L Zjawisko integracji w historii europejskiej

1. Potrzeba nieustannej weryfikacji wizji UE dla oceny przyszłości tak kraju jak i poszczególnego gospodarstwa domowego

klasa średnia 10-20% społeczeństwa

konkretny przejaw integracji jawi się jako zjawisko przemijające.

2. Integracja zgodnie z jej łacińskim źródłosłowiem oznacza proces zespalania poszczególnych fragmentów zjawiska w jedną większą całość.

Przez integrację gospodarczą należy rozumieć wytworzenie się organizmu gospodarczego obejmującego grupę krajów, który ze względu na wysoki stopień wewnętrznych powiązań ekonomicznych w sposób widoczny wyodrębnia się z całokształtu gospodarki światowej.

3. Motywy integracji europejskich były różne np.: polityczne (w tym militarne),gospodarcze, socjalne ideologiczne ( w tym religijne). Głównym motywem integracji była i jest polityka, nawet gdy jest argumentowana korzyściami ekonomicznymi.

USA - walka z niewolnictwem. Wielka Rewolucja Francuska - wolność równość, braterstwo. Niemcy - narodowy socjalizm. Rosja - międzynarodowy socjalizm wraz z walką klas. Kolonializm i neokolonializm - postęp cywilizacyjny.

Aspekt ekonomiczny pojawił się w ideach integracji międzynarodowej stosunkowo późno, gdyż dopiero wraz z wykształceniem się systemu kapitalistycznego w osiemnastym wieku.

3. Korzyści ekonomiczne z integracji a podział tych korzyści miedzy uczestników procesu integracyjnego

teoria integracji a doktryny protekcjonistyczne USA (Hamilton); Niemcy (List)

4. Tales z Miletu 500 lat przed narodzeniem Chrystusa zalecał Jończykom utworzenie państwa związkowego.

Niemal tysiąc lat później (w 430 r. po Chrystusie) Św. Augustyn przedstawił plan (Civitas Dei) stworzenia wielkiego imperium pokoju obejmujący cały współczesny świat. W 313 r. Konstantyn Wielki wydał edykt o tolerancji, a w 324 r. zakończył zjednoczenie Cesarstwa Rzymskiego pod swą władzą i w 330 r. założył nową stolicę Cesarstwa w Konstantynopolu. W 410 r. Rzym został zdobyty przez Wizygotów pod wodzą Alaryka.

Niemal tysiąc lat później (w 1270 r) plan społeczeństwa bez nędzy (Summa Theologiae) wysunął Św. Tomasz z Akwinu. W tym czasie powstawały pierwsze uniwersytety w Paryżu, Bolonii i Oxfordzie. W latach 1248-1252 miała miejsce siódma i ostatnia wyprawa krzyżowa przeciwko islamowi zakończona nieudanym atakiem na Kair. W latach 1315-1317 były klęski nieurodzaju i głodu. W latach 1337-1453 była wojna stulenia Francji i Anglii wspomaganej przez Niderlady i Flandrię. W 1346 r. do Europy przeniesiono ospę (tzw. czarną śmierć) przez włoskie statki kupieckie z Dalekiego Wschodu.

W średniowiecznej Europie była: wolność podróżowania, wspólne obywatelstwo rzymskie, wspólny język łaciński ludzi wykształconych, pieniądze kruszcowe.

W literaturze ekonomicznej współczesne koncepcje integracji gospodarczej pojawiły się w końcu lat 1940-tych w związku z badaniami prowadzonymi przez statystyków niemieckich (głównie Fritz Machlup).

1. Suwerenność a członkostwo w większym organizmie gospodarczym. Zewnętrzne wspieranie suwerenności służy wyjściu z układu integracyjnego.

Podział B. Balassa: preferencyjne porozumienia handlowe, strefa wolnego handlu, unia celna, wspólny rynek (czynniki produkcji), unia gospodarcza (koordynacja polityk), pełna integracja gospodarcza.

