1. Адам мен азаматы құқық пен бостандықтар тiкелей жүзеге асыратын болып табылады. Олар заң шығару және атқарушы Бөлім. Конституциялық құрылыстың негізі.

1. шi бап бойынша, Ресей федерациясы - Ресей бұл басқару республикалық формасындағы демократиялық федерациялық заңға сүйенген мемлекет. Адам, оның құқық пен бостандығы жоғарғы құндылықтар болып табылады. Адам мен азаматтың құқық пен бостандықтарын мойындау, орындалу және қорғау - мемлекеттiң мiндетi.

Қытай халық Республика халықтың демократиялық үстемшiлдiгiнiң социалистiк мемлекетi, басшылық етiлетiн жұмысшы табы болып табылады жұмыс және шаруалардың одақ негiзделген. Социалистiгi негiзгi Қытай халық Республика сабы құрылыс болып табылады. Тұлғаларға кез келген ұйымдар немесе бөлiндiмен социалистiк құрылыс түсiруге рұқсат етiлмейдi. Қытай халық Республикадағы барлық өкiмет халыққа жатады. Халық халық өкiлдерi және әр түрлi баспалдақтардың халық өкiлдерiнiң жергiлiктi жиналыстары мемлекеттiк билiк Всекитайлық жиналыс арқылы жүзеге асырады. Әр түрлi жолдардың заңының жағдайлары және әр түрлi формаларда сәйкес халық мемлекеттiк, шаруашылық, мәдени және қоғамдық iстермен басқарады. Қытай халық Республика мемлекеттiк құрылымдары демократиялық централизмның қағидаларын жүзеге асырады. Халық өкiлдерi және әр түрлi баспалдақтардың халық өкiлдерiнiң жергiлiктi жиналыстары қытайлық жиналыс демократиялық жолымен сайланады, халықтың алдында жауапты және оның бақылауларымен болады.Барлық мемлекеттiк әкiмшiлiк органдар, сот сот органдары және прокуратураның органдары халық өкiлдерiнiң жиналыстарымен қалыптасады, оларды алдында жауапты және оларға бақылаулы. Орталық және жергiлiктi мемлекеттiк құрылымдардың өкiлеттiктерiнiң шектеуi орындардағы әрекеттiң дамытуы және белсендiлiгi орталықтың бiртұтас басқаруында барынша қағидасына сәйкес жүргiзiледi.

Ұлыбританияда конституция жазылмаған. Ұлыбритания (Great Brіtaіn), Британия, Ұлыбритания мен Солтүстік Ирландияның Біріккен Корольдігі (Unіted Kіngdom of Great Brіtaіn and Northern Ireland) — Еуропаның солтүстік-батысында, Британ аралдарында (еңірісі — Ұлыбритания), Ирландия аралының солтүстік-шығыс бөлігі мен ұсақ аралдарда орналасқан мемлекет. Құрлықтан Ла-Манш (Ағылшын каналы) және Па-де-Кале (Дувр) бұғаздары арқылы бөлінген. Аум. 244, 11 мың км2. Халқы 60,3 млн. (2004), астанасы — Лондон (7 млн.). Халқының 80%-ына жуығы ағылшындар, 15%-ы шотландтықтар, уэльстіктер (валлиялықтар) мен ирландықтар, 5% жуығын Британ Достастығы елдерінен келген иммигранттар құрайды. Ағылшындар англикан мемл. шіркеуі нанымдарын ұстанса, шотландтықтардың басым билігі — пресвитериандар, ирландықтар, негізінен католиктер, қалғандары ислам, т.б. діндерді ұтанады. Ұлыбританияда халықтық 89,4%-ы қалаларда тұрады.

Ұлыбритания Біріккен Корольдігі атауына қарамастан федерация емес, унитарлық мемлекет — парламенттік монархия болып табылады. Елдің жеке Конституциясы жоқ. Ұлыбритания заңдары көп ғасырлық конституциялық дәстүрлер мен Жоғарғы сот органдарының (прецеденттердің) шешімдеріне негізделген. Мемлекет басшысы — монарх, сот жүйесінің басшысы, жоғары бас қолбасшы болып табылады. Қазіргі патшайымы (королева) — Елизавета II (1952 жылдан). Жоғары заң шығарушы органы — екі палатадан (қауымдар және лордтар) тұратын парламент. Парламент құрамына патшайым да кіреді. Атқарушы билік премьер-министрдің қолында. Ресми тілі — ағылшын тілі. Ақша бірлігі — фунт-стерлинг. Ұлттық мерекесі — патшайымның туған күні (маусым айының екінші сенбісі).

