6.4. Дірілдің ауруы, даму сатылары

Жергілікті дірілмен шакыртылатын дірілдің аурудың клиниалық көріністері белгілі бір нышандарды қалыптастыратың нышандарының полморфтілігінен ерекшеленеді. Түрлі вегетативті, тамырлы, сезімтал, трофикалық, бұлшықетті, ал айқан жағдайларда бсқа қозғалыс бұзылытары орын алады.

Дірілдің көп уақыт компесаторлы т.рде өту мүмкін, бұл кезеңе еңбекке қабілеттілік сақталып дәрігерге көрінбейді. Діріл аурулардың негізі көріністеріне нейротамырлы бұзылыстар жатады. Олар ең бірінші көріністері қола көрініп жұмыстан кейін және түнде қарқынды аурулармен тері кез келкен сезімталдылығының төмендеуімен, қол алақандарында әлсіздікпен қатар. Көп жағдайда «өлі» немесе ақ саусақтар феномені бақыланады (Рейно синдромы). Сонымен қатар бұлшықетті және сүйекті өзгерістер және де невроз типі бойынша жүйкенің бұзылыстары жүреді.

Қабыну жалпы сипатқа ие, бұған дәлел тез шаршаушылық бас аурулары, бас айналымдары, жоғары қозғыштық, ұйқының бұзылысы, жүдеу. Астновегетативт синдром жүрек-тамырлы бұзылыстармен қатар жүреді (гипертония, гипотония, брадикардия, ЭКГ өзгерісі).

Жергілікті діріл әсерінен қазіргі діріл аурулар көрініс сатыларын бөледі ( дірілді ауру І,ІІ,ІІІ дейгейлі). Ауру 8-10 жыл жұмыс істегеннен кейін пайда болады ( бұрмалаушылар, формалаушылар және т. .б).

Жалпы дірілдің ұзақ әсері де дірілді аурудың дамуына әкелуі мүмкін. Клиникада жалпы дірілдің әсерінен аурадың дамуының 3 деңгейін бөледі. Қазіргі кезде ең зеттелгені бетон салушыларда болатын дірілді ауру, оның клиникалық суретіне перифериялық вегетативті полиневриттің орталық жүйке жүйеснің қызметтік өзгерісімен қатар жүруі тән (астерикалық және астеноневротикалық реакциялар, бас айналуы, эмоциональді тұрақсыздық), ал айқын фомада- вестибулярлы аппаратының вестибулопатия типіне жүретін өзгерістер.

6.5. Ағзаға рұқсат етілген әсер етулердің шеткі

деңгейлері, профилактикалық шаралар

Шудың адам ағзасына жағымсыз әсері есепке ала отырып еңбекке жағдайларын жақсарту жұмысында негізгі ролі шу факторын нормалау мен шу деңшейін заңды шектеу атқарады.

ҚР рұқсат етілетін шу деңгейн қалыптастыру тек өндірістегі тұрақты жұмыс орындарға орындалмайды. Көлікте тұрғын үйлер аумағында, жаңадан салынатын және қайта құрылатын өндіріс орындары және т.б.-ға шуды шектеу үшін ШуСН шығарылды. Нормативтердің осындай көптігі шудың төмендеудің техникалық даму деңгейіндегі шуды төмендетудің техникалық мүмкіншіліктің октавты сызықтарда өлшенген дыбыс деңгейін қолданады.

Сондықтан есту аппаратының абсолютті емес, салыстырмалы жиіліқтін өсуіне сезу болып табылатын физиологиялық ерекшелігін ескере отырып естілетін жийлйк диапазонын 9октаваға немесе октавалы сызыққа бөліп, әр қайсысының ішінен бүкіл октаваға жауап беретін орташа геометрилық жиілікті бөлді.

Сонымен тоғыз октаваға тоғыз геометриялық жиілік сәкес келеді: 31,5 Гц, 63Гц, 125Гц, 250Гц, 500Гц, 1000Гц, 2000Гц, 4000Гц және 8000Гц. 31,5Гц жиілік үшін шектесетін жиіліктер 22 мен 45Гц, 63Гц үшін 45пен 90Гц, 90 мен 180Гц және т.с.с. (ескерту октавада жоғарғы шегі төменгісінен 2 есе үлкен).

Іске қосылған ҚР «№1.02.007-94 жұмыс нормаларында» шудың сипаттамалары берілген – дыбыс деңгейі, эквивалентті дыбыс деңгейлері және өндірістік ғимараттардағы жұмыс орындар мен өндіріс териториясындағы рұқсат етілген дыбыс қысымның деңгейі. Октавты сызықтары үшін рұқсат етілген дыбыс қысымдары жоғары көрсетілген орташа геометрилық жиіліктермен белгіленген.

Шумен күресуге арналған шаралар кешені:

-технологиялық

-архитекторлы-жоспарланған

-медициналы-профилактикалық

Гигиеналық шараларда мақсаттың 3 негізгі бағыты:

1. Шуды тудыратын себептерді жою немесе төмендету

2. Берілу жолдарында шегу әлсірету

3. Жұмыскерлерді тікелей қорғау

Технологиялық шараларға жатады

• шулы технологиялық шараларды шусыз немесе әлсіз шулылармен алмастыру

• шулы агрегатты жекелендіру

• белсенді және реактивті типті тұншықтырғышты қолдану

• шулы механизмді шектеуге акустикалық экранды қолдану