2. Historia Europy jest ciągiem procesów integracyjnych i dezintegracyjnych

   1. w latach 1818-1920 zawarto 16 traktatów o unii celnej:

1801 r. Zjednoczenie Anglii i Irlandii, a unia monetarna w 1921 r.

1838 r. Ogólnoniemiecki Związek Celny (Zollverein), a unia walutowa w 1871 r.

1850 r. Związek Austrii i Czech z Węgrami, Chorwacją i Słowacją

1860 r. Unia Celna Państw Włoskich

1875 r. Unia Celna Szwecji i Norwegii, a unia monetarna w 1882 r. 1944 r. Benelux, a unia monetarna w 1921 r.

2. w Europie unii walutowych było kilkanaście, w tym najciekawszymi były dwie następujące.

Łacińska Unia Monetarna (ŁUM): w 1863 r. Napoleon utworzył ŁUM; weszły: Francja, Belgia, Szwajcaria, Włochy, a od 1867 r. doszły Bułgaria i Grecja. Unia była systemem bimetalicznym i nie miała banku centralnego. Unia straciła znaczenie, gdy w 1867 r. na konferencji w Paryżu ustanowiono złoto jako środek oceny wartości walut ( W. Brytania od 1821 r. opierała się na standardzie złota). W 1885 r. srebro przestało być międzynarodowym środkiem płatniczym. Formalnie ŁUM trwała do 1927 r.

Unia monetarna utworzona przez Cesarstwo Niemieckie w 1871 r. składała się z 25 krajów o znacznej autonomii (podobnie jak w UE), w tym Prusy i trzy duże południowe królestwa niemieckie posiadały prawo weta w stosunku do poprawek konstytucyjnych. Bank Centralny (Reichsbank) powstał w 1875 r. Wspólny budżet wynosił 6,1% PKB Cesarstwa Niemieckiego. Powołanie Reichsbanku poprzedzone jednak było unią polityczną, która pozwoliła połączenie systemów fiskalnych tych krajów.

Skandynawska Unia Monetarna powstała w 1882 r.; weszły: Dania, Norwegia i Szwecja. Powstała nawet wspólna waluta (skandynawska korona). Szwecja wyszła z Unii w 1905 r., a Unia formalnie trwała do 1914 r.

Anglo-Irlandzka Unia Monetarna powstała w 1921 r, i trwała do wejścia waluty Irlandii do ERM (1979 r.).

Unia Monetarna Belgii i Luksemburga powstała w 1921 r. i trwała do wprowadzenia euro. W 1785 r. USA stworzyły unię walutową, a dolar zastąpił 13 walut stanowych. W 1945 r. zadłużenie USA wynosiło 125% PKB. FED „nakręcił inflację", a ceny wzrosły o 60-70% i zadłużenie spadło do 50% PKB.

c) współczesne strefy wolnego handlu

-EFTA. W 1960 r. utworzyły kraje: Austria, Dania, Norwegia, Portugalia, Szwajcaria, Szwecja, W. Brytania.

W 1965 r. powstało Karaibskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu (strefa wolego handlu) - Trynidad, Tobago, Dominikana, Grenada, St. Kitts-Nevis-Anguila, St. Lucia, St. Vicent, Jamajka, Belize, Bahama, Haiti, Surinam.

1X1994 powstała NAFTA (strefa wolnego handlu); USA, Kanada, Meksyk 1SJBI960 powstała (rozwiązana w 1980) LAFTA (strefa wolnego handlu): Argentyna, Brazylia, Chile, Meksyk, Paragwaj, Peru, Urugwaj; później dołączył: Ekwador, Wenezuela, Bo&wia. W 1980 r. powstała LALA (Latynoamerykańskie Stowarzyszenie Integracyjne): Argentyna, Brazylia,, Meksyk, Chile, Kolumbia, Peru, Urugwaj, Wenezuela). 4.1994 _r powstała Bałtycka Strefa Wolnego Handlu (Estonia, Litwa, Łotwa).

