Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
Айдос каз.doc
Скачиваний:
15
Добавлен:
08.03.2016
Размер:
10.7 Mб
Скачать

12. Қазақстан Республикасының аумағын экономикалық маманданым түрлері және оларды басым пайдалану бойынша жіктеу әдістемесін пайдалану тәртібі

112. Берілген әдістемеге сай мамандану және аймақтың мемлекет экономикасында алатын орны анықталып, аймақ шеңберінде экономикалық мамандану типі анықталады, сонымен қатар, оның мәселелері анықталады.

113. Қазақстан Республикасы бойынша аумақтарды жіктеу келесі бес топ бойынша анықталады:

  1. даму қарқыны төмен;

  2. орташа деңгейлі даму қарқыны бар;

  3. орташа даму қарқыны бар.

  4. жоғары даму қарқыны бар;

  5. көшбасшылар.

114. Басты мамандануға байланысты республика аумағы алты топқа бөлінген:

  1. моно-шикізаттық, аз қоныстанған аумағы бар мұнай-газ аудандары;

  2. астық бағытындағы аграрлық секторлы және халқы біркелкі орналаспаған мұнай-газға маманданған аудандар;

  3. астыққа маманданған аграрлық аудандар;

  4. индустриалды-аграрлық немесе аграрлық-индустриалды маманданған жартылай функционалдық аудандар;

  5. халық тығыз орналасқан, баяу урбанизацияланған, аграрлық аудандар;

  6. ірі қалалар және олармен байланысты агломерациялар, заманған сай экономикасы бар және қызмет көрсету саласы дамыған.

Берілген әдістеме Қазақстан Республикасында бірінші рет апробацияланатындықтан, Бас схеманың жобалық шешімдерін жақсарту үшін аудандардың экономикалық мамандану типлогиясында қосымшалар болуы мүмкін.

115. Мамандануды дәлелдейтін критерийлер негізінде, аудандардың экономика салаларын болашақта дамытудың негізгі бағыттары жасалады

Критерийлер

Шығарушы сала

Өңдеуші сала

Ауыл-шаруашылық өндірісі

Демалыс және туризм

1

Минералды-шикізат ресурстарының әлеуеті:

+

1.1

қара металлургияның

+

1.2

энергетикалық және химиялық өнеркәсіптің

+

1.3

құрылыс материалдары өнеркәсібінің

+

2

Қайта өңдеуге арналған ресурстардың әлеуеті

+

3

Инженерлік инфрақұрылым

+

+

+

3.1

Көліктік

+

+

+

Халықаралық көлік қатынас жолдары, км

+

+

+

ұлттық көлік қатынас жолдары, км

+

+

+

+

аймақтық көлік қатынас жолдары, км

+

+

+

+

автомобиль жолдары, км

+

+

+

+

магистраль темір жолдары, км

+

+

+

+

құбыр желісі көлігі, км

+

+

+

+

су көлігі, км

+

+

+

+

ауа көлігі, км

+

+

+

+

3.2

Сумен жабдықтау көздерінің болуы

+

+

+

+

3.3

Электрмен жабдықтау көздерінің болуы

+

+

+

+

3.4

Жылумен жабдықтау көздерінің болуы

+

+

+

+

3.5

Газбен жабдықтау көздерінің болуы

+

+

+

+

4.

Еңбек ресурстарының болуы

+

+

+

+

4.1

Білікті мамандардың болуы

+

+

+

+

5.

Болжамды инвестициялар

+

+

+

+

6.

Болжамды жобалар

+

+

+

+

7.

Болжамды инновациялық жобалар

+

+

+

+

8.

Жер ресурстары

+

8.1

Ауыл-шаруашылық маңызды жерлер

+

Қолданыстағы ауыл-шаруашылық пайдалы жерлер:

+

- егіндіктер, кв.км

+

- егіндік бонитетінің орташа баллы, кв.км

+

- кен, кв.км

+

- көпжылдық отырғызулары бар жерлер, кв.км

+

- табиғи шабындықтар, кв.км

+

- табиғи жайылымдар, кв.км

+

- босатылған жайылымдар, кв.км

+

- ірі қара мал басына шаққандағы жайылымдар/кв.км

+

- суармалы ауыл-шаруашылық пайдалы жерлер, кв.км

+

- жайылма суару жерлері, кв.км

+

- суармалы инженерлік даярланған жерлер, кв.км

+

- суармалы емес ауыл-шаруашылық пайдалы жерлер, кв.км

+

қолдануға болатын ауыл-шаруашылық емес жерлер

+

8.2

Елді-мекен жерлері

+

+

+

+

ауыл-шаруашылық маңызды емес, өнеркәсіптік, көліктік, байланыстық, қорғаныстық және басқаларға арналған жерлер

