Orlov_S_A_-_Turetskiy_yazyk_Praktikum_ustnoy_rechi_Urovni_A1-A2_2014_MGIMO-Universitet

2. Скажите по модели:

ÖRNEK I: Bu odada ... var. (beş öğrenci) → Bu odada beş öğrenci var. (В этом кабинете пять студентов.)

Her şey; bugünkü gazeteler; yazı tahtası; cep telefonu; Türkiye haritası; büyük bir printer; iki büyük pencere ve geniş bir kapı; beyaz tavan; iyi bir kitap.

ÖRNEK II: Moskova’da … var mı? (okullar) → Moskova’da okullar var mı? (В Москве есть учебные заведения?)

Üniversiteler; yeşil ve güzel parklar; asfalt yollar; büyük kitaplıklar; metro, otobüs ve tramvaylar; tiyatro ve sinemalar; dil kursları; geniş cadde ve sokaklar; büyük binalar; otomobil fabrikaları; güzellik salonları; Kızıl Meydan ve Kremlin Sarayı.

ÖRNEK III: Sizde ... yok mu? (şeker) → Sizde biraz şeker yok mu? (Нет ли у вас немного сахара?)

Yeni bir şey; poşet çay; neskahve; sıcak çorba; bir bardak soğuk su; büyük karpuz; iyi balık; kırmızı elma; pepsi veya kola, portakal ve limon, biraz kara ekmek; iyi haberleriniz.

ÖRNEK IV: ... nerede? (büyük kardeşiniz) → Büyük kardeşiniz nerede? (Где ваш старший брат?)

Otobüs durağı, Kızıl Meydan ve Kremlin Sarayı, yeni arka çantanız, karpuzlar ve kavunlar, küçük kardeşiniz; kafeterya ve yemekhane; palto ve şapkalarımız; Gorki Kültür ve İstirahat Parkı; Moskova Uluslararası İlişkiler Devlet Üniversitesi.

3. Скажите по модели:

ÖRNEK I: ... var mı? (sizin arabanız) → Sizin arabanız var mı? (У вас есть машина?)

Kuzen ve kuzinleri; iyi bir kız dostu; ablanız veya ağabeyiniz; küçük erkek kardeşin; iyi sınıf arkadaşları; büyük baban; anneanneniz; bugün spor dersleri; sinemalarda yeni film.

ÖRNEK II: Benim ... var. (немного денег) → Benim biraz param var. (У меня есть немного денег.)

Два младших брата; хорошая подруга; старшая сестра; маленький дом; новый учебник турецкого языка; хорошие учителя; много школьных друзей; мало времени.

ÖRNEK III: Kimin ... var? (yeni defter) → Kimin yeni defteri var? (У кого есть новая тетрадь?)

21

Учебник; немного денег; три новые тетради; большая сумка; желтые карандаши; сегодняшняя газета; большой дом; бабушка и дедушка; старшая сестра и младший брат.

ÖRNEK IV: ... kimindir? (bu yeni defter) → Bu yeni defter kimindir? (Эта новая тетрадь чья?)

Это черное пальто, та светлая комната; вон тот красивый дом; эта маленькая кошка; те две черные сумки; тот домик.

3. Скажите по модели:

ÖRNEK: ... var ama ... yok. (Benim cep telefonu internet) → Benim cep telefonum var ama internetim yok. (У меня есть телефон, но Интернета нет.)

Bölüm 13.

1. Скажите по модели:

ÖRNEK: Burası ... mıdır? – (школа) → Burası okul mudur? (Здесь школа?)

Библиотека моего отца; факультет журналистики (gazetecilik fakültesi); кабинет врача; студенческое общежитие (öğrenci yurdu); аудитория нашего курса; малый зал кинотеатра; Бульвар Ататюрка; городМосква; новыйлекционныйзал.

2. Скажите по-русски:

Kütüphane burası mıdır? Hayır, burası kütüphane değil, burası yemekhanemizdir. Kütüphane burası değil, işte o binadır.

Yemek salonu burası mıdır? Hayır, efendim, burası yemek salonu değil, bizim bey efenimizin çalışma odasıdır.

22

Banyo odası neresi? Banyo odası işte burasıdır.

Puşkin müzesi burası mıdır? Hayır, efendim, burası Puşkin müzesi değil, burası Turgenev kütüphanesidir.

Büronuz burası mıdır? Hayır, efendim, değil, burası depomuzdur. Büromuz işte orasıdır.

3. Скажите по-турецки:

Это университет? Здесь не университет, а лицей (bir lise). Университет а не здесь, а там.

Кто есть в аудитории? В аудитории никого нет. Студенты не здесь, а на лекции (konferans salonunda).

В вашем доме коридоры темные? Нет, коридоры не темные, а очень светлые.

