Стварэнне прэзідэнцкай с-мы паліт. Улады
- •80.Рб ў сусв. Суполцы на пач.90-х гг. ХХст. Стварэнне саюза Бел. І Расіі
62.Пасляваеннае аднаўленне Бел. І перараджэнне таталітарызму (1945-55гг.)
У пасляваенныя гады захоўвалася паліт. с-ма, якая бы-ла замацавана ў Канстытуцыі БССР 1937г. Дэмакр. Свабоды існавалі толькі на словах. Працягваў існа-ваць сталінскі таталітарны паліт. рэжым. Для яго хар-ны поўны (таталітарны)кантроль дзяржавы над жыц-цём грамадзян, адзіная камуністычная ідэалогія, адна-партыйная паліт. с-ма. Па-ранейшаму працягваліся рэ-прэсіі. За гады вайны партыйная арганізацыя рэспуб-лікі панесла вялікія страты. Пасля вызвалення Бел. ад фашыстаў жыццё партыйнай арганізацыі пачало хутка аднаўляцца. Ва ўмовах адсутнасці шматпартыйнасці Кам. Партыя фактычна была не столькі паліт., колькі дзярж. арганізацыяй, якая ажыццяўляла ф-цыі закана-даўчай і выканаўчай улады праз выбары св. прадстаў-нікоў у Саветы. У першыя гады пасля вызвалення ад-былося аднаўленне работы Саветаў. У 1947г. былі праведзены першыя ў пасляваенныя гады выбары ў Вярх. Савет БССР, а ў 1948г. – у мясцовыя Саветы рэ-спублікі. Выбары з’явіліся доказам поўнай паслухмя-насці мас, іх поўнай згоды з безуладнцым становіш-чам. Культ. жыццё бел. народа праходзіла ў скла-даных умовах. За гады вайны мат.-тэхнічная база аду-кацыі, навукі і к-ры была амаль поўнасцю знашчана. Не хапала настаўнікаў. Трэбы быо рамантаваць і буда-ваць занава будынкі школ у горадзе і на сяле, наладж-ваць выпуск падручнікаў і шк. Абсталявання. Няглле-дзячы на складвнасці, вучоба не адкладвалася ні на адзін дзень. А заняткі праводзілі і ў зямлянкахз, і на адкрытых пляцоўках, часцей без падручнікаў і пісьмо-вых прылад. Ужо да 1950г. колькасць школ у рэспуб-ліцы перавысіла даваенную. Моцны адбітак на культ. жыццё рэспублікі мела дзярж. ідэалогія, якая вызнача-лася Кам. Партыяй. Лічылася, што насельніцтва, якое пражывала на часова акупіраванай тэр-рыі недастат-кова надзейнае, і таму ЦК партыі ў 1946г. патрабаваў узмацніць барацьбу за ідэалагічную чысціню, забяспе-чыць прынцып партыйнасці, г.зн. строгае выкананне партыйных указанняў у галіне навукі і адукацыі, літ-ры і мастацтва. Укаранялася класавая нецярпімасць і падазронасць, культ Сталіна як вялікага правадыра са-вецкага народа. Адбыліся новыя арышты сярод інтэлі-генцыі па паліт. матывах. Рэпрэсіі зведалі пісьменнікі Грахоўскі, Звонак, Пруднікаў. Тройчы падвяргаўся арыштам і высылцы вядомы вучоны-гісторык Улаш-чык. У бел. літ-ры і к-ры гэтых гадоў гал. тэмай была вайна. З’явіўся першы бел. партызанскі раман “Глы-бокая плынь” Шамякіна, закончыў раман “Млечны шлях” Чорны, былі напісаны раманы “Мінскі напра-мак” Мележам і “Векапомныя дні” Лыньковым. У тэа-тральным мастацтве з’явіліся п’есы “Заложнікі” Куча-ра, “Канстанцін Заслонаў” Маўзона. Развівалася выяў-ленчае мастацтва, аб чым сведчаць карціны Зайцава “Абарона Брэсцкай крэпасці ў 1941г.”, Волкава “Мінск 3 ліпеня 1944г.” і інш.
