- •1. Маркшейдерлік іс пәні. Курстың мақсаты мен мазмұны.
- •2.Куртың басқа пәндермен байланысы.
- •3. Маркшейдерлік істің дамуының қысқаша тарихи мәліметі.
- •8. Жер астындағы теодолиттік түсіріс туралы жалпы мәлімет.
- •10.Жер астындағы түсіріс жүйесі.
- •11. Тірек және түсіру жүйелерінің пункттерін орнату, бекіту.
- •12. Жер астындағы теодолиттік түсірісте пайдаланылатын құрал-саймандар және аспаптар, оларға қойылатын талаптар және ерекшеліктері.
- •13.Теолодиттер, олардың құрылысы.
- •14.Теодолиттерді, белгілерді (сигнал) центрлеу
- •17. Жер астындағы теодолиттік түсірістің қабырғаларының ұзындығын өлшеу.
- •21. Маркшейдерлік жұмыстарды орындаудағы қауіпсіздік ережелері..
- •26. Жер астындағы түсірістерді бағдарлау үшін тік оқпанға түсірілген тіктеуіштерге “дәнекер үшбұрыш” тәсілімен жалғасу.
- •31. Жер астындағы түсірулердің ерекшеліктеріне байланысты, қауіпсіздік шараларына келесі талаптар жатады:
- •32. Жер астындағы түсірулерді екі оқпан арқылы бағдарлау-байланыстыру түсірулері келесі ретпен орындалады:
- •35. Жер астындағы дайындау қазбаларындағы түсірістерді бір көлбеу жіптің және көмекші тіктеуіштердің көмегімен бағдарлау.
- •58, 59Маркшейдерлік графикалық құжаттардың мазмұны және классификациясы.
31. Жер астындағы түсірулердің ерекшеліктеріне байланысты, қауіпсіздік шараларына келесі талаптар жатады:
1. Қашық, адам аз баратын және аса қауіпті қазбаларда (жағдайы нашар, желдетілмейтін, көлік көп жүретін және т.т.) түсірулер, газ анықтауышы бар, учаскелік, немесе бас маркшейдердің басшылығымен орындалуы керек.
2. Тұйық қазбаларда түсірулер, ауаның ағынының (құрамының) дұрыс болуын қамтамасыз ететін, жергілікті желдеткіштер істеп тұрғанда ғана орыдалады. Негізінде, газ қауіпі бар шахталарда, ондай қазбаларда түсірулер тек ондағы метанның мөлшерін газ анықтайтын аспаппен өлшегенен кейін ғана орындалады. Сондықтан адамм жоқ қазбаларда өте сақ болу керек.
3. Жүк тасуға арналған қазбаларда және жүкті қабылдайтын алаңдарда, түсірулер көліктер тоқтатылғанан кейін ғана, маркшейдердің басшылығымен орындалады. Көтергіш машина (жүкарба) жүйеден ажыратылып, жабылып, сонда істейтін учаскенің қызметкерлері түгел қабарландырылуы керек. Бұл жердегі жұмыс, түсіру орындаушылардың жұмыстары бітіп, олар кеткенен кейін, тек маркшейдердің хабарынан кейін ғана жалғастырылады.
4. Конвеер орнатылған қазбаларда түсірулер, оның адамжүруге арналған жағында орындалады.
5. Көлбеуліктері тіктеу қазбаларда, түсіру кезінде, жоғарыдан тау жыныстарының, аспаптардың және басқа заттардың құлауынан сақтануға көңіл бөлу керек.
6. Маркшейдерлік пункттерді қауіпсіз жерлерге орнату керек.Пунктті орнату алдында қазбаның төбесін мұқият тексеріп, құлайын деп тұрған тау жыныстарының жоқтығына және қабырғаларының қабырғаларының бекітпелерінің сенімділігіне көз жеткізу керек. Пункттер, колдан келгенше, темір жолдан, электр қуаты троллеясынан шеткері орнатылады.
7. Пункттің астына не устіне аспапты орнатар алдында қазбаның төбесінің жағдайының қауіпсіздігін тексеру керек.
8. Биік қазбаларда тіктеуішті пунктке ілу үшін, оның троллейге тимеуін қамтамасыз етіп, баспалдақ пайдалану керек.
9. Алдыңғы және артқы пункттерге орнатылған белгілерді жарықтандыратын маркшейдерлік бөлімнің жұмысшылары, келе жатқан жүк тасыйтын көліктерді байқап, ол туралы аспаппен жұмыс істеп жатқан адамға белгі берулері керек. Егер аспап қазбадағы көлік жолдарына жақын орналасса, онда алдын ала, өздерінің шамдарын қазбада көлденең бұлғап, келе жатқан көлікті тоқтату керек. Көлік жүрген кезде түсіру жұмыстары тоқтатылып, аспап қауіпсіз жерге жиналуы керек.
10. Ұзындықтарды өлшеу кезінде болат рулеткаларды электр троллеяларына тигізбеу керек.
11. Жұмыс істеп тұрған машиналар, механизмдер және жүріп бара жатқан көліктер арқылы ұзындықтарды рулеткамен өлшеуге болмайды.
12. Жұмыс істеп тұрған машиналардың, механизмдердің аймағында (зонасында) маркшейдерлік пункттерді, аспаптарды орнатуға, болуға және өлшеулер жүргізуге болмайды.
13. Газ қауіпі бар шахталарда электрондық аспаптарды (ұзындық өлшегіштер, гирокомпастар) ашуға, жөндеуге болмайды.
14. Пайдалы қазындыны өндіретін қазбаларда пункттер, аспатар орнату, түсірулер адам жүретін жағында, жұмыс тоқтатылған кезде, немесе онда жөндеу жұмыстары кезінде орындалуы керек.