- •Қазақстан республикасының білім және ғылым министрлігі қ.И.Сәтбаев атындағы Қазақ Ұлттық Техникалық Университеті
- •Электр станциясының электр бөлігі
- •Алматы 2012
- •1 Пәннің оқу бағдарламасы – syllabus
- •1.6 Тапсырма түрлері мен олардың орындалу графигі:
- •2 Кесте Тапсырма түрлері және оларды орындау уақыты
- •1.7 Әдебиеттер тізімі. Негізгі әдебиеттер тізімі
- •Қосымша әдебиеттер тізімі
- •1.8 Білімді бақылау және бағалау
- •Рейтинг пайыздарын бақылау түрлеріне бөлу
- •«Электр станцияларының электр бөлігі» пәні бойынша бақылаудың барлық түрлерін тапсырудың күнтізбелік графигі
- •Студенттер білімін бағалау
- •1 Модуль бойынша бақылау өткізуге арналған сұрақтар:
- •2 Модуль бойынша бақылау өткізуге арналған сұрақтар:
- •1.9 Курс саясаты мен процедурасы.
- •2 Актив тарату материалдарының мазмұны
- •2.1 Курстың тақырыптық жоспары
- •2.2 Дәріс сабақтарының конспектісі
- •Электр энергиясын тарату режимі
- •1 Сурет. Электр энергиясын тұтынудың тәуліктік графигі:
- •Электр энергиясы сапасына талаптар
- •2 Сурет. Ұзақтығы бойынша құрылған жүктеменің жылдық графигі Электр мен қамтамасыздандыру сенімділігіне қойылатын талаптар
- •Электр станцияларының типтері мен сипаттамалары
- •9 Сурет. Алюминий құбырлардың белсенді кедергісінің қабырғаның қалыңдығына тәуелділігі.
- •10 Сурет. Шиналардың кең тараған түрлері.
- •11 Сурет. Па-640 маркалы іші қуыс алюминий өткізгіш Өңделген иілгіш өткізгіштер
- •Оқшаулағыштар
- •16 Сурет. 10 кВ, 250-630 а-ны ішке орнатуға арналған өтпелі айырғыш
- •17 Сурет. Іште орналастыру үшін өтпелі оқшаулағыш 20 кВ,
- •8000-12500 А
- •Ажыратқыштарға қойылатын талаптар
- •Майлы ажыратқыштар
- •23 Сурет. У-220-40 түріндегі үш
- •Электромагнитті ажыратқыштар
- •26 Сурет. Электромагнитті ажыратқыштың сөндіру камерасы
- •27 Сурет. Вэм-10э-100/12,5уз түріндегі электромагнитті ажыратқыш
- •Ажыратқыштарды басқару
- •30 Сурет. Электромагниттік жылжыту қозғалтқышы (а) және электромагниттік тұрақты токтың статикалық сипаттамалары (б)
- •Коммутациялық аппараттар 1 кв дейін. Автоматты ажыратқыштар
Коммутациялық аппараттар 1 кв дейін. Автоматты ажыратқыштар
Автоматты ажыратқыштар айнымалы және тұрақты тоқтар өзімен күштік ажыратқыштары бар енгізілген түзу қимылды құрылғы, ағытқыш деген атақ алған.Ең үлкен қолдау тапқан бөлшектерген бөліктерде өнеркәсіпте және жек керектері үшін қолданады және электрстанциялары автаматты ажыратқыштар А -3700 серясы бар 660 В кенуге дейін ал айнымалы токқа және 440 В дейін тұрақты ток наминалды токпен 160 тан 630 А дейін .
Бұлар ажыратқыштар екі үлгіні орындайды , атап айтқанда : а ) токты шектейтін, шапшаң әрекет ететін электромагниттік ағытқыш.
б) сұрыпталған ағытқыштар, қысқа уақытта жұмыс істейді, тоққа тәуелді және тәуелді емес бөлігі. Тәуелді бөлімі қорғанысты қамсыздандырады, тәуелсіз бөлігі қысқа тұйықталудан қорғайды. Белгілі бір уақыт ішінде тоқ анықталған шектерге өзгереді. Қауыты жағдайда ажыратқыш іске қосу уақыты 5 тен 100 с ішінде. Қысқа тұйықталу кезінде іске қосылу уақыты 0,1 ден 0,4 с ішінде. Электромагниті орамасының ағытқыш тоғы негізгі ток шынжырына қосады, трансформатордағы ток немесе шунт арқылы. Ағытқыштар іске қосылған кезде бос механизм ағытуларын және ажыратқыштың қозғалмалы болігін бостамыз.
Айнымалы және тұрақты тоқпен жұмыс істейтін автаматтандырылған ажыратқыш құрылғыда доға басқыш ретінде қолданыс тапқандар:1) лабиринтті –тесікті камерамен инертті бөлінген газ, материалдар, ұқсастар басқыш құрылғылармен электрмагниттік ажыратқыштардың , бірақ қарапайым контрукцияы ;2) камера болат пластинадағы қысқа доғалар, одан қысқа доғалардың қатарына ,элетродинамикалық күш пластинаның бойымен орын өзгертуін және өз-ара байланысқан тоқ күшінің магнитік массасы.Басқыш құрылғысының үлгісіне қарамастан негізгі факторларымен доғалық ара болып кетіндер: а) доға ұзындық артуы ; б ) оның саңылауларда жылдам ауыспалылығы ; в) салқын керамикалық қабырғалармен доғаның жақын байланысы, металл пластиналарменде .