Ресей федерациясындағы өкiметтерi билiктiң кепілі және қайнар көзі оның көп ұлтты халықы болып табылады. Халық өз өкiметiн тiкелей, сонымен бiрге өкiметтiң мемлекеттiк құрылымдары және жергiлiктi өзiн өзi басқару органы арқылы жүзеге асырады. Халықтың өкiметтерi жоғарғы тiкелей референдум және еркiн сайлау болып табылады. Ресей федерациясының егемендiгi оның барлық аумағына таралады. Ресей федерациясының Конституциясы және федералды заңдар ресей федерациясының барлық аумағында үстемдік етеді. Ресей федерациясы өз аумағының бүтiндiк және ешкiмнiң тиiспеуiн қамтамасыз етедi. Ресей федерациясы республикалар, өлкелер, облыстар, федералды дәрежедегi қалалар, автономды облыс, автономды округтерден тұрады. олар ресей федерациясының тең құқықты субъекттерi. Республикада (мемлекет ) заңшығарушылық пен өз Конституциясы болады. Өлке, облыс, федералды дәрежедегi қала, автономды облыс, автономды округте заң шығарушы орган мен өз жарғысы болады. Ресей федерациясының федерациялық құрылымы Ресей федерациясының өкiметi және ресей федерациясының субъекттерiнiң өкiметiнiң мемлекеттiк құрылымдары, тең құқықтық және ресей федерациясындағы халықтарының өз тағдырын өзi шешуi мемлекеттiк құрылымдардың арасындағы оның мемлекеттiк бүтiндiгiнде, мемлекеттiк билiктiң жүйесiнiң бiрлiгi, жүргiзудiң заттарына және өкiлеттiктердiң шектеуне негiзделеді.РФ субъектілірінің құқықтық мәртебесі өзара тең. Ресей федерациясындағы мемлекеттiк билiгi ресей федерациясының президентi, ресей федерациясының (федерацияның кеңесi және мемлекеттiк дума) Федералды жиналыс, үкiметi, ресей федерациясының соттарын жүзеге асырады. Ресей федерациясында жергiлiктi өзiн-өзi басқаруға танылып кепiлдiк берiледi. Өз өкiлеттiктерiнiң шектерiндегi жергiлiктi өзiн-өзi басқару өз алдына. Жергiлiктi өзiн өзi басқару органдары өкiметтiң мемлекеттiк құрылымдары жүйеге кiрмейдi.

Қытай халық Республикадағы барлық ұлттары тең құқықты. Мемлекет барлық ұлттық азшылықтардың заңды құқықтар және мүдделерiне кепiлдiк бередi, теңдiктiң қатынасын қорып жетiлдiредi, бiрлiк және барлық ұлттарды өзара көмек. Кез келген ұлттың қатынасындағы кемсiту және бастырықтарға рұқсат етiлмейдi, ұлттардың арасындағы бiрлiктiң әлсiретуiне және олардың бөлiну бағытталған әсерлерге рұқсат етiлмейдi. Мемлекет, қарқын экономикалық және мәдени дамытуды үдеуде ұлттық азшылықтардың аудандарына ерекшелiк және ұлттық азшылықтардың мұқтаждығы есепке ала көмектеседi. Ұлттық азшылықтардың тығыз тұруы аудандарындағы ұлттық автономия iске асады. Әзiн-өзi басқару оргаңдары жасалады, автономды құқықтар iске асады. Ұлттық автономияның аудандары Қытай халық Республика ажырамас бөлiктерi болып табылады. Әрбiр ұлтты қолдану және өз тiлiнiң дамытуы және жазбашалықтың бостандығы, сақтау немесе өз ұнамдары және салттардың өзгерiсiнiң бостандығымен пайдаланады. Қытай халық Республика заңға сәйкес жүргiзiлiп социалистiк заңға сүйенген мемлекет болып қалыптасады. Мемлекет бiрлiк және орындалуды қамтамасыз етедi социалистiк заңдылықты. Ешқандай да заңдар, әкiмшiлiк жағдайлар және жергiлiктi жағдайлар Конституция қайшы келуi керек. Барлық мемлекеттiк құрылымдар және қарулы күш, кәсiпорын және мекеме Конституцияны және заңдар сақтауы керек, саяси саяси партиялар және қоғамдық ұйым. Кез келген Конституцияны бұзылысы және заңдарға жауапкершiлiкке шақыруға керек. Ешқандай да ұйымдар немесе тұлғаның бөлiндiлерi Конституция және заң шет жататын артықшылықтармен пайдалануы керек.

Келесі тарау Адам мен азамат құқықтары мен бостандықтары.