4.Ответьте отрицательно, обращая внимание на использование “yok” и “değil”, и переведите на русский язык:

Odamızda aydınlık; koridorunuz pek uzun; bu saatte sokaklar karanlık; yatak odası çok rahat; kütüphane salonu son zaman sıcak; bu sezonda soğuklar; burada biz rahat; sokakta polis.

5.Скажите:

23

Dördüncü ders

Bölüm 14.

1. Скажите по модели:

ÖRNEK: (spor) → sporcu (спортсмен)

Gazete → журналист, kapı → консьерж, eski → старьевщик, yardım → помощник, futbol → футболист, büfe → буфетчик, araba → извозчик; tenis → теннисист; duvar → каменщик; roman → романист; fotoğraf → фотограф; taksi → таксист; telefon → телефонист.

2. Скажите в положительной и отрицательной форме по модели:

ÖRNEK I: ..., → ... değil... (ben sporcu) Ben sporcuyum. → Ben sporcu değilim. (Я спортсмен. → Я не спортсмен.)

Biz iki bin on sekiz yılında; ben akrabası; biz voleybolcu; o kızınız; onlar jimnastikçi; biz yirmi birinci yüzyılda; ben çok hasta; o iyi bir tenisçi; siz de Türkolog; dostum iyi bir doktor.

ÖRNEK II: ... değil... Hayır, ... (sen genç) → Sen genç değilsin. Hayır, ben gencim. (Ты не молод. Нет, я молодой.)

Memur; şoför; fotoğrafçı; komşumuz; boksör; futbolcu; artist; hasta; iyi; öğrenci; küçük; pilot; polis; gazeteci; büyük; Türk.

ÖRNEK III: Siz …misiniz? Değil, ...yim. (пилот студент) → Siz pilot musunuz? Değil, öğrenciyim. (Вы пилот? –

Нет, студент.)

Преподаватель турецкого языка преподаватель русского языка; наш доцент – ваш новый профессор; журналист врач; больной здоровый; спортсмен артист; ребенок – взрослый.

ÖRNEK IV: Sen ...ta mısın? Hayır, ben ...tayım. (park bahçemiz) → Sen parkta mısın? Hayır, ben bahçemizdeyim. (Нет, я в нашем саду.)

Bir toplantı bir konferans; futbol maçı opera ve bale tiyatrosu; spor salonu şehir parkı; doktor yemekhane; üçüncü kat dörtdüncü kat; Manej meydanı Kızıl meydan; Dinamo stadı Lujniki stadı; Fakülte Dekanı Üniversite Rektörü; jimnastik dersi Türkçe dersi; sınıf toplantısı fakülte toplantısı.

24

ÖRNEK V: ... değil mi...? (ben doktorda) → Ben doktorda değil miyim? (Разве я не у врача?)

Siz bir kapalı oda; biz okulumuzun kütüphanesi; ben sınıfımızın toplantısı; sen yüz yirmi bir numaralı derslik; İstanbul şehri; Vernardski metro istasyonu; sinema salonu; okul yemekhanesi.

3. Скажите по модели:

ÖRNEK I: … (ben dostunuz) →Ben dostunuzum. (Яваш друг.) Ben Rus öğrenci; o bir akrabası; biz komşuları; siz akrabalarımız; sen Türk dostum; o futbol hastası; sen yabancı mı...;

ben sinemada...; o bir arkadaşım; sen nerede ...; ben bugün burada.

ÖRNEK II: … (я студент) → Ben öğrenciyim.

Вы на уроке турецкого языка; сегодня ты немного болен; он ваш друг; мы в старой библиотеке, я твой одноклассник; ты его сосед; мы здесь; они наши хорошие приятели.

ÖRNEK III: Biz (на лекции) → Biz konferanstayız. (Мы на лекции.)

Внашей библиотеке, в твоей комнате, на собрании курса,

вэтом магазине, в аудитории номер четыре, в салоне парикмахерской, в зале консерватории, на улице Арбат, у тебя дома.

ÖRNEK IV: Sen ... değilsin. (его родственник) → Sen akrabası değilsin. (Ты не его родственник.)

Маленький ребенок; плохой товарищ; наш сосед; старый друг; его кузен; в этом магазине; мой врач; сегодня болен.

ÖRNEK V: Siz … değilsiniz. (в парке культуры) → Siz kültür parkta değilsiniz. (Вы не в парке культуры.)

В музее Пушкина; в зале Чайковского; в семье Али; у соседа Мурада; в саду Эрмитаж; в театре оперетты; в книжном магазине; у себя дома.

1. Скажите по модели:

ÖRNEK I: Şu oda … mı yoksa … mıdır? (светлая темная) → Şu oda aydınlık mı yoksa karanlık mıdır? (Вон та комната светлая или темная?)