5. od 1JII.1992 obowiązuje część handlowa Układu Europejskiego UE z Polską, przewidująca utworzenie Strefy Wolnego Handlu w czasie dwu pięcioletnich okresów.

6. od sierpnia 1992 r. istnieje CEFTA (Środkowoeuropejskie Porozumienie o Wolnym Handlu) obejmująca: Polskę, Węgry, Czechy i Słowację. Strefa Wolnego Handlu od 1.1.1997.

6- Ahistoryczność ocen przyszłości UE (miało to miejsce również w odniesieniu do RWPG). UE powstała i rozwijała się po II wojnie w warunkach zagrożenia polityczno-militarnego. Obecnie powracają stare animozje (płatnicy netto v. biorcy netto)

Brak w traktatach Wspólnot klauzul wychodzenia z UE. Taka klauzula o wychodzeniu z UE pojawiła się w Traktacie Reformującym (zamiast Konstytucji odrzuconej w referendach) podpisanym w Lizbonie w grudniu 2007 (Karta Praw podstawowych z protokołem brytyjskim).

6. Różne spoiwa integracyjne:

trwalsze, gdyż trudne do zweryfikowania (np. religia),

mniej trwałe, gdyż łatwe do szybkiej weryfikacji (np. wspólnota interesów mająca prowadzić do poprawy stopy życiowej ludności).

1. w dawnej Europie przez ponad 1,5 tys. lat spoiwem była religia chrześcijańska (dominacja pracy nad kapitałem wraz z zakazem lichwy; por. obecny islam) czyli dominacja wartości religijno-moralnych nad władztwem kapitału

2. Oświecenie torowało drogę koncepcjom utopijnym (Rewolucja Francuska).

Od Rewolucji Francuskiej widoczna jest dominacja utopii połączonych z terrorem politycznym (Wandea - zginęło 10% społeczeństwa) - pieśni sławiące gilotyny. Powstawanie materializmu (Voltaire; przyroda i rozum jako nowe bóstwa; wiara w trwałość rewolucyjnego przełomu w dziejach - powstanie nowego kalendarza). Socjalizm międzynarodowy (komunizm). Dominacja klas społecznych, bezpieczeństwo ekonomiczne; ucieczka w domniemany sukces przyszłych pokoleń (np. rozwinięte społeczeństwo socjalistyczne)

Socjalizm narodowy (faszyzm), dominacja narodu wybranego.

C. Obecna UE nawiązuje ( projekt konstytucji) do tradycji starożytnej Grecji (Platon, lecz nie Arystoteles) oraz Oświecenia (Voltaire, lecz nie Pascall). W UE jest widoczny silny wpływ tradycji Rewolucji Francuskiej. Duże znaczenie posiada bezpieczeństwo ekonomiczne poprzez utrzymanie wysokiej stopy życiowej.

W 1000 r. w Gnieźnie (nad jeziorem Lednickim), król Bolesław Chrobry spotkał się z

Cesarzem niemieckim Ottonem III w imieniu którego do 993 r. regencję sprawowała jego matka wdowa po Ottonie II - Teofano będąca księżniczką bizantyjską. Otton III -w oparciu o koncepcje Imperium Christianium (równorzędność Italii, Germanii, Galii i Słowiańszczyzny) koronował Bolesława Chrobrego na króla narodów słowiańskich w tamach Imperium. Otton podmywał włócznię wodza rzymskiego Św. Maurycego, a otrzymał od Bolesława ramię sw. Wojciecha. Od 1025 r. Mieszko-Bezprym z pomocą cesarza niemieckiego któremu przykazał insygnia władzy. Król czeski Brzetysław zniszczył Poznań i wywiózł św.Wojcecha. W 1040 r, na tron wchodzi Kazimierz Odnowiciel.