Ресей федерациясында халықаралық құқықтың танымал қағидалар және нормаларына сәйкес адам мен азаматтың құқық пен бостандықтарына танылып кепiлдiк берiледi және осы Конституциямен сәйкес. Адамының негiзгi құқық пен бостандықтары айырылмайтын және әркiмге туудан берiледi. Өкiмет, жергiлiктi өзiн-өзi басқаруды мағына, заңның мазмұны мен қолданылуы, қызметтердi анықтайды және әдiлеттiлiктермен қамтамасыз етiледi. Заң мен соттың алдында бәрi тең. Мемлекет қоғамдық бiрлестiктерге адам мен азаматтың құқық пен бостандықтарының етек, нәсiл, ұлт, тiл, тек, мүлiктiк және лауазымды жағдай, тұратын жерi, дiнге, сенiмге көзқарасы, тиiстiлiктен тәуелсiзiнiң теңдiк, сонымен бiрге басқа жағдайларға кепiлдiк бередi. Шектеудiң кез келген формаларына рұқсат етiлмейдi әлеуметтiк, нәсiлдiк, ұлттық, тiл немесе дiни тиiстiлiктiң белгiлерi бойынша азаматтар дұрыс айтады. Ер-әйелдерге олардың iске асыруы үшiн бостандық және тең мұрша тең құқығы болады. Өмiрге әркiмнiң құқығы болады. Жою оған дейiн өлiм жазасы бұдан былай өмiрге қарсы өте ауыр қылмыстағы жазасы федералды заңмен ерекше шара ретiнде мәжiлiскерлердiң қатысуы бар сотты оның iсiнiң қарастыру құқығының айыпкерiне беруiнде бекiтiле алады. Өз ұлттық сайман анықтап көрсетуге әркiм құқықты. Никто өз ұлттық тиiстiлiгiнiң анықтауға және нұсқауына мәжбүр ете алмайды. Ана тiлiмен пайдалануға, қарым-қатынас тiлi, тәрбие, үйрену және өнердiң еркiн таңдауына әркiмнiң құқығы болады. Ресей федерациясының аумағында заңды болатын әрбiрi қонысжай және тұрақты орын ауыстыруға еркiн құқығы болады таңдау. Әрбiрi ресей федерациясының шектерiнде еркiн шыға алады. Ресей федерациясының азаматы ресей федерациясына қайтарылуға кедергiсiз құқығы болады.

Қытай конституциясы бойынша, социалистiк Қытай халық Республика экономикалық жүйесiн негiз - өндiрiстiң құралындағы социалистiк қоғамдық меншiгi массалардың еңбекшiлерiнiң ұжым меншiгi де жалпы халықтық меншiгу. Социалистiк қоғамдық меншiк адаммен адамның пайдалануын жүйеге құртады, қағида әрбiр жүзеге асырады - қабiлеттiлiктер, әрбiр - еңбек бойынша. Мемлекеттiң Социализмның бастапқы кезеңiнде қоғамдық меншiктiң жанында меншiктiң тағы басқа формасына үстем болады параллель дамитын экономикалық жүйенi еңбек бойынша үлестiрiлудiң жанында үлестiрiлудiң басқа әдiстерiмен қатар өмiр сүруде үстем болатын жүйе ұстап тұрады қолдайды. Демек, экономика секторы жүйеде жалпы халықтық меншiгуге негiзделген социалистiк экономиканың мемлекеттiк меншiк негiзделген халық шаруашылықта бастаушы күш болып табылады. Мемлекет экономика секторының күшейту және дамытуына кепiлдiк бередi мемлекеттiк меншiк негiзделген. Ауылшаруашылық ұжымдық экономикалық ұйымдар негiзi семьялық мердiгерлiк болып табылған шаруашылықтың екi деңгейлi жүйесiн жүзеге асырады. Өндiрiстiк, жабдықтау-өткiзу, кооперацияның несие, тұтынушы тағы басқа формаларымен түрдегi кооперативтiк шаруашылықтың әр түрлi формаларының ауылында массалардың еңбекшiлерiнiң ұжым меншiгiн жүйе негiзделген социалистiк экономика секторлары болады. Еңбекшiлер, қатысушы ауылшаруашылық ұжымдық шаруашылық ұйымдарында, тау бөлiмшелердiң дербес пайдалану ерекшеленген ұй жанындағы жер телiмдерiне шаруашылық iстеуге заңмен белгiленген шектердегi үй өндiрiсiмен шұғылданып және еншi малдарды езбелеуге құқығы болады.

Қолөнер өндiрiсiндегi қалалар және поселкелерiндегi кооперативтiк шаруашылықтың әр түрлi формалары, сауда және қызмет көрсету саласына шаруашылықтың массалардың еңбекшiлерiнiң ұжым меншiк негiзделген социалистiк секторлары болып табылады, көлiк, құрылыс, өнеркәсiп.

Мемлекет қала және ауылдың ұжымдық экономикалық ұйымдарының заңды құқықтар және мүдделерiн қориды, мадақтайды, дамытуды бағытта ұжымдық шаруашылықтар және оған көмектеседi. Демек, жер қойнау, сулар, саты, тау, Целинн табиғи қорлар тағы басқалар жер, қайраңдар мемлекеттiк болып табылады жалпы халықтық меншiктi. Ерекшелiк саты, тауларды құрайды, Целинн жер және заңға ұжым меншiктер болып табылған қайраңдар, дала.

