1. Жалпы тамақтану, көлiк, тұрмыс-салттың қызметiнiң муниципалдық объекттерi тағы басқалар.

Муниципальдық меншiк тиiстi аумақтардың тұрғынының мүлiгi, оның объекттерiнiң санына жариялаған тұрғын және жергiлiктi әкiмшiлiктердiң атқару комитеттерiнiң басқару болатын кiсi тұрмайтын қорлар бұл жатқан:

- тұрғын үй пайдалануды және жөндеу-құрылыс кәсiпорындар,

- бөлшек сауданың объекттерi,

- қоғамдық қоректену

- тұрмыстық қажетiн өтеу,

- денсаулық сақтаудың мекемелерi,

- халық бiлiм және мәдениеттер тағы басқалар.

2. Турист қолданылатын салалар нетуристской объекттер.

(бiрақ қызметтерiмен пайдалана алатын және турист жергiлiктi тұрғын үшiн арналған) үштiк топтың кәсiпорындары турист қолданылатын салалардың нетуристскойы объект туралы деп аталатын айта түсiну деп айту керек:

Тұрмыстық қажетiн өтеудiң кәсiпорындары

Жолаушылар көлiк

Емдiк-сауықтыру сипаттың мекемелерi.

Жұмыс спецификасы және тұрғынның қызмет көрсетуi және туристтер, мамандандырылған туристтiк объекттердiң ол жататын денсаулық сақтаулардың мекемелерiнiң мысалында қарап шығамыз

Туристтiк тағайындауды емдiк-сауықтыру демалыстың мекемелерiне жатады:

– санаторилар,

санаторилар - профилактори,

пансионаттар,

демалыс үйi,

демалыстың базалары.

Бұл қарт және рекреация шаруашылығының өте дамыған салаларына. Демалыс жабдықтауды маңызды бал талап ететiн емдеумен бұл жерде бiр жерден шығатындығынан, олар қуатты материалдық-техникалық базалармен орналастырады. Ол негiзгi табиғи емдiк факторлар және оның профильсiнен тәуелдi болады. Осылай ерекшелейдi, курорттар:

- (негiзгi емдiк фактор - биоклимат) климаттық;

- (минводы қолданудағы емдеу және кiрлер) бальнеологиялық;

Курорт қонақ үйлерi - бiр жердегi ұзақ демалыс туралы үшiн арналған, алдын алу емiнi мүмкiндiкпен.

Мәдениеттi-жаппай қызмет көрсетудiң бөлмелерi түрлi құрамы болады:

- көп қызметтi тағайындаудың залдары

-демалыс, кiтапхана үшiн холлдар;

- бильярды

-Ойындар үшiн бөлмелер

- тағайындаудың бөлме және спорт имараттары

Нөмiрлiк қор 1-шi - жергiлiктi нөмiрлерден тұрады

Шкафтардың зорайтылған өлшемi, терезеден әдемiлiгi

Тағайындаулар, тұрған жерi, тағы басқа факторларды өлшем, осы кәсiпорындар есепке алумен және қоналқа не бiрдегi қонақтардың жайлы болуы үшiн орынды қажеттi инфрақұрылымның келесi элементтерiне қажеттi бағдарлауы керек. Күрделi және сыйымды мат ең алдымен бұл - өздiң қадала қарау талап ететiн базасы сол: әр түрлi рекреация жұмыстары, (бала, спорт, билеу) алаң, Пруды, хауыздар, фонтандар, автотұрақ, (сәндiк қандыағаштар және бұталар, бақтар және жемiстi қандыағаштар, көгалдар сәндiк қандыағаштар және бұталармен, көгалдар - гүл өсiрушiлер, ескерткiштер, мүсiн, қоршау, аумақ, жарнама, парктiң жиhаз, арқан жол, тау шаңғы трассалар, сыртқы жарық) жасыл отырғызулар үшiн жабдықталған тротуар, соқпақтар.

Туристтiк, сонымен бiрге курорт қонақ үйлерiнiң жер телiмдерiнiң өлшемi ортақ түр қонақ үйге қарағанда ескерiлген:

- бiр орынға молары 75 шаршы - 1 мың орындарға дейiн сыйымдылығы қонақ үйде;

-2 мың орындарға дейiн от1iнiң сыйымдылықтың қонақ үйлердiң молар-шысы 65 шаршы

Курорт және туристтiк қонақ үйлер, мотелдердiң бөлiмшелерiнде жасыл отырғызуларды аудан және бөлiмшенiң кемiнде 5 % ауданы құрау тиiстi кемпинг құрау тиiстi.

Мейманханалық бөлiмшелерге орналастырады:

- (1 орынға молары 8-10 шаршы) спортполощадки;

- баласы Ойындары. алаңдар

- қалқалар

Мұндай мекемелер шуданғы қорғаулары үшiн 50нен жақын емес молардың көлiк жүретiн бөлiктерiнен салады.