B) Historia Polski składa się z licznych działań dczintegracyjnych. Zwłaszcza buntowała się

klasa średnia ograniczona w dostępie do urzędów, biznesu, upośledzona w podatkach, oraz

pozbawiona dawnych przywilejów (np. kara chłosty dla drobnej szlachty).

Walka t trzema bardzo różnymi "rozbiorcami" ( Kościuszko, powstania listopadowe i

styczniowej

Walki o powitanie U Rzeczypospolitej wraz z walką przeciw dominacji ZSRR.

Po II Wojnie powstanie w 1956 r. oraz zryw Solidarności i wyjście Polski z Układu

Warszawskiego oraz z RWPG.

C. Wyjątkiem w działaniach dezintegracyjnych Polski były czasy I Rzeczpospolita, gdy Polska była dominującym ośrodkiem integrującym dla Litwy, Ukrainy i Rosji (Smoleńsk, Psków).

Kaczątek dezintegracji ładu katolickiego w Europie. W Anglii w 1533 - ogłoszenie niezależności kościoła anglikańskiego, a w 1588 r. zwycięstwo nad flotą hiszpańską. W 1648 zawarcie pokoju i oderwanymi od Hiszpanii 7 pin. prowincjami Niderlandów. Zgoda Polski na powstanie Prus. W 1657 r, Polska zrzekła się zwierzchnictwa nad Prusami kierowanymi przez protestanta księcia Fryderyka Wilhelma (masowa prywatyzacja majątków kościelnych). Prusy były pierwszym w Europie uznanym krajem nie katolickim. Brak zgody Polski na podjęcie mediacji przez papieża wyniszczająca wojna z chrześcijańskim zakonem Krzyżaków.

Znaczna była siła przyciągająca do Polski innowierców (Żydzi, protestanci). Przy elekcji S. Poniatowskiego (król 1764-1795) warunkiem Rosji było dopuszczenie innowierców do urzędów). Poniatowski w końcu przystąpił do Targowicy i podpisał zatwierdzone przez Sejm (Rejtan) rozbiory Polski. _v§||

Potop szwedzki; mieszkańcy miast v. szlachta (sprawa podatków).

D) POLSKA obecnie uczestniczy w następujących strefach wolnego handlu:

- 1.03.1992 r. Polska - UE: w ramach części handlowej Układu Europejskiego utworzono strefę wolnego handlu w ciągu 2 pięcioletnich okresów

- CEFTA (Środkowoeuropejskie Porozumienie o Wolnym Handlu) weszło w życie w 1993 r. (Polska. Węgry, Czechy i Słowacja).

-w 1994 r. weszło w życie Porozumienie o SWH z państwami EFTA.

- w 1997 r. weszło w życie Porozumienie o SWH z Litwą,

- w 1999 r. weszło w życie Porozumienie o SWH z: Łotwą, Estonią i Izraelem,

-w 2000 r. weszło w życie Porozumienie o SWH z Turcją.

8. Wariant luźnych związków Polski z UE a zagrożenie Polski kryzysami waluto-finansowymi .

Małe i średnie otwarte gospodarki nie mogą się obronić przed współczesnymi kryzysami walutowymi (przechodzącymi w kryzysy bankowe i finansowe)

Ogromne koszty wyjścia z kryzysu ponosi społeczeństwo (podatnicy); kryzys w 1998 r. doprowadził do spadku płac realnych w Korei o 10%, a w Indonezji o 42%; a po kilku kryzysach może wystąpić stan bliski bankructwu (np. Argentyna). Prognoza Komisji Europejskiej (równie prawdopodobne są różne scenariusze). UE musi się dostosowywać do zmian zachodzących w gospodarce światowej. Zmiany zachodzące w UE zależą od zmian powstałych w priorytetach celów wśród ludności UE.