Барлық үлгілердің камераларында , әсіресе сөндіру үлкен токтары , басқыш құрылғымен пламегасительді торлар қарастырылған. Олар тар саңылаулармен қысқа металл пластиналардың қатарынан тұрады. Камерадан мұндай тор жалынды алуды шектейді. Ниналды токпен 630 А дейінгі автоматты ажыратқыштар бір жарты катактілері бар, бір уақытта негізгі контактілер және доғалық. болып бөлінген. Ниналды токпен
630 А денжоғары негізгілермен және доғалық кантактірлер бөлек.
Автоматты ажыратқыштары қолымен және электромеханикалық келтірулермен дистанционды басқарылады.
Автоматты ажыратқыш құрылғысы айнымалы тоқпен А-3700 үлгісі, номиналды кернумен 660 В. және номиналды токпен 160 А. 38. суретте көрсетілген. Ажыратқыш денесі берік пластмассадан жасалған. Полюстар арасында бөлектеуші қалқа ескерілген. Ажыратқыштың негізгі бөлімдері санмен белгіленген: 1- жылжымайтын және 2- еті тірі контактілер металлокерамикалық қалаулармен дәнекерленген жылжитын кантактілер;
Автоматты ажыратқыштардың нормала коммутациялық қабілеттіліг . Айнымалы тоқпен жұмыс істейтін автоматты ажыратқыштардың коммутациялық қабілеттілігі –– әзірлеушілер қасқа тұйықталу кезінде наменалды тоқпен сөнетінін айтады зауыттар (жамытың мағынысын
1- саңлаулары бар болат пластина; 4- от өшіргіш; 5- қолымен басқаруға арналған құрал; 6- трансфоматор тоғы; 7- шапшаң әрекет ететі зәкір ағытқыш ; 8- жүрекше; 9- сөндіруші білте ;10- тәелсіз катушка ағытқышы;11- қодырғыны қолымен ретейтін қырал;12- тәелсіз ағытқыш; 13- шаппа .
периоты құрастыратын тоқ ) контактілердің айырылу кезіне дейін қосу наменалды тоқпен ( шапшаң мағыналы) тұрақты уақыттардың номинал мағынасымен апериодтылық құрастырушы . Автоматты ажыратқыш ток лайықты мағыналарымен шынжырды қосу және сөндіріп тастауға сенімді тиісті қысқа тұйықталу номинал кернеумен, номинал циклнде О- П -ВО - П –ВО жымыстары және уақыт тұрақтысы номеналдың мағынасы токтың апериодты құраушысы.
;;; (15.1)
Ажыратқыш таңдау кезінде төмендегілер номиналды параметрлерге лайықты белгілі санақпен есептелген, қолдану қарастырылған, ажыратқыш кедергісін қоспай есптеп шығару және тұйықталу кезіндегі доға кедергісі.Сондықтан, келесідегідей шарттар сақталу тиісті:
1 кВ-қа дейінавтаматты ажыратқыштарды таңдау кезінде жұмыс істеу шарттарын ескеру керек. 380-660 В пен жұмыс істейтін жүйеде төмендетуші трансформаторы қолданылады, олардың қуаты 2500 кВт · А-ден аспайды, ал өнеркәсіп орындарында және электостанцияларында1000 кВт · А болады. Қысқа тұйықталу нүтесі алыста болғанмен, генератода пайда болған тоқ өшпейді. Сол себептен есептелген тоқ білінбей тоқпен ауытырылуы мүмкін . Белгілі уақыт арасындағы қысқа тұйықталу апеиотты құраушы тоға аз, сол себептен активті кедергі артады. Сондықтан екпінді коэффициент бірге шамалас.
Уақыт тұрақтысындағы наминалды аперитты тоқ мынадай 0,005 тен 0,015 с дейінгі шектерде болады.
Автоматты ажыратқыш тұрақты тоқтың комутациялық қабілеттілігі зауыттар - әзірлеушілері наменалды ажыратқыш тоқтары ,наменалды қосылғыш тоқтарымен сәйкес және уақыт тұрақтысындағы наминал мағнасы . Наминалды тоқты ажыратқышт таңдау кезінде сөндіру және қосу орнатылған қысқа тұйыталу токпен салыстырады, контактідегі ағыту маментіне қарамастан. Тұрақты уақыт наминал былай есептеледі :
; (15.2)
Есептелген ток және тұрақты уақыттағы тоқты анықтағанда ажыратқыштың кедергісі және қысқа тұйықтал доғасының кедергісі ескерілмейді.Тұрақты уақыт наминалы әзірленген завот туралы ақпарат береді.
Әзірлеуші завоттар - ток ағытқыштарымен автоматты ажыратқыштардың электр динамикалық және термиялық беріктігіне бәріне токтардың диапозонында , қосу және сөдіру токтар наминалына шейін кепілдік береді.
Негізгі әдебиет: 1[75-197]
Қосымша әдебиет: 1[210-228]
Бақылау сұрақтар:
Ішкі құруға арналған 1. айырғыш.
Сыртқы құруға арналған 2. айырғыш.
Бөлгіш және қысқа тұйықтағыш.
қорғау мінездеме балқығыш сақтандырғыштары.
коммутациялық аппараттар 1 кВ, электромагниттік байланысқыштар және іске қосқыштар.