Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
Пособие лат. Фарм.doc
Скачиваний:
46
Добавлен:
20.05.2015
Размер:
881.66 Кб
Скачать

§ 11. Бұйрық рай (Imperativus)

Бұйрық райдың екі формасы бар: екінші жақтың жекеше және көпше түрлері.Бұйрық райдың жекеше түрінің І, ІІ, I түрлерінде тұйық райдың – re жалғауының алып тасталуы арқылы жасалады, ал жіктеудің ІІІ түрінде е жалғауы жалғанады. Бұйрық райдың көпше түрінің екінші жағын жасау кезінде жіктеудің І, ІІ, IV түрлерінде етістіктің негізіне –te жалғауы, ал жіктеудің ІІІ – түрінде -ite жалғауы жалғанады.

Imperativus

Екінші жақтың жекеше түрі

Екінші жақтың көпше түрі

I cura – (емде)

II misce – (араластыр)

III solve – (еріт)

IV audi – (тыңда)

cura – te (емдеңдер)

misce – te (араластырыңдар)

solv – i - te (ерітіңдер)

audi – te (тыңдаңдар)

§12. Рецепте кездесетін етістіктер

Рецепте етістіктер бұйрық және шартты райда қолданылады. (Іmpеrаtivus et Conjunctivus).

Рецепттерде етістіктердің қолданылуы.

Imperativus

Conjunctivus

Da. Бер. Signa Белгіле Misce. Da. Signa Араластыр. Бер Белгіле

Detur. Берілсін. Беру

Signetur. Белгіленсін. Белгілеу

Misceatur Араластырылсын Араластыру

Sterilisa. Зарарсыздандыр Repete. Қайтала

Da tales doses numero

Саны осындай мөлшерімен бер

Sterilisetur. Зарарсыздандырылсын Зарарсыздандыру

Repetatur. Қайталансын. Қайталау.

Dentur tales doses numero

Саны осындай мөлшерімен берілсін саны.

Осындай мөлшермен берілсін саны.

§13. Рецепте fierі деген етістіктің қолдану мысалдары

Imperativus

Conjunctivus

Misce, fiant species

Misce, fiat pulvis

Қоспа жасау үшін араластыр

Ұнтақ жасау үшін араластыр

Misce, fiat unguentum

Жағатын май жасау үшін араластыр

Misce, fiat linimentum

Линимент жасау үшін араластыр

Misce, fiat pasta

Паста жасау үшін араластыр

Misce, fiat suppositorium rectale

Ректальды суппозиторий жасау үшін араластыр

Misce, fiat suppositorium vaginale

Вагинальды суппозиторий жасау үшін араластыр