II. Teoria - kolejne etapy integracji wg B. Balassa z 1961 r.

Preferencyjne porozumienia handlowe są redukcją ceł i ograniczeń w obrocie pomiędzy krajami

1. . Strefa wolnego handlu

Znoszenie cel pomiędzy krajami, a zachowanie własnej polityki celnej w stosunku do krajów trzecich*

Istnieją „reguły pochodzenia towarów w obrocie", których celem jest ograniczenie wolnej od obciążeń celnych wymiany wewnątrz strefy WH do wymiany produktami pochodzącymi z obszaru SWH.

W wyniku podpisania Układu Europejskiego w grudniu 1991 r., Polska stała się członkiem stowarzyszonym i miała w ciągu dwu pięcioletnich okresów (Układ wszedł w życie 1 lutego 1994 r.) stworzyć strefę wolnego handlu w odniesieniu do towarów przemysłowych.

2. . Unia celna

Kraje członkowskie posiadają wspólną politykę celną w stosunku do krajów trzecich.

1 stycznia 1958 r. powstała EWG i od razu wystartowała w postaci unii celnej, a więc

pominięto fazę strefy wolnego handlu. W 1968 r. zrealizowano ten cel, w postaci zniesienia

wewnętrznych barier celnych oraz przyjęcia wspólnej zewnętrznej taryfy celnej.

Unia celna jest liberalizacją wewnętrzną i dyskryminacją na zewnątrz ugrupowania; tj.

geograficznie dyskryminacyjna redukcja taryfy celnej. Efekt kreacji oraz efekt przesunięcia

handlu.

3. . Wspólny rynek

Znoszenie restrykcji w odniesieniu do transferu czynników produkcji (praca, kapitał i przedsiębiorczość) pomiędzy krajami członkowskimi. W „Słowniku instytucji i terminów UE" podano, że w 1968 r. zakończono znoszenie barier celnych. Przyczyną było, że w Traktacie Rzymskim (1957) przewidziano utworzenie unii celnej w przeciągu 12 lat, czyli przed 1969 r. Jednolity Akt Europejski z 1987 r. przewidywał realizację wielkiego rynku wewnętrznego z wolnym przepływem towarów, usług, kapitału i osób.

4. . Unia gospodarcza (ekonomiczna)

Kraje członkowskie harmonizują narodowe polityki ekonomiczne, gdyż wtedy integracja gospodarcza dotyczy zarówno integracji rynku jak i integracji politycznej. Harmonizacji narodowych polityk towarzyszą szoki asymetryczne w poszczególnych krajach.

UG z reguły nie występuje samodzielnie, lecz łącznie z unią monetarną, unią polityczną lub pełnią unią.

Mundell pisze, że „dany obszar walutowy jest optymalny, gdy pokrywa się z regionem w którego obrębie czynniki wytwórcze są przenośne, natomiast ich przepływ do innych regionów jest ograniczony. Na małych obszarach walutowych związki zawodowe osłabiają pieniądz. Dla efektywnego funkcjonowania UG wystarczające są stabilne kursy walutowe w krajach członkowskich. Dla stabilnego funkcjonowania UG wskazana jest unia walutowa. Dla zapewnienia równości w funkcjonowaniu UG wskazana jest unia socjalna i podatkowa, czyli unia polityczna.

5. . Pełna integracja gospodarcza

Kraje członkowskie unifikują polityki (monetarne, fiskalne, socjalne, anty kryzysowe, itp.) oraz tworzą struktury władzy ponad narodowej.

UNIA CELNA jest liberalizacją wewnętrzną i dyskryminacją zewnętrzną. Przy tworzeniu unii celnej zmiany w taryfie celnej mają charakter dyskryminacyjny. System taryfowy UC jest niedyskryminacyjny na rzecz krajów członkowskich i nakierowany przeciwko krajom członkowskim. Z nazwy UC wynika, że chodzi tu o konkretny instrument zagranicznej polityki ekonomicznej (cło), któremu towarzyszą działania administracyjne korzystne dla krajów tworzących unię. Teoria UC może być zdefiniowana jako geograficznie dyskryminacyjna teoria redukcji taryfy celnej. Utworzenie UC jest korzystniejsze niż SWH nie tylko ze względu na niższe koszty utrzymania różnych zewnętrznych granic celnych, lecz równie z tytułu dysponowania zwiększoną siłą przetargową w międzynarodowych negocjacjach handlowych w porównaniu z siłą posiadaną przez poszczególne kraje członkowskie. Powstaje pytanie czy generalna redukcja ceł (ogólna strategia wolnego handlu) nie jest lepsza niż tworzenie UC, gdyż taka obniżka ceł nie powoduje efektu przesunięcia, a poprzez efekt kreacji handlu zwiększa stan dobrobytu (lecz bez możliwości kompensat ze wspólnego budżetu).

