2.3.6 Экскаватордың пайдалы өнімділігін есептеу

Пайдалы өнімділік жұмыс өндірісінің қандай да бір белгіленген жағдайлары және таңдалған рационалды технология үшін есептеледі. Ол мөлшерлік өнімділіктен аспауы тиіс.

Ө_э = 3600ТqК_нК_в/Т_цК_р,

мұнда: Т – смена ұзақтығы, ч;

q – шөміштің геометриялық сиымдылығы, м³;

К_н – шөміштің толу коэффициенті (0,8)

К_в – уақыт коэффициенті 0,6-0,8

К_р – топырақ қопсыту коэффициенті 1,2

Т_ц– циклдың ұзақтығы 22с

, с.

Ө_э = 360080,81,20,8/281,15 = 837,818 м³/см.

2.3.6 Автосамосвал санын анықтау

Экскаватор шөмішіндегі тығыз топырақ көлемін анықтаймыз:

мұнда: V_ков – экскаватор шөміш көлемі, м³;

K_нап – шөміш толтыру коэффициенті;

К_пр – топырақтың алғашқы қопсыту коэффициенті.

Экскаватор шөмішіндегі топырақ массасын анықтаймыз:

Q=V_гр, м³

мұнда:  – тпырақтың көлемдік тығыздығы, т/м³.

Q=V_гр=0.69*1.7=1.17т

Жер жұмыстарының құрамында топырақ тасымалдаудың негізгі механизмі ретінде келесі техникалық сипаттамаларға ие МАЗ-503 маркалы автосамосвал таңдалды:

Қазаншұңқырды қазғанда экскаватор бар топырақты самосвалдарға тиейді. Бұл жағдайда келесі көрсеткіштер анықталады:

1. Шөміш саны:

п = П/Q,

мұндағы П - көліктік машинаның жүккөтергіштігі, т;

шөміш

2. Автосамосвал кузвына тиелетін топырақ көлемі:V=V_гpn, м³

V=V_гpn=*6=4,14 м³

3. Көліктік машинаның цикл ұзақтылығы:

,с

t_n – топырақты тиеу нормативті уақыты, мин;

L – топырақты тасымалдау қашықтығы, км;

V_ср – транспорттың орташа жылдамдығы, км/сағ;

t_p – топырақты төгу нормативті уақыты, мин;

t_м – топырақты төгудегі маневр уақыты, мин

t_n=VH_вр, Н_вр —1 м³ топырақты транспортұа артудың нормативті уақыты, мин.

4. Қажетті автосамосвал саны:

N=T_ц/t_n

N=14.2/4.2=3.3

Автосамосвалдың тұру уақыты арзанырақ болатындықтан, автосамосвал саны – 3 деп қабылданады.

2.4 Еңбек шығындарының калькуляциясы және жұмыс өндірісінің кестесі

Жұмыс өндірісінің технологиялық сұлбалары

Жер-транспорт машиналарының жұмыс циклі келесі операциялардан тұрады: ойынды топырағын қабаттап кесу; топырақты тасымалдау; топырақты үйіндіге төгу; үйіндіге қайта оралу.

Топырақты кесу қалыңдығы бір қалыпты жоңқамен, топырақ түріне қарай сыналы немесе жоталы формада жүргізіледі.

Топырақты скреперлермен өңдеу сұлбасы – қабатты болып келеді. Әр қабаттың кесілу кезектесуі: жолақ жанында жолақ, ал бір жолақтан кейін шахмат тәртібімен кетеді.

Топырақтың берілген аралыққа L_орт жылжуы көтерілген қалыптағы скрепермен жүргізіледі. Жер-транспорт машиналарының қозғалу сұлбасы тұрғызылатын ғимарат пен қазым мен ойым арасының орта аралығына L_орт байланысты болады.

Топырақты төгу көлденең немесе кішкене еңкіш қабатпен орындалады. Төгу учаскесінің созылымы 200-300м, ал ені механизм қолайлығына қарай 20-30м етіп алынады. Төгуді бір шетінен ортасына қарай, қабатты скрепер шөмішінің түбімен немесе бульдозер құламасымен тегістей отырып жүргізіледі. Әрбір келесі қабат биіктігі бойынша алдыңғысы нығыздалғаннан кейін ғана төгіледі.

3 кесте. Еңбек шығындарының калькуляциясы және жұмыс өндірісінің кестесі.

№	Жұмыс атауы	Өлшем бірлігі	Саны	Негіздеу	Өлшем бірлікке уақыт нормасы		Еңбексыйымдылық			Түйін құрылымы (дәреже, саны)
					адам-сағ	маш-сағ	адам-күн	маш-күн
1	Құнарлы қабатты қуаты 132 кВт бульдозермен кесу	м3	90000	2-1-5-1-8	0.0011	0.0011	12.37	12.37	Машинист 6раз. 1
2	Қатпаған топырақты бульдозерлармен қопсыту	м3	13647.551	2-1-1-1-5	0.0013	0.0013	2.218	2.218	Машинист 6раз. 1
3	Топырақты ДЗ-30 скрепермен өңдеу және көшіру	100м3	136.476	2-1-21	5.6	5.6	95.5	95.5	Машинист 6раз. 1
4	Үйінділерді салу кезінде топырақты бульдозерлермен тегістеу	м3	12926.64	2-1-28-1-29	0.0053	0.0053	8.56	8.56	Машинист 6раз. 1
5	Үйінді топырақты өздігінен жүретін катокпен тегістеу (қуаты 66 кВт ДУ-31А)	м3	12926.64	2-1-31-1-5	0.0031*2=0.0062	0.0031*2=0.0062	10.02	10.02	Машинист 6раз. 1
6	Қазаншұңырда топырақтарды біршөмішті кері күректі q=0.8 экскаваторлармен өңдеу. Э-651	м3	9058.028	2-1-11-6-2	0,044	0,044	49.82	49.82	Машинист 7 раз. 1
7	Қазаншұңқырларда қатпаған топырақты өңдеу	м3	90.5	2-1-47-4-3	1,3	1,3	14.7		Топырақ қазушы 3 разр. 1
8	Қазаншұңқырлар, траншеялар, қазаншүңқырлар қуыстарын топырақпен көму	м3	2717	2-1-22-1-19	0.0024	0.0024	0.82	0.82	Машинист 6раз. 1
9	Топырақты электрикалық жолмен тығыздау	м2	2058	2-1-59-2-1	0,03	0,03	7.717	7.717	Топыраққазушы 3 разр. 1