Тургостиниц ерекшелiк - бар болу:

-туробслуживанияның бөлмелерi

-Тұрыс - кабинеттердiң әдiсi және нұсқаушы

-туристтiк құрал-сайманның жалға беруiнiң тармақтары және жабдықтың спорты

(корпустар ) ғимараттарының турист тiкелей қызмет етушi бөлмелерiне көмекшi қызметтерге әдетте барлық сервис бұзаулай әкетедi:

- сақтау камералары

-қойма

- ұстасы

- (жөндеу және аяқ киiмдi тазалау, жөндеу және киiмнiң үтiктеуi, жедел өшiр және тазалау, шаштараз) тұрмыстық қызметтердiң көрсетуiнiң тармақтары

- көлiк билеттерiнiң сатуының кассалары

- (дәрiхана, газет, сувенирлық, парфюмерлiк - уақ-түйектi) киосктер

- байланыстың пошталық-шы тармақтары;

- валюта айырбасының жинақ банк және тармақтары

- дәрiгерлiк пункт және изолятор

- қызмет көрсетушiнiң бөлмелерi

- әкiмшiлiк үшiн бөлмелер

- (бильяр бөлме, сауна, кiтапхана, спорт құрал-сайманының жалға беруiнiң тармақтары, тағы басқалар) әр түрлi спорт және сауықтыру қызметтерiнiң көрсетуiнiң тармақтары

- бұзу, пакеттеу және қоқыстың сақтауы үшiн бөлмелер (Устенов ) тағы басқалар

Санатори профиль осында емдейтiн аурумен анықталады:

- туберкулезi

Жүйкесi

Жел - кишеч

Кардиологиясы

Тыныс мүшелерi

Қозғалыс мүшелерi

Санаторилар өзi дамыған материалдық базамен және инфрақұрылыммен және ең үлкен аумақтармен орналастырады. Ол 3 негiзгi функционалдық аймақтарға жiктеледi:

- емдiк

- шаруашылық

- қоныстанатын

Емдiк - өзi көлемдi. Бұл жерде жайласады: жататын және емдiк корпустар, қысқы және жазғы спорткомплекс, асхана, бос уақыт орталығы, ғимарат және санатори бағы

Шаруашылық және қоныстанатын аймақтар емдiк түбегейлi қашықтыққа алып тасталуы және жасыл отырғызуларды қабадай жолақпен бөлуi керек.

Хоззон: қазан, гараждар, ұста, кiр жуатын ұй, қоймалық бөлмелер.

Қоныстанатын аймақ қызмет көрсетушiнi тұру үшiн арналған: емдейлiк тағам бойынша әр түрлi мамандықтар, медбикелер, мамандардың дәрiгер-курортологтерiн, ұста және қалған тұрмыстық қызметтердiң күтушiлер, гидрологтердi, есепшiлер, жүргiзушiлер, қызметкерлерi.

Сiзбен бiз, туристтiк объекттерге рұқсат кәсiпорын және ғимарат, қамтамасыз ететiн және жеңiлдететiн туристтердi туризмның инфрақұрылымының бiрге болатын базасы туралы айта еске алдық. Оларды санда - турбазалар

- паналар тур

-турстоянки немесе станция

-альпинисттердiң лагерьсi, тау шаңғы курорттар

-кемпингтер,

-балықшылар және аңшылардың үйлерi.

Көп ұқсас iрi мекемелер жататын корпустармен жабдықталған, кино және залдармен, игротекасы, кiтапханалармен, спорт құрал-сайманының жалға беруiнiң жағажайлармен, тармақ жабдықталған дәрiгерлiк пункттермен спорт. Көп мекемелер жыл бойы жұмыс iстейдi және ұсынамын қызметтердiң кең жиыны жеткiлiктi.

Ең үлкен техникалық жабдықтаулар тау шаңғы курорттары болады, мейманхана - мейманханалық кешеннен тысқары олары көтергiштерi бар күрделiлiктiң әр түрлi дәрежесi және әр түрлi спорт құрал-сайманының жалға беруiнiң арқан жолдармен, тармақтарымен жабдықталған трассалармен орналастырады және жоримыз.

Турбаза - туризмның мекемесiнiң дәстүрлi түрi:

- регламент белгiленген контингентiмен (альпинисттер, ) тағы сол сияқтылар тау шаңғышылар тағы сол сияқтылар) демалушы;

- жүктеулер, (тек қана жаздыкүнi немесе тек қана қыстыгүнi) пайдалануды тәртiппен;

- жұмыстар тәртiппен.

Көрcетiлген базалары әдейi игерiлген және салған маршруттар бойынша саяхат iстейтiн (жартылай өз әрекетi) негiзiнен жоспарлы тур топтардың демалыс және қызмет көрсетуiне қабылдау үшiн арнайды: жаяу, атты, су, тау, велосипед, автобус және басқа.

Демалыстың қала маңындағы аймақтарында немесе курорттар, туристтiк - сауықтыру аудандары және кешендердiң құрамында осы маңайлар әдетте жайласады.