UC jest uważana za trzon ugrupowań integracyjnych - tak w teorii jak i w historii (pomiędzy 1818-1924 zawarto 16 porozumień o unii celnej).

Cło jest najprostszym z instrumentów polityki handlowej i oznacza obciążenie podatkowe przy imporcie produktów. Zawsze skutkiem stosowania taryfy celnej jest wzrost kosztu produktu dostarczonego do kraju. Cło jest najstarszym instrumentem polityki handlowej tradycyjnie będącym źródłem dochodu państwa. Celem cła jest nie tylko zapewnienie dochodów, lecz często obrona poszczególnych sektorów gospodarki narodowej. Obecnie ranga cła zmalała, gdyż do ochrony stosuje się bariery pozataryfowe.

U. Powstawanie instytucji

1), W czerwcu 1947 r. miało miejsce rozpoczęcie pomocy USA dla Europy w ramach Planu Marschalla - Sekretarza Stanu w administracji H. Trumana (European Recovery Program). Warunkiem otrzymania kredytów w ramach tego planu było utworzenia wspólnego programu przez państwa uczestniczące w planie. Wspólny program miał obejmować odbudowę i rozwój

Gospodarek i podział przydzielonych kredytów. Z tego względu kraje Europy Wschodniej (w tym Polska) odmówiły przyjęcia pomocy amerykańskiej. Belgia, Holandia i Luksemburg w 1947 r. utworzyły unię celną, którą w 1958 r. zastąpiono Unią Ekonomiczną Beneluksu. 16 kwietnia 1948 r. grupa państw Europy Zachodniej utworzyła Organizacja Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej (OEEC), która pełniła rolę zbiorowego partnera dla USA w realizacji pomocy - wynoszącej łącznie 13,5 mld USD (obecnie około 90 mld USD) - w ramach Planu Marschalla. Członkami OEEC było: 16 państw Europy Zachodniej, Triest oraz amerykańska, brytyjska i francuska strefa okupacyjna (RFN przystąpiła do OEEC w 1949 r.). W 1947 r. Zagłębie Saary oderwano od Niemiec i przyłączono do Francji oraz wprowadzono międzynarodowy zarząd nad strategiczną Nadrenią). Członkami stowarzyszonymi były od 1950 r. Kanada, USA oraz od 1955 r. Jugosławia. Finlandia od 1957 r. uczestniczyła w charakterze obserwatora.

2) W 1947 Stalin scalał strefę wpływów za pomocą Biura Informacji Partii Komunistycznych i Robotniczych (KOMINFORM), w którym uczestniczyły partie komunistyczne Francji i Włoch. 5.1 1949 powstaje Rada Wzajemnej Pomocy Gospodarczej (RWPG) w skład której wchodziło 6 państw (ZSRR, Polska, Bułgaria Rumunia, Węgry, CSRS), a w 1950 r. dołączyła NRD, Umową o współpracy gospodarczej zawarła Finlandia w 1973 r., a Meksyk w 1975 r. Kuba stała się członkiem RWPG w 1972 r. Statutowym celem RWPG była odbudowa krajów członkowskich ze zniszczeń wojennych.