64.Зах. Бел. Пад уладай Польшчы. Бел. Эміграцыя
У 1921г. на Рыжскіх мірных перамовах Польшчы пры дапамозе Антанты ўдалося далучыць да св. дзяржавы зах. частку Бел. (Гродзенскую, усх. паветы Віленскай і зах. Мінскай губерняў). Тэр-рыя Зах. Бел. складала 112955км2. Яна была падзелена на 4 ваяводствы: Па-лескае, Віленскае, Навагрудскае і Беластоцкае. У Зах. Бел. пражывала 4,6 млн чал-к, з іх 85% у вёсцы і 15% у горадзе. Пры гэтым беларусы складалі 65%, палякі – 15, яўрэі – 11, украінцы – 4, літоўцы – 2,5, рускія – 2%. Кіруючыя колы Польшчы разглядалі Зах. Бел. то-лькі як крыніцу таннай сыравіны, раб. Сілы і рынак збыту для польскай прамысловасці. Акрамя гэтага ў планах Польшчы ей прызначалася роля ваеннаяга пла-цдарма ў выпадку вайны з СССР. Прамысловасць Зах. Бел. пасля войн аднаўлялася павольна, новыя фабрыкі і заводы не будаваліся. Большасць прамысловых прад-прыемстваў – дробныя фабрыкі і заводы – займаліся пераапрацоўкай прадуктаў с/г і некаторых відаў мяс-цовай сыравіны. Пераважалі харчовыя і дрэваапрацоў-чыя галіны прамысловасці. У выніку пастаяннага ска-рачэння прамысловай вытворчасці, закрыцця фабрык і заводаў у Зах. Бел. зніжаўся жыццёвы ўзровень рабо-чых, з’яўл. вялікая армія беспарцоўных. Па-драпежні-цку знішчаліся прыродныя багацці Зах. Бел. Напр., з 1921 да 1936г. плошча лясоў тут зменшылася больш як на 400тыс. га. Асабліва моцна знішчалася Белавеж-ская пушча. Больш 80% насельніцтва Зах. Бел. займа-лася с/г. У 1921-31гг. польскія ўлады правялі перапіс насельніцтва краіны для вызначэння яго нац. складу. Згодна з гэтым перапісам, у Зах. Бел. пераважалі паля-кі. На самай справе ў 1931г. у Зах. Бел. было больш за 77% беларусаў, палякаў – каля 10%. Робячы махінацыі ў час перапісу насельніцтва, польскія ўлады імкнуліся паказаць св. правы на захопленыя землі, выкараніць у свядомасці бел. народа пачуццё нац. годнасці. Асаблі-ва жорсткія захады рабілі польскія ўлады па ліквіда-цыі бел. мовы. Тых, хто чытаў і пісаў на бел., а не на польскай мове, пазбаўлялі выбарчага права. Польскія ўлады ўпарта праводзілі палітыку выкаранення бел. к-ры. Жорстка праследавалася бел. прэса, закрываліся выдавецтвы, клубы, бібліятэкі, праваслаўныя цэрквы і г.д. Дзеячаў бел. к-ры зневажалі, іх арыштоўвалі і кі-далі ў турмы. Тэрор, масавыя арышты, здзекі і ката-ванні былі звычайнай з’явай у Зах. Бел. Яны з’яўл. асн. сродкам зацвярджэння ўлады і метадам праўлен-ня полькіх кіруючых колаў. Усё гэты выклікала ў на-родзе нянавісць да акупантаў, уздымала яго на бараць-бу за сац. і нац. вызваленне.
64-65.Заходняя Б у складзе Польшчы (1921-1939 гг.). Беларускі нацыянальна вызваленчы рух.
У выніку савецка-польскай вайны 1919–1920 гг., паводле Рыжскага мірнага дагавора ад 18 сакавіка 1921 г., вялікая частка тэрыторыі Беларусі з насельніцтвам перайшло ва ўладанне польскай дзяржавы.
Заходняя Беларусь і яе насельніцтва апынуліся ў вельмі цяжкім становішчы.
На заводах і фабрыках працоўны дзень працягваўся 10–11 гадзін. У сярэднім на аднаго працуючага прыходзілася два беспрацоўныя. Людзі згаджаліся на любую работу і любую аплату.
Вельмі цяжка жылося ў вёсцы.
Аграрныя пераўтварэнні вялі да ўзрастання дыферэнцыяцыі сялян, колькасць бедных жыхароў вёскі пачала няўхільна павялічвацца.
Сяляне павінны былі пастаянна выконваць павіннасці.
У пошуках заробкаў, даведзеныя голадам і ўціскам да адчаю, сяляне шукалі выйсця ў эміграцыі.
Вядучую ролю ў паланізацыі беларускага насельніцтва адыгрывала каталіцкая царква.
У Заходняй Беларусі панаваў жорсткі палітычны рэжым і паліцэйскі тэрор.
Такім чынам, сацыяльнае, нацыянальнае і палітычнае становішча працоўных мас на тэрыторыі Заходняй Беларусі штурхала іх на актыўныя антыўрадавыя дзеянні.
У пачатку і сярэдзіне 20-х гадоў сацыяльная і нацыянальная барацьба характарызавалася не толькі эканамічнымі забастоўкамі і антыўрадавымі дэманстрацыямі, але і праявамі ўзброеных выступленняў у форме партызанскага руху.
Ва ўзмацненні сацыяльнага і нацыянальна-вызваленчага руху значную ролю адыгралі партыі і арганізацыі камуністычнага і нацыянальна-дэмакратычнага напрамку.
Выдаваліся газеты, якія па прычыне праследавання ўладамі часта закрываліся.
У студзені 1927 г. улады пачалі ліквідацыю гурткоў і камітэтаў БСРГ. Па ўсім краі прайшлі масавыя арышты яе актывістаў.
Польскія ўлады чынілі розныя перашкоды для стварэння сеткі гурткоў на месцах, а таксама ажыццяўлялі жорсткі ўціск на перыядычныя выданні.
Важную ролю ў грамадска-палітычным жыцці Заходняй Беларусі адыграла культурна-асветная арганізацыя – Таварыства беларускай школы (ТБШ).
За перыяд свайго існавання (да 1937 г.) ТБШ заваявала вялікую любоў насельніцтва Заходняй Беларусі.
Заслуга ТБШ была не толькі ў асветніцкай ролі, але і ў тым, што яна падрыхтавала і выхавала ў вельмі цяжкіх умовах нацыянальнага прыгнёту значную колькасць беларускай творчай інтэлігенцыі.
У канцы 20 – пачатку 30-х гадоў адбыліся значныя палітычныя і эканамічныя змены на тэрыторыі Заходняй Беларусі.