Номер 405 номер 415; открытая закрытая; узкая широкая; длинная короткая; маленькая – большая.

ÖRNEK II: Babası … mı yoksa ... mıdır? (врач артист) → Babası doktor mu yoksa bir artist midir? (Его отец врач или артист?)

Профессор доцент; в университете болен; пилот футболист; на уроке турецкого языка на собрании курса; в столовой университета в новой библиотеке; профессор доцент; молодой не очень старый; в Москве в Турции.

ÖRNEK III: Bu kitap … mi yoksa … mıdır? (у тебя у него) → Bu kitap sende mi yoksa onda mıdır? (Эта книга у тебя или у него?)

Утвоего брата у твоей сестры; на стуле на этом окне;

вэтом шкафу на его столе; у вас у вашего друга; у вашего преподавателя у заведующего кафедрой турецкого языка.

2. Скажите по-турецки, затем по-русски:

Kaçıncı, ikinci, üçüncü, dördüncü, beşinci, altıncı, yedinci, sekizinci, dokuzuncu, onuncu, onbirinci, onikinci, yirminci, yüzüncü, yüzbirinci.

26

3. Образуйте порядковые числительные: ÖRNEK I: (bir) → birinci (первый)

İki, üç, dört, beş, altı, yedi, sekiz, yirmi dokuz, yüz altı, bin bir.

ÖRNEK II: (10) → onuncu (десятый)

11, 15, 20, 21, 30, 32, 40, 43, 50, 54, 60, 66, 70, 77, 80, 88, 99.

ÖRNEK III: (141) → yüz kırk birinci (сто сорок первый) 100, 103, 157, 207, 884, 486, 1000, 1210, 2750, 7305, 9999.

4. Скажите по-турецки, затем по-русски:

İkide bir, dörtte üç, yüzde yüz, binde iki, beşte bir, üçte iki, altıda beş, onda üç, yüzde on, yüzde doksan dokuz, binde bir.

5. Образуйте дробные числительные: ÖRNEK I: (одна вторая) → ikide bir

Две третьих, три четвертых, одна пятая, пять шестых, три десятых, десять сотых (10%), 100%, две тысячных, одна десятимиллионная.

ÖRNEK II: половина (дома) → evin yarısı

Книга; хлеб; тетрадь; окно; лимон; двор; курс; факультет; шкаф; балкон; урок; стол; полка; лекция; семья; собрание.

ÖRNEK III: пол (дома) → yarım ev

Книга; хлеб (буханка); тетрадь; лимон; курс; факультет; лекция; час; месяц; год; семестр.

ÖRNEK IV: (один) с половиной → bir buçuk

Два; три; четыре; пять; шесть; семь; восемь; девять; десять. Пятнадцать; двадцать три; сорок один; восемьдесят де-

вять; сто девяносто шесть.

Bölüm 16.

1. Скажите по-турецки, затем по-русски:

Şimdi saat kaç? (saat on iki) → Şimdi saat on iki. (Который час? Сейчас двенадцать часов.)

Saat dokuz; saat sekiz buçuk; saat üç yirmi; saat yarım; saat bir kırk beş.

Şimdi saat kaç? (saat onu iki geçiyor) → Şimdi saat onu iki geçiyor. (Который час? Сейчас две минуты одиннадцатого.)

27

Saat dördü on geçiyor; saat ikiyi yirmi geçiyor; saat beşi çeyrek geçiyor.

Şimdi saat kaç? (on ikiye üç var) → Şimdi saat on ikiye üç var. (Который час? Сейчас без трех двенадцать.)

Saat sekize on var; saat bire yirmi var; saat dokuza çeyrek var.

Saat kaçta? (saat dokuz) → saat dokuzda (В котором часу? –

В двенадцать.)

Saat yedi; saat sekiz buçuk; saat üç yirmi; saat yarım; saat bir kırk beş.

Saat kaçta? (yirmiyi dört geçe) → saat yirmiyi dört geçe (В

котором часу? – В четыре минуты двадцатого.)

Dördü on geçe; on ikiyi kırk geçe; biri çeyrek geçe; dokuzu on

geçe.

Saat kaçta? (on yediye beş kala) → saat on yediye beş kala

(В котором часу? – Без пяти семнадцать.)

Bire yirmi kala; yarıma on kala; yirmi dörde yedi kala; altıya sekiz kala.

2. Ответьте на вопросы по модели:

ÖRNEK I: Şimdi saat kaç? (12) → Şimdi saat on iki. (Который час? Сейчас двенадцать часов.)

5, 8, 4.30, 9, 18, 23, 16, 7.15, 14, 3, 1.45, 22, 11, 2, 20, 6.30, 19.

ÖRNEK II: Saat kaçta? (12) → Saat on ikide. (В котором часу? – В двенадцать часов.)

