1.6 Сурет. Қықб қосиінді – сырғақты механизмі
Номинальды күші 16 МН көп баспақтарда төменгі итеріп шығарғыштың механикалық жетегі, итеріп шығарғыштың жүрісін реттеу қиындығы мен механизмнің толық технологиялық еместігіне байланысты қолайсыз болып келеді. Пневматикалық жетегі бар жүйелер көбірек рационалды болып келеді. Ыссы қалыптау баспақтарының бас жетегі тұғырдың арнайы кронштейніне орнатылған жеке электрқозғалтқыштан, қабылдаушы біліктің тегершігіне сынабелдікті беріліс арқылы жəне біржақты тісті беріліс арқылы жүзеге іске қосылады. Іске қосу жалғастырғышы – дискілі, электрпнвматикалық басқарылатын үйкелісті – баяу жүрісті тісті доңғалақпен бұғатталған (сблокирована), жəне де тежеуіш сияқты жетекті эксцентрикті білікте орнатылған. Қолданыстағы баспақтардың моделдері таспалы тежегіштпен жабдықталған, бірақ көбінесе баспақтарды дискілі тежегішпен жабдықтау тенденциясы туындайды. Қосиінді-сырғақты механизм қозғалмалы бөлігінің салмақ күші, жоғарғы маңдайшаға орнатылған пневматикалық теңгергішпен теңестірілген.
Өндірістік тəжірибие көрсеткендей, ҚЫҚБ сəтті пайдалану үйкелісетін беттерді дұрыс майлауға байланысты: майлау жүйесіндегі кішігірім ақаулар баспақтың жиі сыналасуына əкеледі. ҚЫҚБ электрпневматикалық басқару жүйелері бірлік, автоматты жəне баптау жүрістерімен жұмыс істеуге мүмкіндік береді.
Əмбебап ҚЫҚБ басқа, стержн типті соғылмаларды ыссы баспалаудың технологиялық үрдістерін орындауға арнайы арналған баспақтар пайда болды. Технологиясының ерекшелігі машинаның кейбір параметрлерінің сипаттамаларын анықтады: басты сырғақ жүрісінің арттыуы, басты сырғақ жүріс санының азаюы, бас жетек электрқозғалтқышының қуаты артуы, төменгі итеріп шығарғыш жүрісінің, қалыптау аралығы габариттерінің жəне бүйірлік тіреу терезелерінің артуы.
Алғашқы үш параметрлердің өзгеруі, баспалау кезіндегі деформациялау жұмысының біршама артуымен байланысты. Стержн бұйымды қалыптан итеріп шығару үшін, төменгі итеріп шығарғыштың үлкен жүрісі қажет. Соңғы фактор автоматтандыру жүйелерін орнатумен туындады. Қалғанында бұл баспақтардың құрылымы əмбебап машиналардың құрылымынан ерекшеленбейді, жəне олар кез- келген ыссы қалыптауға қолданылады, əрине, энергетикалық мүмкіндіктерінің артқанын ескерумен (орта есеппен 11...12%). Негізгі өске перпендикуляр жазықтықта орналасқан күрделі құрама пішінді ұзартқышы (отростками) бар соғылмалар, мысалға
крестовиналарды ашық қалыптармен əмбебап ҚЫҚБ қалыптайды, бірақта қылауға кететін метал шығыны өте үлкен. Мұндай соғылмаларды, ұяқалыбы ажырамалы қалыптарда ыссы сығымдау арқылы металды біршама үнемдеуге болады. Онда ҚЫҚБ қосымша қысу сырғағы болуы қажет, оның көмегі арқылы ұзартынды жазықтығында ұяқалып жабылады.
Екі əрекетті кермелеу баспақтарының қысу механизмінің сұлбасы бұл мақсатқа жарамсыз: олар үлкен габаритті сырғақ жетектеріне есептелген. Соған байланысты Воронеждегі ауыр механикалық баспақтар зауытында ықшамдалған арнайы сұлбаны жасады. 1.4 суреттен көрініп тұрғандай, бағыт бойынша бас білікті айналдырған кезде бас сырғақ 2 қосиіннен 11
1.7 Сурет. – Итеріп шығарғыш төмен қарай қозғалады.
Бұлғақтың 4 «үшінші сұлбасы. нүктесінен» 8 тартқыштар 7 арқылы қозғалыс екі иынды иінтірекке беріледі, оның екінші 6иыны 3 жəне 5 буындардан тұратын иінді түзетеді: нəтижесінде қысу (сыртқы) сырғағы да 1 төмен қарай қозғалады. Қысу механизмінің геометриясы, қысу сырғағы 1 төмен қарай бұрын қозғалыс жасап, басты сырғақтың 2 жүрісімен дайындаманы баспалау үрдісі басталмастан бұрын, ұяқалыпты бірінші жабатындай (смыкает) етіп есептелген. Екі əрекетті кермелеу баспақтарындағы сияқты қысу сырғағының кері қайтуы, бас сырғақтың жоғары қарай жүрісімен салыстырғанда, кешігеді.
Сұлбады тұпнұсқа болып, бас біліктің мойынтірек буксасы 10 шығынқылығындағы үлкен бастиектің 9 буын 5 иінінің аспасы табылады. Екі əрекетті баспақтар секілді, ажырамалы ұяқалыбы бар ҚЫҚБ екі номиналды күшпен сипатталады: сығымдау жəне қысу,
мысалы
Рн.в / Pн.п =5/5 МН.
Қалыптардың шыдамдылығы, дайындаманың қыздырылған металымен түйісу уақытымен тығыз байланысты, ҚЫҚБ жүріс санын уақыт бірлігінде арттыруға ұмтылу толық ақталған. Бірақта, сырғақ жүріс шамасы орташа қосиінді- сырғақты механизмі бар ҚЫҚБ сипаттамасын бұлай өзгерту, мысалға МЕСТ 6809—70 бойынша, жетекте динамикалық жүктеулердің бірден артуына əкеледі [2]. Егер де баспақтың жүріс санының артуы, сырғақ жүріс шамасының төмендеуімен үйлессе, онда динамикалық жүктеулер шамасы əдеттегіден аспайды жəне жетек тетіктерінің ұзақ тұрақтылығы төмендемейді. Сырғақтың жүрісі азайтылған, мұндай ҚЫҚБ иінтірек, бұлғақ сияқты жəне т.б. төмен соғылмаларды қалыптауға жарамды, яғни арнайыландырылған машина болып табылады.