Мемлекет малдар және өсiмдiктердiң бағалы түрлерi тиiмдi қолдану табиғи қорлар, қорғауға беретке кепiлдiк бередi. Қандай болмасын әдiстермен тұлғаларға кез келген ұйымдар және бөлiндiмен табиғи қорларды тағайындап немесе қиратуға рұқсат етiлмейдi. Қалалардағы жер мемлекетке жатады.

Ауылдар және қала маңдарындағы жер ұжым меншiк болып табылады, мемлекет заң бойынша тәуелдi қатысушылар қоспағанда; сонымен бiрге тұрғын құрылымдардың астында жер, ұй жанындағы жер және тау бөлiмшелер ұжым меншiктер болып табылады.

Заңмен сәйкес мемлекет тартып алып немесе жердi пайдалануға, сонымен бiрге өтемдi төлей алады, қоғамдық мұқтаждықтар болған жағдайда.

Иемденудiң тұлғаларына кез келген ұйымдар немесе бөлiндiмен рұқсат етiлмейдi, сауда-саттық. Басқа формадағы жалдау немесе жердi заңсыз берiлу.

Жүргiзуiнде ол ұтымды қолдану тиiстi жерде болады қолдану тиiстi тұлғаның барлық ұйым мен бөлiндiлерлерi. Шек заңмен белгiленген бастаушы iстерiн жеке және шаруашылықтың бөлiндi қосатын қоғамдық емес экономика секторы маңызды құрайтын социалистiк нарықтық экономикалар болып табылады. Мемлекет жеке және шаруашылықтардың бөлiндiлерiнiң заңды құқықтар және мүдделерiн қориды. Мемлекеттi мадақтайды, қолда және қоғамдық емес экономика секторының бақылау және бақылауын дамытуды бағыттап сонымен бiрге жүзеге асырады. Социалистiк қоғамдық меншiк қасиеттi қол сұғылмайтын. Мемлекет социалистiк қоғамдық меншiктi қориды. Қандай болмасын әдiстермен тұлғаларға кез келген ұйымдар немесе бөлiндiмен мемлекеттiк және ұжым меншiк тағайындап немесе түсiруге рұқсат етiлмейдi. Азаматтарының заңды жеке меншiгi қол сұғылмайтын. Мемлекет мұрагер болудың жеке меншiк және құқығына азаматтардың құқығын заңға сәйкес қориды. Заңмен сәйкес мемлекет азаматтардың жеке меншiгiн тартып алып немесе қолдануға, сонымен бiрге өтемдi төлей алады, қоғамдық мұқтаждықтар болған жағдайда. Мемлекет экономиканың еңбек өнiмдiлiк және тиiмдiлiгiн ұдайы жоғарылатады, белсендiлiктiң жоғарылатуы және еңбекшiлердiң техникалық деңгейi, алдынғы ғылымның таратуы және техника қоғамның өндiргiш күшi жолымен жетiлдiредi, жақсарту еңбектiң ұйымы, жүзеге асыру социалистiк жауапкершiлiктiң әр түрлi формалары, әбден жетiлдiру экономиканың басқару жүйелерi және кәсiпорынды басқару.

Мемлекет үнемдеу ұдайы тәртiп өмiрге жолдама бередi, ысырапшылыққа қарсы күрес жүргiзедi.

Мемлекет қорландыру қаражаттар және тұтынуды ұтымды үлестiредi, мемлекеттiк, ұжымдық және жеке бастың мүддесi, өндiрiстiң дамытуын негiзде есепке алады халықтың заттық және рухани өмiрiн бiртiндеп жақсартады.

Мемлекет экономикалық дамуды деңгей сәйкес келетiн әлеуметтiк қамсыздандыруларды бағалы жүйе жасайды.

Мемлекетті басқару нысандары:

Ресей Федерациясының Президенті мемлекет басшысы болып табылады, ол Конституцияның, азаматтардың бостандығы мен құқығының кепілі. Ол Ресей Федерациясының егемендігін, оның тәуелсіздігін, мемлекеттік тұтастылығын сақтау шараларын пайдаланады. Сонымен қатар, мемлекеттік биліктердің келісімді қарым - қатынасын қамсыздандырады. Ресей Президенті Ресей Федерациясының Қарулы Күштерінің бас қолбасшысы болып табылады. Президенттікке Ресей Федерациясының азаматы 4 жыл мерзім уақытка жасырын дауыс беру арқылы тағайындалады. 2008 2000 жылдың наурыз айынан бастап Ресей Федерациясының Президенті - Медведев Дмитрий Анатольевич