Егер нормалы көлiк ашықтық қамтамасыз етiлсе, онда турбаза белсендi демалыс үшiн сирек кездесетiн экскурсиялық объекттер және табиғи-климаттық шарттарда болатын аз уық жер талдарды орналастырады.

Туризмның басым болатын түрлерi бойынша табиғи-климаттық және жердiң көрiнiс - географиялық факторларының ықпалы, сонымен бiрге мерзiмдi бұл мамандандыруы жеке ықпал етудi қажеттiлiк турбазалардың сәулетшiлiк - орналастыру шешiмдерiнiң таңдауында шақырады.

Турбазалардың келесi түрлерiн осыған байланысты ерекшелейдi:

- тау және тау шаңғысы

- жазық және жағалаудағысы

- айдындарда тiкелей орналасқан (бұзаула, флотели, марина) суы.

Жыл бойы әсердiң турбазаларының аумақтарына орынды орналастыру:

- жазғы павильондар;

- коттедждер;

- шәлiлер;

- Шатырлар

- пайдалануды қарға жазғы мерзiмге 30-50% сыйымдылығындағы маусымды кеңейтуi үшiн тұрақты, немесе орналастыруды құрама-жинамалы аз жылжымалы құралдардың басқалары.

Турмаршрутовтың аралық тармақтарында суток болуды мерзiмi бар турстанции 3пен 5пен аралығындағы жасалады. Олар қызметтердiң мәдениеттi-тұрмыстығы және туристтардың спорт қызмет көрсетуiн (тұрғын-үй, қоректену) қонақжайлылықтың көрсетуi, жиын үшiн арналған.

Турстанций бiр түрi турприютылар болып табылады. Олардың ерекшелiгi қысқа мерзiмдi қабылдау және турмаршрутаның соңында жеке кезеңдердiң туристтерiнiң қызмет көрсетуiнде болады. Мысалы, балмен шай демалып, су iшкен, кейде ұйықтауға болатын таудың басында турист-тау шаңғышылардың қысқа мерзiмдi демалысы үшiн бұл базалары

Балықшылар және аңшылардың үйлерi. Туризмның спотивногосының кәсiпорындарды ара-арасындаларын ерекше орындарда орналасады. Аңшылықтардың аумағындағы балықшылар және аңшыларының кезiнде азаматтық және әскери қоғамдарымен жасалды және кәсiпорындар және қоғамдық қорлардың құралында қоғамдық Кейбiр болады қанағат етерлңк материалдық-техникалық базаларды алады: ептеген сыйымдылықтың қонақ үйлерi, Лесноелер немесе сахаралық зайымкалар, транспрот, жолсыздық бойынша орын ауыстыру үшiн жарамды. Бұл кәсiпорындар (Асташкина - тур геогр.) маусым аралықтың мерзiмiне күзетшiлерiн рөлдердi бiр уақытта орындаған қызметкерлердiң салыстырмалы шектелген штаты қызмет көрсете алады.

Бақылау сұрақтар:

1. Объекттер неткен муниципалдық жатқызады?

2. Саланың нетуристскойы объекттер неткен туристтармен қолданыла алады?

3. Емдiк-сауықтыру мекемелер неткен туризмның салаларында қолданылады?

Негізгі және қосымша әдебиеттер тізімі

Негізгі:

• Емельянов Б.В. Экскурсоведение. Учебное пособие. М., 2009.

• Емельянов Б.В. Экскурсионное обслуживание населения. М., 2009.

• Ягофаров Г.Ф., Тынчерова З.В., Саипов А.А. Экскурсоведение. Алматы, 2009.

Қосымша:

• Гецевич Н.А. Основы экскурсоведения. Учебное пособие для географических специальностей вузов. Минск, 2009.

• Герд В.А. Экскурсионное дело. Сборник статей по вопросам методики экскурсии. М., 2009.

• Городская литературная экскурсия. Методические указания. М., 2009.

• Городская обзорная экскурсия. Методические указания. М., 2009.

• Архитектурно-градостроительные экскурсии. Методические указания. М., 2009.

• Дьякова Р.А. История экскурсионного дела в СССР. М., 1981.

• Ердавлетов С.Р. Достопримечательные места Казахстана. Алматы., 2009.

Дәріс 12. Туристтiк қызметтердiң кәсiпорын-жабдықтаушысы

Мақсаты: Студенттерге осы тақырып бойынша негізгі теориялық білімді беру және де оны тәжірибеде қолданудың аясын ашып көрсету

Сұрақтар:

1.Туристтiк қызметтердiң кәсiпорын-жабдықтаушыларын мiнездеме.

2. Мамандандырылған, қосымша және бiрге болатын қызмет көрсетудiң кәсiпорындары.

3. (бөлу арналары ) туристтардың қызмет көрсетуiнiң технологиялық операцияларын тiзбек.

4. Туристтiк кәсiпорындар және қызмет көрсетушiнi өндiрiстiк қамтамасыз ету, бос емес туризмның саласында.