1.1.7 Үш əрекетті кермелеу баспақтары

Үш əрекетті баспақтар ірі габаритті күрделі бұйымдарды, кері кермелеуді қажет ететін қуысы бар қаңылтырдан кермелеуге арналған. Сондықтан да, орындаушы мəрімі жоғарғы сырғақтардың қозғалысына қарама қарсы бағытта қозғалатын, қосалқы механизм қажет болды. Екі əрекетті баспақтардан айырмашылығы үш əрекетті баспақтарда жоғарғы сырғақтың жетек қозғалысы қосиінді-сырғақты механизммен емес, қосиінді-буынды механизммен жүргізіледі. Бұл біріншіден ерекше кинематикалық қасиетті жасау үшін қажет: шеткі төменгі күйде кермелу сырғағының биіктігімен. Екіншіден, қосиінді-буынды механизм, сырғақты шеткі төменгі жағдайда тоқтатқан кезде кернеу күйінен (состояния распора) тез шығарылуы мүмкін. Жоғарғы жағдайда тоқтатуды қажет етпейтін, төменгі кермелеу сырғағының жетегі қосиінді-сырғақты механизммен орындалады.

Баспақ жұмысының циклдығы келесі түрде орындалады. Баспақты, бас жетектін жалғастырғышын іске қосу арқылы жұмыстық жүріске келтіргеннен кейін алдымен ОЗУ қозғалысы жəне қысу сырғағының тоқтатылуы болады. Содан кейін жоғарғы кермелеу сырғағының төмен қарай жүрісі басталады. Сырғақ шеткі төменгі күйге жеткен кезде, арнайы жұдырықша, электропневматикалық басқару жүйесінің соңғы сөндіргішіне (выклю- чатель) əсер етіп жалғастырғышты өшіреді, жоғарғы сырғақ тоқтайды. Біршама ертерек автоматты түрде, жоғарғы кермелеу сырғағының жүрісімен байланыстырылған сөндіргіш көмегі арқылы төменгі сырғақ жетегінің жалғастырғышы қосылады. Төмен қарай кері жүріс кезінде төменгі сырғақ бас жетекті қосады. Жоғарғы кермелеу сырғағы біраз кідірістен кейін жоғары қарай кері жүрісті бастайды. Қысу сырғағының кідірісі біршама ұзақ болады, ол кермелеу сотаннан бұйымды алуды қамтамасыз ету үшін қажет. барлық үш сырғақтың бастапқы жағдайға жақындаған кезде бас жəне төменгі жетектін жалғастырғыштары ажыратылады да баспақ тоқтайды. Жаңа жұмыстық жүріс үшін баспақты қайта қосу керек, барлық цикл қайта орындалады.

1.1.8 Таза шабуға араналған үш əрекетті баспақтар

Машиналар мен құралдардың көптеген қаңылтыр тетіктерін, сыртқы контурының дəлдігі жəне тесіктердің квалитетті бойынша, əмбебап қосиінді баспақтарда қарапайым шабуды қолдану мен алуға болады, артынша тазартуды, жоңғылау не профильді ажарлау немесе тазашабу қолданумен — жаңа технологиялық үрдіс. Таза шабу кезінде жоғары сапалы кесуді дайындаманы ұяқалыпқа қысу жəне оны ұяқалып қуысына тіреу арқылы алады. Таза шабудың үрдісінің циклдығын анықтайтын құралдың дайындамаға əсерету бірізділігі келесідей. Үрдіс басында кесу сызығына тең қашықтықта, оған жақын аралықта, тақтада бекітілген қысу қабырғасы(сына) дайындамаға сығымдалады; тірегіштін сотанконтры (итеріп шығарғыш) ұяқалыптың кесу қырларының денгейінде дайындаманы ұстай орналасқан. Содан кейін шабу сотанының жұмыстық жүрісі орындалады – яғни шабу. Бұл кезде шабылған тетік ұяқалыптың кесу қырынан кейінгі қуысқа түседі. Шабу сотаны мен қысу қабырғасы бар тақта шеткі жағдайға қайтқаннан кейін сотанконтр жүріс жасайды, яғни шабылған тетікті итеріп шығарады. Солсəтте ауа түтігі қосылып ауа ағынымен тетік қалыптау аралығынан алынады, ал бастапқы материал жолақ немесе таспа беру механизмімен жұмыстық қалыпқа беріледі. Сыртқы сырғақтың қосиінді коленно-рычакты жетегі қысу құралының толық тұруын қамтамасыз етпейтіндіктен, мұндай жетекті таза шабу баспағында қолдану қысу қабырғасында күш тұрақтылығын қамтамасыз ете алмайды, ол кесу сапасын төмендетеді.

Сондықтан таза шабуға арналған баспақтардың қыспақ жетегін гидравликалық етіп орындайды, ондағы қысымның тұрақтылығы пневмогидравликалық аккумуляторға цилиндр қуысынан сұыйқтықты сығу арқылы қамтамасыз етіледі. Осындай жетек сотанконтрды орынауыстыру үшін де қолданылады.

Гидравликалық жетектің артықшылығы — қысу күшін жəне сотанконтрдағы кедергіні реттееудің үлкен диапазоны. Таза шабуды оңтайлы жүзеге асыру үшін деформациялау үрдісінің жылдамдық шарттарын қатаң түрде сақтау қажет. Біріншіден, құралдың қозғалу жылдамдығы, материалдың қалындығы мен қаттылығына, тетік қарамының күрделілігіне байланысты шабудың тиімді механикалық режиміне сəйкес келуі тиіс.

Баспақтың басты жетегі ПС типті электрқозғалтқышпен іске келтіріледі, ол жетекші қосиіннің айналу жиілігін сатысыз яғни сырғақтың жүріс санын реттеуге мүмкіндік береді. Таза шабуға арналған үш əрекетті қосиінді баспақтардың басты өлшемдік параметрі ретінде сырғақтағы толық номиналды Рн күшті қабылдаймыз.

Əлемдік тəжірибеде таза шабуға арналған үш əрекетті қосиінді баспақтарды күші 250/400 кН - нан 5/8 МН дейін, сырғақтың жүріс саны минутына 35...90 - нан 14...18 дейінгі етіп шығарады. Таза шабуға арналған үш əрекетті қосиінді баспақтар өте қымбат машиналар жəне максималды өнімділікпен жұмыс істеу керек. Ол үшін баспақтар жоғары дəлдікті қадамды беріліске ие жəне автоматты режимде жұмыс істейді.