3) W kwietniu 1949 r. w Waszyngtonie utworzono NATO. W czerwcu 1950 r. z inicjatywy Roberta Schumana, ministra spraw zagranicznych Francji, 6 państw (Belgia, Francja, Holandia, Luksemburg, RFN, Włochy) rozpoczęło negocjacje w sprawie przekazania swoich uprawnień dla niezależnej władzy uprawnień związanych z zarządzaniem wspólnym rynkiem węgla i stali. W marcu 1951 r. negocjacje zakończono utworzeniem Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali (EWWiS). Traktat o utworzeniu EWWiS zawarto na 50 lat. Traktat podpisano 18.IV.1951 r., a ratyfikowano 25 lipca 1952 r. Wspólny rynek węgla, rud żelaza i złomu utworzono już 10 lutego 1953 r., a Wspólny rynek stali 1 maja 1953 r. We wrześniu 1952 r. w Strasburgu odbyło się pierwsze posiedzenie Wspólnego Zgromadzenia mającego sprawować „demokratyczną kontrolę nad funkcjonowaniem EWWiS". Zgromadzenie składało się z 78 przedstawicieli parlamentów państw członkowskich i było zaczątkiem przyszłego Parlamentu Europejskiego. Tworzenie EWWiS trwało więc 9 miesięcy (VI. 1950- III.1951)

4) W czerwcu 1955 r. sześć krajów członkowskich EWWiS rozpoczęło debatę nad projektem holenderskiego rządu (tzw. plan Beylena) o utworzeniu wspólnoty gospodarczej, 25 marca 1957 w Rzymie 6 państw podpisało traktat o Europejskiej Wspólnocie Gospodarczej (EWG) - European Economic Community. Po ratyfikowaniu. Traktat nabrał mocy obowiązującej z dniem 1 stycznia 1958 r. Jest on zawarty na czas nieograniczony. Wraz z EWG został zawarty - w tym samym czasie i w tym samym składzie członkowskim - traktat trzeciej wspólnoty Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej (Euroatom). Tworzenie EWO i Euroatomu trwało więc 21 miesięcy (VI. 1955 - III. 1957). Jak napisał w swoich wspomnieniach minister spraw zagranicznych Belgii Spaak, to Stalin, a nie zachodni mężowie stanu zasłużyli na tytuł „ojca jedności europejskiej".

5) W 1960 r. sześć państw (W. Brytania, Austria, Dania, Norwegia, Portugalia, Szwajcaria) utworzyło Europejską Strefę Wolnego Handlu (EFTA - European Frcc Trade Association) jako przeciwwagę dla EWG.

6). Możliwość liberalizacji przepływu kapitałów nastąpiła wraz z opublikowaniem przez Komisję Wspólnot w 1985 r. tzw. Białej Księgi mającą na celu zakończenia budowy jednolitego rynku wewnętrznego. 1 lipca 1987 r. wszedł w życie Jednolity Akt Europejski, który dał nowe kompetencje 3 Wspólnotom (EWWiS, EWG i Euroatom) mające na celu stworzenie Jednolitego Rynku Wewnętrznego do końca 1992 r.

7). 1 .IV. 1991 r. w Białowieży rozwiązano Układ Warszawski oraz RWPG. W grudniu 1991 r. Gorbaczowa odsunął Jelcyn Umowę o stowarzyszeniu ze Wspólnotami Europejskimi — zwaną Układem Europejskim - Polska zawarła 16.XII.1991 r. Po ratyfikacjach. Umowa weszła w życie 1 lutego 1994 r. Układ Europejski w zasadniczy sposób rozszerzał ramy współpracy gospodarczej i politycznej określone w „Umowie w sprawie handlu oraz współpracy handlowej i gospodarczej między Polską a EWG" z września 1989 r.

W czerwcu 1993 w Kopenhadze przywódcy unii podjęli polityczną decyzję o możliwości rozszerzenia unii. W rezultacie wejścia w życie 1 lutego 1994 r. Układu Europejskiego Polska stała się członkiem stowarzyszonym. 5. IV. 1994 premier Pawlak wysyła list do KJEL Kwiecień 1994 r. - Polska składa wniosek o przystąpienie do UE, a więc o pełne członkostwo w UE.

