37. Калектывізацыя сельскай гаспадаркі на Беларусі.

Цяжкія ўмовы працы і быту сялян, раздробленасць зямельных участкаў, прымітыўныя прылады працы, што стрымлівала агульнае эканамічнае развіццё краіны.У пачатку нэпа савецкая ўлада падтрымлівала гаспадарчыя памкненні сялян, заахвочвала пошук форм калектыўнага гаспадарання на зямлі, прадастаўляла права на зямлю як калектыўным, так і аднаасобным гаспадаркам.З першых гадоў савецкай улады ствараліся і вытворчыя кааператывы, калектыўныя гаспадаркі.Калгасы разглядаліся ў асноўным як форма арганізацыі бяднейшых пластоў насельніцтва. У 20-я гады, як бачна, быў сапраўды значны ўздым сялянскай гаспадаркі, які сведчыць аб дабратворных выніках нэпа.Камуністычная партыя і Савецкая дзяржава распрацавалі палітыку калектывізацыі сельскай гаспадаркі.Калектывізацыя сельскай гаспадаркі – палітыка Камуністычнай партыі і Савецкай дзяржавы, якая была накіравана на аб’яднанне дробных сялянскіх гаспадарак у буйныя сельскагаспадарчыя прыдпрыемствы.Iмкнуліся вырашыць адразу дзве задачы: у кароткія тэрміны правесці калектывізацыю вёскі і ўзяць у яе сродкі для патрэб індустрыялізацыі і абароны краіны.Пачатак рэалізацыі такога курсу паклаў хлебанарыхтоўчы крызіс. Акрамя таго, у гарадах пачаліся перабоі ў забеспячэнні прадуктамі.Закрываліся рынкі, уводзілася абкладанне сялянскіх гаспадарак дадатковымі падаткамі.У Беларусі ў падтрыманні палітыкі “правага ўхілу” быў абвінавачаны нарком земляробства Дз. Прышчэпаў, старшыня ЦВК БССР А. Чарвякоў і інш.Масавая калектывізацыя выклікала супраціўленне кулацтва. У гэтых умовах партыя перайшла ад палітыкі абмежавання і выцяснення кулацтва да палітыкі ліквідацыі кулацтва.Разгарнулася кампанія па суцэльнай калектывізацыі і ліквідацыі кулацтва як класа, прымусу і раскулачвання серадняка, закрыцця цэркваў, рынкаў.Раскулачваць пачалі не толькі кулакоў, але і сераднякоў, якія не хацелі ўступаць у калгасы.Метады, якімі ажыццяўлялася калектывізацыя вёскі, абагуленне сялянскіх гаспадарак, прывялі да таго, што вясной 1932 г. замест суцэльнай калектывізацыі адбыўся чарговы масавы выхад сялян з калгасаў.У выніку дапушчаных памылак у эканамічнай палітыцы ў 1932–1933 гг. краіну ахапіў масавы голад, які забраў жыцці многіх людзей. Да канца 30-х гадоў калектывізацыя ў Беларусі была звершана, кулацтва як клас ліквідавана.Сельская гаспадарка фінансавалася па рэшткавым прынцыпе. Іншая справа – 70–80-я гады, калі дзяржава атрымала магчымасць фінансаваць аграрны сектар эканомікі на ўзроўні сучасных патрабаванняў. Сельская гаспадарка Беларусі ў гэтыя гады па вытворчасці прадукцыі на душу насельніцтва стала ў шэраг з сельскай гаспадаркай развітых дзяржаў свету.

39.1 Асноуныя тэнДэнцыiiндустрыяльнага развiцця бсср ва умовах разгортвання наву:кова-тэхнiчнай рэвалюцыi

(1970-я - перш. палова 1980-х гг.).

Першы этап сучаснай навукова-тэхнiчнай рэвалюцыi у свеце ахапiу

1950-60-я гг. асноуныя вынiкi гэтага апераджалънае развiццё

_ aytam-абiЛЬН3Fа транспЩJТУ; - грамадзянска:и авiяцыi, атамнай энергетыкi, нафтахiмii, вытворчасцi сiнтэтычных матэрыялау, электронна-вылiчальнай тэхН1Кl.

Значная увага удзялялася навукова-тэхнiчнаму прагрэсу i у СССР.

Савецкая навука развiвала прыкладныя HaBYKi, атрымала важкiя вынiкi у галiне пауправаднiкоу, ЭВМ. Сведкамi гэтага сталi першыя запускi штучных спадарожнiкау Зямлi, будаунiцтва першых у свеце АЭС, атамнага ледакола i г. д. Але НТП не развiвауся ушыркi, сiстэма кiравання эканомiкай блакiравала яго iнтэграцыю з вытворчасцю.

у 70 :першую палову 80-х гг. планы IX, Х, XI пяцiгодак ставiлi мэту узняць узровень жыцця шляхам пераводу эканомiкi на iнтэнсiуны шлях

.

развщцця, больш рацыянальнага выарыстання вытворчага патэнцыялу. Але

захаванне старых прыярытэтау i экстэнсiунасцi шляхоу (БАМ, засваенне Заходняй Сiбiры), адмiнiстратыуна-камандных метадау i прывiлегiй партыйна-дзяржауных чыноунiкау прывялi да застою у развiццi эканомiкi СССР.

Хаця быу дасягнуты безумоуны рост дабрабыту i рэальных даходау насельнiцтва, адначасова хутка рос дэфiцыт таварау першай неабходнасцi. Мелiся i поспехi - капiталаукладаннi у гаспадарку БССР за 1970-1985 гг. дасягнулi звыш 68 млрД рублёу, былi уведзены у строй звыш 170 прамысловых прадпрыемствау:

• Магiлёускi камбiнат шауковых TKaHiH (1973)

Баранавiцкi завод аутамабiльных лiнiй (1974)

Пiнскi завод кузнечна-прэсавых аутаматычных лiнiй,

Лунiнецкi завод электрарухавiкоу (1975),

Завод лiцейнага абсталявання у Пiнску.

У 1971 г. упершыню у СССР пачался серыйная вытворчасць самазвальнага аутапоезда для падземных работ, аснашчанага нейтралiзатарам выхлапных газ ау .

Расла вытворчасць прыборабудавання, электроннай i радыётэхнiчнай прамысловасцi, вытворчасць сродкау сувязi. За гэты ж перыяд прадукцыя павялiчылася больш чым у 3 разы, валавы грамадскi прадукт - амаль у 2,5 разы (паказчыкi былi адны з самых высокiх у СССР!). Далей развiвауся чыгуначны, аутамабiльны, рачны i паветраны транспарт, стау развiвацца самы эканамiчны вiд транспатрата - трубаправодны (газапровад Таржок ­Iвацэвiчы, нафтапровад).

Эканамiчны рост у 70-я гг. быу вызваны за кошт рэзкага павялiчэння, у 10 разоу i больш, сусветных цэнау на нафту. У 1980-я гг. цяжкая прамысловаць рэспублiкi ва умовах "халоднай вайны" пераутваралася у галiну. вытворчасцi па абслугоуванню ваенна-прамысловага комплексу (ВПК). Даволi стабiльнай заставалася фiнанавая сiстэма - даходная частка бюджэту перавышала расходную.