Орта ғасырлық христиан және мұсылман философиясы

1. Орта ғасырлық христиан философиясының даму кезеңдері және негізгі ерекшеліктері.

2. Августин Аврелий Томас Аквинаттың діни философиясы.

3. Орта ғасырдағы мұсылман философиясының қалыптасу жағдайлары, негізгі бағыттары.

4. Әл Кинди және Әл Ғазали философиясы

5. “Таза ағайындардың” әлеуметтік көзқарастары.

Теологияның негізгі қағидалары: а) әлеуметтік статусының қандай екеніне қарамастан, кез-келген адам Жаратушының жардегі көрінісі; ә) адамзаттың түбі бір; б) адам жердегі күйбең тіршіліктен бас тартып, Иусус Христостан үлгі ала отырып, Жаратушыға махаббат жолымен өзін-өзі жетілдіруге ұмтылуы тиіс. Бұл қағидалар Орта ғасыр философиясының мазмұнынан, оның негізгі өкілдері А.Аврелий мен Т.Аквинаттың ілімдерінен айқын көрінеді.

Ортағасырлық мұсылман философиясы. Ислам діні негізгі діні, араб тілі Құран тілі болған Араб халифатында мұсылман философиясы өзінен VI ғасыр бұрын дүниеге келген христиан дініменкүрес нәтижесінде қалыптасты. Өзінің таралу барысында, әсіресе, кіші Азияда ислам антика философиясының ошақтарымен бетпе-бет келіп отырды.

Таза ағайындар (Ихван ас-сафа) туралы нақты мәліметтер жоқ. Олар құпия ұйымдардың немесе шиит секталарының (исмаилит, камат, фатимид) бірі деген болжам бар. Негізгі еңбектері – “таза ағайындар трактаттарының” авторлары да белгісіз.

Орта ғасырлық мұсылман философиясын европоцентристік көзқарастан тәуелсіз, объективті тұрғыдан бағалайтын болсақ, адам, табиғат және қоғам мәселелерін құдай мәселесімен тығыз байланысты қарастырған, әлемдік философияның дамуында маңызды рөл атқарған философия деуге болады.

6- ЛЕКЦИЯ

Қайта өркендеу дәуірі философиясы

1. Қайта Өркендеу Дәурінің негізгі сипаттары. Антропоцентризм және гуманизм.

2. Ортағасырлық ойлаудан Ренессансқа өту кезеңі. Э.Роттердамский; М.Монтень; Н.Кузанский.

3. Қайта Өркендеу Дәуіріндегі өнер және ғылым. Л.Винчи, Н.Коперник, Д.Бруно, Г.Галилей ілімдері.

4. Қайта Өркендеу Дәуіріндегі әлеуметтік-саяси философия. Н.Макиавелли, Т.Мор, Т.Кампанелла.

Қайта Өркендеу Дәуірі шамамен алғанда XIV-XVIII ғасырлар аралығын қамтиды. Бұл кезең мәдениеттің барлық саласында керемет жетістіктерге қол жеткізілген, прогрессивті төңкеріс жасалған кезең, әлемдік философия тарихындағы маңызды кезең болып есептеледі.

Қайта Өркендеу Дәурінің дамуы үш кезеңнен тұрады: а) гуманистік немесе антропоценистік – ХIV ғ. ортасынан XV ғ. ортасына дейін; ә) онтологиялық мәселелер шешілген неопланотизм кезеңі – ХV ғ. ортасынан XVI ғ. бірінші үштігіне дейін; б) натурфилософиялық кезең XVI ғ. екінші жартысынан бастап XVII ғ. басына дейін.

Қайта Өркендеу ғылымы негізінен екі үлкен ошаққа шоғырланды: 1) университеттер мен мектептер – схоластикалық пайымдау басымырақ, тәжірибе-эксперимент аз; 2) суретші, сәулетші, мүсіншілер шеберханасы – өмірдің өзі өнерді ғылыммен, әсірес, математикамен ұштастыруға итермелеп отырды.

Қайта Өркендеу Дәуірі философиясы туралы қорыта айтсақ, бұл кезең – адам еркіндігін, жасампаздығын, шығармашылық қуатын, табиғатпен бірлігін жырлаған, дүниенің құрылымы, қоғам мен адамның мәні туралы жаңа ғылыми түсінік-идеалар, болжам-үлгілер ұсынылған адамзат ойының табысты кезеңі.

7- ЛЕКЦИЯ