Lipiec 1997 r. - Komisja Europejska zaleca rozpoczęcie w marcu 1998 r. negocjacji członkowskich z Polską.

Marzec 1998 r. — początek negocjacji członkowskich z Polską.

Listopad 2000 r. - Komisja Europejska definiuje strategię zakończenia negocjacji, która przewiduje w połowie 2002 r. ustalenie warunków przystąpienia Polski w najważniejszych obszarach (tj. w rolnictwie, polityce regionalnej poprzez wsparcie strukturalne) oraz ustalenie wysokości rocznej stawki wpłacanej przez Polskę do budżetu UE oraz do Wielkiej Brytanii w postaci tzw. Rabatu Brytyjskiego.

13.12.2003 r. - koniec negocjacji akcesyjnych Polski z UE. l.V,2004 członkostwo Polski z derogacją w UE.

8) Traktat o Unii Europejskiej (zwany Traktatem z Maastricht) został podpisany 7 lutego 1992 r., a wszedł w życie 1 listopada 1993 r. Traktat podpisało 12 państw ( 6 państw plus: od 1.1.1973 r. W. Brytania, Dania i Irlandia, od 1.1.1981 Grecja oraz od 1.1.1986 Hiszpania i Portugalia). Na początku lat 1990-tych formalne wnioski o przyjęcie do Wspólnot złożyły: Austria i Finlandia -(ucieczka przed przymusową neutralnością) oraz Norwegia* Szwecja i Szwajcaria. Negatywne wyniki referendów w Norwegii i Szwąjcarii nie pozwoliły na wejście tych krajów do UE. Po zakończeniu procedur ratyfikacyjnych, 1,1.1995 r. do UE weszły trzy kraje (Austria, Finlandia i Szwecja), a więc w UE było już 15 krąjów.

Traktat z Maastricht po ratyfikacjach zyskał obowiązującą moc od 1 listopada 1993 r. Został on zawarty na czas nieokreślony. UE powstała na bazie trzech Wspólnot (EWWiS, EWG i Euroatomu). Traktat o UE jest konstrukcją opartą na trzech filarach: a) filar l dotyczy zmian w strukturach EWWiS, Euroatomu oraz EWG (o zmienionej nazwie na Wspólnotę Europejską), b) przepisy filaru II regulują politykę zagraniczną i bezpieczeństwo zewnętrzne, c) filar III reguluje działania UE w zakresie wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych. Konstrukcja traktatu z Maastricht sprawia, że ramy prawne UE wyznacza, art 5 dokumentów prawnych (EWWiS, EWG, Euroatom, Jednolity Akt Europejski oraz Traktat o Unii Europejskiej).

O członkostwo UE może się ubiegać każde państwo europejskie. Decyzję podejmuje jednomyślnie Rada Unii, po zasięgnięciu opinii Komisji Europejskiej i otrzymaniu zgody Parlamentu Europejskiego, który stanowi bezwzględną większością głosów swoich członków. Ponadto umowa członkowska wymaga ratyfikacji przez wszystkie państwa członkowskie, zgodnie z ich wymogami konstytucyjnymi.

Traktat z Maastricht - podobnie jak traktaty założycielskie trzech Wspólnot - nie zwiera ładnych postanowień w kwestii wykluczenia, wystąpienia państwa członkowskiego z Unii bądż też zawieszenia państwa w jego prawach członkowskich. Traktat z Maastricht przewiduje, że celem UE jest utworzenie UGW ze wspólną walutą ECU utworzoną w marcu 1974 r. w ramach Europejskiego Systemu Walutowego (w grudniu 1995 r. Rada UE zmieniła nazwę z KCU na euro).

Mundell proponował wprowadzenie światowej waluty – Inter; Keynes - „ - Bancor ;Harry Dexter White - „ - Unitas ;Jacob Yinter - „ - Mandator