+

жерді қолданудың ерекше шарттары бар аймақтар

+

+

+

+

ерекше қорғалатын аумақтардағы жерлер

+

+

+

+

сауықтыруға арналған жерлер

+

рекреациялық маңызды жерлер

+

тарихи-мәдени маңызды жерлер

+

орман қорының жерлері

+

су қорының жерлері

+

Қордағы жерлері

+

+

+

+

Ескертпе: + - экономика салалары үшін қолданылатын критерийлер.

Бұл әдістеме Қазақстан Республикасында алғаш рет сынақтан өтетіндіктен, мамандануды дәлелдейтін критерийлерге Бас схеманың жобалық шешімдерін жетілдіру үшін қосымша толықтырулар енгізу мүмкін.

1-қосымша

Ескертпе: бұл қосымша ақпараттық-анықтамалық сипатта беріліп, Қазақстан Республикасы аумағында бұдан бұрын болған микроаудандастырудың көрінісі ретінде келтіріледі.

Қоныстандыру және аудандық жоспарлау мақсаты үшін КСРО аумағын аудандастыру жөніндегі Ұсынымдарға сәйкес Қазақстандық экономикалық ауданның экономикалық микроаудандарын жіктеу. Қала құрылысының ОГЗЖИ. 1988 ж.

Қазақстан Республикасының Қазақстандық экономикалық ауданының құрамында мынадай экономикалық микроаудандар бөлініп көрсетілген (Әкімшілік-аумақтық бөліністер түзетілген).