9, 6, 4, 17, 3, 21.30, 18, 16, 7, 14.45, 23, 1, 22, 11, 5, 20.15.

ÖRNEK III: Kaç saat? (двенадцать) → Оn iki saat. (Сколько часов [длится]? Двенадцать часов [длится].)

6, 1, 18, 5, 9, 17, 13, 24, 2, 16, 7, 14, 5, 8, 4, 36, 44.

3. Скажите по модели:

ÖRNEK I: Şimdi saat … mı yoksa, … mı var? (полпервого без двадцати час) → Şimdi saat yarım mı, yoksa bire yirmi mi var? (Сейчас полпервого, или без двадцати час?)

Полтретьего без четверти три; полпятого без двадцати пять; полседьмого без десяти семь; полдвенадцатого без пяти двенадцать; полвосьмого без четверти восемь.

28

ÖRNEK II: Şimdi saat … mı yoksa, … mı geçiyor? (четверть второго двадцать миут второго) → Şimdi biri çeyrek mi, yoksa yirmi mi geçiyor? (Сейчас четверть второго, или двадцать минут второго?)

Четверть третьего двадцать четыре минуты третьего; четверть пятого двадцать минут пятого; четверть шестого двадцать минут шестого; четверть седьмого двадцать минут седьмого; четверть восьмого двадцать одна минута восьмого; четверть девятого двадцать пять минут девятого; четверть десятого девятнадцать минут десятого.

ÖRNEK III: Saat … mı yoksa … mı geliyor? (в четверть второго без четверти второго) → Saat biri çeyrek geçe mi, yoksa ikiye çeyrek kala mı geliyor? (Он приезжает в четверть второго или без четверти два?)

В четверть третьего без четверти три; в четверть пятого без четверти пять; в четверть шестого без четверти шесть; в четверть седьмого без четверти семь; в четверть восьмого без четверти восемь; в четверть девятого без четверти девять; в четверть десятого без четверти десять.

2. Скажите по модели:

ÖRNEK I: Ben …da okuyorum. (bir okul) → Ben bir okulda okuyorum. (Я учусь в одном учебном заведении.)

Moskova Uluslararası İlişkiler Devlet Üniversitesi; Asya ve Afrika Ülkeleri Enstitüsü; Moskova Devlet Üniversitesi; bir yüksek okul; Türkçe Hazırlık Kursu; Galatasaray Lisesi; Marmara Üniversitesi; Gazetecilik Fakültesi; birinci sınıf.

29

ÖRNEK II: ... Moskova’da mı otur… . (я) → Ben Moskova’da mı oturuyorum? (Я разве в Москве живу?)

Он; мы; ты; они; вы; эти люди; все студенты нашей группы; декан нашего факультета; ваш друг; его старшая дочь

ÖRNEK III: Onlar … çalışmıyorlar. (в банке) → Onlar bankada çalışmıyorlar. (Они не работают в банке.)

Здесь; в новой столовой; в нашем университете; в этом новом кинотеатре; в театре Пушкина; в музее Топ-Капы.

ÖRNEK IV: … bitiyor mu? (vaktiniz) → Vaktiniz bitiyor mu? (Ваше время заканчивается?)

Bu film; sınıfınızın toplantısı; bu işimiz; uzun konuşmanız; ilk ders yılınız; güzel tatil günlerimiz; spor dersimiz; bu futbol maçı.

ÖRNEK V: … bitmiyor mu? (vaktiniz) → Vaktiniz bitmiyor mu? (Ваше время не заканчивается?)

Bu çalışma; sınıfınızın toplantısı; bu işimiz; spor derslerimiz; güzel tatil günleriniz; enteresan televizyon filmi; hokey maçı.

3. Спросите и ответьте по-турецки:

ÖRNEK I: … kaç saat devam ediyor? (derslerimiz) → Derslerimiz kaç saat devam ediyor? – Derslerimiz iki saat devam ediyor. (Сколько часов длятся ваши занятия? Наши занятия длятся два часа.)

Yeni Türk filmi, kış tatilimiz, amatör konseriniz, bu uzun piyes, voleybol maçı, matematik dersi; Rus dili semineri; konferans, konuşmanız, en uzun gün.

ÖRNEK II: ... saat kaçta başlıyor? ... saat ... başlıyor. (фильм) → Film saat kaçta başlıyor? Film saat yedide başlıyor. (В котором часу начинается фильм? – Фильм начинается в семь часов.)

Ваши занятия в девять; собрание курсa полтретьего; семинар по истории без четверти одиннадцать; лекция по русскому языку полпервого; концерт этого артиста шесть; футбольный матч 19.30.

ÖRNEK III: Siz derslerde Türkçe konuşmak → Siz derslerde

Türkçe konuşmuyor musunuz? (Разве вы на занятиях не говорите по-турецки?)

30