Кесте . Экономикалық микроаудандар

р/с

Экономикалық микроаудандар

Өндірістік мамандану

Қоныс орындарының топтық жүйесінің типі

Алматы облысы

1

Алматы ЭМ

МЛЭ2СПКВЖ2Ж3

Бірегей қалыптасушы

2

Талды-Қорған

МЛЭ2Ц1ПТнВЖ1Ж3

3

Шілік

ТнВЖ1Ж3

-

4

Кеген

ЗЖ1Ж3Ж4

-

5

Сарыөзек

ТнВЖ1Ж3

-

6

Сарқан

ТнВЖ1Ж3

-

7

Панфилов

ПТнВЖ1Ж3

-

8

Бөрлітөбе

МТнЖ1Ж3

-

9

Южноприбалхашский

Ж1Ж3

-

Акмолинская область

10

Астана

МЭ2СПД2ЗЖ1Ж2Ж3

Ірі дамыған

11

Атбасар

СПЗЖ1Ж2Ж3

-

12

Қорғалжын

ЗЖ1Ж2Ж3

-

13

Ерейментау

СЗЖ2

-

14

Есіл

СПЗЖ1Ж2

-

15

Көкшетау

МСПЗКЖ1Ж2

-

16

Қызылту

ЗКЖ1

-

17

Уәлихан

ЗЖ1Ж3

-

Ақтөбе облысы

18

Ақтөбе

МЛЭ2Ч2Ц1Х2ПЗ

-

19

Ембі

Н1ЗЖ1Ж2Ж3

-

20

Байғанин

Ж1Ж2

-

21

Шалқар

Н1Ж1Ж3

-

Шығыс Қазақстан облысы

22

Өскемен

МЛЭ2Ц1Ц2СПЗТнКЖ1Ж2Ж3

Ірі дамыған

23

Семей

МЛХ1СПЗЖ1Ж3

-

24

Шар

СЗЖ1ж3

25

Аягөз

ЛПЗЖ1Ж3

-

26

Абай

Ж1Ж3

-

27

Шұбартау

Ж1Ж3

-

28

Зайсан

РЖ1Ж3Ж4

-

29

Зырян

Ц1СПЗТнЖ1Ж3Ж4

-

30

Құршым

Ж1Ж3Ж4

-

Атырау облысы

31

Атырау

Н1Н2Э2Х2СПРЖ3

-

32

Мақат

Н1Н2Э2Х2СПРЖ3

33

Теңгіз

РЖ3

-

Жамбыл облысы

34

Жамбыл

МЛЭ2Х2СПКВЖ1

-

35

Қаратау

Х1СКВЖ3

-

36

Меркен

ПТнЖ1Ж3

-

37

Қордай

СПЗниЖ1Ж3

-

Қарағанды облысы

38

Қарағанды

МЛЭ1Э2Ч2Ч2СПД2

Ең ірі дамыған

39

Жезқазған

ЛЭ2Ч1Ц1Ц2СЖ1

-

40

Балхаш

Э2Ц1Ц2ПЖ1Ж3Ж4

-

41

Арқалық

Э2Ц1СПЗЖ1Ж3Ж4

-

42

Қарқаралы

ЗЖ1Ж3

-

Қызылорда облысы

43

Қызылорда

ЛЭ2СПД2ЗЖ1Ж3

-

44

Жосалы

МЗЖ1Ж3Ж4

-

45

Шиелі

ПЗЖ1Ж3Ж4

-

46

Арал

МХ1РЗЖ1Ж3Ж4

-

Қостанай облысы

47

Қостанай

МЛЭ2Ч1Ч2СПЗЖ1

Ірі дамыған

48

Шығыс-Қостанай

ЗЖ1Ж2

-

49

Жетіғара

СПЗЖ1Ж3

-

50

Семиозерный

ЗЖ1Ж3

-

Маңғыстау облысы

51

Ақтау

Н1Н2Э2Х2

-

52

Бейнеу

Ж3Ж4

-

Павлодар облысы

53

Павлодар

МН2Э2Ч2Ц2Х1СПЗЖ1

Крупная складывающаяся

54

Екібастұз

Э1Э2Ц1СПЖ3Ж4

-

55

Лебяжинский

СЗЖ1Ж3Ж4

-

56

Ертіс

ЗЖ1

-

Солтүстік Қазақстан облысы

57

Петропавл

МЛЭ2СПЗЖ1Ж2

Ірі қалыптасушы

58

Сергеев

ЗЖ1Ж2

-

59

Преснов

ПЗЖ1Ж2

-

Батыс Қазақстан

60

Орал

МЛЭ2СПЗЖ1Ж3

-

61

Фурманов

ЗЖ1Ж3

-

62

Жәнібек

Ж3

-

63

Чапаев

ЗЖ1Ж3Ж4

-

64

Зауральский

ЗЖ1Ж3

-

65

Шыңғырлау

СЗЖ1ж3

-

Оңтүстік Қазақстан облысы

66

Шымкент

МЛЭ2Ц2Х2СПХ1КВЖ1Ж3

Ең ірі неғұрлым төмен дамыған

67

Түркістан

МЛЭ2СХ1Ж1Ж3

-

68

Жетісай

ХлВЖ1

-

69

Созақ

Ж3

-

70

Шардары

Э2ХлКВЖ1Ж3

-

Ескертпе: өндірістік мамандандыруды белгілеу үшін қабылданған қысқартулар:

М – машина жасау және металл өңдеу, Л – жеңіл өнеркәсіп, Н1 – мұнай-газ өндіретін өнеркәсіп, Н2 – мұнай-газ өңдеуші өнеркәсіп, Э1 – отын өнеркәсібі, Э2 – электр энергетикасы, Ч1 – қара металл кенін өндіру, Ч2 – қара металлургия, Ц1 –түсті металл кенін өндіру, Ц2 – түсті металлургия, Х1 –химиялық шикізат өндіру, Х2 –химиялық өнім өндірісі, С – құрылыс материалдар өнеркәсібі, П – тамақ өнеркәсібі, Д1 – ағаш дайындау, Д2 – ағаш өңдеу ісі, Д3 – целлюлоза-қағаз және ағаш-химия өнеркәсібі, Р – балық өнеркәсібі, Оч – аңшылық, З – өсімдік шаруашылығы (дәнді дақылдар), Тн – өсімдік шаруашылығы (техникалық дақылдар, зығыр мен мақтадан басқасы), Хл – мақта шаруашылығы, В - жүзім өсіру, бау шаруашылығы, жеміс шаруашылығы, Ж1 – мал шаруашылығы, Ж3 – қой шаруашылығы, Ж4 – мал шаруашылығының басқа түрлері, шошқа шаруашылығынан басқасы, Кр – курорттық шаруашылық